អន្តរជាតិ
អន្តរជាតិខ្លាចសង្គ្រាមផ្ទុះខ្លាំងនៅមជ្ឈិមបូព៌ាព្រោះអ៊ីរ៉ងអារ៉ាប់ឈ្លោះគ្នាខ្លាំង
× ស្ថានភាពមជ្ឈិមបូព៌ាកាន់តែតានតឹងខ្លាំង ក្រោយបណ្តារដ្ឋអារ៉ាប់ប្រកាន់និកាយស៊ូនីចាប់ផ្តើមព្រួតគ្នាផ្តាច់និងបន្ថយកម្រិតចំណងការទូតជាមួយអ៊ីរ៉ង់ ជាការសងសឹកជំនួយអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត។ គេបារម្ភថា រដ្ឋជាគូប្រជែងទាំងពីរនេះអាចនឹងផ្លាស់ប្តូរពីជម្លោះការទូតទៅជាជម្លោះប្រដាប់អាវុធវិញផងនៅពេលខាងមុខ។អង្គការសហប្រជាជាតិនិងបណ្តាប្រទេសមហាអំណាចបានអំពាវនាវឲ្យភាគីទាំងពីរអត់ធ្មត់និងបញ្ចៀសឲ្យបានការប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រឆាំងគ្នា។
សូមស្តាប់ការបកស្រាយរបស់លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖
ចាប់តាំងពីអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត បណ្តេញមន្ត្រីទូតអ៊ីរ៉ង់ចេញពីប្រទេសខ្លួននៅថ្ងៃអាទិត្យទី៣ ធ្នូ បណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ផ្សេងទៀត ដូចជាបារ៉ែន អារ៉ាប់រួម និងរដ្ឋអាហ្វ្រិកស៊ូដង់ចាប់ផ្តើមប្រកាសកាត់បន្ថយកម្រិតនិងផ្តាច់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយអ៊ីរ៉ង់ដូចគ្នា។ បារ៉ែន និងស៊ូដង់ ប្រកាសបណ្តេញអ្នកការទូតអ៊ីរ៉ង់និងបុគ្គលិកទូតចេញពីទឹកដីខ្លួន តែអារ៉ាប់រួមត្រឹមបន្ថយកម្រិតទំនាក់ទំនងការទូតប៉ុណ្ណោះ។
ដើមហេតុនៃការឈានទៅផ្តាច់ចំណងការទូតរវាងរដ្ឋប្រកាន់និកាយស៊ូនីនិងស៊ីអ៊ីតនេះ គឺការប្រហារជីវិតមេដឹកនាំសាសនាឥស្លាមប្រកាន់និកាយស៊ីអ៊ីតនិងការវាយប្រហារស្ថានអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតប្រចាំទីក្រុងតេហេរ៉ង់កាលពីថ្ងៃអាទិត្យកន្លងមកនេះ។ វាអាចថាជារឿងគួរបារម្ភ ប៉ុន្តែនិយាយទៅបណ្តារដ្ឋអារ៉ាប់និងអ៊ីរ៉ង់មើលមុខគ្នាមិនចំស្រាប់ហើយ។ ហើយឆ្លៀតមានមានវាយប្រហារស្ថានទូតខ្លួនផង អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ក៏រកលេសបង្ករឿងផ្តាច់ចំណងការទូតជាមួយអ៊ីរ៉ង់តែម្តង។
រឿងរ៉ាវក្លាយជាបែបនេះ ដោយសារបញ្ហាសាសនាដែលមានការបែងចែកនិកាយដែលកើតមានឡើងអស់រាប់សតវត្សមកហើយនោះ និងមួយវិញទៀតគឺការប្រជែងគ្នាដើម្បីកសាងឥទ្ធិពលរវាងសេដ្ឋីប្រេងអារ៉ាប់ និងអ៊ីរ៉ង់នៅមជ្ឈិមបូព៌ា។ ដូចឃើញស្រាប់ មហាអំណាចតំបន់ទាំងនេះសុទ្ធតែលូកដៃនិងនៅពីក្រោយភាគីជម្លោះជាច្រើនមានទាំងជម្លោះនៅយេម៉ែន ស៊ីរី និងហិង្សាប្រដាប់អាវុធផ្សេងទៀត ដែលកើតឡើងនៅមជ្ឈិមបូព៌ា។ ក្រោយបញ្ហាការទូតកើតឡើង វិហារឥស្លាមនិកាយស៊ូនីចំនួន ២កន្លែងនៅអ៊ីរ៉ាក់រងការបំផ្ទុះគ្រាប់បែកបណ្តាលឲ្យប្រជាជនច្រើននាក់រងរបួសនៅប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់។
