អន្តរជាតិ
×![]()
បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅថាជាជម្លោះដែនអធិបតេយ្យរវាងរដ្ឋអាស៊ាន និង ចិន បានចាប់ផ្តើមឡើងកម្តៅជាថ្មីម្តងទៀតហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែពេលនេះ វាមិនមែនជាការប្រឈមគ្នា រវាងចិន និង អាស៊ាននោះទេ តែជាការប្រឈមមុខរវាងចិន និង អាមេរិករួមជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិក ទាំងផ្នែកកងកម្លាំង និង ពាក្យសម្តីការទូតទៀតផង។ នៅថ្ងៃនេះដែរ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ាន បានបរាជ័យក្នុងការចេញសេចក្តីថ្លែងកាណ៍រួមមួយដែលមានការអះអាងមួយចំនួនថាដោយសារការ ជំទាស់គ្នារវាងអាមេរិកនិងចិន។ ជុំវិញបញ្ហានេះ បានចោទជាសំណួរមួយថាតើរដ្ឋណាខ្លះគឺជាតួអង្គ សំខាន់ក្នុងជម្លោះដែនអធិបតេយ្យនេះ?
សូមស្ដាប់ព័ត៌មានលម្អិត៖
នៅថ្ងៃទី០៤ ខែវិច្ឆកានេះ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ាន បានបរាជ័យក្នុងការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយដើម្បីបញ្ចប់នៃវេទិកាការពារជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលប្រព្រឹត្តនៅម៉ាឡេស៊ីក្រោមវត្តមានរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិមេដឹកអាស៊ានទាំងដប់ និង មន្ត្រីយោធាជាន់ខ្ពស់ផ្សេងទៀតនៅក្នុងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកដូចជាអាមេរិក អូស្ត្រាលី ជប៉ុន ឥណ្ឌា និង ចិន។ បរាជ័យនេះ ក៏ព្រោះតែមានបញ្ហាចម្រូងចម្រាសលើការកំណត់បទបញ្ញត្តិមួយចំនួន ដែលទាក់ទងនឹងយន្តការលើសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
១. តើរដ្ឋណាខ្លះជាភាគីនៃជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង?
បើក្រឡេកមើលទិដ្ឋភាព នៃជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន ជម្លោះនេះមានភាគីពាក់ ពន្ធ័ដោយផ្ទាល់រួមមានរដ្ឋអាស៊ានបួនដូចជាព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និង វៀតណាម និង ចិន។ កន្លងមកភាគីពាក់ពន្ធ័ជាពិសេសអាស៊ាន បានព្យាយាមបង្កើតយន្តការនានាដើម្បីកាត់បន្ថយនូវភាព តានតឹងនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះតាមរយៈកិច្ចប្រជុំរបស់អាស៊ាន។ តែ វាមិនមែនជារឿងដែលងាយស្រួល នោះទេ ក្នុងការទាញចិនដែលជាភាគីតែមួយគត់ដែលបានទាមទារស្ទើរតែទាំងស្រុងនៃតំបន់ជម្លោះដោយយោងតាមហេតុផលប្រវត្តិសាស្ត្រ ខណៈរដ្ឋអាស៊ានលើកយកហេតុផលច្បាប់មកដោះស្រាយនោះ។
អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ កន្លងមកចិន តែងតែបដិសេធរាល់ការដោះស្រាយជាលក្ខណៈពហុភាគី និង ជំនួសវិញដោយការដោះស្រាយតាមលក្ខណៈទ្វេភាគីដែលហ្វីលីពីន តែងតែជំទាស់ជាដាច់ខាត។ អវត្តមានដំណោះស្រាយរួមជាបន្តបន្ទាប់ បានធ្វើឲ្យចិនដែលជាភាគីជម្លោះមួយ និង ជាមហាអំណាចដ៏មាន ឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់បានឆ្លៀតឱកាសវាតទីលើតំបន់ជម្លោះត្រួតស៊ី។ បើយោងតាមរបាយការណ៍ផ្កាយរណបរបស់អាមេរិក បានបង្ហាញថា ចិន បានចូលទៅសាងសង់កោះសិប្បនិម្មិតដែលមានទំហំជាច្រើន ហិចតាដែលត្រូវបានគេជឿជាក់ថាជាគោលដៅមូលដ្ឋានយោធារបស់ចិនដ៏សំខាន់។
២.តើអាមេរិកមានតួនាទីអ្វីលើជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង?
