ពីនេះ ពីនោះ
×![]()
ភ្នំពេញ៖ នៅក្នុងទ្រឹស្ដីនយោបាយរបស់ទស្សនវិទូសម័យបុរាណរបស់ក្រិក លោកប្លាតុង បាននិយាយថា «មេដឹកនាំ ឬស្ដេចដែលជាអ្នកដឹកនាំគ្រប់គ្រងរដ្ឋ គឺចាំបាច់ត្រូវតែជាទស្សនវិទូ»។ ព្រោះថាដើម្បីក្លាយជាទស្សនវិទូបានគឺបុគ្គលនោះត្រូវតែមានសមត្ថភាពស្ទើរគ្រប់បែបយ៉ាង ទាំងសមត្ថភាពនៃការគិតពិចារណា ការគ្រប់គ្រង។ ហើយអ្វីដែលសំខាន់គឺនៅត្រង់ថា ទស្សនវិទូគឺជាបុគ្គលដែលពោរពេញទៅដោយសច្ចធម៌ មានសុក្រិតភាព មានយុត្តិធម៌ ប្រកាន់ភាពត្រឹមត្រូវស្គាល់ពីតម្លៃរបស់មនុស្សជាតិ មិនមានភាពលោភលន់ ជាអ្នកដឹកនាំ ដែលធ្វើឲ្យសង្គមឆ្ពោះទៅរកសន្ដិភាព សុខសុភមង្គល ប្រជារាស្ត្ររស់នៅមានភាពកក់ក្ដៅ ក្រោមការគ្រប់គ្រងនោះ។
ជាការពិត នៅសម័យអង្គរ ខ្មែរមានទស្សនៈមួយលើកឡើងថា «មេដឹកនាំ ចាំបាច់ត្រូវតែមានទសពិធរាជធម៌» ដែលជាលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំង១០យ៉ាងសម្រាប់អប់រំមនុស្ស បើសិនណា រូបគេចង់ក្លាយជាមេដឹកនាំក្នុងចក្រភពនោះ។ ទសពិធរាជធម៌ទាំង១០នោះមានដូចជា ទាន សីល បរិច្ចាគ អាជ្ជវៈ មទ្ទវៈ តបៈ អក្កោធនៈ អវិហឹសា ខន្តី និងអវិរោធនៈ ដែលចំណុចទាំងនេះខ្មែរសម័យនោះជឿជាក់ថា ប្រសិនបើមេដឹកនាំណា អាចប្រតិបត្តិបាន ប្រទេសនឹងទទួលបាននូវសេចក្ដីសុខចម្រើនគ្រប់ប្រការ។
ចំពោះសង្គមបច្ចុប្បន្ន គេសង្គេតឃើញថា មេដឹកនាំចាប់ពីថ្នាក់ជាតិរហូតដល់ថ្នាក់ក្រោមជាតិមួយចំនួន មានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីកាន់ការងារជាមន្ត្រីរបស់រដ្ឋ។ ក៏ប៉ុន្តែនៅមានមន្ត្រីថ្នាក់កំពូលមួយចំនួន រួមទាំងមន្ដ្រីថ្នាក់ក្រោមផង គឺពិតជាមិនទាន់បំពេញបានលក្ខណៈសម្បត្តិ ជាទស្សនវិទូ និងជាមេដឹកនាំដែលមានទសពិធរាជធម៌ក្នុងខ្លួននោះទេ។
ទាំងសមត្ថភាពផ្នែកបញ្ញា ស្មារតី សមត្ថភាពធ្វើការងារ សីលធម៌ គុណធម៌ សុចរិតធម៌ គណនេយ្យភាពចំពោះការងារ តម្លាភាព និងយុត្តិធម៌ជាដើម។ ពួកគាត់ពិតជាមិនបានអនុវត្តបានពេញលេញ ក្នុងនាមខ្លួនជាអ្នកដឹកនាំមួយរូប ឬជាអ្នកនយោបាយល្អមួយរូបឡើយ។
ចំណែកអំពើពុករលួយវិញគឺកើតមានជាប្រព័ន្ធរវាងសាច់ញាតិរបស់មន្ត្រីថ្នាក់ដឹកនាំស្ទើរគ្រប់ស្ថាប័ន។
កន្លងទៅគេឃើញមានការវាយធ្វើបាបប្រជាពលរដ្ឋ ទាំងហឹង្សា និងប្រើសិទ្ធិអំណាចជ្រុលហួសហេតុ នៅពេលប្រជាពលរដ្ឋធ្វើការតវាក្នុងលក្ខខណ្ឌណាមួយ ដែលសកម្មភាពទាំងនោះ ពិតជាឃ្លាតឆ្ងាយយ៉ាងខ្លាំងពីគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ។ ដែលកត្តាទាំងនេះបណ្ដាលឲ្យមានការស្រែកយំពីប្រជាពលរដ្ឋស្ទើគ្រប់ទីកន្លែង នៅក្នុងប្រទេសដើម្បីទាមទារ រកយុត្តិធម៌។
