ពីនេះ ពីនោះ
×![]()
ភ្នំពេញ៖ កូនខ្មែរស្ទើគ្រប់គ្នាក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ តែងមើលរំលង ពីគំនិត ប្រាជ្ញារបស់ដូនតាខ្លួនឯង ហើយនាំគ្នាលើកតម្កើង កម្រងសម្ដីខ្លីៗរបស់អ្នកប្រាជ្ញ អ្នកជំនួញ អ្នកនយោបាយបរទេសថាជាគំនិតល្អអស្ចារ្យ។ ប៉ុន្តែប្រហែលជាមានកូនខ្មែរតិចណាស់ដែលបានស្គាល់ បានដឹង បានយល់ ពីកម្រង់គំនិតរបស់ដូនតាខ្លួនឯង ថាមានតម្លៃ។ ជាក់ស្ដែងណាស់ សុភាសិតរបស់ដូនតាខ្មែរមួយបានលើកឡើងថា «ឈើវៀចធ្វើកង់ ឈើត្រង់ធ្វើកាំ ឈើថ្នាំងធ្វើដុំ»មួយនេះហាក់គ្មានកូនខ្មែរណាលើកឡើង និង អះអាងថាវាអស្ចារ្យនោះទេ។ តែតាមពិតមួយឃ្លានេះគឺជាសុភាសិតដែលមានចរិតបែបដឹកនាំខ្ពស់បំផុត។
សុភាសិតមួយនេះ ប្រសិនបើគ្រាន់តែអានហើយគិតក្នុងលក្ខណៈធៀបធម្មតា វាគ្រាន់តែជាពាក្យមួយឃ្លា ដែលដូនតាលោកលើកឡើងក្នុងន័យធៀបថា ដើម្បីធ្វើកង់រទេះមួយបាន គេត្រូវស្គាល់ទម្រង់ និងប្រភេទលក្ខណៈរបស់ឈើ ទើបអាចយកឈើទាំងនោះមកដាក់ទៅតាមផ្នែកនីមួយៗ នៅក្នុងការធ្វើកង់រទេះមួយនោះ។ ហេតុនេះហើយប្រសិនបើ ឈើដែលមានសណ្ឋានវៀច ជាងត្រូវអាកាត់យ៉ាងណាដើម្បីយកមកធ្វើជាកង់ ចំណែកឈើណាដែលត្រង់ត្រូវយកមកធ្វើកាំព្រោះកាំត្រូវការឈើដែលត្រង់ ហើយឈើណាដែលថ្នាំង គឺត្រូវកែខៃយ៉ាងណាដើម្បីយកមកធ្វើជាដុំ ទាំងបីបូកបញ្ចូលគ្នាបានជាកង់រទេះមួយដែលអាចប្រើប្រាស់បាន។
ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើសុភាសិតមួយនេះ មានអត្ថន័យត្រឹមតែការធៀបជាមួយការធ្វើកង់រទេះមួយ វាពិតជាមិនមានតម្លៃអ្វីសម្រាប់កូនខ្មែរ នោះទេ ព្រោះអ្នកណាក៏អាចដឹងដែរថា ដើម្បីធ្វើកង់រទេះមួយគឺគេត្រូវការប្រភេទឈើទៅតាមសណ្ឋានបែបនេះ។ តែសុភាសិតនេះ វាពិតជាមិនបានកំណត់ព្រំដែននៃអត្ថន័យរបស់ខ្លួន ក្នុងលក្ខខណ្ឌបែបនោះឡើយ។
ផ្ទុយមកវិញ វិសាលភាពនៃគំនិត ទស្សនៈ របស់ដូនតាខ្មែរនៅក្នុងអត្ថន័យនៃសុភាសិតមួយនេះគឺមានចរិតជាទស្សនៈបែបគ្រប់គ្រង និងណែនាំពីរបៀបនៃការបែងចែកការងារ ព្រមទាំងមានចេតនាឲ្យតម្លៃតម្លៃខ្ពស់ចំពោះមនុស្ស។
មូលហេតុដែលអាចសន្និដ្ឋានបានថា នេះគឺជាសុភាសិត មានចរិតជាទស្សនៈឲ្យតម្លៃលើការ ដឹកនាំ ពីព្រោះក្នុងនាមជាមេដឹកនាំត្រូវដឹងថា ក្នុងចំណោមបុគ្គលិកដែលខ្លួនដឹកនាំ និងគ្រប់គ្រងមានលក្ខណៈសម្បត្តិខុសគ្នាបែបណា ជំនាញ ចរិត អាកប្បកិរិយា ចំណង ចំណូលចិត្តធ្វើការ ខុសគ្នាបែបណា។ កត្តានេះ គឺជាចំណុចដែលអាចឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំ ឬអ្នកគ្រប់គ្រង អាចបែងចែកការងារទៅឲ្យមន្ត្រីក្រោមឱវាទរបស់ខ្លួន ឬបុគ្គលិកទៅតាមជំនាញ ទៅតាមទេពកោសល្យ ទៅតាមចំណងចំណូលចិត្តរបស់បុគ្គល ពេលនោះពួកគេ អាចទទួលយកការងារមកធ្វើដោយពេញចិត្ត ហើយអាចធ្វើឲ្យការងារប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងរលូន ទៀតផង។ ប៉ុន្តែផ្ទុយមកវិញ ប្រសិនបើថ្នាក់ដឹកនាំ ឬអ្នកគ្រប់គ្រងមិនចេះបែងចែកទេ គឺប្រៀបបានទៅនឹងជាងធ្វើកង់រទេះដែលមិនស្គាល់ប្រភេទឈើដូច្នេះដែរ។
មួយវិញទៀត សុភាសិតមួយនេះ ហាក់បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ដូនតាខ្មែរលោកមានទស្សនៈមួយ គឺឲ្យតម្លៃទៅលើមនុស្ស និងមើលឃើញពីប្រយោជន៍របស់មនុស្ស ទៅតាមប្រភពជំនាញរៀងៗខ្លួន។ ក្នុងន័យថា មនុស្សប្រភេទណាក៏ដោយ ក៏សុទ្ធតែមានប្រយោជន៍ទាំងអស់ មិនថា មានក្រ អាក្រក់ល្អ សខ្មៅ មានអវៈយវៈ ពិការភាព ជនពាល ក្មេងទំនើង អ្នកសិក្សា កសិករ សិប្បករ កម្មករ អ្នករៀនសូត្រ អ្នកមិនមានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះក្ដី...គឺសុទ្ធតែមានតម្លៃទៅតាមផ្នែកនីមួយៗរបស់ពួកគេ សំខាន់គឺអ្នកគ្រប់គ្រង ឬអ្នកដឹកនាំ ចេះប្រើមនុស្សឬក៏អត់។ ហេតុផលនេះ គឺដូចទៅហ្នឹងការលើកឡើងរបស់សុភាសិតស្ដីអំពីឈើវៀច ឈើត្រង់ និងឈើថ្នាំងជាដើម គឺសុទ្ធតែអាចប្រើការបានទាំងអស់។
ការបកស្រាយខាងលើនេះ គឺជាអត្ថន័យរបស់សុភាសិតដែលដូនតា លោកបានលើកឡើង។ ថ្វីដ្បិតថា កូនខ្មែរមិនដឹងថាប្រភពនៃសុភាសិតមួយនេះមានចាប់តាំងពីសម័យកាលណា ប៉ុន្តែឧទាហរណ៍ថា សុភាសិតនេះ គឺជាគំនិតដឹកនាំក្នុងសម័យសម្ដេចព្រះបាទជ័យវរ្មនទី៧ តើពាក្យនេះមានតម្លៃ និងភាពអស្ចារ្យកម្រិតណា? នេះហើយគឺជាលទ្ធផលដែលកូនខ្មែរ នាំគ្នាឲ្យតម្លៃគំនិតបរទេស តែភ្លេចគិតពីតម្លៃទស្សនៈរបស់ដូនតាខ្លួនឯង។ ជាក់ស្ដែងណាស់ សុភាសិតនេះ បើធៀបជាមួយពាក្យមួយឃ្លារបស់អ្នកដឹកនាំចិនម្នាក់គឺលោក តេង ស៊ាវពីង ដែលបានលើកឡើងថា «មិនថាឆ្មាស ឬឆ្មាខ្មៅ ឲ្យតែចេះចាប់កណ្ដុរ គឺជាឆ្មាល្អ» ដែលអត្ថន័យមិនខុសពីសុភាសិតមួយនេះឡើយ។
ជារួមមក ក្នុងនាមជាសុភាសិតខ្មែរ លើកឡើងពីបរិបទខ្មែរ សម្រាប់អនុវត្តក្នុងប្រទេសខ្មែរ តែបែរជាកូនខ្មែរខ្លួនឯងមិនខ្វល់ មិនរវល់យកមកពិចារណា ដើម្បីអនុវត្ត ហើយបែជានាំគ្នាទៅសរសើរគំនិតបរទេស វាពិតជារឿងដែលគួរឲ្យឈឺចាប់សម្រាប់ដូនតា។ ក្នុងន័យនេះមិនមែនមានន័យថា គំនិតគេមិនល្អទេ ប៉ុន្តែអ្វីដែលចង់បាន គឺថាតើដូនតាមានទស្សនៈល្អដែរហេតុអ្វីមិននាំគ្នាគិតយកមកសិក្សា?
