បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
ទូតអាមេរិក៖ ពិភពលោក គួររៀនពីចំណុច ល្អ និងមិនល្អ ពីការបោះឆ្នោតអាមេរិក
×![]()
ស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា នឹងរៀបចំកិច្ចការនានាដែលសម្រួលដល់ការផ្តល់ព័ត៌មានយ៉ាងទូលំទូលាយដល់ពលរដ្ឋខ្មែរដែលចាប់អារម្មណ៍ការបោះឆ្នោតនៅសហរដ្ឋអាមេរិកនៅក្នុងចុងឆ្នាំនេះ។ ការផ្តល់វគ្គបណ្តុះបណ្តាលដល់អ្នកកាសែត និងការបញ្ជូនអ្នកកាសែតទៅយកព័ត៌មាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាគម្រោងដ៏សំខាន់មួយ។ លោក Jay R. Raman ប្រធានការិយាល័យកិច្ចការសាធារណៈ និងជាអ្នកនាំពាក្យរបស់ស្ថានទូតអាមេរិក បានផ្តល់បទសម្ភាសន៍មួយដល់លោក សៅ ផល និស្ស័យ និពន្ធនាយករងសារព័ត៌មានថ្មីៗ ដើម្បីនិយាយអំពីដំណើរការបោះឆ្នោតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក សៅ ផល និស្ស័យ៖ ឆ្នាំនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី ដែលជាព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់បំផុតមួយសម្រាប់ប្រជាជនអាមេរិកនិងប្រទេសឯទៀតជាមិត្តផង។ ខ្ញុំចង់ដឹងថា តើស្ថានទូតអាមេរិកនៅក្រៅប្រទេស ជាពិសេសស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា នឹងមានរៀបចំកម្មវិធីអ្វីខ្លះ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងសម្រួលដល់ការតាមដានព្រឹត្តិការណ៍ បោះឆ្នោតនេះ សម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ?
លោក Jay R. Raman៖ ពិតណាស់ ខ្ញុំជំរុញអ្នកដែលមានចំណាប់អារម្មណ៍ចង់ដឹងពីដំណើរការបោះឆ្នោតអាមេរិក បន្តស្វែងរកព័ត៌មានពីប្រភពច្បាស់លាស់និងគួរឲ្យទុកចិត្ត។ ហើយក្នុងនាមយើងជាស្ថានទូត យើងចង់ក្លាយជាកន្លែងផ្តល់ប្រភពព័ត៌មានដែលគួរឲ្យទុកចិត្តបានពាក់ព័ន្ធការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីដល់សាធារណជនកម្ពុជា។ ដូច្នេះយើងនឹងផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានទាំងនោះ នៅលើគេហទំព័រយើង និងប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គមនានាជាដើម។ ដោយសារ ឥឡូវជិតដល់ពេលសមាជបក្ស និងមានការជ្រើសតាំងបេក្ខជននៃបក្សនីមួយៗហើយនោះ ការជជែកដេញដោលគ្នាក្នុងចំណោមបេក្ខជនតំណាងបក្ស និងការបោះឆ្នោតធំនៅខែវិច្ឆិកា យើងមានបំណងសំខាន់ផ្តល់ព័ត៌មាននានា សម្រាប់ឲ្យប្រជាជនកម្ពុជាតាមដាននិងស្វែងយល់ឲ្យបានដិតដល់។ អ្វីដែលយើងត្រៀមអាចជា ការអញ្ជើញអ្នកជំនាញដើម្បីជជែកគ្នាពីលទ្ធផលនៃការជជែកដេញដោលគ្នារបស់បេក្ខជនប្រធានាធិបតី ឬអាចឲ្យយុវជនចូលរួមក្នុងកម្មវិធីធ្វើត្រាប់ពីជជែកដេញដោលនេះផងដែរ។ ម្យ៉ាងទៀតដោយសារថ្ងៃបោះឆ្នោតសំខាន់ យើងអាចមានប្រារព្ធកម្មវិធីមួយនៅថ្ងៃនោះផង ព្រោះទោះអ្នកណាឈ្នះក៏ដោយ សម្រាប់យើងគ្រប់គ្នា ថ្ងៃបោះឆ្នោតជាថ្ងៃសំខាន់បំផុត ដែលយើងសាទរគោលការណ៍ ប្រជាធិបតេយ្យ សាទរដល់រដ្ឋាភិបាលបង្កើតដោយប្រជាជន សម្រាប់ប្រជាជន និងដើម្បីប្រជាជន។
លោក សៅ ផល និស្ស័យ៖ ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកតែងតែចំណាយថវិការាប់សែនដុល្លារ ដើម្បីអញ្ជើញអ្នកកាសែត មកពីជុំវិញពិភពលោកឲ្យទៅយកព័ត៌មានស្តីពីដំណើរការបោះឆ្នោតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ តើវាមានភាពចាំបាច់អ្វីខ្លះ ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវធ្វើយ៉ាងដូច្នេះ?
