អន្តរជាតិ
×![]()
ដោយ: តន ចាន់រិទ្ធារ៉ា
ការប្រហារជីវិតមេដឹកនាំនិកាយស៊ីអ៊ីត Sheikh Nimr al-Nimr ដោយអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត បានធ្វើឲ្យវិបត្តិប្រេះឆាក្នុងពិភពឥស្លាម កាន់តែធំទៅៗ ។ ហើយមេដឹកនាំប្រទេសប្រកាន់និកាយស៊ីអ៊ីតជាច្រើន បានប្រកាសថ្កោលទោសសកម្មភាពនេះ ថែមទាំងប្រកាសសងសឹកទៀតផង ។ តើអ្វីជាមូលហេតុដែលនាំឲ្យឥស្លាមសាសនាបែកជាពីរ ? តើនិកាយណាមួយមានអ្នកដើរតាមច្រើនជាងគេ ?
សាសនាឥស្លាម បានបែកជាពីរនិកាយ ក្រោយការស្លាប់របស់ព្យាការី ម៉ូហាម៉ាត់នៅឆ្នាំ៦៣២ ។ ការបែកខ្ញែកនេះបង្កើតជាជម្លោះ ដោយសារគេត្រូវជ្រើសរើសអ្នកស្នងតំណែងព្យាការីម៉ូហាម៉ាត់ ហើយព្យាការីម៉ូហាម៉ាត់មិនបានតែងតាំងអ្នកស្នងតំណែងនោះទេ ។
អ្នកស្នងតំណែងគួរតែជ្រើសរើសដោយមតិឯកច្ឆន្ទក្នុងចំណោមមនុស្សជំនិតរបស់ព្យាការី ម៉ូហាម៉ាត់ តែមានមនុស្សខ្លះចង់ឲ្យកូនចៅរបស់ព្យាការីម៉ូហាម៉ាត់ ស្នងតំណែងជំនួស ។ ការខ្វែងគំនិតលើអ្នកស្នងតំណែងព្យាការីម៉ូហាម៉ាត់ បានធ្វើឲ្យសាសនានេះបែងចែកជាពីរនិកាយរហូតមក ។
មកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ពោលគឺក្រោយការបែកបាក់គ្នាជាង១ពាន់ឆ្នាំទៅហើយ អ្នកប្រកាន់និកាយទាំងពីរនៅតែមើលមុខគ្នាមិនត្រូវដដែល ។ ហើយការមិនត្រូវរ៉ូវគ្នានេះ កើតឡើងចាប់តាំងចំណោមប្រជាជនធម្មតារហូតដល់ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសទៅទៀត ។ តែបើយើងនិយាយពីចំនួនអ្នកប្រតិបត្តិវិញ និកាយស៊ូនីមានអ្នកដើរតាមដល់ទៅជាង១.៥ពាន់លាននាក់ ហើយពួកគេភាគច្រើនរស់នៅប្រទេសស៊ីរី អេហ្ស៊ីប អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ហ្សកដានី ជាដើម ។
ចំណែកនិកាយស៊ីអ៊ីតវិញ អ្នកគាំទ្រមានចំនួនតែប្រមាណ២០០លាននាក់តែប៉ុណ្ណោះ ។ ប្រទេសដែលមានប្រជាជនកាន់និកាយស៊ីអ៊ីតមានអ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ និងបារ៉ែន ។ តែនៅតាមប្រទេសមួយចំនួនទៀត ក៏មានសហគមន៍អ្នកកាន់និកាយស៊ីអ៊ីតភាគច្រើនរស់នៅផងដែរដូចជា អាហ្វហ្កានីស្ថាន អារ៉ាប៊ីសាអីឌីត តួកគី និងប្រទេសនៅតំបន់អារ៉ាប់ផង ។
ប៉ុន្តែរឿងដែលបង្កឲ្យមានជម្លោះគឺការប្រកួតប្រជែងរវាងនិកាយទាំងពីរលើឆាកនយោបាយតែម្ដង ។ ជាក់ស្ដែងនោះ គឺកាប្រជែងពង្រីកឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់រវាងអ៊ីរ៉ង់ដែលប្រកាន់និកាយស៊ីអ៊ីតនិងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតដែលនិយមនិកាយស៊ូនី ។ គេអាចមើលឃើញការប្រជែងឥទ្ធិពលរវាងមហាអំណាចតំបន់ទាំងពីរនេះក្នុងជម្លោះដែលកំពុងពុះកញ្ជ្រោលនៅតំបន់ ។
