អន្តរជាតិ
រដ្ឋអាស៊ានខ្លះកំពុងសប្បាយខ្លាំង ពេលអាមេរិក ផ្គើនចិនតាមកម្លាំងយោធាម្តងហើយម្តងទៀត
×![]()
ជម្លោះអធិបតេយ្យសមុទ្រចិនខាងត្បូង រវាងចិន និងរដ្ឋអាស៊ាន កំពុងប្រទាញប្រទង់សហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន លូកដៃចូលកាន់តែជ្រៅដើម្បីប្រឆាំងនឹងចិនដែលកំពុងតែពង្រីកអំណាចរបស់ ខ្លួនក្នុងតំបន់ដែលគ្មានរដ្ឋណាមួយហ៊ានប្រជែង។ បញ្ហានេះ បានជំរុញឲ្យ អាមេរិក បានយកហេតុផលច្បាប់អន្តរជាតិ ដើម្បីបំលែងកិច្ចអន្តរាគមន៍របស់ខ្លួន និងថែមទាំងផ្គើនចិនម្តងហើយម្តងទៀតតាមរយៈការបញ្ជូននាវាចម្បាំង និងយន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់មកក្បែរតំបន់ជម្លោះដែលចិនកំពុងកាន់កាប់។
សូមស្តាប់ការបកស្រាយរបស់លោក ទេព អ៊ីវិសាល
រយៈពេលចុងក្រោយនេះ រដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ិនតោន បានបង្ហាញពីគោលនយោបាយការបរទេស និងសកម្មភាពផ្នែកយោធាយ៉ាងសកម្ម និងលេចធ្លោមកកាន់តំបន់អាស៊ី និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដើម្បីប្រឆាំងនឹង ឥទ្ធិពលរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង។ ក្រុងប៉េកាំងវិញ មិនទាន់មានចំណាត់ការទ្រង់ទ្រាយធំណាមួយដើម្បី ឆ្លើយតបនឹងសកម្មភាពទាំងនេះវិញទេ តែបានត្រឹមព្រមានតាមពាក្យសម្តី។
១. សកម្មភាពចិននៅតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ជាការគំរាមកំហែងក្នុងតំបន់?
គឺរយៈពេល៤ទសវត្សរ៍ហើយ ដែលជម្លោះអធិបតេយ្យសមុទ្រចិនខាងត្បូង មិនទាន់រកឃើញដំណោះ ស្រាយណាមួយដើម្បីបែងចែកខណ្ឌសីមាសម្រាប់រដ្ឋពាក់ព័ន្ធនីមួយៗ។ នោះក៍ព្រោះតែ រដ្ឋនីមួយៗ សុទ្ធសឹងតែមានអំណះអំណាងផ្សេងៗគ្នា។ ជាពិសេសនោះម្ខាងទាមទារឲ្យមានការដោះស្រាយជាលក្ខណៈពហុភាគី(រដ្ឋអាស៊ាន) និងម្ខាងចង់មានការចរចាទ្វេភាគី(ចិន)។ ម្ខាងទាមទារដោយកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រ(ចិន) និងម្ខាងទៀតទាមទារដោយផ្អែកលើច្បាប់អន្តរជាតិ(រដ្ឋអាស៊ាន)។
ចិន បានទាមទារស្ទើរតែតំបន់ទាំងស្រុងនៃតំបន់ជម្លោះ ដែលធ្វើឲ្យការទាមទារនោះ ប្រែក្លាយជាការ បំពាននឹងដែនអធិបតេយ្យរបស់រដ្ឋអាស៊ាន ដែលបានទាមទារតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ពោលគឺអនុញ្ញាស្តីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២។ ចិន មិនត្រឹមតែទាមទារប៉ុណ្ណោះនោះទេ តែ ចិនថែមទាំងបញ្ចេញតាមរូបភាពនៃចូលទៅកាន់កាប់តំបន់ជម្លោះជាលក្ខណៈឯកតោភាគីទៀតផង។ កន្លងមករដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង អះអាងថាសកម្មភាពរបស់ខ្លួន គឺដើម្បីផលប្រយោជន៍ស៊ីវិល និងឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការប្រជាជនចិន តែប៉ុណ្ណោះ។ តែរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ិនតោន បានបង្ហាញទិន្នន័យដែលចាប់យកដោយប្រព័ន្ធផ្កាយរណបថា ចិនបានគ្រប់គ្រងតំបន់ជម្លោះប្រមាណ ៨១០ ហិកតា និងថែមទាំងសាងសង់កោះសិប្បនិម្មិតដែលត្រូវបានគេជឿជាក់ថា នឹងក្លាយជាមូលដ្ឋានយោធារបស់ចិនទៀតផង។ មានន័យថា អ្វីដែលចិន បានអះអាងកន្លងមក ផ្ទុយទៅនឹងអ្វីដែលខ្លួនកំពុងធ្វើសកម្មភាព។
តាមពិតទៅ សមុទ្រចិនខាងត្បូង មិនត្រឹមតែជាភូមិសាស្ត្រមួយដែលពោរពេញទៅដោយធនធានធម្មជាតិនោះទេ តែវាច្រកពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកដ៏សកម្មទៀតផង។ បើចិន អាចគ្រប់គ្រងតំបន់ទាំងនោះ វាមិនត្រឹមតែជាការគំរាមកំហែងលើសន្តិសុខប៉ុណ្ណោះទេ តែសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្ម ក៏ត្រូវប្រឈមផងដែរ។
២. ដល់ដំណាក់កាលចុងក្រោយ អាមេរិកត្រូវប្រើយុទ្ធសាស្ត្រយោធាគំរាមចិន?
