អន្តរជាតិ
វិញ្ញាសានៃការបោះឆ្នោតមីយ៉ាន់ម៉ាចុងឆ្នាំ២០១៥ ចេញលទ្ធផលល្អបណ្តើរៗហើយ
×![]()
លទ្ធផលនៃវិញ្ញាសានៃការបោះឆ្នោតប្រជាធិបតេយ្យមីយ៉ាន់ម៉ាលើកដំបូង កាលពីថ្ងៃទី០៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៥ កន្លងទៅ បានចេញជាលទ្ធផលផ្លែផ្កាបន្តិចម្តងៗហើយ។ មិនដូចការបោះឆ្នោតអាណត្តិមុន អាណត្តិនេះបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ(NLD) របស់លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី (Aung Sang Suu Kyi ) បានទទួលនូវការសាទរទាំងពីសំណាក់មេដឹកនាំនយោបាយកំពូលៗរួមបញ្ចូលទាំងក្រុមយោធាដែលបានគ្រប់គ្រងមីយ៉ាន់ម៉ាជាច្រើទសវត្សរ៍ហើយនោះ។ លទ្ធផលដែលគួរកត់សម្គាល់នោះគឺ នៅថ្ងៃដំបូងនៃខែកុម្ភៈនេះសភាមីយ៉ាន់ម៉ា បានបើកសម័យកាលប្រជុំលើកដំបូងដោយរលូនតាមការកំណត់។
នៅថ្ងៃទី០១ ខែកុម្ភៈនេះ សភាមីយ៉ាន់ម៉ា បើកសម័យប្រជុំពេញអង្គនៃនីតិកាលថ្មីដែលត្រូវដឹកនាំដោយបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ(NLD)របស់លោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជី ដែលខុសពីអាណត្តិមុនកៅអីសភាស្ទើរទាំងអស់ត្រូវកាន់កាប់ដោយក្រុមយោធា។ អាណត្តិថ្មីនេះ តំណាងរាស្ត្របក្សលោកស្រីស៊ូជី មានសមាសភាពសរុបនៅក្នុងរដ្ឋសភា២៥៥នៃអាសនៈសរុប៤៤០និងសមាសភាពក្នុងព្រឹទ្ធិសភា១៣៥ នៃអាសនៈសរុប២២៤។
១. ជាប្រធានបក្សឈ្នះឆ្នោតតែលោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជី មិនធ្វើប្រធានរដ្ឋសភា?
ដូចបានកំណត់ក្នុងមាត្រា៥៩នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញមីយ៉ាន់ម៉ា លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យជាបេក្ខភាពប្រធានាធិបតីមីយ៉ាន់ម៉ា ដ្បិតលោកស្រី មានប្តីនិងសែស្រលាយជាជនជាតិបរទេស។ជាប្រធានសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យដែលជាបក្សឈ្នះឆ្នោត និងបក្សដែលទទួលបានសំឡេងភាគច្រើនដាច់ខាតក្នុងសភា លោកស្រី អាចមានលទ្ធភាពដើម្បីឈរឈ្មោះជាប្រធានរដ្ឋសភា ឬក៏ប្រធានព្រឹទ្ធសភាបាន។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងឱកាសសម័យប្រជុំលើកដំបូងនៃនីតិកាលសភាថ្មីមីយ៉ាន់ម៉ាសមាជិករដ្ឋសភា បានបោះឆ្នោតសម្រេចតែងតាំងលោក Win Myint ដែលជាតំណាងរាស្ត្របក្សលោកស្រី ស៊ូជី ជាប្រធានរដ្ឋសភា។ នេះមានន័យថា លោកស្រីស៊ូជី មិនមានបំណងដើម្បីកាន់កាប់អំណាចនៅក្នុងសភានោះទេ។
តាមពិតទៅការតស៊ូ និងមហិច្ឆតារបស់ម្ចាស់ពានរងា្វន់ណូប៊ែលសន្តិភាព លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជីក្នុង រយៈពេលប្រមាណបីទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ គឺការដឹកនាំប្រទេសស្របទៅនឹងគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ពោលគឺប្រធានាធិបតីដោយស្របច្បាប់។កន្លងមកដោយសារតែលោកស្រី ត្រូវបានហាមឃាត់ពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ លោកស្រីស៊ូជី បានអះអាងជាច្រើនលើកច្រើនសារមកហើយថា លោកស្រី នឹងមានដំណែងខ្ពស់ជាង ប្រធានាធិបតីទៅទៀត។ ហើយនេះ ក៏មិនមែនមានន័យថាលោកស្រី បានបោះបង់ក្តីស្រម៉ៃក្នុងការធ្វើជាប្រធានាធិបតីដែរ។