ផ្ទុយទៅវិញ ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំនយោបាយត្រូវចេះធ្វើឱ្យមហាជនស្រឡាញ់និងជឿទុកចិត្ត។ ត្រូវមានឆន្ទៈនយោបាយមោះមុត មានការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ចំពោះសកម្មភាពការងារ ជាមនុស្សឈ្លាវៃក្នុងនយោបាយ ឆ្លើយតបបានភ្លាមៗចំពោះសភាពការណ៍ ជាមនុស្សមានទេពកោសល្យ ពូកែខាងវោហា និងជាអ្នកដែលមានកម្មវិធីនយោបាយច្បាស់លាស់។ ស្របជាមួយកត្តាទាំងនេះមេដឹកនាំចាំបាច់ត្រូវមានកត្តាវិនិច្ឆ័យមួយចំនួនដូចជាចេះកំណត់គោលដៅបានច្បាស់លាស់ ធ្វើជាគំរូល្អចំពោះអ្នកនៅក្រោមបង្គាប់ ចេះធ្វើឱ្យសកម្មភាពល្អប្រសើរឡើងជានិច្ច ត្រូវមានពេលវេលាដើម្បីប្រមើលមើលទៅមុខ ត្រូវដឹកនាំដោយបង្ហាញផ្ទាល់មិនមែនគ្រាន់តែចង្អុលប្រាប់ ត្រូវចេះវិនិច្ឆ័យកិច្ចការដោយផ្អែកលើលទ្ធផល ត្រូវមានទំនុកចិត្តចំពោះខ្លួនឯងនិងចំពោះអ្នកដ៏ទៃ ទទួលយកការទិតៀនពីអ្នកដ៏ទៃដើម្បីពិចារណា គិតគូរជាប្រចាំចំពោះអនាគតរបស់ស្ថាប័ន ត្រូវតាំងខ្លួនជាអ្នកឈ្នះដោយមានតម្លៃ។
សរុបមក បើសិនជាយើងធ្វើការប្រៀបធៀបរវាងថ្នាក់ដឹកនាំរបស់កម្ពុជាទៅនឹងទ្រឹស្ដីរបស់ទស្សនវិទូក្រិកលោក ប្លាតុង និងគំនិតដឹកនាំនគរខ្មែរសម័យអង្គរ រួមជាមួយទ្រឹស្ដីប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួនក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នឃើញថាមន្ត្រីទាំងនោះនៅមានចំនុចខ្វះខាត់ច្រើន។ ហេតុនេះដើម្បីអនាគតសង្គមកម្ពុជាមានការរីកចម្រើនបានឆាប់រហ័ស និងដើរតាមគោលការណ៍នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ កម្ពុជាត្រូវតែធ្វើកំណែទម្រង់មន្ត្រីឱ្យបានទាន់ពេលវេលា ធ្វើការកែផ្នត់គំនិតអ្នកនយោបាយខ្មែរឱ្យបានទាន់ពេលវេលា។ ព្រោះបញ្ហានេះវាពាក់ព័ន្ធដល់ល្បឿននៃការអភិវឌ្ឍជាតិ ហើយម្យ៉ាងទៀតអាចធ្វើឲ្យកម្ពុជាធ្លាក់ទៅក្នុងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងបែបអភិជនាធិបតេយ្យដែលមានតែមនុស្សមួយក្រុមជាអ្នកកំណត់ជោគវាសនាប្រទេស និងរបបអាជ្ញាសឹក ដែលអ្នកដឹកនាំមានសិទ្ធិគ្រប់បែបយ៉ាងក្នុងការបញ្ជាកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដើម្បីការពារអំណាចខ្លួន។
គេថាប្រជាធិបតេយ្យ អំណាចរាស្ត្រត្រូវតែមានភាពខ្លាំងក្លាជាងអំណាចរដ្ឋ ដើម្បីបញ្ជារដ្ឋឱ្យធ្វើកិច្ចការដើម្បីជាតិ តែធាតុពិតកម្ពុជាបែរជារដ្ឋមានអំណាចគ្រប់បែបយ៉ាងដើម្បីបញ្ជារាស្ត្រ។ តើរាស្ត្រនិងរដ្ឋជាអ្នកណា ម្ដេចមិនធ្វើការជួយគ្នាដើម្បីប្រយោជន៍ជាតិ?
