អន្តរជាតិ
×![]()
សង្គ្រាមបង្ហូរឈាមប្រឆាំងឈ្មួញ«គ្រឿងញៀន» របស់ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន Rodrigo Duterte បានទទួលការគាំទ្រពីប្រជាជនស្ទើរគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ។ ប៉ុន្តែការចាប់ខ្លួន ឃុំខ្លួន និងឈានដល់បាញ់សម្លាប់ជនល្មើសគ្រឿងញៀនរាប់រយនាក់ផងនោះបានធ្វើឲ្យសង្គ្រាមនេះរងការថ្កោលទោសខ្លាំងពីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនិងសម្ព័ន្ធមិត្តហ្វីលីពីនអាមេរិកផង។ ក្រៅពីការរិះគន់ពីក្រៅ សង្គ្រាមនេះបានធ្វើឲ្យប្រធានាធិបតីប្រឈមបញ្ហាច្រើន ព្រោះវាបកអាក្រាតអ្នកពាក់ព័ន្ធដូចសម្លកំពឹសដោយប្រទាក់ក្រឡាតាំងពីចៅក្រម តំណាងរាស្ត្រ អ្នកជំនួញ ប៉ូលិស ទាហាន និងរាស្ត្រសាមញ្ញផង។ តែលោកប្រធានាធិបតីហាក់បីដូចជាមិនញញើតឬខ្លាចរអាចំពោះការបាត់បង់តំណែងឬគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតឡើយ ថ្វីបើមានការផ្តល់របាយការណ៍ពីបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់ចំពោះសុវត្ថិភាព ឬមានការមិនពេញចិត្តពីបណ្តាអភិជនហ្វីលីពីនខ្លះក្តី។
គោលនយោបាយក្នុងស្រុកធំនិងសំខាន់បំផុតរបស់លោក ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន Rodrigo Duterte គឺបញ្ចប់ឲ្យអស់នូវការសកម្មភាពឧក្រិដ្ឋកម្ម ការកាប់សម្លាប់ រំលោភបំពានផ្លូវភេទដែលបណ្តាមកពីសកម្មភាពប្រើប្រាស់និងជួញដូរគ្រឿងញៀនពាសពេញប្រទេស។ ដើម្បីបញ្ចប់បញ្ហានេះ វាមិនមែនជារឿងងាយស្រួលឡើយ ហើយដូចដែលបានរៀបរាប់កន្លងមកហើយបើថ្លោះថ្លោយអាចនឹងអស់តំណែងជាប្រធានាធិបតី ឬអាចនឹងបាត់បង់អាយុជីវិតផង។
ប្រធានាធិបតីជើងខ្លាំងនិងចិត្តសឿងរូបនេះហាក់មិនខ្លាចរអាគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត និងបាត់បង់តំណែងឡើយ ទោះជាការគំរាមកំហែងអាយុជីវិតកើនឡើងខ្លាំងក៏ដោយចុះ។ ហើយក្នុងរយៈពេលកាន់តំណែង៤ឆ្នាំលោកប្រឹងប្រែងឲ្យអស់ពីសមត្ថភាពក្នុងការអនុវត្តច្បាប់និងដកដាវអាជ្ញាសឹកប្រកាសសង្គ្រាមជាមួយឈ្មួញគ្រឿងញៀនតែម្តង។
វាតែងតែលំបាកខ្លាំងនៅពេលដែលប្រធានាធិបតីព្យាយាមបំបែកឬគាស់រំលើងប្រព័ន្ធដែលកាន់កាប់ដោយក្រុមអ្នកនយោបាយឬ «សន្តតិវង្សនយោបាយ»នៅហ្វីលីពីន ឬហៅម្យ៉ាងទៀតបានថាជា«អប្បជនាធិបតេយ្យ» ដែលចាក់ឬសអស់រយៈពេលយូរមកហើយនោះ។ គេសង្ឃឹមថា ចលនានិងការគាំទ្រពីសំណាក់ប្រជាជនអាចជួយឲ្យអ្នកនយោបាយ Rodrigo Duterte នេះអាចអនុវត្តនយោបាយកណ្តាប់ដៃដែកជោគជ័យ ក៏ថាបាន។