លោក Jay R. Raman៖ យើងយល់ថា ប្រទេសទូទាំងពិភពលោកចាប់អារម្មណ៍ពីការបោះឆ្នោតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ព្រោះវាមានឥទ្ធិពលលើទំនាក់ទំនងការបរទេសជាមួយបណ្តាប្រទេសនានាលើពិភពលោក និងទំនាក់ទំងពាណិជ្ជកម្មជាដើម។ ជារួមយើងចង់ឲ្យសាធាណជននៅក្រៅប្រទេសបានដឹង និងយល់ពីការបោះឆ្នោត និងអ្វីដែលកំពុងកើតមានឡើង តាមរយៈព័ត៌មានដែលយើងផ្តល់ឲ្យ។ហើយយើងពឹងផ្អែកលើអ្នកសារព័ត៌មានពីរបរទេសដែលអាចផ្តល់ដំណឹងត្រឹមត្រូវ និងអាចទុកចិត្តបានជុំវិញការបោះឆ្នោតទៅកាន់ប្រជាជនរបស់ពួកគេវិញ។ យើងឧបត្ថម្ភអ្នកសារព័ត៌មានសម្រាប់ការយកព័ត៌មាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយយើងក៏ផ្តល់ឱកាសដល់បណ្តាអ្នកសារព័ត៌មានដែលនៅអាមេរិកឲ្យមានលទ្ធភាពអាចយកព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធការបោះឆ្នោត ទាំងពេលសមាជ ទាំងពេលជជែកដេញដោលគ្នារវាងបេក្ខជន និងទាំងពេលបោះឆ្នោតផ្ទាល់ផង។
សកម្មភាពទាំងអស់នេះ គឺដើម្បីធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតនិងប្រជាធិបតេយ្យយើងកាន់តែបើកចំហរទូលំទូលាយ និងកាន់តែល្បីទៅកាន់ពិភពលោកផង។ តែនេះមិនមែនមានន័យថា ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតរបស់យើងល្អបំផុត និងឥតខ្ចោះ ដែលប្រទេសដូចជាកម្ពុជាត្រូវដើរតាមនោះឡើយ។ យើងគ្រាន់តែចង់ឲ្យប្រទេសនានាស្វែងយល់ពីអ្វីដែលល្អ និងអ្វីដែលមិនល្អនៃប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតរបស់អាមេរិក និងប្រជាធិបតេយ្យអាមេរិកដែលមានរយៈពេលជាង២សតវត្សរ៍ហើយនោះ។
សម្រាប់ឆ្នាំនេះ យើងមានកម្មវិធីដ៏រីករាយមួយដែលជាដំណើរទស្សនកិច្ចយកព័ត៌មានក្នុងអំឡុងពេលបោះឆ្នោតខាងមុខ។ បច្ចុប្បន្ននេះយើងជាមួយដៃគូពាក់ព័ន្ធកំពុងរៀបចំកម្មវិធី ដែលអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជាមួយចំនួននឹងមានឱកាសទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលតាមអនឡាញ រួមជាមួយដំណើរទៅយកព័ត៌មាននៅអាមេរិកផងដែរ៕
លោក សៅ ផល និស្ស័យ៖ មានការជជែកដេញដោលគ្នាច្រើនពីប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតនៅអាមេរិក ដូចជាការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធគណបក្សពីរជាដើម។ នេះវាមានន័យថា ចាញ់ឬឈ្នះរបស់បេក្ខជននៃបក្សនីមួយៗ វាអាស្រ័យលើប្រធានាធិបតីជិតផុតអាណត្តិដែរ ពោលគឺបើប្រធានាធិបតីធ្វើបានល្អក្នុងអាណត្តិវាជួយដល់បេក្ខជនតំណាងបក្សនោះដែរ។ តើលោក គិតថា ប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា (Barack Obama) នឹងមានចំណែកអ្វីខ្លះក្នុងការកំណត់អ្នកណានឹងឈ្នះ ឬអ្នកចាញ់នោះដែរឬទេ?
