ពីរឆ្នាំក្រោមការដឹកនាំដោយរបបយោធា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យថៃ នៅតែស្រពិចស្រពិល

អន្តរជាតិ

ពីរឆ្នាំក្រោមការដឹកនាំដោយរបបយោធា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យថៃ នៅតែស្រពិចស្រពិល

16, May 2016 , 5:53 pm

រូបភាព

ដោយ:

គឺរយៈពេលជិតពីរឆ្នាំហើយដែលព្រះរាជាណាចក្រថៃត្រូវបានដឹកនាំដោយរដ្ឋាភិបាលរបបសឹក លោក ឧត្តមសេនីយ៍ ប្រាយុទ្ធ ច័ន្ទ អូចា។ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចមានលក្ខណៈល្អប្រសើរជាងឆ្នាំមុន តែបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅតែជាចំណោទបញ្ហាមួយដ៏ធំ ជាពិសេសនោះគឺសិទ្ធិសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ។ បន្ថែមពីនេះ វានៅតែជាសំណួរមួយថាតើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអាចត្រលប់បានឬទេ បន្ទាប់ពីឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍របបយោធាពីរឆ្នាំមកហើយនោះ?

នៅថ្ងៃទី២២ ខែឧសភា២០១៦ ខាងមុខនេះ គឺជាខួបពីរឆ្នាំហើយនៃការដឹកនាំប្រទេសថៃរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រាយុទ្ធ ច័ន្ទ អូចា។ ហើយ វា ក៏ជាខួបពីរឆ្នាំនៃរដ្ឋប្រហារយោធាទម្លាក់អតីតនាយករដ្ឋ មន្ត្រីស្រីដំបូងថៃ លោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីនណាវ៉ាត់ត្រាផងដែរ។ រយៈពេលពីរនេះ មានទាំងការសម្រេចវិជ្ជមានផង និងអវិជ្ជមានផង។ តែការផ្សះផ្សារជាតិ និងនយោបាយនៅតែកង្វល់ចម្បងនៅឡើយនោះទេ។

១. កំណើនសេដ្ឋកិច្ចមានលក្ខណៈល្អប្រសើរឡើងវិញ
ពិតប្រាកដណាស់ ព្រឹត្តិការណ៍នៃភាពតានតឹងនយោបាយថៃក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ដែលមានបាតុកររាប់ពាន់នាក់ប្រមូលផ្តុំគាំទ្រ និងតវ៉ាទម្លាក់លោកស្រី យីងឡាក់ និងចុងក្រោយជុំរុញឲ្យមានរដ្ឋប្រហារយោធា បានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំង ដល់សេដ្ឋកិច្ច និង ពាណិជ្ជកម្មរបស់ថៃ ជាពិសេសនោះ ការផលិត និងទំនុកចិត្តរបស់អ្នកវិនិយោគ។ ជាក់ស្តែងនោះ ក្នុងឆ្នាំដែលមានវិបត្តិនយោបាយខ្លាំងនោះ អត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជារួមរបស់ថៃឆ្នាំ២០១៤ បានត្រឹមតែ ០.៨ភាគរយ ដែលបានធា្លក់ខ្លាំងបើប្រៀបធៀបទៅនឹងពេលដែលរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលដឹកនាំប្រទេស។ បើយោងតាមរបាយការណ៍របស់ Focus Economics កំណើនសេដ្ឋកិច្ចថៃ បានកើនរហូតដល់៧.២ភាគរយ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១២ និង ២.៧ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣ (ឆ្នាំ២០១៣ ដែលជាពេលវិបត្តិនយោយបាយថៃ ចាប់ផ្តើមរង្គោះរង្គើរ)។

