ជាតិ
បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
លិខិតមិត្តអ្នកអាន
ដោយលោក ជា ច័ន្ទបរិបូរណ៍ រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងព័ត៌មាន និងជាបណ្ឌិតទស្សនវិទ្យាតន្ត្រី(Doctor of Music Philosophy)
ទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយភាពពីមួយជំនាន់ៗទៅមួយជំនាន់កាន់តែបាត់បង់ទៅៗគួអោយបារម្ភណាស់។ ខ្ញុំសូមផ្តល់គំនិតដល់កាអភិរក្សវិស័យសិល្បៈទស្សនីយភាពខ្មែរដូចខាងក្រោម៖
ទី ១- វត្តអារាមគឺជាកន្លែងអភិរក្សវិស័យសិល្បៈវប្បធម៌ ដូចជា ៖ ចម្លាក់ថ្ម ចម្លាក់ឈឺ ចម្លាក់ស្បែក គំនូរបុរាណ ភ្លេងពិណពាទ្យ ល្ខោនស្រមោលស្បែក។ល។
ទី ២-បច្ចុប្បន្ននេះដោយសារការបាត់បង់ជីវិតរបស់សាស្ត្រាចារ្យសិល្បៈចាស់ៗជាបន្ត បន្ទាប់តាមច្បាប់ធម្មជាតិកំណត់កើតចាស់ឈឺស្លាប់ទាំងនេះបានធ្វើអោយវិស័យសិល្បៈគ្រប់ទម្រង់ និងសាលាបណ្តុះបណ្តាលផ្នែកសិល្បៈរួមមាន ៖ សាលាវិចិត្រសិល្បៈមធ្យមនិងសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈឧត្តមសិក្សារួមទាំងមន្ទីរវប្បធម៌ទូទាំងរាជធានីខេត្តក្រុងមានការធ្លាក់ខ្សោយគួរអោយបារម្ភ។ ទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយ៍ភាពមួយចំនួនធំត្រូវបាត់បង់និងស្ទើរតែបាត់បង់ទាំងស្រុងដូចជា៖ល្ខោនប្រមោទ័យ ល្ខោនមហោរី ល្ខោននិយាយ ល្ខោនអាប៉េ ល្ខោនយីកេ ល្ខោនបាសាក់(នៅមានខ្លះៗ)តន្ត្រីខ្មែរមួយចំនួន ។ ការសិក្សាសិល្បៈទស្សនីយភាពខ្មែរគឺសិក្សាតាមដំណតៗគ្នាពីម្នាក់ទៅម្នាក់ មិនមានការកត់ត្រា ឬសរសេរជាក្បួនខ្នាត ឬអក្សរភ្លេង នោះទេ ។
ឧទាហរណ៍ថា លោកគ្រូម្នាក់គាត់ចេះទ្រ១០០បទ ពេលគាត់បង្រៀនកូនសិស្ស កូនសិស្សចេះចាំតែ៨០បទ ពេលលោកគ្រូនោះស្លាប់ទៅ គឺបាត់២០បទ។ ការបាត់បង់នេះចេះតែបាត់បង់ជាបន្តបន្ទាប់រហូតមកដល់ពេលនេះមានបទបុរាណមួយចំនួនមានតែចំណងជើង រីឯបទវិញមិនមានអ្នកណាចេះឬចាំនោះទេហើយសិល្បៈទស្សនីយភាពផ្សេងៗទៀតក៏មានការបាត់បង់មិនខុសពីតន្ត្រីនិងចម្រៀងនោះដែរ។ តើបញ្ហាទាំងនេះត្រូវធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីថែរក្សានិងអភិរក្សទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយភាពទាំងអស់នោះបាន?