លោក Jay R. Raman៖ សំណួរល្អ! តាមពិតទៅ វាមិនមានច្បាប់ណាដែលបញ្ជាក់ថា យើងត្រូវតែមានគណបក្សពីរទេ។ ប៉ុន្តែប្រព័ន្ធដែលយើងមានបច្ចុប្បន្នហាក់បីដូចជាសមស្របឲ្យមានបក្សធំៗពីរ គឺបក្សប្រជាធិបតេយ្យ និងបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលឈ្នះឆ្នោតបន្តបន្ទាប់គ្នារហូតមក។ កន្លងមក លោក ប៊ែនី សេនដឺ (Bernie Sanders) ជាបេក្ខជនឯករាជ្យ និងអ្នកនយោបាយសង្គមនិយមមកពីរដ្ឋ Vermont។ នេះមិនមែនមានន័យថា យើងគ្មានបេក្ខជនឯករាជ្យ ឬបេក្ខជនមកពីបក្សទីបីចូលរួមប្រកួតប្រជែងនោះទេ។ បានន័យថាអ្នកក៏អាចធ្វើជាប្រធានាធិបតី ដោយមិនចាំបាច់ទាល់តែជាសមាជិកគណបក្សធំៗពីរនេះដែរ។
ត្រលប់មកសំណួរយើងវិញ។ ប្រធាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ក៏ដូចជាប្រធានាធិបតីអាមេរិកមុនៗដែរ។ លោកមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ក្នុងដំណាក់កាលបោះឆ្នោតក្នុងគណបក្សដូចពេលនេះទេ។ នេះមានន័យថា លោកមិនចេញមុខប្រកាសគាំទ្របេក្ខជនណាម្នាក់ក្នុងបក្សឡើយ។ តែនៅក្នុងការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី លោកអាចនឹងសម្រេចចិត្តចេញមុខឃោសនាជួយគាំទ្រដល់បេក្ខជនប្រធានាធិបតីបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងនាមលោកជាសមាជិកបក្សប្រជាធិបតេយ្យដែរនោះ។ លោកក៏ប្រហែលនឹងប្រាប់អ្នកបោះឆ្នោតផងដែរថា គួរបោះឲ្យអ្នកណា។ ប៉ុន្តែការសម្រេចចិត្ត គឺស្ថិតនៅលើអ្នកបោះឆ្នោតដដែល។ ចំណែកបេក្ខជនខ្លួនឯងត្រូវចេញមុខឃោសនា ក្នុងសមរភូមិនយោបាយចុងក្រោយ ដើម្បីទាញរកសន្លឹកឆ្នោត តាមដែលអាចធ្វើបាន។
សរុបមកខ្ញុំចង់សង្កត់ធ្ងន់ថា ការប្រកួតប្រជែងគ្នារវាងបេក្ខជនប្រធានាធិបតីនេះមិនមែនកំណត់ចាញ់ឈ្នះដោយការលើកសរសើរ ឬគាំទ្ររបស់ប្រធានធិបតីជិតផុតអាណត្តិឡើយ។ តែជ័យជម្នះ ឬបរាជ័យនោះ វាកំណត់ដោយយុទ្ធនាការឃោសនាដែលពួកគេធ្វើ និងសារនយោបាយដែលពួកគេមានសម្រាប់អ្នកបោះឆ្នោតទៅវិញទេ។
លោក សៅ ផល និស្ស័យ៖ ក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនៅសហរដ្ឋអាមេរិក បេក្ខជនឈរឈ្មោះម្នាក់ៗចាំបាច់ត្រូវចំណាយលុយច្រើនណាស់សម្រាប់ការឃោសនាបោះឆ្នោត ហើយបេក្ខជននីមួយៗត្រូវរៀបចំផែនការប្រមែរប្រមូលមូលនិធិទៀត។ តើជំនួយហិរញ្ញវត្ថុដែលមកពីប្រជាជន ក្រុមហ៊ុន និងម្ចាស់ជំនួយផ្សេងទៀតក្នុងយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី មានឥទ្ធិពលលើបេក្ខជន និងគោលនយាបាយរដ្ឋទេ?
លោក Jay R. Raman៖ ជាបឋម ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ថា វាមិនមែនជារឿងគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលទេ ដែលការឃោសនាបោះឆ្នោតចំណាយលុយច្រើន ហើយបេក្ខជនម្នាក់ៗនិងគណបក្សនយោបាយចំណាយពេលមិនតិចទេដើម្បីរៀបចំការប្រមែរប្រមូលរកមូលនិធិ ដើម្បីចំណាយលើការផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម និងបុគ្គលិកដែលរៀបចំការឃោសនាជាដើម។ ជាធម្មតា ប្រជាជនម្នាក់មានសិទ្ធិផ្តល់ជំនួយដើម្បីគាំទ្រយុទ្ធនាការឃោសនានយោបាយរបស់បេក្ខជនណាមួយដែលខ្លួនពេញចិត្ត។ ប៉ុន្តែជំនួយរបស់ពួកគេមានដែនកំណត់ដែរ។ វាមានន័យថា នៅអាមេរិក ច្បាប់កំណត់ច្បាស់ថា ជំនួយប៉ុន្មាន ដែលមនុស្សម្នាក់អាចផ្តល់ឲ្យបេក្ខជនដែលខ្លួនគាំទ្រ ហើយវាមិនមិនប៉ះពាល់ដល់ច្បាប់ ឬបទបញ្ញត្តិ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំនិយាយឲ្យខ្លី ការផ្តល់ជំនួយ មិនមានឥទ្ធិពលអ្វីទេ ប៉ុន្តែយើងចាត់ទុកវាជាសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋដែលធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក សៅ ផល និស្ស័យ៖ លោក ដូណាល់ ត្រាំ បន្តឈ្នះនៅក្នុងការប្រជែងក្នុងបក្សកន្លងមក។ ប៉ុន្តែចលនាប្រឆាំងលោកក៏កើតច្រើនដែរ។ តើលោកយល់ថា វានឹងមានការបែកខ្ញែកគ្នាក្នុងចំណោមអ្នកសាធារណរដ្ឋ ហើយជំរុញឲ្យលោក ដូណាល់ ត្រាំ ចាកចេញទៅធ្វើជាភាគីទីបីទេ នៅពេលខាងមុខ?
លោក Jay R. Raman៖ វាជាពេលយុទ្ធនាការនយោបាយដ៏គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលមួយ ដែលយើងមិនដែលធ្លាប់មានពីមុនមក ឬអាចថា ខ្ញុំមិនធ្លាប់ឃើញថ្មីៗកន្លងមកសោះ។ បច្ចុប្បន្ន ដូណាល់ត្រាំធ្វើបានល្អមែន តែលោកមិនទាន់ទទួលបានតំណាងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទទួលបានការជ្រើសរើសតាំងពីគណបក្សនៅឡើយទេ។ ហើយម្យ៉ាងលោក ក៏ត្រូវប្រឈមមុខជាគូប្រជែងក្នុងបក្សខ្លាំងដែរដូចជាលោក ចន ខាសិក (John Kasich) និងលោក ថេត គ្រុស (Ted Cruz)។ ហើយកុំភ្លេចថា ការដើរចេញរបស់លោក Marco Rubio ក៏នឹងផ្តល់ឱកាសឲ្យបេក្ខជនផ្សេងទៀតឈ្នះការតែងតាំងពីបក្សដែរ។ ខ្ញុំ មិនហ៊ានទាយថា នឹងមានអ្វីកើតឡើងឡើយ ខ្ញុំគ្រាន់តែតាមដានបន្តទៀតយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះការវិវត្តនិងលទ្ធផលនៃការប្រជែងគ្នានេះ។ តែខ្ញុំអាចថា វាជាពេលវេលាប្រកួតប្រជែងគ្នាខ្លាំងបំផុតដើម្បីទទួលបានការជ្រើសតាំងពីបក្សរវាងបេក្ខជនដែលខ្ញុំមិនធ្លាប់ឃើញពីមុនសោះ។
លោក សៅ ផល និស្ស័យ៖ សំណួរចុងក្រោយរបស់ខ្ញុំ ទាក់ទងនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នានារបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ (Donald Trump) ។ ដោយសារកន្លងមកសុន្ទរកថារបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងពេលជជែកដេញដោលគ្នាក្នុងបក្សបានបង្កឲ្យមានការខឹងសម្បារនិងថ្កោលទោសពីសំណាក់សហគមន៍អន្តរជាតិ ដូចជា រឿងហាមប្រជាជនម៉ូស្លីម មិនឲ្យចូលមកសហរដ្ឋអាមេរិក ពេលលោកក្លាយជាប្រធានាធិបតីជាដើម។ បញ្ហានៅត្រង់ថា វាជាសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និង ក្រមសីលធម៌សម្រាប់បេក្ខជន។ តើមានបញ្ញតិដែលកំណត់ឲ្យបេក្ខជនប្រធានាធិបតីគួរនិយាយអ្វី ឬហាមមិនឲ្យនិយាយអ្វីដែរឬទេ?