ក្នុងក្របខណ្ឌជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ភាគីពាក់ព័ន្ធមានតែរដ្ឋអាស៊ានដូចជា ព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី វៀតណាម និងហ្វីលីពីន ជាមួយចិន។ តែកន្លងមកគ្មានរដ្ឋអាស៊ានណាមួយ ហ៊ានចេញមុខប្រឆាំង និង បញ្ឈប់ចិន ទោះបីអាស៊ាន តែងតែលើកប្រធានបទជម្លោះសមុទ្រចិនជារបៀបវារៈក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូល ជារឿងរាល់ឆ្នាំក៏ដោយ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ ដំបូងឡើយ អាមេរិក ដែលមិនមែនជារដ្ឋពាក់ព័ន្ធជម្លោះ តែងតែរិះគន់ និងទទូចឲ្យចិន ចូលតុចរចាជាមួយនឹងអាស៊ាន និងគោរពតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ដ្បិតចិន ក៏ជាភាគីនៃអនុសញ្ញាស្តីច្បាប់សមុទ្រផងដែរ។ តែចិន ហាក់ដូជាមិនអើពើនោះទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ រយៈពេលចុងក្រោយនេះ អាមេរិក បានបញ្ចេញចង្កោមរបស់ខ្លួនកាន់តែខ្លាំងសំដៅមកចិន។ ក្នុងនោះ អាមេរិក ជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធ របស់ខ្លួន បើកប្រតិបត្តិការយោធាមកកាន់តំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងក្រោមអំណាចច្បាប់អន្តរជាតិ ។
កាលពីចុងខែតុលា និងដើមខែ វិច្ឆិកា កន្លងទៅ អាមេរិក បានបញ្ជូននាវាល្បាត និងយន្តហោះទម្លាក់ គ្រាប់មកកាន់តំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដោយជោគជ័យ។ ហើយទោះបីជាមានព្រមានពីចិន ក៏ដោយអាមេរិក បានបញ្ជូនយន្តហោះប្រភេទB-52 ពីរគ្រឿងកាលពីសប្តាហ៍មុនទៀតផង។ សកម្មភាពនេះ មិនមែនជាអ្វីគួរភ្ញាក់ផ្អើលនោះទេ ព្រោះអាមេរិកធ្លាប់បានប្រកាសរួចហើយ ថាខ្លូននឹងប្រតិបត្តិការ នៅតំបន់ជម្លោះរៀងរាល់ត្រីមាសម្តង។
អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ អូស្ត្រាលី ជាសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិក ក៏បានព្រលូកខ្លួនក្នុងបញ្ហានេះដែរ។ នោះគឺ អូស្ត្រាលី បានបញ្ជូនយន្តហោះស៊ើបការណ៍របស់ខ្លូនមកកាន់តំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ទាំងអាមេរិក ទាំង អូស្ត្រាលី សុទ្ធសឹងតែអះអាងសកម្មភាពខ្លួនធ្វើឡើងក្រោមរូបភាពអន្តរជាតិ និងលើក កម្ពស់សេរីភាពនៃការហោះហើរ និងនាវាចរណ៍។
ដោយឡែក រដ្ឋអាស៊ានវិញ ហាក់ដូចជារក្សាភាពស្ងប់ស្ងាត់នៅនៅឡើយនោះទេ។ តែគេឃើញថា កាលពីប្រតិបត្តិការអាមេរិកលើកដំបូងក្នុងការបញ្ជូននាវា ហ្វីលីពីន ជាភាគីនៃជម្លោះ បានសម្តែងការស្វាគមន៍យ៉ាងខ្លាំងចំពោះវត្តមាននោះ។ លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន ប៊ែនីណូ អាហ្គីណូ ថែមទាំង ចាត់ទុកសកម្មភាពនោះថា ជាតុល្យភាពនៃអំណាចក្នុងតំបន់ទៀតផង៕
សូមស្តាប់ការបកស្រាយរបស់លោក ទេព អ៊ីវិសាល