យ៉ាងណាក៏ដោយក្នុងឆ្នាំ២០១៥ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចថៃ បានចាប់ផ្តើមមានលក្ខណៈល្អប្រសើរឡើងវិញ ដោយបានកើនរហូតដល់២.៨ភាគរយ។ ក្នុងនោះបើយោងតាមការព្យាករណ៍របស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី កំណើនសេដ្ឋកិច្ចថៃអាចនឹងកើនឡើងរហូតដល់៣ភាគរយនៅឆ្នាំ២០១៦ និង ៣.៥ ភាគរយនៅ ក្នុងឆ្នាំ២០១៧ផងដែរ។ កំណើននេះ គឺជារឿងដែលមិនប្រកែកបានថាជាចំណែកមួយដ៏ធំក្រោមការ ដឹកនាំរបស់លោកប្រាយុទ្ធ ក្នុងការស្តារសន្តិសុខ និងរបៀបរៀបរយឡើងវិញ ពោលគឺ លោក បានចាត់ វិធានការតឹងរឹងចំពោះការប្រមូលផ្តុំផ្សេងៗដែលប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ច និងរបៀបរៀបរយសង្គម។

២. ឯណាទៅសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ?
ទន្ទឹមនឹងការរីកចម្រើនផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច បញ្ហានយោបាយដែលរួមជាមួយនឹងសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជា ធិបតេយ្យហាក់ដូចជានៅតែស្រពិចស្រពិលនៅឡើយនោះទេ។ យោងតាមរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស២០១៥ របស់ Human Rights Watch ការសន្យារបស់រដ្ឋាភិបាលថៃទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃ អង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងស្តារឡើងវិញនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺស្ទើរតែ គ្មានន័យទៅហើយ។

ក្នុងរបាយការណ៍នោះ ក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា របបសឹកដែលដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឧត្តមសេនីយ៍ប្រាយុទ្ធ ច័ន្ទ អូចា បានអនុវត្ត និងពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងគោលនយោបាយរឹតត្បិតជាច្រើនតាំងពី ថ្ងៃទី២២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤។ បញ្ហាទាំងនោះរួមមានការការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាបញ្ចេញមតិ ការចាប់ខ្លួនក្រុមសកម្មជនដែលប្រឆាំងនឹងរបបសឹក និងជាពិសេសនោះ ជំនួសដោយការស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ របបសឹក បានបង្កើតរចនាសម្ព័ន្ធថ្មីក្នុងប្រព័ន្ធនយោបាយតាមរយៈការបង្កើតសេចក្តី ព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីដែលបានបញ្ញត្តិចំណុចជាច្រើនដែលផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់ក្រុមយោធា។

ជុំវិញសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីនេះដែរ របបសឹក ក៏បានកំណត់យកថ្ងៃទី០៧ ខែសីហាខាងមុខដើម្បី ធ្វើជាថ្ងៃប្រជាមតិក្នុងការកំណត់ថាតើសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីនោះ មានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវ និងឆ្លើយ តបទៅក្នុងយន្តកាស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឬអត់។ តែអ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ ចន្លោះមុនពេលនៃការធ្វើ ប្រជាមតិនេះ រដ្ឋាភិបាលរបបសឹក បានចេញបម្រាម និងច្បាប់ដាក់ទោសដើម្បីហាមឃាត់មិនឲ្យមាន ការប្រមូលផ្តុំ និងយុទ្ធនាការនានាដើម្បីជជែកពីសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះផងដែរ។

អ្វីដែលគេកំពុងតែទន្ទឹងរង់ចាំមើលនោះគឺ ការបោះឆ្នោតនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៧ ដែលជាវិញ្ញាសារតេស្ត ដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យថៃទៅមុខឬយ៉ាងណា។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រាយុទ្ធ ច័ន្ទ អូចា បាន អះអាងថាបើទោះជាសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញមិនទទួលបានជោគជ័យក្នុងការធ្វើប្រជាមតិក៏ដោយ ការបោះឆ្នោតរដ្ឋាភិបាលថ្មីត្រូវតែធ្វើឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៧ជាដាច់ខាត។ យ៉ាងណាក៏ដោយ រឿងនេះ គេ មិនទាន់ទុកចិត្តបាន១០០ភាគរយដែរ ដ្បិតលោក ក៏ធ្លាប់សន្យាថា នឹងបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៦ម្តងរួច ហើយ តែចុងក្រោយលោក បានពន្យារវិញ៕