ពីនេះ ពីនោះ
«ឃ្វាលនគរដោយពលរដ្ឋប្រុសស្រី...»៖ សុភាសិតខ្មែរមានតម្លៃបំផុតសម្រាប់អ្នកដឹកនាំ និងពលរដ្ឋគ្រប់រូប
×![]()
ភ្នំពេញ៖ នគរមានរាស្ត្រ មានមន្ត្រី មានថ្នាក់ដឹកនាំ ដែលរស់នៅនឹងគ្រប់គ្រងលើទឹកដី។ ព្រោះតែបែបនេះហើយទើបបុព្វបុរសខ្មែរលោកបានលើកឡើងជាសុភាសិតថា «ឃ្វាលនគរដោយពលរដ្ឋប្រុសស្រី រួមសាមគ្គីតាមរដ្ឋបុរសជាតិ»។ តើអ្វីជាគោលដៅទស្សនៈអប់រំមួយនេះ ដែលកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយត្រូវតែគិត និងពិចារណា?
មុនធ្វើការបកស្រាយ ទៅលើអត្ថន័យទាំងមូលនៃសុភាសិតមួយនេះ ចាំបាច់ណាស់ត្រូវ យល់ឲ្យបានច្បាស់ពីអត្ថន័យនៃភាសាក្នុងសុភាសិតនេះជាមុនសិន។ ក្នុងនោះ មានពាក្យ ពីរ ដែលមានន័យសំខាន់នាំទៅរកការបកស្រាយពីគំនិត ទស្សនៈ របស់សុភាសិតនេះឲ្យបានក្បោះក្បាយ។ ពាក្យទាំងនោះរួមមាន «ឃ្វាល» និងពាក្យ «រដ្ឋបុរសជាតិ»។ ពាក្យ«ឃ្វាល» មានន័យថា ចាំ រក្សា ការពារ ឃ្លាំងមើល មើលថែរក្សាជាដើម។ ចំណែកពាក្យ«រដ្ឋបុរសជាតិ» មានន័យថា បុរសអ្នកទំនុកបម្រុងប្រទេស បុរសអ្នកមានចំណេះចេះរក្សាប្រទេសជាដើម។ ពាក្យទាំងពីរនេះនាំឃ្លាថា «ឃ្វាលនគរដោយពលរដ្ឋប្រុសស្រី រួមសាមគ្គីតាមរដ្ឋបុរសជាតិ» កាន់តែមានអត្ថន័យយ៉ាងស៊ីជម្រៅបំផុត។
ចំពោះសុភាសិតដ៏មានតម្លៃនេះ គេអាចបែងចែកជាពីដំណាក់កាល នៅក្នុងការបកស្រាយ។ ដំណាកើកាលទី១ គឺចាំបាច់ណាស់ក្នុងការយល់ពីឃ្លាថា«ឃ្វាលនគរដោយពលរដ្ឋប្រុសស្រី» ជាឃ្លាបង្ហាញទស្សនៈអប់រំកូនខ្មែរ បណ្ដុះមនសិកាស្នេហាជាតិ ព្រមទាំងប្រាប់ដល់កូនចៅខ្មែរ ដឹងឲ្យបានច្បាស់ថា ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋគ្រប់ៗរូប គឺមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នោះគឺ ចាំ រក្សា ការពារ ឃ្លាំងមើល មើលថែរក្សាប្រទេសជាតិ។ កុំធ្វើជាពលរដ្ឋ ដែលចេះតែភ្លេចខ្លួនថាខ្លួនជាម្ចាស់ប្រទេស ហើយទម្លាក់ខ្លួនជាអ្នកក្រោមបញ្ជាគេ។