ការប្រឈមមុខគ្នាផ្នែកការទូត និងភាពតានតឹងនេះអាចនឹងក្លាយជារឿងដ៏ស្មុគស្មាញ និងធ្វើឲ្យជម្លោះមជ្ឈិមបូព៌ារីកកាន់តែធំ។ គេវាយតម្លៃថា ជម្លោះរវាងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និង អ៊ីរ៉ង់ នឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់ការស្វែងរកសន្តិភាពនៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់តម្លៃប្រេងឆៅដែលកំពុងដាំក្បាលចុះស្រាប់ ហើយបើធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះនិងគ្មានដំណោះស្រាយ វាក៏នឹងអាចក្លាយជាសង្គ្រាមរវាងមហាអំណាចទាំងពីរផងក៏ថាបាន។
១.អឺរ៉ុបនិងអាមេរិកព្រួយបារម្ភពីស្ថានភាពមជ្ឈិមបូព៌ា
ជុំវិញការកាត់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងការទូតរវាងរដ្ឋអារ៉ាប់ជាមួយអ៊ីរ៉ង់ បណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប មានទាំងអង់គ្លេសអាឡឺម៉ង់ បារាំង បានស្នើសុំទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរក្រុងរីយ៉ាដ និងក្រុងតេហេរ៉ង់ឲ្យប្រញាប់ប្រញាល់ដោះស្រាយជម្លោះការទូតនិងបញ្ចៀសឲ្យបាននូវការប្រើប្រាស់កម្លាំង។ បើគ្មានចំណាត់ការទេ ហិង្សាប្រដាប់អាវុធនឹងកើតឡើងកាន់តែច្រើននៅមជ្ឈិមបូព៌ា ហើយគ្មានអ្នកណាអាចទាយដឹងថាតើរឿងអ្វីនឹងកើតឡើងបន្តទៀត។ អង់គ្លេសនិងអាឡឺម៉ង់បានអំពាវនាវឲ្យភាគីទាំងពីរស្តារចំណងការទូតឡើងវិញ ខណៈរដ្ឋាភិបាលលោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ហូឡង់ ទទូចសុំឲ្យក្រុងរីយ៉ាដ និងក្រុងតេហេរ៉ង់ បន្ថយកម្តៅការទូតនេះផង។
យោងតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក លោក ចន ឃឺរី បានស្នើសុំសមភាគីលោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអារ៉ាប៊ី សាអូឌីតលោក Adel al-Jubeir និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអ៊ីរ៉ង់ Jawad Sharif ឲ្យរកដំណោះស្រាយនិងអត់ធ្មត់ឲ្យបានខ្លាំងបំផុតតាមដែលអាចធ្វើបាន។ អាមេរិកជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏ជិតស្និទ្ធរបស់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ប៉ុន្តែមហាអំណាចមួយនេះមើលឃើញច្បាស់ពីគ្រោះថ្នាក់បើបណ្តែតបណ្តោយឲ្យជម្លោះអ៊ីរ៉ង់និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតកាន់ធ្ងន់ធ្ងរទៅ។ វាប្រាកដណាស់ថាជម្លោះនេះនឹងបះពាល់ដល់ការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ និងការបង្កើតសន្តិភាពនៅមជ្ឈិមបូព៌ាជាពិសេសយុទ្ធនាការប្រឆាំងភេរវកម្ម។
២.ចិននិងរុស្ស៊ីព្រួយបារម្ភរឿងបញ្ហាតម្លៃប្រេង