១.ប្រជាជនហ្វីលីពីនភាគច្រើនគាំទ្រ «សង្គ្រាមប្រឆាំងគ្រឿងញៀន»របស់លោក Duterte
ជាទូទៅ លោក Rodrigo Duterte ជាប់ឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដីដោយសារតែគោលនយោបាយប្រឆាំងគ្រឿងញៀនរបស់លោកនេះតែម្តង។ បើតាមការលើកឡើងរបស់អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍ហ្វីលីពីន ប្រជាជនហ្វីលីពីនភាគច្រើនណាស់ដែលគាំទ្រការធ្វើសង្គ្រាមប្រឆាំងឧក្រិដ្ឋជនគ្រឿងញៀននេះ។ ហើយអ្នកប្រឆាំងសង្គ្រាមគ្រឿងញៀនរបស់លោក Duterte អាចជាអ្នកដែលមានប្រយោជន៍ក្នុងជំនួញគ្រឿងញៀន អ្នកគាំទ្រប្រធានាធិបតីមុន និងអភិជនហ្វីលីពីនមួយចំនួន។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះដែរ លោក Rogelio Braga អ្នកនិពន្ធចម្រៀងនិងប្រលោមលោកហ្វីលីពីន បានអះអាងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថ្មីៗថា បើតាមរបាយការណ៍ស្ទង់មតិ ប្រជាប្រិយភាពប្រធានាធិបតីខ្ពស់ណាស់ ហើយប្រជាជនហ្វីលីពីន ៩១ ភាគរយជឿជាក់លើអ្វីដែលលោក Duterte កំពុងធ្វើលើឈ្មួញគ្រឿងញៀន។
លោកបន្តថា «ប្រជាជនហ្វីលីពីន ៩១ភាគរយហើយដែលជឿជាក់ថា លោក Duterte ធ្វើតាមអ្វីដែលសន្យាបាន។ តែបើនិយាយពីអ្នកប្រឆាំងលោកវិញ គ្មានអ្នកណាក្រៅពីក្រុមអ្នកគាំទ្រអតីតប្រធានាធិបតី Aquino និងក្រុមអភិជនមួយចំនួនផង។ តែលាក់បាំងអី ខ្ញុំឃើញថាសូម្បីតែក្រុមអភិជនហ្វីលីពីនដែលនៅក្នុងវិស័យមួយចំនួនធំនោះក៏ពេញចិត្តចំពោះគោលនយោបាយរបស់លោក Duterte ដែរ»។
ចំណែកលោក Joey dela Cruz ដែលជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាយុវជនហ្វីលីពីនក៏យលឃើញស្រដៀងគ្នាជុំវិញប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកប្រធានាធិបតី និងនយោបាយប្រឆាំងគ្រឿងញៀននេះដែរ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា វាជាលើកទីមួយហើយដែលរដ្ឋាភិបាលផ្តោតការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងលើបញ្ហាគ្រឿងញៀន ហើយឈានដល់ធ្វើឲ្យមានអ្នកដូរគ្រឿងញៀនច្រើនសន្ធឹក ចេញមុខសារភាពនោះ។
«បើយើងយកកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការបញ្ឈប់ឲ្យបាននូវសកម្មភាពខុសច្បាប់និងគ្រឿងញៀនមកគិតនិងពិចារណាទៅ វាជាលើកដំបូងបំផុតហើយ ដែលបញ្ហាគ្រឿងញៀនត្រូវគេលាតត្រដាង ហើយនាំឲ្យមានការការសារភាពពីទោសកំហុសពីសំណាក់អ្នកប្រើប្រាស់ក៏ដូចជាអ្នកជួញដូរច្រើនសន្ធឹកបែបនេះ»។