មូលហេតុនេះហើយ ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋ មិនថាប្រុសឬក៏ស្រី គឺចាំបាច់ត្រូវតែជាអ្នកចាំឃ្លាំងមើលគ្រប់សកម្មភាពនៃសង្គមរបស់ខ្លួនទាំងការរីកចម្រើនលូតលាស់ និងអន់ថយ។ បើប្រទេស មិនមានការរីកចម្រើន មានភាពអន់ថយ នោះគឺព្រោះតែពលរដ្ឋប្រុសស្រី មើលថែសង្គមខ្លួនឯងមិនបានល្អ ហើយដេកចាំមើលមនុស្សមួយក្រុម ឬជនទុច្ចរិតទាំងឡាយមកក្រឡុកសង្គមខ្លួនឯងតាមចិត្ត ហើយខ្លួនជាម្ចាស់នគរបែរជានាំគ្នាដេកយំ។
យ៉ាងណាមិញ ប្រសិនបើប្រទេសជាតិបាត់បង់ មិនមែនជាកំហុសរបស់អ្នកណាម្នាក់ឡើយ នោះគឺជាកំហុសរបស់ប្រជាជនទាំងប្រុសទាំងស្រី ដែលមិនបានបំពេញតួនាទី ក្នុងនាមជាអ្នកឃ្វាលប្រទេសឲ្យបានល្អ។ បើប្រទេសជួបបញ្ហា គឺពលរដ្ឋគ្រប់រូបត្រូវតែជាអ្នកទទួលខុសត្រូវមិនអាចទម្លាក់កំហុសឲ្យបុគ្គលណាម្នាក់ឡើយ។ ព្រោះថាក្នុងនាមជាអ្នកការពារប្រទេស បែរជាបណ្ដោយឲ្យជាតិជួបបញ្ហា នោះគឺជាកំហុសដ៏ធ្ងន់របស់ពលរដ្ឋទាំងប្រុសទាំងស្រី។
ហេតុផលទាំងនេះ ហើយដែលបុព្វបុរសលោកបានប្រាប់មុនថា «ឃ្វាលនគរដោយពលរដ្ឋប្រុសស្រី» ដើម្បីបញ្ជាក់ប្រាប់ថា មិនមែនពឹងអាស្រ័យតែទៅលើមនុស្សណាម្នាក់ ឬក្រុមណាមួយឡើយដើម្បីរៀបចំសង្គម និងការអភិវឌ្ឍជាតិ។
បន្ថែមពីលើគំនិតទាំងនេះ ដូនតាក៏មិនបានបញ្ចប់ចេតនារបស់ខ្លួន ដើម្បីប្រាប់ដល់កូនចៅនោះឡើយ។ លោកក៏បានប្រាប់បន្តថា «រួមសាមគ្គីតាមរដ្ឋបុរសជាតិ» ទើបអាចនាំជាតិឲ្យខ្លាំង ឲ្យរឹងមាំបាន។ ក្នុងន័យនេះ ដូនតាខ្មែរលោកបានឲ្យតម្លៃយ៉ាងខ្លាំងទៅលើតួនាទីរបស់រដ្ឋបុរសជាតិ ក្នុងនាមជាមនុស្សដែលចេះទំនុកបម្រុងប្រទេស ជាបុគ្គលដែលមានចំណេះចេះរក្សាប្រទេស ប៉ុន្តែមិនមែនជាមនុស្សពាលាអាវាសែ មិនយល់ការនោះឡើយ។ ក្នុងករណីប្រទេសជាតិមួយមានរដ្ឋបុរសល្អ មានសមត្ថភាព មានសីលធម៌ គុណធម៌ល្អ ប្រជាជនទាំងអស់ត្រូវតាំងចិត្តរួបរួមសាមគ្គី ដើម្បីឲ្យជាតិខ្លាំង រឹងមាំ រួមគ្នាជាធ្នុងមួយ កសាងជាតិជាមួយគ្នា លើមាគ៌ាជាមួយគ្នារវាងអ្នកដឹកនាំ ប្រជាជនទូទៅ លើកស្ទួយសង្គមទាំងអស់គ្នា។
ជារួមមកពាក្យមួយឃ្លាថា «ឃ្វាលនគរដោយពលរដ្ឋប្រុសស្រី រួមសាមគ្គីតាមរដ្ឋបុរសជាតិ» គឺជាគំនិតទស្សនៈដ៏មានតម្លៃ បង្ហាញពីគោលគំនិតបែបប្រជាធិបតេយ្យ និងការស្គាល់ពីតួនាទី កាតព្វកិច្ច ដែលពលរដ្ឋ ទាំងអស់ត្រូវតែចូលរួមឃ្លាំងមើល ការពារ ថែរក្សា នគររបស់ខ្លួន ទាំងអស់គ្នា។ ពលរដ្ឋ ទាំងប្រុសទាំងស្រី រួមទាំងមន្ត្រី ថ្នាក់ដឹកនាំគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ត្រូវតែនាំគ្នាពិចារណា៕