លោក Jay R. Raman៖ អ្នកនយោបាយនៅអាមេរិកទាំងអស់សុទ្ធតែដឹងច្បាស់ថា ពាក្យសម្តីរបស់ពួកគេនឹងត្រូវប្រជាជនច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ មិនត្រឹមតែក្នុងស្រុកទេ តែនៅទូទាំងពិភពលោក លឺនិងត្រូវគេវាយតម្លៃ។ អ្វីដែអ្នកនយោបាយគ្រប់គ្នាប្រឹងប្រែងធ្វើនោះ គឺធ្វើយ៉ាងណានិយាយឲ្យច្បាស់ និងផ្ញើសារទៅកាន់ប្រជាជននូវអ្វីដែលខ្លួនចង់និយាយ។ ទាក់ទងសំណួរដែលលោកសួរខ្ញុំ គឺទុកឲ្យអ្នករិះគន់ គេរិះគន់ចុះ ហើយឲ្យអ្នកគាំទ្រគេ បន្តគាំទ្រទៀតចុះ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលខ្ញុំ ចង់និយាយ វាជាចំណុចល្អមួយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលប្រជាជនជាអ្នកគាំទ្រអាចយល់ស្រប ឬមិនយល់ស្របជាមួយសម្តីអ្នកនយោបាយ ហើយគេក៏អាចប្រើប្រាស់សិទ្ធិបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួនតាមប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គម ឬតាមការជជែកពិភាក្សាជាដើម។ ជាការពិត យើងនឹងមិនមានបេក្ខជនដែលល្អឥតខ្ចោះដែលអាចបំពេញចិត្តមនុស្សគ្រប់គ្នា ហើយនិយាយអ្វីឲ្យគ្រប់គ្នាត្រូវចិត្តនោះទេ៕
លោក សៅ ផល និស្ស័យ៖ ឆ្នាំនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី ដែលជាព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់បំផុតមួយសម្រាប់ប្រជាជនអាមេរិកនិងប្រទេសឯទៀតជាមិត្តផង។ ខ្ញុំចង់ដឹងថា តើស្ថានទូតអាមេរិកនៅក្រៅប្រទេស ជាពិសេសស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា នឹងមានរៀបចំកម្មវិធីអ្វីខ្លះ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងសម្រួលដល់ការតាមដានព្រឹត្តិការណ៍ បោះឆ្នោតនេះ សម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ?
លោក Jay R. Raman៖ ពិតណាស់ ខ្ញុំជំរុញអ្នកដែលមានចំណាប់អារម្មណ៍ចង់ដឹងពីដំណើរការបោះឆ្នោតអាមេរិក បន្តស្វែងរកព័ត៌មានពីប្រភពច្បាស់លាស់និងគួរឲ្យទុកចិត្ត។ ហើយក្នុងនាមយើងជាស្ថានទូត យើងចង់ក្លាយជាកន្លែងផ្តល់ប្រភពព័ត៌មានដែលគួរឲ្យទុកចិត្តបានពាក់ព័ន្ធការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីដល់សាធារណជនកម្ពុជា។ ដូច្នេះយើងនឹងផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានទាំងនោះ នៅលើគេហទំព័រយើង និងប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គមនានាជាដើម។ ដោយសារ ឥឡូវជិតដល់ពេលសមាជបក្ស និងមានការជ្រើសតាំងបេក្ខជននៃបក្សនីមួយៗហើយនោះ ការជជែកដេញដោលគ្នាក្នុងចំណោមបេក្ខជនតំណាងបក្ស និងការបោះឆ្នោតធំនៅខែវិច្ឆិកា យើងមានបំណងសំខាន់ផ្តល់ព័ត៌មាននានា សម្រាប់ឲ្យប្រជាជនកម្ពុជាតាមដាននិងស្វែងយល់ឲ្យបានដិតដល់។ អ្វីដែលយើងត្រៀមអាចជា ការអញ្ជើញអ្នកជំនាញដើម្បីជជែកគ្នាពីលទ្ធផលនៃការជជែកដេញដោលគ្នារបស់បេក្ខជនប្រធានាធិបតី ឬអាចឲ្យយុវជនចូលរួមក្នុងកម្មវិធីធ្វើត្រាប់ពីជជែកដេញដោលនេះផងដែរ។ ម្យ៉ាងទៀតដោយសារថ្ងៃបោះឆ្នោតសំខាន់ យើងអាចមានប្រារព្ធកម្មវិធីមួយនៅថ្ងៃនោះផង ព្រោះទោះអ្នកណាឈ្នះក៏ដោយ សម្រាប់យើងគ្រប់គ្នា ថ្ងៃបោះឆ្នោតជាថ្ងៃសំខាន់បំផុត ដែលយើងសាទរគោលការណ៍ ប្រជាធិបតេយ្យ សាទរដល់រដ្ឋាភិបាលបង្កើតដោយប្រជាជន សម្រាប់ប្រជាជន និងដើម្បីប្រជាជន។
លោក សៅ ផល និស្ស័យ៖ ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកតែងតែចំណាយថវិការាប់សែនដុល្លារ ដើម្បីអញ្ជើញអ្នកកាសែត មកពីជុំវិញពិភពលោកឲ្យទៅយកព័ត៌មានស្តីពីដំណើរការបោះឆ្នោតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ តើវាមានភាពចាំបាច់អ្វីខ្លះ ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវធ្វើយ៉ាងដូច្នេះ?
