ពីនេះ ពីនោះ
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ភ្នំពេញ៖ ការចរចារ សន្ធានកម្ម និងមជ្ឈត្តការ គឺជាទម្រង់ទូទៅបំផុតនៃដំណោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ។ អ្នកច្បាប់បានហៅទម្រង់ទាំងនេះថា«ក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ» ពីព្រោះសព្វថ្ងៃនេះ ប្រជាជន ជាច្រើន ចាត់ទុកតុលាការជាទម្រង់ចម្បងនៃការដោះស្រាយវិវាទ ចំណែកទម្រង់ដទៃទៀត គឺជាទម្រង់ក្រៅដោយឡែក។ តើទម្រង់នៃការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការទាំងបីនេះ ខុសគ្នាដូចម្ដេច?
១/. ការចរចារ គឺជាដំណើរការដោះស្រាយវិវាទក្រៅផ្លូវការ ដែលភាគីពីរ ឬច្រើន ពិភាក្សាគ្នាអំពីជំហររបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួន ហើយព្យាយាមធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ។ នេះគឺជាទម្រង់ទូទៅបំផុត នៃADR។ ការចរចារនេះ គឺជាទម្រង់ដ៏សាមញ្ញបំផុតនៃដំណើរការដោះស្រាយវិវាទនៅទូទាំងពិភពលោក ដែលគេឃើញមានទាំងនៅក្នុងយុត្តាធិការនៃច្បាប់ស៊ីវិលនិង ច្បាប់អង់គ្លេស។ ការចរចារនេះ អាចដោះស្រាយវិវាទធំ និងតូច ហើយអាចជាដំណើរការដ៏ស្មុគស្មាញបំផុត ឬសាមញ្ញធម្មតាមួយ។
២/. សន្ធានកម្ម អាចត្រូវបានផ្ដល់និយមន័យយ៉ាងទូលំទូលាយថា ជាការចរចារដែលមានជំនួយ ឬការជួយសម្របសម្រួល។ ជាទូទៅសន្ធានកម្ម ត្រូវមានភាគីវិវាទពីរឬច្រើន ដែលព្យាយាមចរចារលើដំណោះស្រាយមួយ ដោយមានជំនួយពីភាគីទីបី គឺគន្ធានការី ដែលមានអព្យាក្រឹតភាពចំពោះភាគីទាំងនោះ ក៏ដូចជាលទ្ធផលនៃដំណោះស្រាយនោះផ្ទាល់។ សន្ធានការី មិនមានសិទ្ធិអំណាចក្នុងការចាប់បង្ខំឲ្យយកដំណោះស្រាយណាមួយឡើយ។ ផ្ទុយមកវិញភាគីវិវាទនៅតែមានសិទ្ធិអំណាចក្នុងការសម្រេចចិត្តថាតើខ្លួនចង់ ឬមិនចង់ដោះស្រាយ។ ប្រសិនបើភាគីវិវាទមិនចង់ដោះស្រាយ ឬមិនមានការព្រមព្រៀងគ្នា នោះនឹងគ្មានដំណោះស្រាយឡើយ ទោះជាមានការខិតខំប្រឹងប្រែងពីសន្ធានការីយ៉ាងណាក៏ដោយ។ មិនដូចក្នុងមជ្ឈត្តការ ឬបណ្ដឹងទៅតុលាការឡើយ សន្ធានការីគ្រាន់តែអាចស្នើឡើងនូវដំណោះស្រាយចំពោះភាគីតែប៉ុណ្ណោះ។
៣/. មជ្ឈត្តការ គឺជាវិធីសាស្ត្រដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ(ADR)ចម្បងទីបី។ នៅក្នុងមជ្ឈត្តការ គូភាគីដាក់វិវាទរបស់ខ្លួនជូនទៅភាគីទីបីដែលអព្យាក្រឹតមួយ(មជ្ឈត្តករ) ឬប្រសិនបើច្រើនជាងម្នាក់ ហៅថា(ក្រុមមជ្ឈត្តករ ឬ វេទិការមជ្ឈត្តកម្ម) ។ ភាគីទីបីនេះពិចារណាអំពីភស្ដុតាងដែលភាគីវិវាទបានដាក់ជូន និងចេញសេចក្ដីសម្រេចមួយ ហៅថា «មជ្ឈត្តវិនិច្ឆ័យ»។ មជ្ឈត្តវិនិច្ឆ័យ ជាទូទៅ គឺមានកាតព្វកិច្ច ចំពោះគូភាគីទាំងអស់ យ៉ាងណាមិញនៅក្នុងករណីខ្លះ មជ្ឈត្តវិនិច្ឆ័យ ក៏អាចមិនភា្ជប់កាតព្វកិច្ចចំពោះគូភាគីដែរ៕