២.«បើអ្នកនៅហ្វីលីពីន ទើបអ្នកយល់ថាស្ថានភាពវាយ៉ាងម៉េច»
សង្គ្រាមបង្ហូរឈាមដែលច្បាំងជាមួយឧក្រិដ្ឋជន ថ្វីបើទទួលការគាំទ្រច្រើនពីប្រជាជន ខាងសិទ្ធិមនុស្សហាក់បីដូចជាថ្កោលទោសប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនខ្លាំងមែនទែន។ សូម្បីតែអាមេរិកក៏បានបង្ហាញក្តីបារម្ភរបស់ខ្លួនចំពោះស្ថានការណ៍នៅហ្វីលីពីនដែរ។
មកទល់ពេលនេះឈ្មួញគ្រឿងញៀនប្រហែល ៥១៣ នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ ហើយប៉ូលិសអះអាងថាពួកគេត្រូវបាញ់សម្លាប់ដោយសារព្យាយាមតដៃជាមួយសមត្ថកិច្ច។ ចំណែកជនសង្ស័យដែលពាក់ព័ន្ធការជួញដូរគ្រឿងញៀនច្រើនជាង ៧ពាន់នាក់ផ្សេងទៀតត្រូវបានប៉ូលិសចាប់ខ្លួនចាប់តាំងពីពេលដែលប្រធានាធិបតីស្បថចូលកាន់តំណែង។
វាប្រហែលជាពិបាកបែងចែកបន្តិចហើយ ព្រោះសិទ្ធិមនុស្សវាសំខាន់សម្រាប់អ្នកដែលឈរមើលពីខាងក្រៅ តែសន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាពក៏ដូចជាភាពសុខសាន្តរបស់មនុស្សទូទៅជាអ្វីដែលប្រជាជនហ្វីលីពីនទូទៅចង់បានច្រើនជាង។ ហើយណាមួយអ្នកខាងក្រៅប្រហែលជាយល់មិនសូវច្បាស់ពីហេតុការណ៍ និងយល់ពីស្ថានការណ៍ជាក់ស្តែងដូចអ្នកក្នុងឡើយ។
«សាធារណជនគេសាទរនិងគាំទ្រចំណាត់ការរដ្ឋបាលលោក Duterte។ព្រោះបើសិនជាអ្នករស់នៅហ្វីលីពីន អ្នកនឹងឃើញហើយថាការប្រើប្រាស់និងការជួញដូរនោះវារីកស្គុះស្គាយកម្រិតណានៅពាសពេញប្រទេស។ ខ្ញុំថា ទិញថ្នាំញៀនឥឡូវនេះចង់ស្រួលជាងទិញស្រោមអនាម័យផង»។ នេះបើតាមការពន្យល់របស់លោក Rogelio Braga ។
ហើយជុំវិញសំណួរថា «តើមានការយល់ឃើញបែបណាចំពោះការថ្កោលទោសពីស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សរឿងបាញ់សម្លាប់ជនជួញដូរឬប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀននោះ?» លោក Rogelio Braga បានឆ្លើយតបថា លោកសង្កេតឃើញ អ្នកដែលស្លាប់ភាគច្រើនជាអ្នកដែលតដៃជាមួយប៉ូលិសក្នុងប្រតិបត្តិការបង្ក្រាប ដែលនេះមានន័យថា ពួកគេមិនព្រមចុះចាញ់តាមសម្រួលហើយបាញ់តដៃជាមួយប៉ូលិស។
តែលោកក៏មើលឃើញផងដែរថា ការអ្នកស្លាប់មួយចំនួនទៀតជាជនរងគ្រោះដោយសារការសម្លាប់ក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ តែគេត្រូវដឹងដែរថាតើអាជ្ញាធរឬអ្នកណាពិតប្រាកដជាអ្នកធ្វើ។ អ្នកទាំងនោះមិនមែនស្លាប់ដោយសា្នដៃប៉ូលិសទាំងអស់ឡើយ តែអាចជា«ករណីពាលស៊ីពាល» ពោលគឺមេខ្លោងគ្រឿងញៀនបាញ់សម្លាប់ពួកគេបំបិទមាត់ទៅវិញ។