លោក Jay R. Raman៖ យើងយល់ថា ប្រទេសទូទាំងពិភពលោកចាប់អារម្មណ៍ពីការបោះឆ្នោតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ព្រោះវាមានឥទ្ធិពលលើទំនាក់ទំនងការបរទេសជាមួយបណ្តាប្រទេសនានាលើពិភពលោក និងទំនាក់ទំងពាណិជ្ជកម្មជាដើម។ ជារួមយើងចង់ឲ្យសាធាណជននៅក្រៅប្រទេសបានដឹង និងយល់ពីការបោះឆ្នោត និងអ្វីដែលកំពុងកើតមានឡើង តាមរយៈព័ត៌មានដែលយើងផ្តល់ឲ្យ។ហើយយើងពឹងផ្អែកលើអ្នកសារព័ត៌មានពីរបរទេសដែលអាចផ្តល់ដំណឹងត្រឹមត្រូវ និងអាចទុកចិត្តបានជុំវិញការបោះឆ្នោតទៅកាន់ប្រជាជនរបស់ពួកគេវិញ។ យើងឧបត្ថម្ភអ្នកសារព័ត៌មានសម្រាប់ការយកព័ត៌មាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយយើងក៏ផ្តល់ឱកាសដល់បណ្តាអ្នកសារព័ត៌មានដែលនៅអាមេរិកឲ្យមានលទ្ធភាពអាចយកព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធការបោះឆ្នោត ទាំងពេលសមាជ ទាំងពេលជជែកដេញដោលគ្នារវាងបេក្ខជន និងទាំងពេលបោះឆ្នោតផ្ទាល់ផង។
សកម្មភាពទាំងអស់នេះ គឺដើម្បីធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតនិងប្រជាធិបតេយ្យយើងកាន់តែបើកចំហរទូលំទូលាយ និងកាន់តែល្បីទៅកាន់ពិភពលោកផង។ តែនេះមិនមែនមានន័យថា ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតរបស់យើងល្អបំផុត និងឥតខ្ចោះ ដែលប្រទេសដូចជាកម្ពុជាត្រូវដើរតាមនោះឡើយ។ យើងគ្រាន់តែចង់ឲ្យប្រទេសនានាស្វែងយល់ពីអ្វីដែលល្អ និងអ្វីដែលមិនល្អនៃប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតរបស់អាមេរិក និងប្រជាធិបតេយ្យអាមេរិកដែលមានរយៈពេលជាង២សតវត្សរ៍ហើយនោះ។
សម្រាប់ឆ្នាំនេះ យើងមានកម្មវិធីដ៏រីករាយមួយដែលជាដំណើរទស្សនកិច្ចយកព័ត៌មានក្នុងអំឡុងពេលបោះឆ្នោតខាងមុខ។ បច្ចុប្បន្ននេះយើងជាមួយដៃគូពាក់ព័ន្ធកំពុងរៀបចំកម្មវិធី ដែលអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជាមួយចំនួននឹងមានឱកាសទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលតាមអនឡាញ រួមជាមួយដំណើរទៅយកព័ត៌មាននៅអាមេរិកផងដែរ៕
លោក សៅ ផល និស្ស័យ៖ មានការជជែកដេញដោលគ្នាច្រើនពីប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតនៅអាមេរិក ដូចជាការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធគណបក្សពីរជាដើម។ នេះវាមានន័យថា ចាញ់ឬឈ្នះរបស់បេក្ខជននៃបក្សនីមួយៗ វាអាស្រ័យលើប្រធានាធិបតីជិតផុតអាណត្តិដែរ ពោលគឺបើប្រធានាធិបតីធ្វើបានល្អក្នុងអាណត្តិវាជួយដល់បេក្ខជនតំណាងបក្សនោះដែរ។ តើលោក គិតថា ប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា (Barack Obama) នឹងមានចំណែកអ្វីខ្លះក្នុងការកំណត់អ្នកណានឹងឈ្នះ ឬអ្នកចាញ់នោះដែរឬទេ?