ក្នុងក្រសែភ្នែកអ្នកវិភាគ ការបោះបង់ដំណែងជាន់ខ្ពស់នៅក្នុងសភាមីយ៉ាន់ម៉ាគឺជាហេតុផលមួយនៃការ ឆ្ពោះទៅរកដំណែងប្រធានាធិបតី។ ហើយនោះក៏ព្រោះតែ ជាជំហានដំបូងលោកស្រី ត្រូវតែរៀបចំនូវ ស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិឲ្យបានស្រួលបួលសិន ក្នុងនាមជាបក្សដែលមានសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភា និងជាលើកដំបូងក្នុងការដឹកនាំសភាផងដែរនោះ។ បើតាមការអះអាងរបស់អ្នកនាំពាក្យរបស់បក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ តំណែងជាន់ខ្ពស់សភាទាំងពីរជាន់ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទាំងបក្សដែលមានសំឡេងភាគច្រើន សំឡេងភាគតិច និងតំណាងបក្សជនជាតិភាគតិចផងដែរ។ ការរៀបចំនេះ គឺគ្មានអ្វីក្រៅពីការបើកផ្លូវដើម្បីកែមាត្រាមួយចំនួននៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញមីយ៉ាន់ម៉ា ជាពិសេសមាត្រាដែលហាមឃាត់ លោកស្រីមិនឲ្យឈរជាបេក្ខភាពប្រធានាធិបតី។ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី នឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅចុងខែមីនាខាងមុខ។
២. ហេតុអ្វីយោធា មិនអន្តរាគមន៍ដូចឆ្នាំ១៩៩០ ?
បើងាកទៅរកព្រឹត្តការណ៍ក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩០វិញ បើទោះបីជាបក្សលោកស្រីស៊ូជីទទួលបានជ័យជម្នះភ្លូកទឹកភ្លូកដីក៏ដោយ លោកស្រីស៊ូជី មិនត្រូវអនុញ្ញាតសូម្បីតែចូលក្នុងសភាពោលគឺក្រុមយោធាដែលដឹកនាំដោយលោក ថាន់ ស្វេ បានឡើងកាន់តំណែងជំនួសវិញ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុង អាណត្តិនេះ ពោលគឺក្រោយការបោះឆ្នោត ចុងឆ្នាំ២០១៥ ក្រុមយោធា និងមេដឹកនាំនយោបាយពាក់កណ្តាលយោធា បានបង្ហាញភាពចាស់ទុំរបស់ខ្លួន ដោយទទួលស្គាល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតដែលជាការចង់បានរបស់ប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ា។ ជាពិសេសនោះ លោកប្រធានាធិបតីថេន សេន ក៏បានសន្យា ថានឹងផ្ទេរតំណែងដោយសន្តិវិធីផងដែរ។
តែរឿងដែលនៅពីក្រោយនៃការបន្ទន់ឥរិយាបថរបស់ក្រុមយោធាដែលគេមិនអាចប្រកែកបាននោះគឺ ការចរចារបស់ក្រុមយោធាជាមួយនឹងមេបក្សឈ្នះឆ្នោតលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី និងផលប្រយោជន៍មួយចំនួនទៀតផង។ ក្រោយបញ្ចប់ការបោះឆ្នោត លោកស្រី ស៊ូជី បានជួបពិភាក្សាជាមួយនឹងមេដឹកកំពូលជាច្រើនដោយរួមមានទាំងអតីតមេយោធាកំពូលលោក ថាន់ ស្វេ អតីតមេយោធាបច្ចុប្បន្ន លោក មិន អ៊ុងឡាំង និងប្រធានាធិបតីជិតផុតអាណត្តិលោក ថេន សេន។
ជាលទ្ធផលចុងក្រោយដែលគេកត់សម្គាល់នោះ គឺក្រុមសភាបក្សចាញ់ឆ្នោតដែលកំពុងតែកាន់អំណាច ទទួលបានតំណែងជាន់ខ្ពស់នៅក្នុងសភា ហើយតាមការអះអាងរបស់លោកស្រីស៊ូជី ក្នុងក្បាលម៉ាស៊ីនរដ្ឋាភិបាលថ្មី ក៏នឹងត្រូវបញ្ចូលសមាជិកបក្សចាញ់ឆ្នោតរបស់លោកថេន សេនផងដែរ។ មួយវិញទៀត នោះ សភាយោធាអាណត្តិចាស់ដែលដឹកនាំដោយបក្សលោកថេន សេន ទើបតែសម្រេចបានច្បាប់ថ្មី ក្នុងការពារអតីតប្រធានាធិបតីពីការចោទប្រកាន់លើបទល្មើសផ្សេងៗក្នុងពេលកាន់អំណាចដែលត្រូវ គេមើលឃើញថាជាការការពារទុកជាមុនចំពោះការប្រព្រឹត្តរបស់ក្រុមយោធាកន្លងមក៕