បញ្ហាមជ្ឈិមបូព៌ានេះ មិនត្រឹមតែជាកង្វល់របស់លោកខាងលិចទេ វាក៏ជាកង្វល់ដ៏ធំរបស់មហាអំណាចអាស៊ីចិន និងរុស្ស៊ីដែរ។ ពេលភាពតានតឹងនៅមជ្ឈិមបូព៌ាផ្ទុះឡើង មហាអំណាចទាំងពីរគិតឃើញដល់បញ្ហាតម្លៃប្រេងតែម្តង ព្រោះរុស្ស៊ីជាប្រទេសនាំប្រេងចេញ ខណៈដែលចិនជាប្រទេសប្រើប្រាស់ថាមពលច្រើនបំផុតលើលោក។
រដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ីបានប្រកាសថាខ្លួនស្ម័គ្រចិត្តធ្វើជាសន្ធានការីក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះការទូតនេះ ហើយរុស្ស៊ីក៏ទទូចសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុងរីយ៉ាដនិងតេហេរ៉ង់ចៀសវាងការប្រើប្រាស់កម្លាំងយោធា។ រុស្ស៊ីមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធខ្លាំងជាមួយរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ ហើយមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយរដ្ឋាភិបាលអារ៉ាប៊ី សាអូឌីតដែរ។ ចំណែកក្រសួងការបរទេសចិនក៏ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍អំពាវនាវសុំឲ្យភាគីជម្លោះដោះស្រាយបញ្ហាឲ្យបានចាប់រហ័ស ហើយមហាអំណាចនេះក៏បង្ហាញក្តីបារម្ភខ្លាំង ព្រោះបើជម្លោះអូសបន្លាយពេលយូរ ឬមានការប៉ះទង្គិចគ្នាដោយយោធាផងនោះ វានឹងធ្វើឲ្យការផលិតប្រេងនិងការដឹកជញ្ជូនពីតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាមានគ្រោះថ្នាក់។ បច្ចុប្បន្ននេះ សមាជិក OPEC កំពុងតែខ្វែងគំនិតគ្នាស្រាប់រឿងកំណត់បរិមាណប្រេងដែលត្រូវផលិតដើម្បីឲ្យតម្លៃប្រេងឡើងវិញ ហើយជម្លោះលើកនេះនឹងរឹតតែធ្វើឲ្យសមាជិកអង្គការនេះពិបាកត្រួវរ៉ូវគ្នាថែមទៀត។
៣.អង្គការសហប្រជាជាតិបារម្ភថាការកសាងចរចាសន្តិភាពនៅស៊ីរីបរាជ័យ
រឿងដែលគួរឲ្យបារម្ភមួយទៀត គឺការឈានទៅបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលរ៉ាំរ៉ៃប្រាំឆ្នាំនៅស៊ីរី។ ក្រៅពីអំពាវនាវដូចគេដូចឯង ប្រមុខអង្គការសហប្រជាជាតិលោក បាន គីមូន បារម្ភថា រដ្ឋអារ៉ាប់ និងអ៊ីរ៉ង់ ឈ្លោះគ្នាជាឧបសគ្គនៃការដោះស្រាយបញ្ហាស៊ីរី។ អង្គការសហប្រជាជាតិចង់ឲ្យមានកិច្ចចរចារវាងក្រុមប្រឆាំងនិងរដ្ឋាភិបាលក្រុងដាម៉ាសនៅថ្ងៃ ២៥ ខែមករាខាងមុខ ប៉ុន្តែការប្រទូស្តរ៉ាយផ្នែកការទូតថ្មីៗនេះអាចបំផ្លាញគម្រោងនេះផង។ រដ្ឋអារ៉ាប់ និងអ៊ីរ៉ង់ មានតួនាទីស្នូលក្នុងការជួយបញ្ចប់បញ្ហានៅស៊ីរី បើសិនភាគីទាំងនេះមិនចូលរួមកិច្ចចរចាទេ វាប្រាកដហើយថា ការស្វែងរកសន្តិភាពនៅស៊ីរីនឹងបរាជ័យ។ តែឆ្លើយតបក្តីបារម្ភនេះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសក្រុងរីយ៉ាដ បានអះអាងហើយថា តំណាងរដ្ឋាភិបាលនឹងចូលរួមក្នុងវេទិកាពិភាក្សានេះ៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com