នៅលើករណីជម្លោះនៅយេម៉ែន ក្រុមឧទ្ទាមស៊ីអ៊ីត Houthis ដែលគាំទ្រដោយអ៊ីរ៉ង់បានផ្ដួលរលំរដ្ឋាភិបាលប្រកាន់និកាយស៊ូនី ដែលក្រោយមកអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតក៏បានបង្កើតទ័ពសម្ព័ន្ធអារ៉ាប់ចូលជួយស្ដារស្ថានការណ៍ឡើងវិញ ។ រឿងស្រដៀងគ្នាក៏កំពុងតែកើតឡើងនៅឯទឹកដីស៊ីរីដែរ ដោយរដ្ឋាភិបាលស៊ីអ៊ីតរបស់លោក អាសាដ បន្តក្រាញអំណាចគ្រប់គ្រងលើប្រជាជនដែលភាគច្រើនជាជនស៊ូនី ។
ជាពិសេសនោះ ការប្រហារជីវិតថ្នាក់ដឹកនាំស៊ីអ៊ីតនៅអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត នឹងកាន់តែធ្វើឲ្យជម្លោះ បែងបែករវាងនិកាយទាំងពីរនេះកាន់តែធំទៀតហើយ ។ នេះក៏ដោយសារប្រទេស ក៏ដូចជាប្រជាជនប្រកាន់និកាយស៊ីអ៊ីតបានតវ៉ាប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត រហូតដល់មានការវាយប្រហារលើស្ថានទូតអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតប្រចាំទីក្រុងតេហេរ៉ង់ទៀតផង ។
ជាការឆ្លើយតបនោះ ប្រទេសកាន់និកាយស៊ូនីមួយចំនួនដូចជាអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត បារ៉ែននិងស៊ូដង់បានប្រកាសផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយអ៊ីរ៉ង់ ខណៈប្រទេសអារ៉ាប់រួមបានទម្លាក់ទំនាក់ទំនងការទូតនេះ ។ សញ្ញាទាំងនេះសបញ្ជាក់ថា ចាប់តាំងពីព្យាការីម៉ូហាម៉ាត់ស្លាប់នៅឆ្នាំ៦៣២ មក និកាយស៊ូនីនិងនិកាយស៊ីអ៊ីតនៅតែឈ្លោះគ្នា និងបែងចែកគ្នាដដែល ៕
សាសនាឥស្លាម បានបែកជាពីរនិកាយ ក្រោយការស្លាប់របស់ព្យាការី ម៉ូហាម៉ាត់នៅឆ្នាំ៦៣២ ។ ការបែកខ្ញែកនេះបង្កើតជាជម្លោះ ដោយសារគេត្រូវជ្រើសរើសអ្នកស្នងតំណែងព្យាការីម៉ូហាម៉ាត់ ហើយព្យាការីម៉ូហាម៉ាត់មិនបានតែងតាំងអ្នកស្នងតំណែងនោះទេ ។
អ្នកស្នងតំណែងគួរតែជ្រើសរើសដោយមតិឯកច្ឆន្ទក្នុងចំណោមមនុស្សជំនិតរបស់ព្យាការី ម៉ូហាម៉ាត់ តែមានមនុស្សខ្លះចង់ឲ្យកូនចៅរបស់ព្យាការីម៉ូហាម៉ាត់ ស្នងតំណែងជំនួស ។ ការខ្វែងគំនិតលើអ្នកស្នងតំណែងព្យាការីម៉ូហាម៉ាត់ បានធ្វើឲ្យសាសនានេះបែងចែកជាពីរនិកាយរហូតមក ។
មកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ពោលគឺក្រោយការបែកបាក់គ្នាជាង១ពាន់ឆ្នាំទៅហើយ អ្នកប្រកាន់និកាយទាំងពីរនៅតែមើលមុខគ្នាមិនត្រូវដដែល ។ ហើយការមិនត្រូវរ៉ូវគ្នានេះ កើតឡើងចាប់តាំងចំណោមប្រជាជនធម្មតារហូតដល់ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសទៅទៀត ។ តែបើយើងនិយាយពីចំនួនអ្នកប្រតិបត្តិវិញ និកាយស៊ូនីមានអ្នកដើរតាមដល់ទៅជាង១.៥ពាន់លាននាក់ ហើយពួកគេភាគច្រើនរស់នៅប្រទេសស៊ីរី អេហ្ស៊ីប អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ហ្សកដានី ជាដើម ។