មុនធ្វើការបកស្រាយ ទៅលើអត្ថន័យទាំងមូលនៃសុភាសិតមួយនេះ ចាំបាច់ណាស់ត្រូវ យល់ឲ្យបានច្បាស់ពីអត្ថន័យនៃភាសាក្នុងសុភាសិតនេះជាមុនសិន។ ក្នុងនោះ មានពាក្យ ពីរ ដែលមានន័យសំខាន់នាំទៅរកការបកស្រាយពីគំនិត ទស្សនៈ របស់សុភាសិតនេះឲ្យបានក្បោះក្បាយ។ ពាក្យទាំងនោះរួមមាន «ឃ្វាល» និងពាក្យ «រដ្ឋបុរសជាតិ»។ ពាក្យ«ឃ្វាល» មានន័យថា ចាំ រក្សា ការពារ ឃ្លាំងមើល មើលថែរក្សាជាដើម។ ចំណែកពាក្យ«រដ្ឋបុរសជាតិ» មានន័យថា បុរសអ្នកទំនុកបម្រុងប្រទេស បុរសអ្នកមានចំណេះចេះរក្សាប្រទេសជាដើម។ ពាក្យទាំងពីរនេះនាំឃ្លាថា «ឃ្វាលនគរដោយពលរដ្ឋប្រុសស្រី រួមសាមគ្គីតាមរដ្ឋបុរសជាតិ» កាន់តែមានអត្ថន័យយ៉ាងស៊ីជម្រៅបំផុត។
ចំពោះសុភាសិតដ៏មានតម្លៃនេះ គេអាចបែងចែកជាពីដំណាក់កាល នៅក្នុងការបកស្រាយ។ ដំណាកើកាលទី១ គឺចាំបាច់ណាស់ក្នុងការយល់ពីឃ្លាថា«ឃ្វាលនគរដោយពលរដ្ឋប្រុសស្រី» ជាឃ្លាបង្ហាញទស្សនៈអប់រំកូនខ្មែរ បណ្ដុះមនសិកាស្នេហាជាតិ ព្រមទាំងប្រាប់ដល់កូនចៅខ្មែរ ដឹងឲ្យបានច្បាស់ថា ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋគ្រប់ៗរូប គឺមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នោះគឺ ចាំ រក្សា ការពារ ឃ្លាំងមើល មើលថែរក្សាប្រទេសជាតិ។ កុំធ្វើជាពលរដ្ឋ ដែលចេះតែភ្លេចខ្លួនថាខ្លួនជាម្ចាស់ប្រទេស ហើយទម្លាក់ខ្លួនជាអ្នកក្រោមបញ្ជាគេ។
មូលហេតុនេះហើយ ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋ មិនថាប្រុសឬក៏ស្រី គឺចាំបាច់ត្រូវតែជាអ្នកចាំឃ្លាំងមើលគ្រប់សកម្មភាពនៃសង្គមរបស់ខ្លួនទាំងការរីកចម្រើនលូតលាស់ និងអន់ថយ។ បើប្រទេស មិនមានការរីកចម្រើន មានភាពអន់ថយ នោះគឺព្រោះតែពលរដ្ឋប្រុសស្រី មើលថែសង្គមខ្លួនឯងមិនបានល្អ ហើយដេកចាំមើលមនុស្សមួយក្រុម ឬជនទុច្ចរិតទាំងឡាយមកក្រឡុកសង្គមខ្លួនឯងតាមចិត្ត ហើយខ្លួនជាម្ចាស់នគរបែរជានាំគ្នាដេកយំ។