ដកស្រងពីសៀវភៅ៖ ដំណោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ប្រទេសកម្ពុជា, ដោយ មេធាវី ស្ទីវិន អ៊ែម អូស្ទើរមីឡឺរ៍
១/. ការចរចារ គឺជាដំណើរការដោះស្រាយវិវាទក្រៅផ្លូវការ ដែលភាគីពីរ ឬច្រើន ពិភាក្សាគ្នាអំពីជំហររបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួន ហើយព្យាយាមធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ។ នេះគឺជាទម្រង់ទូទៅបំផុត នៃADR។ ការចរចារនេះ គឺជាទម្រង់ដ៏សាមញ្ញបំផុតនៃដំណើរការដោះស្រាយវិវាទនៅទូទាំងពិភពលោក ដែលគេឃើញមានទាំងនៅក្នុងយុត្តាធិការនៃច្បាប់ស៊ីវិលនិង ច្បាប់អង់គ្លេស។ ការចរចារនេះ អាចដោះស្រាយវិវាទធំ និងតូច ហើយអាចជាដំណើរការដ៏ស្មុគស្មាញបំផុត ឬសាមញ្ញធម្មតាមួយ។
២/. សន្ធានកម្ម អាចត្រូវបានផ្ដល់និយមន័យយ៉ាងទូលំទូលាយថា ជាការចរចារដែលមានជំនួយ ឬការជួយសម្របសម្រួល។ ជាទូទៅសន្ធានកម្ម ត្រូវមានភាគីវិវាទពីរឬច្រើន ដែលព្យាយាមចរចារលើដំណោះស្រាយមួយ ដោយមានជំនួយពីភាគីទីបី គឺគន្ធានការី ដែលមានអព្យាក្រឹតភាពចំពោះភាគីទាំងនោះ ក៏ដូចជាលទ្ធផលនៃដំណោះស្រាយនោះផ្ទាល់។ សន្ធានការី មិនមានសិទ្ធិអំណាចក្នុងការចាប់បង្ខំឲ្យយកដំណោះស្រាយណាមួយឡើយ។ ផ្ទុយមកវិញភាគីវិវាទនៅតែមានសិទ្ធិអំណាចក្នុងការសម្រេចចិត្តថាតើខ្លួនចង់ ឬមិនចង់ដោះស្រាយ។ ប្រសិនបើភាគីវិវាទមិនចង់ដោះស្រាយ ឬមិនមានការព្រមព្រៀងគ្នា នោះនឹងគ្មានដំណោះស្រាយឡើយ ទោះជាមានការខិតខំប្រឹងប្រែងពីសន្ធានការីយ៉ាងណាក៏ដោយ។ មិនដូចក្នុងមជ្ឈត្តការ ឬបណ្ដឹងទៅតុលាការឡើយ សន្ធានការីគ្រាន់តែអាចស្នើឡើងនូវដំណោះស្រាយចំពោះភាគីតែប៉ុណ្ណោះ។
៣/. មជ្ឈត្តការ គឺជាវិធីសាស្ត្រដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ(ADR)ចម្បងទីបី។ នៅក្នុងមជ្ឈត្តការ គូភាគីដាក់វិវាទរបស់ខ្លួនជូនទៅភាគីទីបីដែលអព្យាក្រឹតមួយ(មជ្ឈត្តករ) ឬប្រសិនបើច្រើនជាងម្នាក់ ហៅថា(ក្រុមមជ្ឈត្តករ ឬ វេទិការមជ្ឈត្តកម្ម) ។ ភាគីទីបីនេះពិចារណាអំពីភស្ដុតាងដែលភាគីវិវាទបានដាក់ជូន និងចេញសេចក្ដីសម្រេចមួយ ហៅថា «មជ្ឈត្តវិនិច្ឆ័យ»។ មជ្ឈត្តវិនិច្ឆ័យ ជាទូទៅ គឺមានកាតព្វកិច្ច ចំពោះគូភាគីទាំងអស់ យ៉ាងណាមិញនៅក្នុងករណីខ្លះ មជ្ឈត្តវិនិច្ឆ័យ ក៏អាចមិនភា្ជប់កាតព្វកិច្ចចំពោះគូភាគីដែរ៕
ដកស្រងពីសៀវភៅ៖ ដំណោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ប្រទេសកម្ពុជា, ដោយ មេធាវី ស្ទីវិន អ៊ែម អូស្ទើរមីឡឺរ៍
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 20 ម៉ោង