«ប្រជាជនហ្វីលីពីនបានដឹងហើយថា ជនល្មើសដែលស្លាប់មិនមែនត្រូវប៉ូលិសបាញ់សម្លាប់ទាំងអស់ ទេ។ ក្នុងចំណោមអ្នកស្លាប់មានខ្លះត្រូវប៉ូលិសបាញ់ដោយសារគេរឹងទទឹងមិនព្រមចុះចាញ់ហើយបាញ់ប៉ូលិសទៀត។ ប៉ុន្តែខ្ញុំទទួលស្គាល់ថា ៤០ភាគរយនៃអ្នកស្លាប់ត្រូវគេសម្លាប់ក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ។ បច្ចុប្បន្ននេះប៉ូលិសនិងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធកំពុងស៊ើបអង្កេតរកអ្នកនៅពីក្រោយការសម្លាប់ឧក្រិដ្ឋជនគ្រឿងញៀននេះ ហើយគេវាយតម្លៃថា វាជាការសម្លាប់ដើម្បីបំបាត់ភ័ស្តុតាងដោយមេខ្លោងគ្រឿងញៀន ព្រោះគេភ័យថា ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនទាំងនោះអាចនឹងចូលខ្លួនសារភាពចំពោះមុខរដ្ឋាភិបាល»។
រីឯលោក Joey dela Cruz ក៏បកស្រាយប្រហាក់ប្រហែលគ្នាផងដែរថា រាល់ការរិះគន់ឬថ្កោលទោសលើហ្វីលីពីនថារំលោភសិទ្ធិមនុស្ស វាកើតឡើងដោយសារមិនមានការស្វែងយល់ឲ្យបានច្បាស់ថា អ្នកណាជាអ្នកនៅពីក្រោយការសម្លាប់មនុស្សក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនោះ។
លោកបន្តថា៖«បើនិយាយទៅ បញ្ហាប្រឈមគឺការយល់និងដឹងឲ្យច្បាស់ថាអ្នកណាជាអ្នកស្ថិតនៅពីក្រោយការសម្លាប់មនុស្សក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ។ វាមិនអាចត្រូវបានគេសន្និដ្ឋានជាទូទៅថា រដ្ឋាភិបាលជាអ្នកដាក់បញ្ជាដើម្បីសម្លាប់មនុស្សទាំងនោះ ឡើយព្រោះពួកគេជាអ្នកដែលអាចជាសាក្សី ឬជាអ្នកដែលរាយការណ៍ព័ត៌មានបាន។ ជាធម្មតាការសម្លាប់មនុស្សដែលអាចផ្តល់ព័ត៌មានច្បាស់ការណ៍ដល់ប៉ូលិសឬអាជ្ញាធរបានជាការចំអកឡកឡឺយមួយ។ ដូច្នេះហើយប៉ួលិសត្រូវតែត្រួតពិនិត្យរឿងនេះឲ្យបានឆាប់រហ័សបំផុត»។
៣.ការគំរាមកំហែងអាយុជីវិតប្រធានាធិបតីកើនឡើងកាន់តែខ្លាំង
ដូចបានលើកឡើងខាងដើមមកហើយ សង្គ្រាមប្រឆាំងគ្រឿងញៀននេះបកអាក្រាតថាមានមនុស្សច្រើនណាស់នៅហ្វីលីពីនដែលពាក់ព័ន្ធនិងរកស៊ីជួញដូរគ្រឿងញៀន ហើយក្នុងចំណោមនោះមានទាំងមន្ត្រីតុលាការផង អ្នកនយោបាយផង អ្នកជំនួញផង និងកងម្លាំងប្រដាប់អាវុធថែមទៀត។ ទោះតិចឬច្រើនវាបង្កគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ដល់ប្រធានាធិបតីចិត្តសឿងនិងជើងខ្លាំង Rodrigo Duterte បើអ្នកខាតបង់ប្រយោជន៍ព្រួតគ្នាធ្វើបាបលោកនោះ។