លោក Jay R. Raman៖ សំណួរល្អ! តាមពិតទៅ វាមិនមានច្បាប់ណាដែលបញ្ជាក់ថា យើងត្រូវតែមានគណបក្សពីរទេ។ ប៉ុន្តែប្រព័ន្ធដែលយើងមានបច្ចុប្បន្នហាក់បីដូចជាសមស្របឲ្យមានបក្សធំៗពីរ គឺបក្សប្រជាធិបតេយ្យ និងបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលឈ្នះឆ្នោតបន្តបន្ទាប់គ្នារហូតមក។ កន្លងមក លោក ប៊ែនី សេនដឺ (Bernie Sanders) ជាបេក្ខជនឯករាជ្យ និងអ្នកនយោបាយសង្គមនិយមមកពីរដ្ឋ Vermont។ នេះមិនមែនមានន័យថា យើងគ្មានបេក្ខជនឯករាជ្យ ឬបេក្ខជនមកពីបក្សទីបីចូលរួមប្រកួតប្រជែងនោះទេ។ បានន័យថាអ្នកក៏អាចធ្វើជាប្រធានាធិបតី ដោយមិនចាំបាច់ទាល់តែជាសមាជិកគណបក្សធំៗពីរនេះដែរ។
ត្រលប់មកសំណួរយើងវិញ។ ប្រធាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ក៏ដូចជាប្រធានាធិបតីអាមេរិកមុនៗដែរ។ លោកមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ក្នុងដំណាក់កាលបោះឆ្នោតក្នុងគណបក្សដូចពេលនេះទេ។ នេះមានន័យថា លោកមិនចេញមុខប្រកាសគាំទ្របេក្ខជនណាម្នាក់ក្នុងបក្សឡើយ។ តែនៅក្នុងការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី លោកអាចនឹងសម្រេចចិត្តចេញមុខឃោសនាជួយគាំទ្រដល់បេក្ខជនប្រធានាធិបតីបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងនាមលោកជាសមាជិកបក្សប្រជាធិបតេយ្យដែរនោះ។ លោកក៏ប្រហែលនឹងប្រាប់អ្នកបោះឆ្នោតផងដែរថា គួរបោះឲ្យអ្នកណា។ ប៉ុន្តែការសម្រេចចិត្ត គឺស្ថិតនៅលើអ្នកបោះឆ្នោតដដែល។ ចំណែកបេក្ខជនខ្លួនឯងត្រូវចេញមុខឃោសនា ក្នុងសមរភូមិនយោបាយចុងក្រោយ ដើម្បីទាញរកសន្លឹកឆ្នោត តាមដែលអាចធ្វើបាន។
សរុបមកខ្ញុំចង់សង្កត់ធ្ងន់ថា ការប្រកួតប្រជែងគ្នារវាងបេក្ខជនប្រធានាធិបតីនេះមិនមែនកំណត់ចាញ់ឈ្នះដោយការលើកសរសើរ ឬគាំទ្ររបស់ប្រធានធិបតីជិតផុតអាណត្តិឡើយ។ តែជ័យជម្នះ ឬបរាជ័យនោះ វាកំណត់ដោយយុទ្ធនាការឃោសនាដែលពួកគេធ្វើ និងសារនយោបាយដែលពួកគេមានសម្រាប់អ្នកបោះឆ្នោតទៅវិញទេ។
លោក សៅ ផល និស្ស័យ៖ ក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនៅសហរដ្ឋអាមេរិក បេក្ខជនឈរឈ្មោះម្នាក់ៗចាំបាច់ត្រូវចំណាយលុយច្រើនណាស់សម្រាប់ការឃោសនាបោះឆ្នោត ហើយបេក្ខជននីមួយៗត្រូវរៀបចំផែនការប្រមែរប្រមូលមូលនិធិទៀត។ តើជំនួយហិរញ្ញវត្ថុដែលមកពីប្រជាជន ក្រុមហ៊ុន និងម្ចាស់ជំនួយផ្សេងទៀតក្នុងយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី មានឥទ្ធិពលលើបេក្ខជន និងគោលនយាបាយរដ្ឋទេ?
លោក Jay R. Raman៖ ជាបឋម ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ថា វាមិនមែនជារឿងគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលទេ ដែលការឃោសនាបោះឆ្នោតចំណាយលុយច្រើន ហើយបេក្ខជនម្នាក់ៗនិងគណបក្សនយោបាយចំណាយពេលមិនតិចទេដើម្បីរៀបចំការប្រមែរប្រមូលរកមូលនិធិ ដើម្បីចំណាយលើការផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម និងបុគ្គលិកដែលរៀបចំការឃោសនាជាដើម។ ជាធម្មតា ប្រជាជនម្នាក់មានសិទ្ធិផ្តល់ជំនួយដើម្បីគាំទ្រយុទ្ធនាការឃោសនានយោបាយរបស់បេក្ខជនណាមួយដែលខ្លួនពេញចិត្ត។ ប៉ុន្តែជំនួយរបស់ពួកគេមានដែនកំណត់ដែរ។ វាមានន័យថា នៅអាមេរិក ច្បាប់កំណត់ច្បាស់ថា ជំនួយប៉ុន្មាន ដែលមនុស្សម្នាក់អាចផ្តល់ឲ្យបេក្ខជនដែលខ្លួនគាំទ្រ ហើយវាមិនមិនប៉ះពាល់ដល់ច្បាប់ ឬបទបញ្ញត្តិ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំនិយាយឲ្យខ្លី ការផ្តល់ជំនួយ មិនមានឥទ្ធិពលអ្វីទេ ប៉ុន្តែយើងចាត់ទុកវាជាសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋដែលធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក សៅ ផល និស្ស័យ៖ លោក ដូណាល់ ត្រាំ បន្តឈ្នះនៅក្នុងការប្រជែងក្នុងបក្សកន្លងមក។ ប៉ុន្តែចលនាប្រឆាំងលោកក៏កើតច្រើនដែរ។ តើលោកយល់ថា វានឹងមានការបែកខ្ញែកគ្នាក្នុងចំណោមអ្នកសាធារណរដ្ឋ ហើយជំរុញឲ្យលោក ដូណាល់ ត្រាំ ចាកចេញទៅធ្វើជាភាគីទីបីទេ នៅពេលខាងមុខ?