ងាកមកចាប់អារម្មណ៍ គោលនយោបាយរបស់អាមេរិកចំពោះជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងវិញ គេឃើញ ថាអាមេរិក បានលូកដៃចូលយ៉ាងជ្រៅ។ ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក បានចេញមុខ ថ្កោលទោសចិនយ៉ាងខ្លាំង និង ថែមទាំងចោទសកម្មភាពរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ជម្លោះថាបានបំពាន នឹងច្បាប់អន្តរជាតិទៀតផង។
ថ្វីដ្បិតគេដឹងថា ការចេញមុខរបស់អាមេរិកក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺមានមូលហេតុទាក់ទង នឹងការការពារសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនដែលជារដ្ឋពាក់ពន្ធ័ជម្លោះរបស់អាស៊ានក៏ដោយ សកម្មភាពនេះ មិនមានអ្វីដែលខុសឆ្គងនោះទេ។ នោះ ក៏ព្រោះតែអាមេរិក ក៏ជាដៃគូសន្ទនាមួយដ៏សំខាន់របស់អាស៊ានដែរ។ ដូច្នេះ ការសម្តែងការព្រួយបារម្ភចំពោះបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងគឺមានលក្ខណៈសមស្រប។
មួយវិញទៀត កាលពីសបា្តហ៍មុននេះ អាមេរិក ក៏បានបញ្ជូននាវាចម្បាំងរបស់ខ្លួនមកក្បែរតំបន់កោះសិប្បនិម្មិតរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ជម្លោះផងដែរ។ ហើយក្នុងនោះអាមេរិក បានអះអាងថា ប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនគឺស្របទៅនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ ពោលគឺវាជាសិទ្ធិសេរីភាពនៃការធ្វើនាវាចរណ៍តាមដែន សមុទ្រអន្តរជាតិ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ វានៅតែមានចំណោទបញ្ហា និង ក្តីបារម្ភ ចំពោះការរីករាលដាលនៃជម្លោះដែនសមុទ្រនេះ។ នោះគឺ អាមេរិក រួមជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តខ្លួនដូចជាជប៉ុននិង អូស្ត្រាលី បានសហការគ្នាក្នុងប្រតិបត្តិការការពារសន្តិភាព និង សេរីភាពនៅក្នុងការចរាចរណ៍ក្នុងដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ និយាយឲ្យចំទៅ គឺដើម្បីប្រឆាំងសកម្មភាពរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ជម្លោះ។ ផ្ទុយទៅវិញ អាស៊ានដែលជាម្ចាស់ផ្ទះ និង រដ្ឋជម្លោះ ហាក់ដូចរក្សាភាពស្ងប់ស្ងាត់ចំពោះចំណាត់ការរបស់រដ្ឋខាងក្រៅ៕
សូមស្ដាប់ព័ត៌មានលម្អិត៖
នៅថ្ងៃទី០៤ ខែវិច្ឆកានេះ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ាន បានបរាជ័យក្នុងការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយដើម្បីបញ្ចប់នៃវេទិកាការពារជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលប្រព្រឹត្តនៅម៉ាឡេស៊ីក្រោមវត្តមានរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិមេដឹកអាស៊ានទាំងដប់ និង មន្ត្រីយោធាជាន់ខ្ពស់ផ្សេងទៀតនៅក្នុងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកដូចជាអាមេរិក អូស្ត្រាលី ជប៉ុន ឥណ្ឌា និង ចិន។ បរាជ័យនេះ ក៏ព្រោះតែមានបញ្ហាចម្រូងចម្រាសលើការកំណត់បទបញ្ញត្តិមួយចំនួន ដែលទាក់ទងនឹងយន្តការលើសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
១. តើរដ្ឋណាខ្លះជាភាគីនៃជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង?