ជាការពិត នៅសម័យអង្គរ ខ្មែរមានទស្សនៈមួយលើកឡើងថា «មេដឹកនាំ ចាំបាច់ត្រូវតែមានទសពិធរាជធម៌» ដែលជាលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំង១០យ៉ាងសម្រាប់អប់រំមនុស្ស បើសិនណា រូបគេចង់ក្លាយជាមេដឹកនាំក្នុងចក្រភពនោះ។ ទសពិធរាជធម៌ទាំង១០នោះមានដូចជា ទាន សីល បរិច្ចាគ អាជ្ជវៈ មទ្ទវៈ តបៈ អក្កោធនៈ អវិហឹសា ខន្តី និងអវិរោធនៈ ដែលចំណុចទាំងនេះខ្មែរសម័យនោះជឿជាក់ថា ប្រសិនបើមេដឹកនាំណា អាចប្រតិបត្តិបាន ប្រទេសនឹងទទួលបាននូវសេចក្ដីសុខចម្រើនគ្រប់ប្រការ។
ចំពោះសង្គមបច្ចុប្បន្ន គេសង្គេតឃើញថា មេដឹកនាំចាប់ពីថ្នាក់ជាតិរហូតដល់ថ្នាក់ក្រោមជាតិមួយចំនួន មានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីកាន់ការងារជាមន្ត្រីរបស់រដ្ឋ។ ក៏ប៉ុន្តែនៅមានមន្ត្រីថ្នាក់កំពូលមួយចំនួន រួមទាំងមន្ដ្រីថ្នាក់ក្រោមផង គឺពិតជាមិនទាន់បំពេញបានលក្ខណៈសម្បត្តិ ជាទស្សនវិទូ និងជាមេដឹកនាំដែលមានទសពិធរាជធម៌ក្នុងខ្លួននោះទេ។
ទាំងសមត្ថភាពផ្នែកបញ្ញា ស្មារតី សមត្ថភាពធ្វើការងារ សីលធម៌ គុណធម៌ សុចរិតធម៌ គណនេយ្យភាពចំពោះការងារ តម្លាភាព និងយុត្តិធម៌ជាដើម។ ពួកគាត់ពិតជាមិនបានអនុវត្តបានពេញលេញ ក្នុងនាមខ្លួនជាអ្នកដឹកនាំមួយរូប ឬជាអ្នកនយោបាយល្អមួយរូបឡើយ។
ចំណែកអំពើពុករលួយវិញគឺកើតមានជាប្រព័ន្ធរវាងសាច់ញាតិរបស់មន្ត្រីថ្នាក់ដឹកនាំស្ទើរគ្រប់ស្ថាប័ន។
កន្លងទៅគេឃើញមានការវាយធ្វើបាបប្រជាពលរដ្ឋ ទាំងហឹង្សា និងប្រើសិទ្ធិអំណាចជ្រុលហួសហេតុ នៅពេលប្រជាពលរដ្ឋធ្វើការតវាក្នុងលក្ខខណ្ឌណាមួយ ដែលសកម្មភាពទាំងនោះ ពិតជាឃ្លាតឆ្ងាយយ៉ាងខ្លាំងពីគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ។ ដែលកត្តាទាំងនេះបណ្ដាលឲ្យមានការស្រែកយំពីប្រជាពលរដ្ឋស្ទើគ្រប់ទីកន្លែង នៅក្នុងប្រទេសដើម្បីទាមទារ រកយុត្តិធម៌។
ផ្ទុយទៅវិញ ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំនយោបាយត្រូវចេះធ្វើឱ្យមហាជនស្រឡាញ់និងជឿទុកចិត្ត។ ត្រូវមានឆន្ទៈនយោបាយមោះមុត មានការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ចំពោះសកម្មភាពការងារ ជាមនុស្សឈ្លាវៃក្នុងនយោបាយ ឆ្លើយតបបានភ្លាមៗចំពោះសភាពការណ៍ ជាមនុស្សមានទេពកោសល្យ ពូកែខាងវោហា