ខ្ញុំមានគំនិតដូចតទៅនេះ៖ ទី ១-ត្រូវពង្រឹងសាលាបណ្តុះបណ្តាលផ្នែកវិស័យសិល្បៈ(សាលាវិចិត្រសិល្បៈនិងសកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ)អោយមានគុណភាពទាំងកម្រិតមធ្យមនិងឧត្តមសិក្សាអោយបានត្រឹមត្រូវឡើងវិញ។ ទី ២-ត្រូវរៀបចំ និងពង្រឹងមន្ទីរវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈរាជធានីខេត្តក្រោមទិសដៅមន្ទីរវប្បធម៌និ ងវិចិត្រសិល្បៈខេត្តរាជធានីមួយអភិរក្សទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយភាពមួយ។ ឧទាហរណ៍ដូចជាខេត្តតាកែវ អភិរក្ស ល្ខោនយីកេ ព្រោះថា៖កំណើតល្ខោនយីកេគឺកើតចេញពីខេត្តតាកែវដែលមានវង់ល្ខោនយីកេរបស់ តាឃី ជាដើម ហើយមន្ទីរវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈរាជធានីខេត្តធ្វើការទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយនិងសាលាវិចិត្រសិល្បៈនិងសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ។
ធ្វើដូច្នេះ យើងបាន២៤ទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយភាពទូទាំងប្រទេសដែលអភិរក្សដោយមន្ទីរវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈរាជធានី ខេត្ត ទាំង២៤រាជធានីខេត្តក្រុងទូទាំងប្រទេស និងទី ៣-ត្រូវរៀបចំថត វីដេអូ ដូចជា តន្ត្រី និងចម្រៀងបុរាណខ្មែរ របាំ ល្ខោន ។ល។ រួចហើយសរសេរចងក្រងជាក្បួនខ្នាតសម្រាប់បង្ហាត់បង្ហាញដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយអោយបានសិក្សារៀនសូត្របន្ត។ ទាំងនេះគឺជាអ្វីដែលយើងត្រូវធ្វើជាចាំបាច់ បើមិនដូច្នោះទេ យើងនឹងជួបនូវការបាត់បង់ទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយភាពខ្មែរជាច្រើន ដែលគ្មានថ្ងៃវិលត្រឡប់វិញឡើយ៕
ដោយលោក ជា ច័ន្ទបរិបូរណ៍ រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងព័ត៌មាន និងជាបណ្ឌិតទស្សនវិទ្យាតន្ត្រី(Doctor of Music Philosophy)
ទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយភាពពីមួយជំនាន់ៗទៅមួយជំនាន់កាន់តែបាត់បង់ទៅៗគួអោយបារម្ភណាស់។ ខ្ញុំសូមផ្តល់គំនិតដល់កាអភិរក្សវិស័យសិល្បៈទស្សនីយភាពខ្មែរដូចខាងក្រោម៖
ទី ១- វត្តអារាមគឺជាកន្លែងអភិរក្សវិស័យសិល្បៈវប្បធម៌ ដូចជា ៖ ចម្លាក់ថ្ម ចម្លាក់ឈឺ ចម្លាក់ស្បែក គំនូរបុរាណ ភ្លេងពិណពាទ្យ ល្ខោនស្រមោលស្បែក។ល។
ទី ២-បច្ចុប្បន្ននេះដោយសារការបាត់បង់ជីវិតរបស់សាស្ត្រាចារ្យសិល្បៈចាស់ៗជាបន្ត បន្ទាប់តាមច្បាប់ធម្មជាតិកំណត់កើតចាស់ឈឺស្លាប់ទាំងនេះបានធ្វើអោយវិស័យសិល្បៈគ្រប់ទម្រង់ និងសាលាបណ្តុះបណ្តាលផ្នែកសិល្បៈរួមមាន ៖ សាលាវិចិត្រសិល្បៈមធ្យមនិងសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈឧត្តមសិក្សារួមទាំងមន្ទីរវប្បធម៌ទូទាំងរាជធានីខេត្តក្រុងមានការធ្លាក់ខ្សោយគួរអោយបារម្ភ។ ទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយ៍ភាពមួយចំនួនធំត្រូវបាត់បង់និងស្ទើរតែបាត់បង់ទាំងស្រុងដូចជា៖ល្ខោនប្រមោទ័យ ល្ខោនមហោរី ល្ខោននិយាយ ល្ខោនអាប៉េ ល្ខោនយីកេ ល្ខោនបាសាក់(នៅមានខ្លះៗ)តន្ត្រីខ្មែរមួយចំនួន ។ ការសិក្សាសិល្បៈទស្សនីយភាពខ្មែរគឺសិក្សាតាមដំណតៗគ្នាពីម្នាក់ទៅម្នាក់ មិនមានការកត់ត្រា ឬសរសេរជាក្បួនខ្នាត ឬអក្សរភ្លេង នោះទេ ។