រយៈពេលចុងក្រោយនេះ រដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ិនតោន បានបង្ហាញពីគោលនយោបាយការបរទេស និងសកម្មភាពផ្នែកយោធាយ៉ាងសកម្ម និងលេចធ្លោមកកាន់តំបន់អាស៊ី និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដើម្បីប្រឆាំងនឹង ឥទ្ធិពលរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង។ ក្រុងប៉េកាំងវិញ មិនទាន់មានចំណាត់ការទ្រង់ទ្រាយធំណាមួយដើម្បី ឆ្លើយតបនឹងសកម្មភាពទាំងនេះវិញទេ តែបានត្រឹមព្រមានតាមពាក្យសម្តី។
១. សកម្មភាពចិននៅតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ជាការគំរាមកំហែងក្នុងតំបន់?
គឺរយៈពេល៤ទសវត្សរ៍ហើយ ដែលជម្លោះអធិបតេយ្យសមុទ្រចិនខាងត្បូង មិនទាន់រកឃើញដំណោះ ស្រាយណាមួយដើម្បីបែងចែកខណ្ឌសីមាសម្រាប់រដ្ឋពាក់ព័ន្ធនីមួយៗ។ នោះក៍ព្រោះតែ រដ្ឋនីមួយៗ សុទ្ធសឹងតែមានអំណះអំណាងផ្សេងៗគ្នា។ ជាពិសេសនោះម្ខាងទាមទារឲ្យមានការដោះស្រាយជាលក្ខណៈពហុភាគី(រដ្ឋអាស៊ាន) និងម្ខាងចង់មានការចរចាទ្វេភាគី(ចិន)។ ម្ខាងទាមទារដោយកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រ(ចិន) និងម្ខាងទៀតទាមទារដោយផ្អែកលើច្បាប់អន្តរជាតិ(រដ្ឋអាស៊ាន)។
ចិន បានទាមទារស្ទើរតែតំបន់ទាំងស្រុងនៃតំបន់ជម្លោះ ដែលធ្វើឲ្យការទាមទារនោះ ប្រែក្លាយជាការ បំពាននឹងដែនអធិបតេយ្យរបស់រដ្ឋអាស៊ាន ដែលបានទាមទារតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ពោលគឺអនុញ្ញាស្តីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២។ ចិន មិនត្រឹមតែទាមទារប៉ុណ្ណោះនោះទេ តែ ចិនថែមទាំងបញ្ចេញតាមរូបភាពនៃចូលទៅកាន់កាប់តំបន់ជម្លោះជាលក្ខណៈឯកតោភាគីទៀតផង។ កន្លងមករដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង អះអាងថាសកម្មភាពរបស់ខ្លួន គឺដើម្បីផលប្រយោជន៍ស៊ីវិល និងឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការប្រជាជនចិន តែប៉ុណ្ណោះ។ តែរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ិនតោន បានបង្ហាញទិន្នន័យដែលចាប់យកដោយប្រព័ន្ធផ្កាយរណបថា ចិនបានគ្រប់គ្រងតំបន់ជម្លោះប្រមាណ ៨១០ ហិកតា និងថែមទាំងសាងសង់កោះសិប្បនិម្មិតដែលត្រូវបានគេជឿជាក់ថា នឹងក្លាយជាមូលដ្ឋានយោធារបស់ចិនទៀតផង។ មានន័យថា អ្វីដែលចិន បានអះអាងកន្លងមក ផ្ទុយទៅនឹងអ្វីដែលខ្លួនកំពុងធ្វើសកម្មភាព។
តាមពិតទៅ សមុទ្រចិនខាងត្បូង មិនត្រឹមតែជាភូមិសាស្ត្រមួយដែលពោរពេញទៅដោយធនធានធម្មជាតិនោះទេ តែវាច្រកពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកដ៏សកម្មទៀតផង។ បើចិន អាចគ្រប់គ្រងតំបន់ទាំងនោះ វាមិនត្រឹមតែជាការគំរាមកំហែងលើសន្តិសុខប៉ុណ្ណោះទេ តែសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្ម ក៏ត្រូវប្រឈមផងដែរ។
២. ដល់ដំណាក់កាលចុងក្រោយ អាមេរិកត្រូវប្រើយុទ្ធសាស្ត្រយោធាគំរាមចិន?