បើក្រឡេកមើលទិដ្ឋភាព នៃជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន ជម្លោះនេះមានភាគីពាក់ ពន្ធ័ដោយផ្ទាល់រួមមានរដ្ឋអាស៊ានបួនដូចជាព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និង វៀតណាម និង ចិន។ កន្លងមកភាគីពាក់ពន្ធ័ជាពិសេសអាស៊ាន បានព្យាយាមបង្កើតយន្តការនានាដើម្បីកាត់បន្ថយនូវភាព តានតឹងនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះតាមរយៈកិច្ចប្រជុំរបស់អាស៊ាន។ តែ វាមិនមែនជារឿងដែលងាយស្រួល នោះទេ ក្នុងការទាញចិនដែលជាភាគីតែមួយគត់ដែលបានទាមទារស្ទើរតែទាំងស្រុងនៃតំបន់ជម្លោះដោយយោងតាមហេតុផលប្រវត្តិសាស្ត្រ ខណៈរដ្ឋអាស៊ានលើកយកហេតុផលច្បាប់មកដោះស្រាយនោះ។
អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ កន្លងមកចិន តែងតែបដិសេធរាល់ការដោះស្រាយជាលក្ខណៈពហុភាគី និង ជំនួសវិញដោយការដោះស្រាយតាមលក្ខណៈទ្វេភាគីដែលហ្វីលីពីន តែងតែជំទាស់ជាដាច់ខាត។ អវត្តមានដំណោះស្រាយរួមជាបន្តបន្ទាប់ បានធ្វើឲ្យចិនដែលជាភាគីជម្លោះមួយ និង ជាមហាអំណាចដ៏មាន ឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់បានឆ្លៀតឱកាសវាតទីលើតំបន់ជម្លោះត្រួតស៊ី។ បើយោងតាមរបាយការណ៍ផ្កាយរណបរបស់អាមេរិក បានបង្ហាញថា ចិន បានចូលទៅសាងសង់កោះសិប្បនិម្មិតដែលមានទំហំជាច្រើន ហិចតាដែលត្រូវបានគេជឿជាក់ថាជាគោលដៅមូលដ្ឋានយោធារបស់ចិនដ៏សំខាន់។
២.តើអាមេរិកមានតួនាទីអ្វីលើជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង?
ងាកមកចាប់អារម្មណ៍ គោលនយោបាយរបស់អាមេរិកចំពោះជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងវិញ គេឃើញ ថាអាមេរិក បានលូកដៃចូលយ៉ាងជ្រៅ។ ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក បានចេញមុខ ថ្កោលទោសចិនយ៉ាងខ្លាំង និង ថែមទាំងចោទសកម្មភាពរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ជម្លោះថាបានបំពាន នឹងច្បាប់អន្តរជាតិទៀតផង។
ថ្វីដ្បិតគេដឹងថា ការចេញមុខរបស់អាមេរិកក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺមានមូលហេតុទាក់ទង នឹងការការពារសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនដែលជារដ្ឋពាក់ពន្ធ័ជម្លោះរបស់អាស៊ានក៏ដោយ សកម្មភាពនេះ មិនមានអ្វីដែលខុសឆ្គងនោះទេ។ នោះ ក៏ព្រោះតែអាមេរិក ក៏ជាដៃគូសន្ទនាមួយដ៏សំខាន់របស់អាស៊ានដែរ។ ដូច្នេះ ការសម្តែងការព្រួយបារម្ភចំពោះបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងគឺមានលក្ខណៈសមស្រប។
មួយវិញទៀត កាលពីសបា្តហ៍មុននេះ អាមេរិក ក៏បានបញ្ជូននាវាចម្បាំងរបស់ខ្លួនមកក្បែរតំបន់កោះសិប្បនិម្មិតរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ជម្លោះផងដែរ។ ហើយក្នុងនោះអាមេរិក បានអះអាងថា ប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនគឺស្របទៅនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ ពោលគឺវាជាសិទ្ធិសេរីភាពនៃការធ្វើនាវាចរណ៍តាមដែន សមុទ្រអន្តរជាតិ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ វានៅតែមានចំណោទបញ្ហា និង ក្តីបារម្ភ ចំពោះការរីករាលដាលនៃជម្លោះដែនសមុទ្រនេះ។ នោះគឺ អាមេរិក រួមជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តខ្លួនដូចជាជប៉ុននិង អូស្ត្រាលី បានសហការគ្នាក្នុងប្រតិបត្តិការការពារសន្តិភាព និង សេរីភាពនៅក្នុងការចរាចរណ៍ក្នុងដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ និយាយឲ្យចំទៅ គឺដើម្បីប្រឆាំងសកម្មភាពរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ជម្លោះ។ ផ្ទុយទៅវិញ អាស៊ានដែលជាម្ចាស់ផ្ទះ និង រដ្ឋជម្លោះ ហាក់ដូចរក្សាភាពស្ងប់ស្ងាត់ចំពោះចំណាត់ការរបស់រដ្ឋខាងក្រៅ៕
Tag:
សមុទ្រចិន
ចិន
អាមេរិក
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 21 ម៉ោង