ឧទាហរណ៍ថា លោកគ្រូម្នាក់គាត់ចេះទ្រ១០០បទ ពេលគាត់បង្រៀនកូនសិស្ស កូនសិស្សចេះចាំតែ៨០បទ ពេលលោកគ្រូនោះស្លាប់ទៅ គឺបាត់២០បទ។ ការបាត់បង់នេះចេះតែបាត់បង់ជាបន្តបន្ទាប់រហូតមកដល់ពេលនេះមានបទបុរាណមួយចំនួនមានតែចំណងជើង រីឯបទវិញមិនមានអ្នកណាចេះឬចាំនោះទេហើយសិល្បៈទស្សនីយភាពផ្សេងៗទៀតក៏មានការបាត់បង់មិនខុសពីតន្ត្រីនិងចម្រៀងនោះដែរ។ តើបញ្ហាទាំងនេះត្រូវធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីថែរក្សានិងអភិរក្សទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយភាពទាំងអស់នោះបាន?
ខ្ញុំមានគំនិតដូចតទៅនេះ៖ ទី ១-ត្រូវពង្រឹងសាលាបណ្តុះបណ្តាលផ្នែកវិស័យសិល្បៈ(សាលាវិចិត្រសិល្បៈនិងសកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ)អោយមានគុណភាពទាំងកម្រិតមធ្យមនិងឧត្តមសិក្សាអោយបានត្រឹមត្រូវឡើងវិញ។ ទី ២-ត្រូវរៀបចំ និងពង្រឹងមន្ទីរវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈរាជធានីខេត្តក្រោមទិសដៅមន្ទីរវប្បធម៌និ ងវិចិត្រសិល្បៈខេត្តរាជធានីមួយអភិរក្សទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយភាពមួយ។ ឧទាហរណ៍ដូចជាខេត្តតាកែវ អភិរក្ស ល្ខោនយីកេ ព្រោះថា៖កំណើតល្ខោនយីកេគឺកើតចេញពីខេត្តតាកែវដែលមានវង់ល្ខោនយីកេរបស់ តាឃី ជាដើម ហើយមន្ទីរវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈរាជធានីខេត្តធ្វើការទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយនិងសាលាវិចិត្រសិល្បៈនិងសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ។
ធ្វើដូច្នេះ យើងបាន២៤ទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយភាពទូទាំងប្រទេសដែលអភិរក្សដោយមន្ទីរវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈរាជធានី ខេត្ត ទាំង២៤រាជធានីខេត្តក្រុងទូទាំងប្រទេស និងទី ៣-ត្រូវរៀបចំថត វីដេអូ ដូចជា តន្ត្រី និងចម្រៀងបុរាណខ្មែរ របាំ ល្ខោន ។ល។ រួចហើយសរសេរចងក្រងជាក្បួនខ្នាតសម្រាប់បង្ហាត់បង្ហាញដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយអោយបានសិក្សារៀនសូត្របន្ត។ ទាំងនេះគឺជាអ្វីដែលយើងត្រូវធ្វើជាចាំបាច់ បើមិនដូច្នោះទេ យើងនឹងជួបនូវការបាត់បង់ទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយភាពខ្មែរជាច្រើន ដែលគ្មានថ្ងៃវិលត្រឡប់វិញឡើយ៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 6 ថ្ងៃ