យ៉ាងណាមិញ ប្រសិនបើប្រទេសជាតិបាត់បង់ មិនមែនជាកំហុសរបស់អ្នកណាម្នាក់ឡើយ នោះគឺជាកំហុសរបស់ប្រជាជនទាំងប្រុសទាំងស្រី ដែលមិនបានបំពេញតួនាទី ក្នុងនាមជាអ្នកឃ្វាលប្រទេសឲ្យបានល្អ។ បើប្រទេសជួបបញ្ហា គឺពលរដ្ឋគ្រប់រូបត្រូវតែជាអ្នកទទួលខុសត្រូវមិនអាចទម្លាក់កំហុសឲ្យបុគ្គលណាម្នាក់ឡើយ។ ព្រោះថាក្នុងនាមជាអ្នកការពារប្រទេស បែរជាបណ្ដោយឲ្យជាតិជួបបញ្ហា នោះគឺជាកំហុសដ៏ធ្ងន់របស់ពលរដ្ឋទាំងប្រុសទាំងស្រី។
ហេតុផលទាំងនេះ ហើយដែលបុព្វបុរសលោកបានប្រាប់មុនថា «ឃ្វាលនគរដោយពលរដ្ឋប្រុសស្រី» ដើម្បីបញ្ជាក់ប្រាប់ថា មិនមែនពឹងអាស្រ័យតែទៅលើមនុស្សណាម្នាក់ ឬក្រុមណាមួយឡើយដើម្បីរៀបចំសង្គម និងការអភិវឌ្ឍជាតិ។
បន្ថែមពីលើគំនិតទាំងនេះ ដូនតាក៏មិនបានបញ្ចប់ចេតនារបស់ខ្លួន ដើម្បីប្រាប់ដល់កូនចៅនោះឡើយ។ លោកក៏បានប្រាប់បន្តថា «រួមសាមគ្គីតាមរដ្ឋបុរសជាតិ» ទើបអាចនាំជាតិឲ្យខ្លាំង ឲ្យរឹងមាំបាន។ ក្នុងន័យនេះ ដូនតាខ្មែរលោកបានឲ្យតម្លៃយ៉ាងខ្លាំងទៅលើតួនាទីរបស់រដ្ឋបុរសជាតិ ក្នុងនាមជាមនុស្សដែលចេះទំនុកបម្រុងប្រទេស ជាបុគ្គលដែលមានចំណេះចេះរក្សាប្រទេស ប៉ុន្តែមិនមែនជាមនុស្សពាលាអាវាសែ មិនយល់ការនោះឡើយ។ ក្នុងករណីប្រទេសជាតិមួយមានរដ្ឋបុរសល្អ មានសមត្ថភាព មានសីលធម៌ គុណធម៌ល្អ ប្រជាជនទាំងអស់ត្រូវតាំងចិត្តរួបរួមសាមគ្គី ដើម្បីឲ្យជាតិខ្លាំង រឹងមាំ រួមគ្នាជាធ្នុងមួយ កសាងជាតិជាមួយគ្នា លើមាគ៌ាជាមួយគ្នារវាងអ្នកដឹកនាំ ប្រជាជនទូទៅ លើកស្ទួយសង្គមទាំងអស់គ្នា។
ជារួមមកពាក្យមួយឃ្លាថា «ឃ្វាលនគរដោយពលរដ្ឋប្រុសស្រី រួមសាមគ្គីតាមរដ្ឋបុរសជាតិ» គឺជាគំនិតទស្សនៈដ៏មានតម្លៃ បង្ហាញពីគោលគំនិតបែបប្រជាធិបតេយ្យ និងការស្គាល់ពីតួនាទី កាតព្វកិច្ច ដែលពលរដ្ឋ ទាំងអស់ត្រូវតែចូលរួមឃ្លាំងមើល ការពារ ថែរក្សា នគររបស់ខ្លួន ទាំងអស់គ្នា។ ពលរដ្ឋ ទាំងប្រុសទាំងស្រី រួមទាំងមន្ត្រី ថ្នាក់ដឹកនាំគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ត្រូវតែនាំគ្នាពិចារណា៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 2 ម៉ោង