សុភាសិតមួយនេះ ប្រសិនបើគ្រាន់តែអានហើយគិតក្នុងលក្ខណៈធៀបធម្មតា វាគ្រាន់តែជាពាក្យមួយឃ្លា ដែលដូនតាលោកលើកឡើងក្នុងន័យធៀបថា ដើម្បីធ្វើកង់រទេះមួយបាន គេត្រូវស្គាល់ទម្រង់ និងប្រភេទលក្ខណៈរបស់ឈើ ទើបអាចយកឈើទាំងនោះមកដាក់ទៅតាមផ្នែកនីមួយៗ នៅក្នុងការធ្វើកង់រទេះមួយនោះ។ ហេតុនេះហើយប្រសិនបើ ឈើដែលមានសណ្ឋានវៀច ជាងត្រូវអាកាត់យ៉ាងណាដើម្បីយកមកធ្វើជាកង់ ចំណែកឈើណាដែលត្រង់ត្រូវយកមកធ្វើកាំព្រោះកាំត្រូវការឈើដែលត្រង់ ហើយឈើណាដែលថ្នាំង គឺត្រូវកែខៃយ៉ាងណាដើម្បីយកមកធ្វើជាដុំ ទាំងបីបូកបញ្ចូលគ្នាបានជាកង់រទេះមួយដែលអាចប្រើប្រាស់បាន។
ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើសុភាសិតមួយនេះ មានអត្ថន័យត្រឹមតែការធៀបជាមួយការធ្វើកង់រទេះមួយ វាពិតជាមិនមានតម្លៃអ្វីសម្រាប់កូនខ្មែរ នោះទេ ព្រោះអ្នកណាក៏អាចដឹងដែរថា ដើម្បីធ្វើកង់រទេះមួយគឺគេត្រូវការប្រភេទឈើទៅតាមសណ្ឋានបែបនេះ។ តែសុភាសិតនេះ វាពិតជាមិនបានកំណត់ព្រំដែននៃអត្ថន័យរបស់ខ្លួន ក្នុងលក្ខខណ្ឌបែបនោះឡើយ។
ផ្ទុយមកវិញ វិសាលភាពនៃគំនិត ទស្សនៈ របស់ដូនតាខ្មែរនៅក្នុងអត្ថន័យនៃសុភាសិតមួយនេះគឺមានចរិតជាទស្សនៈបែបគ្រប់គ្រង និងណែនាំពីរបៀបនៃការបែងចែកការងារ ព្រមទាំងមានចេតនាឲ្យតម្លៃតម្លៃខ្ពស់ចំពោះមនុស្ស។
មូលហេតុដែលអាចសន្និដ្ឋានបានថា នេះគឺជាសុភាសិត មានចរិតជាទស្សនៈឲ្យតម្លៃលើការ ដឹកនាំ ពីព្រោះក្នុងនាមជាមេដឹកនាំត្រូវដឹងថា ក្នុងចំណោមបុគ្គលិកដែលខ្លួនដឹកនាំ និងគ្រប់គ្រងមានលក្ខណៈសម្បត្តិខុសគ្នាបែបណា ជំនាញ ចរិត អាកប្បកិរិយា ចំណង ចំណូលចិត្តធ្វើការ ខុសគ្នាបែបណា។ កត្តានេះ គឺជាចំណុចដែលអាចឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំ ឬអ្នកគ្រប់គ្រង អាចបែងចែកការងារទៅឲ្យមន្ត្រីក្រោមឱវាទរបស់ខ្លួន ឬបុគ្គលិកទៅតាមជំនាញ ទៅតាមទេពកោសល្យ ទៅតាមចំណងចំណូលចិត្តរបស់បុគ្គល ពេលនោះពួកគេ អាចទទួលយកការងារមកធ្វើដោយពេញចិត្ត ហើយអាចធ្វើឲ្យការងារប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងរលូន ទៀតផង។ ប៉ុន្តែផ្ទុយមកវិញ ប្រសិនបើថ្នាក់ដឹកនាំ ឬអ្នកគ្រប់គ្រងមិនចេះបែងចែកទេ គឺប្រៀបបានទៅនឹងជាងធ្វើកង់រទេះដែលមិនស្គាល់ប្រភេទឈើដូច្នេះដែរ។