នៅថ្ងៃទី០១ ខែកុម្ភៈនេះ សភាមីយ៉ាន់ម៉ា បើកសម័យប្រជុំពេញអង្គនៃនីតិកាលថ្មីដែលត្រូវដឹកនាំដោយបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ(NLD)របស់លោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជី ដែលខុសពីអាណត្តិមុនកៅអីសភាស្ទើរទាំងអស់ត្រូវកាន់កាប់ដោយក្រុមយោធា។ អាណត្តិថ្មីនេះ តំណាងរាស្ត្របក្សលោកស្រីស៊ូជី មានសមាសភាពសរុបនៅក្នុងរដ្ឋសភា២៥៥នៃអាសនៈសរុប៤៤០និងសមាសភាពក្នុងព្រឹទ្ធិសភា១៣៥ នៃអាសនៈសរុប២២៤។
១. ជាប្រធានបក្សឈ្នះឆ្នោតតែលោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជី មិនធ្វើប្រធានរដ្ឋសភា?
ដូចបានកំណត់ក្នុងមាត្រា៥៩នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញមីយ៉ាន់ម៉ា លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យជាបេក្ខភាពប្រធានាធិបតីមីយ៉ាន់ម៉ា ដ្បិតលោកស្រី មានប្តីនិងសែស្រលាយជាជនជាតិបរទេស។ជាប្រធានសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យដែលជាបក្សឈ្នះឆ្នោត និងបក្សដែលទទួលបានសំឡេងភាគច្រើនដាច់ខាតក្នុងសភា លោកស្រី អាចមានលទ្ធភាពដើម្បីឈរឈ្មោះជាប្រធានរដ្ឋសភា ឬក៏ប្រធានព្រឹទ្ធសភាបាន។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងឱកាសសម័យប្រជុំលើកដំបូងនៃនីតិកាលសភាថ្មីមីយ៉ាន់ម៉ាសមាជិករដ្ឋសភា បានបោះឆ្នោតសម្រេចតែងតាំងលោក Win Myint ដែលជាតំណាងរាស្ត្របក្សលោកស្រី ស៊ូជី ជាប្រធានរដ្ឋសភា។ នេះមានន័យថា លោកស្រីស៊ូជី មិនមានបំណងដើម្បីកាន់កាប់អំណាចនៅក្នុងសភានោះទេ។
តាមពិតទៅការតស៊ូ និងមហិច្ឆតារបស់ម្ចាស់ពានរងា្វន់ណូប៊ែលសន្តិភាព លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជីក្នុង រយៈពេលប្រមាណបីទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ គឺការដឹកនាំប្រទេសស្របទៅនឹងគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ពោលគឺប្រធានាធិបតីដោយស្របច្បាប់។កន្លងមកដោយសារតែលោកស្រី ត្រូវបានហាមឃាត់ពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ លោកស្រីស៊ូជី បានអះអាងជាច្រើនលើកច្រើនសារមកហើយថា លោកស្រី នឹងមានដំណែងខ្ពស់ជាង ប្រធានាធិបតីទៅទៀត។ ហើយនេះ ក៏មិនមែនមានន័យថាលោកស្រី បានបោះបង់ក្តីស្រម៉ៃក្នុងការធ្វើជាប្រធានាធិបតីដែរ។
ក្នុងក្រសែភ្នែកអ្នកវិភាគ ការបោះបង់ដំណែងជាន់ខ្ពស់នៅក្នុងសភាមីយ៉ាន់ម៉ាគឺជាហេតុផលមួយនៃការ ឆ្ពោះទៅរកដំណែងប្រធានាធិបតី។ ហើយនោះក៏ព្រោះតែ ជាជំហានដំបូងលោកស្រី ត្រូវតែរៀបចំនូវ ស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិឲ្យបានស្រួលបួលសិន ក្នុងនាមជាបក្សដែលមានសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភា និងជាលើកដំបូងក្នុងការដឹកនាំសភាផងដែរនោះ។ បើតាមការអះអាងរបស់អ្នកនាំពាក្យរបស់បក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ តំណែងជាន់ខ្ពស់សភាទាំងពីរជាន់ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទាំងបក្សដែលមានសំឡេងភាគច្រើន សំឡេងភាគតិច និងតំណាងបក្សជនជាតិភាគតិចផងដែរ។ ការរៀបចំនេះ គឺគ្មានអ្វីក្រៅពីការបើកផ្លូវដើម្បីកែមាត្រាមួយចំនួននៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញមីយ៉ាន់ម៉ា ជាពិសេសមាត្រាដែលហាមឃាត់ លោកស្រីមិនឲ្យឈរជាបេក្ខភាពប្រធានាធិបតី។ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី នឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅចុងខែមីនាខាងមុខ។
២. ហេតុអ្វីយោធា មិនអន្តរាគមន៍ដូចឆ្នាំ១៩៩០ ?