និយាយដល់សុវត្ថិភាពប្រធានាធិបតី លោក Rogelio Braga បានទទួលស្គាល់ថា សង្គ្រាមប្រឆាំងគ្រឿងញៀនគំរាមកំហែងសុវត្ថិភាពក៏ដូចជាតំណែងរបស់ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្នដែលជាអតីតចៅហ្វាយក្រុង Davao ខ្លាំងណាស់ ក្នុងករណីដែលបណ្តាអភិជន។ ដូចឃើញស្រាប់ហើយឧត្តមនីយ៍យោធា និងប៉ូលិស អ្នកនយោបាយ ដែលមានបានដោយសារឃុបឃិតជាមួយចំនួញខុសច្បាប់និងកេងប្រវ័ញ្ចរាស្ត្រសុទ្ធតែជាប់ពាក់ព័ន្ធបញ្ហាជំនួញនេះ។
លោក Rogelio Braga បានអះអាងថា៖«មកទល់ពេលនេះមានប៉ូលិសរាយការណ៍ថា វាមានការគំរាមកំហែងដល់ជីវិតរបស់លោក និងស្នងការប៉ូលិសជាតិដែរ ព្រោះដូចឃើញស្រាប់ហើយអ្នកណាខ្លះត្រូវលោកបកអាក្រាត។ ចំណែករឿងតំណែងរបស់លោកវិញ ខ្ញុំនៅតែមិនទាន់ឃើញមានបញ្ហាធំដុំនៅឡើយទេ។ តែវានឹងមាន បើសិនមានការព្រួតដៃគ្នាពីសំណាក់ក្រុមអ្នកនយោបាយនិងអភិជនដោយយកបញ្ហាហិង្សាក្នុងសង្គ្រមគ្រឿងញៀនជាសម្អាងដើម្បីប្រជែងតំណែងលោក»។
លោក Joey dela Cruz ឯនេះវិញក៏មើលឃើញពីបញ្ហាដូចគ្នាដែរ។ លោកបន្តថា៖« ជាធម្មតាទេ វាពិតជាមានការគំរាមកំហែងសុវត្ថិភាពផ្ទាល់លោកប្រធានាធិបតី ហើយលោកក្លាជាគោលដៅរបស់ឧក្រិដ្ឋជននិងមន្ត្រីដែលពាក់ព័ន្ធគ្រឿងញៀន។ វាតែងតែកើតឡើង នៅពេលដែលយើងព្យាយាមធ្វើអ្វីមួយដែលប៉ះពាល់ដល់ប្រយោជន៍របស់គេ ទោះប្រយោជន៍ស្របឬខុសច្បាប់ក៏ដោយចុះ»៕
គោលនយោបាយក្នុងស្រុកធំនិងសំខាន់បំផុតរបស់លោក ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន Rodrigo Duterte គឺបញ្ចប់ឲ្យអស់នូវការសកម្មភាពឧក្រិដ្ឋកម្ម ការកាប់សម្លាប់ រំលោភបំពានផ្លូវភេទដែលបណ្តាមកពីសកម្មភាពប្រើប្រាស់និងជួញដូរគ្រឿងញៀនពាសពេញប្រទេស។ ដើម្បីបញ្ចប់បញ្ហានេះ វាមិនមែនជារឿងងាយស្រួលឡើយ ហើយដូចដែលបានរៀបរាប់កន្លងមកហើយបើថ្លោះថ្លោយអាចនឹងអស់តំណែងជាប្រធានាធិបតី ឬអាចនឹងបាត់បង់អាយុជីវិតផង។
ប្រធានាធិបតីជើងខ្លាំងនិងចិត្តសឿងរូបនេះហាក់មិនខ្លាចរអាគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត និងបាត់បង់តំណែងឡើយ ទោះជាការគំរាមកំហែងអាយុជីវិតកើនឡើងខ្លាំងក៏ដោយចុះ។ ហើយក្នុងរយៈពេលកាន់តំណែង៤ឆ្នាំលោកប្រឹងប្រែងឲ្យអស់ពីសមត្ថភាពក្នុងការអនុវត្តច្បាប់និងដកដាវអាជ្ញាសឹកប្រកាសសង្គ្រាមជាមួយឈ្មួញគ្រឿងញៀនតែម្តង។