មួយវិញទៀត សុភាសិតមួយនេះ ហាក់បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ដូនតាខ្មែរលោកមានទស្សនៈមួយ គឺឲ្យតម្លៃទៅលើមនុស្ស និងមើលឃើញពីប្រយោជន៍របស់មនុស្ស ទៅតាមប្រភពជំនាញរៀងៗខ្លួន។ ក្នុងន័យថា មនុស្សប្រភេទណាក៏ដោយ ក៏សុទ្ធតែមានប្រយោជន៍ទាំងអស់ មិនថា មានក្រ អាក្រក់ល្អ សខ្មៅ មានអវៈយវៈ ពិការភាព ជនពាល ក្មេងទំនើង អ្នកសិក្សា កសិករ សិប្បករ កម្មករ អ្នករៀនសូត្រ អ្នកមិនមានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះក្ដី...គឺសុទ្ធតែមានតម្លៃទៅតាមផ្នែកនីមួយៗរបស់ពួកគេ សំខាន់គឺអ្នកគ្រប់គ្រង ឬអ្នកដឹកនាំ ចេះប្រើមនុស្សឬក៏អត់។ ហេតុផលនេះ គឺដូចទៅហ្នឹងការលើកឡើងរបស់សុភាសិតស្ដីអំពីឈើវៀច ឈើត្រង់ និងឈើថ្នាំងជាដើម គឺសុទ្ធតែអាចប្រើការបានទាំងអស់។
ការបកស្រាយខាងលើនេះ គឺជាអត្ថន័យរបស់សុភាសិតដែលដូនតា លោកបានលើកឡើង។ ថ្វីដ្បិតថា កូនខ្មែរមិនដឹងថាប្រភពនៃសុភាសិតមួយនេះមានចាប់តាំងពីសម័យកាលណា ប៉ុន្តែឧទាហរណ៍ថា សុភាសិតនេះ គឺជាគំនិតដឹកនាំក្នុងសម័យសម្ដេចព្រះបាទជ័យវរ្មនទី៧ តើពាក្យនេះមានតម្លៃ និងភាពអស្ចារ្យកម្រិតណា? នេះហើយគឺជាលទ្ធផលដែលកូនខ្មែរ នាំគ្នាឲ្យតម្លៃគំនិតបរទេស តែភ្លេចគិតពីតម្លៃទស្សនៈរបស់ដូនតាខ្លួនឯង។ ជាក់ស្ដែងណាស់ សុភាសិតនេះ បើធៀបជាមួយពាក្យមួយឃ្លារបស់អ្នកដឹកនាំចិនម្នាក់គឺលោក តេង ស៊ាវពីង ដែលបានលើកឡើងថា «មិនថាឆ្មាស ឬឆ្មាខ្មៅ ឲ្យតែចេះចាប់កណ្ដុរ គឺជាឆ្មាល្អ» ដែលអត្ថន័យមិនខុសពីសុភាសិតមួយនេះឡើយ។
ជារួមមក ក្នុងនាមជាសុភាសិតខ្មែរ លើកឡើងពីបរិបទខ្មែរ សម្រាប់អនុវត្តក្នុងប្រទេសខ្មែរ តែបែរជាកូនខ្មែរខ្លួនឯងមិនខ្វល់ មិនរវល់យកមកពិចារណា ដើម្បីអនុវត្ត ហើយបែជានាំគ្នាទៅសរសើរគំនិតបរទេស វាពិតជារឿងដែលគួរឲ្យឈឺចាប់សម្រាប់ដូនតា។ ក្នុងន័យនេះមិនមែនមានន័យថា គំនិតគេមិនល្អទេ ប៉ុន្តែអ្វីដែលចង់បាន គឺថាតើដូនតាមានទស្សនៈល្អដែរហេតុអ្វីមិននាំគ្នាគិតយកមកសិក្សា?
Tag:
សុភាសិតខ្មែរ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«គូលី»មានន័យច្បាស់លាស់ដូចម្តេច?
1 សប្តាហ៍