បើងាកទៅរកព្រឹត្តការណ៍ក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩០វិញ បើទោះបីជាបក្សលោកស្រីស៊ូជីទទួលបានជ័យជម្នះភ្លូកទឹកភ្លូកដីក៏ដោយ លោកស្រីស៊ូជី មិនត្រូវអនុញ្ញាតសូម្បីតែចូលក្នុងសភាពោលគឺក្រុមយោធាដែលដឹកនាំដោយលោក ថាន់ ស្វេ បានឡើងកាន់តំណែងជំនួសវិញ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុង អាណត្តិនេះ ពោលគឺក្រោយការបោះឆ្នោត ចុងឆ្នាំ២០១៥ ក្រុមយោធា និងមេដឹកនាំនយោបាយពាក់កណ្តាលយោធា បានបង្ហាញភាពចាស់ទុំរបស់ខ្លួន ដោយទទួលស្គាល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតដែលជាការចង់បានរបស់ប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ា។ ជាពិសេសនោះ លោកប្រធានាធិបតីថេន សេន ក៏បានសន្យា ថានឹងផ្ទេរតំណែងដោយសន្តិវិធីផងដែរ។
តែរឿងដែលនៅពីក្រោយនៃការបន្ទន់ឥរិយាបថរបស់ក្រុមយោធាដែលគេមិនអាចប្រកែកបាននោះគឺ ការចរចារបស់ក្រុមយោធាជាមួយនឹងមេបក្សឈ្នះឆ្នោតលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី និងផលប្រយោជន៍មួយចំនួនទៀតផង។ ក្រោយបញ្ចប់ការបោះឆ្នោត លោកស្រី ស៊ូជី បានជួបពិភាក្សាជាមួយនឹងមេដឹកកំពូលជាច្រើនដោយរួមមានទាំងអតីតមេយោធាកំពូលលោក ថាន់ ស្វេ អតីតមេយោធាបច្ចុប្បន្ន លោក មិន អ៊ុងឡាំង និងប្រធានាធិបតីជិតផុតអាណត្តិលោក ថេន សេន។
ជាលទ្ធផលចុងក្រោយដែលគេកត់សម្គាល់នោះ គឺក្រុមសភាបក្សចាញ់ឆ្នោតដែលកំពុងតែកាន់អំណាច ទទួលបានតំណែងជាន់ខ្ពស់នៅក្នុងសភា ហើយតាមការអះអាងរបស់លោកស្រីស៊ូជី ក្នុងក្បាលម៉ាស៊ីនរដ្ឋាភិបាលថ្មី ក៏នឹងត្រូវបញ្ចូលសមាជិកបក្សចាញ់ឆ្នោតរបស់លោកថេន សេនផងដែរ។ មួយវិញទៀត នោះ សភាយោធាអាណត្តិចាស់ដែលដឹកនាំដោយបក្សលោកថេន សេន ទើបតែសម្រេចបានច្បាប់ថ្មី ក្នុងការពារអតីតប្រធានាធិបតីពីការចោទប្រកាន់លើបទល្មើសផ្សេងៗក្នុងពេលកាន់អំណាចដែលត្រូវ គេមើលឃើញថាជាការការពារទុកជាមុនចំពោះការប្រព្រឹត្តរបស់ក្រុមយោធាកន្លងមក៕
Tag:
មីយ៉ាន់ម៉ា
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 3 ថ្ងៃ