ក្នុងក្របខណ្ឌជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ភាគីពាក់ព័ន្ធមានតែរដ្ឋអាស៊ានដូចជា ព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី វៀតណាម និងហ្វីលីពីន ជាមួយចិន។ តែកន្លងមកគ្មានរដ្ឋអាស៊ានណាមួយ ហ៊ានចេញមុខប្រឆាំង និង បញ្ឈប់ចិន ទោះបីអាស៊ាន តែងតែលើកប្រធានបទជម្លោះសមុទ្រចិនជារបៀបវារៈក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូល ជារឿងរាល់ឆ្នាំក៏ដោយ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ ដំបូងឡើយ អាមេរិក ដែលមិនមែនជារដ្ឋពាក់ព័ន្ធជម្លោះ តែងតែរិះគន់ និងទទូចឲ្យចិន ចូលតុចរចាជាមួយនឹងអាស៊ាន និងគោរពតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ដ្បិតចិន ក៏ជាភាគីនៃអនុសញ្ញាស្តីច្បាប់សមុទ្រផងដែរ។ តែចិន ហាក់ដូជាមិនអើពើនោះទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ រយៈពេលចុងក្រោយនេះ អាមេរិក បានបញ្ចេញចង្កោមរបស់ខ្លួនកាន់តែខ្លាំងសំដៅមកចិន។ ក្នុងនោះ អាមេរិក ជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធ របស់ខ្លួន បើកប្រតិបត្តិការយោធាមកកាន់តំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងក្រោមអំណាចច្បាប់អន្តរជាតិ ។
កាលពីចុងខែតុលា និងដើមខែ វិច្ឆិកា កន្លងទៅ អាមេរិក បានបញ្ជូននាវាល្បាត និងយន្តហោះទម្លាក់ គ្រាប់មកកាន់តំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដោយជោគជ័យ។ ហើយទោះបីជាមានព្រមានពីចិន ក៏ដោយអាមេរិក បានបញ្ជូនយន្តហោះប្រភេទB-52 ពីរគ្រឿងកាលពីសប្តាហ៍មុនទៀតផង។ សកម្មភាពនេះ មិនមែនជាអ្វីគួរភ្ញាក់ផ្អើលនោះទេ ព្រោះអាមេរិកធ្លាប់បានប្រកាសរួចហើយ ថាខ្លូននឹងប្រតិបត្តិការ នៅតំបន់ជម្លោះរៀងរាល់ត្រីមាសម្តង។
អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ អូស្ត្រាលី ជាសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិក ក៏បានព្រលូកខ្លួនក្នុងបញ្ហានេះដែរ។ នោះគឺ អូស្ត្រាលី បានបញ្ជូនយន្តហោះស៊ើបការណ៍របស់ខ្លូនមកកាន់តំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ទាំងអាមេរិក ទាំង អូស្ត្រាលី សុទ្ធសឹងតែអះអាងសកម្មភាពខ្លួនធ្វើឡើងក្រោមរូបភាពអន្តរជាតិ និងលើក កម្ពស់សេរីភាពនៃការហោះហើរ និងនាវាចរណ៍។
ដោយឡែក រដ្ឋអាស៊ានវិញ ហាក់ដូចជារក្សាភាពស្ងប់ស្ងាត់នៅនៅឡើយនោះទេ។ តែគេឃើញថា កាលពីប្រតិបត្តិការអាមេរិកលើកដំបូងក្នុងការបញ្ជូននាវា ហ្វីលីពីន ជាភាគីនៃជម្លោះ បានសម្តែងការស្វាគមន៍យ៉ាងខ្លាំងចំពោះវត្តមាននោះ។ លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន ប៊ែនីណូ អាហ្គីណូ ថែមទាំង ចាត់ទុកសកម្មភាពនោះថា ជាតុល្យភាពនៃអំណាចក្នុងតំបន់ទៀតផង៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 5 ថ្ងៃ