និងជាអ្នកដែលមានកម្មវិធីនយោបាយច្បាស់លាស់។ ស្របជាមួយកត្តាទាំងនេះមេដឹកនាំចាំបាច់ត្រូវមានកត្តាវិនិច្ឆ័យមួយចំនួនដូចជាចេះកំណត់គោលដៅបានច្បាស់លាស់ ធ្វើជាគំរូល្អចំពោះអ្នកនៅក្រោមបង្គាប់ ចេះធ្វើឱ្យសកម្មភាពល្អប្រសើរឡើងជានិច្ច ត្រូវមានពេលវេលាដើម្បីប្រមើលមើលទៅមុខ ត្រូវដឹកនាំដោយបង្ហាញផ្ទាល់មិនមែនគ្រាន់តែចង្អុលប្រាប់ ត្រូវចេះវិនិច្ឆ័យកិច្ចការដោយផ្អែកលើលទ្ធផល ត្រូវមានទំនុកចិត្តចំពោះខ្លួនឯងនិងចំពោះអ្នកដ៏ទៃ ទទួលយកការទិតៀនពីអ្នកដ៏ទៃដើម្បីពិចារណា គិតគូរជាប្រចាំចំពោះអនាគតរបស់ស្ថាប័ន ត្រូវតាំងខ្លួនជាអ្នកឈ្នះដោយមានតម្លៃ។
សរុបមក បើសិនជាយើងធ្វើការប្រៀបធៀបរវាងថ្នាក់ដឹកនាំរបស់កម្ពុជាទៅនឹងទ្រឹស្ដីរបស់ទស្សនវិទូក្រិកលោក ប្លាតុង និងគំនិតដឹកនាំនគរខ្មែរសម័យអង្គរ រួមជាមួយទ្រឹស្ដីប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួនក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នឃើញថាមន្ត្រីទាំងនោះនៅមានចំនុចខ្វះខាត់ច្រើន។ ហេតុនេះដើម្បីអនាគតសង្គមកម្ពុជាមានការរីកចម្រើនបានឆាប់រហ័ស និងដើរតាមគោលការណ៍នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ កម្ពុជាត្រូវតែធ្វើកំណែទម្រង់មន្ត្រីឱ្យបានទាន់ពេលវេលា ធ្វើការកែផ្នត់គំនិតអ្នកនយោបាយខ្មែរឱ្យបានទាន់ពេលវេលា។ ព្រោះបញ្ហានេះវាពាក់ព័ន្ធដល់ល្បឿននៃការអភិវឌ្ឍជាតិ ហើយម្យ៉ាងទៀតអាចធ្វើឲ្យកម្ពុជាធ្លាក់ទៅក្នុងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងបែបអភិជនាធិបតេយ្យដែលមានតែមនុស្សមួយក្រុមជាអ្នកកំណត់ជោគវាសនាប្រទេស និងរបបអាជ្ញាសឹក ដែលអ្នកដឹកនាំមានសិទ្ធិគ្រប់បែបយ៉ាងក្នុងការបញ្ជាកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដើម្បីការពារអំណាចខ្លួន។
គេថាប្រជាធិបតេយ្យ អំណាចរាស្ត្រត្រូវតែមានភាពខ្លាំងក្លាជាងអំណាចរដ្ឋ ដើម្បីបញ្ជារដ្ឋឱ្យធ្វើកិច្ចការដើម្បីជាតិ តែធាតុពិតកម្ពុជាបែរជារដ្ឋមានអំណាចគ្រប់បែបយ៉ាងដើម្បីបញ្ជារាស្ត្រ។ តើរាស្ត្រនិងរដ្ឋជាអ្នកណា ម្ដេចមិនធ្វើការជួយគ្នាដើម្បីប្រយោជន៍ជាតិ?
Tag:
ទស្សនៈ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«គូលី»មានន័យច្បាស់លាស់ដូចម្តេច?
1 សប្តាហ៍