លោក Jay R. Raman៖ វាជាពេលយុទ្ធនាការនយោបាយដ៏គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលមួយ ដែលយើងមិនដែលធ្លាប់មានពីមុនមក ឬអាចថា ខ្ញុំមិនធ្លាប់ឃើញថ្មីៗកន្លងមកសោះ។ បច្ចុប្បន្ន ដូណាល់ត្រាំធ្វើបានល្អមែន តែលោកមិនទាន់ទទួលបានតំណាងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទទួលបានការជ្រើសរើសតាំងពីគណបក្សនៅឡើយទេ។ ហើយម្យ៉ាងលោក ក៏ត្រូវប្រឈមមុខជាគូប្រជែងក្នុងបក្សខ្លាំងដែរដូចជាលោក ចន ខាសិក (John Kasich) និងលោក ថេត គ្រុស (Ted Cruz)។ ហើយកុំភ្លេចថា ការដើរចេញរបស់លោក Marco Rubio ក៏នឹងផ្តល់ឱកាសឲ្យបេក្ខជនផ្សេងទៀតឈ្នះការតែងតាំងពីបក្សដែរ។ ខ្ញុំ មិនហ៊ានទាយថា នឹងមានអ្វីកើតឡើងឡើយ ខ្ញុំគ្រាន់តែតាមដានបន្តទៀតយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះការវិវត្តនិងលទ្ធផលនៃការប្រជែងគ្នានេះ។ តែខ្ញុំអាចថា វាជាពេលវេលាប្រកួតប្រជែងគ្នាខ្លាំងបំផុតដើម្បីទទួលបានការជ្រើសតាំងពីបក្សរវាងបេក្ខជនដែលខ្ញុំមិនធ្លាប់ឃើញពីមុនសោះ។
លោក សៅ ផល និស្ស័យ៖ សំណួរចុងក្រោយរបស់ខ្ញុំ ទាក់ទងនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នានារបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ (Donald Trump) ។ ដោយសារកន្លងមកសុន្ទរកថារបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងពេលជជែកដេញដោលគ្នាក្នុងបក្សបានបង្កឲ្យមានការខឹងសម្បារនិងថ្កោលទោសពីសំណាក់សហគមន៍អន្តរជាតិ ដូចជា រឿងហាមប្រជាជនម៉ូស្លីម មិនឲ្យចូលមកសហរដ្ឋអាមេរិក ពេលលោកក្លាយជាប្រធានាធិបតីជាដើម។ បញ្ហានៅត្រង់ថា វាជាសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និង ក្រមសីលធម៌សម្រាប់បេក្ខជន។ តើមានបញ្ញតិដែលកំណត់ឲ្យបេក្ខជនប្រធានាធិបតីគួរនិយាយអ្វី ឬហាមមិនឲ្យនិយាយអ្វីដែរឬទេ?
លោក Jay R. Raman៖ អ្នកនយោបាយនៅអាមេរិកទាំងអស់សុទ្ធតែដឹងច្បាស់ថា ពាក្យសម្តីរបស់ពួកគេនឹងត្រូវប្រជាជនច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ មិនត្រឹមតែក្នុងស្រុកទេ តែនៅទូទាំងពិភពលោក លឺនិងត្រូវគេវាយតម្លៃ។ អ្វីដែអ្នកនយោបាយគ្រប់គ្នាប្រឹងប្រែងធ្វើនោះ គឺធ្វើយ៉ាងណានិយាយឲ្យច្បាស់ និងផ្ញើសារទៅកាន់ប្រជាជននូវអ្វីដែលខ្លួនចង់និយាយ។ ទាក់ទងសំណួរដែលលោកសួរខ្ញុំ គឺទុកឲ្យអ្នករិះគន់ គេរិះគន់ចុះ ហើយឲ្យអ្នកគាំទ្រគេ បន្តគាំទ្រទៀតចុះ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលខ្ញុំ ចង់និយាយ វាជាចំណុចល្អមួយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលប្រជាជនជាអ្នកគាំទ្រអាចយល់ស្រប ឬមិនយល់ស្របជាមួយសម្តីអ្នកនយោបាយ ហើយគេក៏អាចប្រើប្រាស់សិទ្ធិបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួនតាមប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គម ឬតាមការជជែកពិភាក្សាជាដើម។ ជាការពិត យើងនឹងមិនមានបេក្ខជនដែលល្អឥតខ្ចោះដែលអាចបំពេញចិត្តមនុស្សគ្រប់គ្នា ហើយនិយាយអ្វីឲ្យគ្រប់គ្នាត្រូវចិត្តនោះទេ៕
Tag:
ស្ថានទូតអាមេរិក
Jay Raman
បោះឆ្នោតអាមេរិក
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