ចំណែកនិកាយស៊ីអ៊ីតវិញ អ្នកគាំទ្រមានចំនួនតែប្រមាណ២០០លាននាក់តែប៉ុណ្ណោះ ។ ប្រទេសដែលមានប្រជាជនកាន់និកាយស៊ីអ៊ីតមានអ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ និងបារ៉ែន ។ តែនៅតាមប្រទេសមួយចំនួនទៀត ក៏មានសហគមន៍អ្នកកាន់និកាយស៊ីអ៊ីតភាគច្រើនរស់នៅផងដែរដូចជា អាហ្វហ្កានីស្ថាន អារ៉ាប៊ីសាអីឌីត តួកគី និងប្រទេសនៅតំបន់អារ៉ាប់ផង ។
ប៉ុន្តែរឿងដែលបង្កឲ្យមានជម្លោះគឺការប្រកួតប្រជែងរវាងនិកាយទាំងពីរលើឆាកនយោបាយតែម្ដង ។ ជាក់ស្ដែងនោះ គឺកាប្រជែងពង្រីកឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់រវាងអ៊ីរ៉ង់ដែលប្រកាន់និកាយស៊ីអ៊ីតនិងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតដែលនិយមនិកាយស៊ូនី ។ គេអាចមើលឃើញការប្រជែងឥទ្ធិពលរវាងមហាអំណាចតំបន់ទាំងពីរនេះក្នុងជម្លោះដែលកំពុងពុះកញ្ជ្រោលនៅតំបន់ ។
នៅលើករណីជម្លោះនៅយេម៉ែន ក្រុមឧទ្ទាមស៊ីអ៊ីត Houthis ដែលគាំទ្រដោយអ៊ីរ៉ង់បានផ្ដួលរលំរដ្ឋាភិបាលប្រកាន់និកាយស៊ូនី ដែលក្រោយមកអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតក៏បានបង្កើតទ័ពសម្ព័ន្ធអារ៉ាប់ចូលជួយស្ដារស្ថានការណ៍ឡើងវិញ ។ រឿងស្រដៀងគ្នាក៏កំពុងតែកើតឡើងនៅឯទឹកដីស៊ីរីដែរ ដោយរដ្ឋាភិបាលស៊ីអ៊ីតរបស់លោក អាសាដ បន្តក្រាញអំណាចគ្រប់គ្រងលើប្រជាជនដែលភាគច្រើនជាជនស៊ូនី ។
ជាពិសេសនោះ ការប្រហារជីវិតថ្នាក់ដឹកនាំស៊ីអ៊ីតនៅអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត នឹងកាន់តែធ្វើឲ្យជម្លោះ បែងបែករវាងនិកាយទាំងពីរនេះកាន់តែធំទៀតហើយ ។ នេះក៏ដោយសារប្រទេស ក៏ដូចជាប្រជាជនប្រកាន់និកាយស៊ីអ៊ីតបានតវ៉ាប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត រហូតដល់មានការវាយប្រហារលើស្ថានទូតអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតប្រចាំទីក្រុងតេហេរ៉ង់ទៀតផង ។
ជាការឆ្លើយតបនោះ ប្រទេសកាន់និកាយស៊ូនីមួយចំនួនដូចជាអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត បារ៉ែននិងស៊ូដង់បានប្រកាសផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយអ៊ីរ៉ង់ ខណៈប្រទេសអារ៉ាប់រួមបានទម្លាក់ទំនាក់ទំនងការទូតនេះ ។ សញ្ញាទាំងនេះសបញ្ជាក់ថា ចាប់តាំងពីព្យាការីម៉ូហាម៉ាត់ស្លាប់នៅឆ្នាំ៦៣២ មក និកាយស៊ូនីនិងនិកាយស៊ីអ៊ីតនៅតែឈ្លោះគ្នា និងបែងចែកគ្នាដដែល ៕
Tag:
ស៊ូនី
ស៊ីអ៊ីត
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រេសិត»មានន័យដូចម្តេច?
7 ថ្ងៃ