វាតែងតែលំបាកខ្លាំងនៅពេលដែលប្រធានាធិបតីព្យាយាមបំបែកឬគាស់រំលើងប្រព័ន្ធដែលកាន់កាប់ដោយក្រុមអ្នកនយោបាយឬ «សន្តតិវង្សនយោបាយ»នៅហ្វីលីពីន ឬហៅម្យ៉ាងទៀតបានថាជា«អប្បជនាធិបតេយ្យ» ដែលចាក់ឬសអស់រយៈពេលយូរមកហើយនោះ។ គេសង្ឃឹមថា ចលនានិងការគាំទ្រពីសំណាក់ប្រជាជនអាចជួយឲ្យអ្នកនយោបាយ Rodrigo Duterte នេះអាចអនុវត្តនយោបាយកណ្តាប់ដៃដែកជោគជ័យ ក៏ថាបាន។
១.ប្រជាជនហ្វីលីពីនភាគច្រើនគាំទ្រ «សង្គ្រាមប្រឆាំងគ្រឿងញៀន»របស់លោក Duterte
ជាទូទៅ លោក Rodrigo Duterte ជាប់ឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដីដោយសារតែគោលនយោបាយប្រឆាំងគ្រឿងញៀនរបស់លោកនេះតែម្តង។ បើតាមការលើកឡើងរបស់អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍ហ្វីលីពីន ប្រជាជនហ្វីលីពីនភាគច្រើនណាស់ដែលគាំទ្រការធ្វើសង្គ្រាមប្រឆាំងឧក្រិដ្ឋជនគ្រឿងញៀននេះ។ ហើយអ្នកប្រឆាំងសង្គ្រាមគ្រឿងញៀនរបស់លោក Duterte អាចជាអ្នកដែលមានប្រយោជន៍ក្នុងជំនួញគ្រឿងញៀន អ្នកគាំទ្រប្រធានាធិបតីមុន និងអភិជនហ្វីលីពីនមួយចំនួន។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះដែរ លោក Rogelio Braga អ្នកនិពន្ធចម្រៀងនិងប្រលោមលោកហ្វីលីពីន បានអះអាងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថ្មីៗថា បើតាមរបាយការណ៍ស្ទង់មតិ ប្រជាប្រិយភាពប្រធានាធិបតីខ្ពស់ណាស់ ហើយប្រជាជនហ្វីលីពីន ៩១ ភាគរយជឿជាក់លើអ្វីដែលលោក Duterte កំពុងធ្វើលើឈ្មួញគ្រឿងញៀន។
លោកបន្តថា «ប្រជាជនហ្វីលីពីន ៩១ភាគរយហើយដែលជឿជាក់ថា លោក Duterte ធ្វើតាមអ្វីដែលសន្យាបាន។ តែបើនិយាយពីអ្នកប្រឆាំងលោកវិញ គ្មានអ្នកណាក្រៅពីក្រុមអ្នកគាំទ្រអតីតប្រធានាធិបតី Aquino និងក្រុមអភិជនមួយចំនួនផង។ តែលាក់បាំងអី ខ្ញុំឃើញថាសូម្បីតែក្រុមអភិជនហ្វីលីពីនដែលនៅក្នុងវិស័យមួយចំនួនធំនោះក៏ពេញចិត្តចំពោះគោលនយោបាយរបស់លោក Duterte ដែរ»។
ចំណែកលោក Joey dela Cruz ដែលជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាយុវជនហ្វីលីពីនក៏យលឃើញស្រដៀងគ្នាជុំវិញប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកប្រធានាធិបតី និងនយោបាយប្រឆាំងគ្រឿងញៀននេះដែរ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា វាជាលើកទីមួយហើយដែលរដ្ឋាភិបាលផ្តោតការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងលើបញ្ហាគ្រឿងញៀន ហើយឈានដល់ធ្វើឲ្យមានអ្នកដូរគ្រឿងញៀនច្រើនសន្ធឹក ចេញមុខសារភាពនោះ។
«បើយើងយកកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការបញ្ឈប់ឲ្យបាននូវសកម្មភាពខុសច្បាប់និងគ្រឿងញៀនមកគិតនិងពិចារណាទៅ វាជាលើកដំបូងបំផុតហើយ ដែលបញ្ហាគ្រឿងញៀនត្រូវគេលាតត្រដាង ហើយនាំឲ្យមានការការសារភាពពីទោសកំហុសពីសំណាក់អ្នកប្រើប្រាស់ក៏ដូចជាអ្នកជួញដូរច្រើនសន្ធឹកបែបនេះ»។
២.«បើអ្នកនៅហ្វីលីពីន ទើបអ្នកយល់ថាស្ថានភាពវាយ៉ាងម៉េច»
សង្គ្រាមបង្ហូរឈាមដែលច្បាំងជាមួយឧក្រិដ្ឋជន ថ្វីបើទទួលការគាំទ្រច្រើនពីប្រជាជន ខាងសិទ្ធិមនុស្សហាក់បីដូចជាថ្កោលទោសប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនខ្លាំងមែនទែន។ សូម្បីតែអាមេរិកក៏បានបង្ហាញក្តីបារម្ភរបស់ខ្លួនចំពោះស្ថានការណ៍នៅហ្វីលីពីនដែរ។
មកទល់ពេលនេះឈ្មួញគ្រឿងញៀនប្រហែល ៥១៣ នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ ហើយប៉ូលិសអះអាងថាពួកគេត្រូវបាញ់សម្លាប់ដោយសារព្យាយាមតដៃជាមួយសមត្ថកិច្ច។ ចំណែកជនសង្ស័យដែលពាក់ព័ន្ធការជួញដូរគ្រឿងញៀនច្រើនជាង ៧ពាន់នាក់ផ្សេងទៀតត្រូវបានប៉ូលិសចាប់ខ្លួនចាប់តាំងពីពេលដែលប្រធានាធិបតីស្បថចូលកាន់តំណែង។
វាប្រហែលជាពិបាកបែងចែកបន្តិចហើយ ព្រោះសិទ្ធិមនុស្សវាសំខាន់សម្រាប់អ្នកដែលឈរមើលពីខាងក្រៅ តែសន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាពក៏ដូចជាភាពសុខសាន្តរបស់មនុស្សទូទៅជាអ្វីដែលប្រជាជនហ្វីលីពីនទូទៅចង់បានច្រើនជាង។ ហើយណាមួយអ្នកខាងក្រៅប្រហែលជាយល់មិនសូវច្បាស់ពីហេតុការណ៍ និងយល់ពីស្ថានការណ៍ជាក់ស្តែងដូចអ្នកក្នុងឡើយ។
«សាធារណជនគេសាទរនិងគាំទ្រចំណាត់ការរដ្ឋបាលលោក Duterte។ព្រោះបើសិនជាអ្នករស់នៅហ្វីលីពីន អ្នកនឹងឃើញហើយថាការប្រើប្រាស់និងការជួញដូរនោះវារីកស្គុះស្គាយកម្រិតណានៅពាសពេញប្រទេស។ ខ្ញុំថា ទិញថ្នាំញៀនឥឡូវនេះចង់ស្រួលជាងទិញស្រោមអនាម័យផង»។ នេះបើតាមការពន្យល់របស់លោក Rogelio Braga ។
ហើយជុំវិញសំណួរថា «តើមានការយល់ឃើញបែបណាចំពោះការថ្កោលទោសពីស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សរឿងបាញ់សម្លាប់ជនជួញដូរឬប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀននោះ?» លោក Rogelio Braga បានឆ្លើយតបថា លោកសង្កេតឃើញ អ្នកដែលស្លាប់ភាគច្រើនជាអ្នកដែលតដៃជាមួយប៉ូលិសក្នុងប្រតិបត្តិការបង្ក្រាប ដែលនេះមានន័យថា ពួកគេមិនព្រមចុះចាញ់តាមសម្រួលហើយបាញ់តដៃជាមួយប៉ូលិស។
តែលោកក៏មើលឃើញផងដែរថា ការអ្នកស្លាប់មួយចំនួនទៀតជាជនរងគ្រោះដោយសារការសម្លាប់ក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ តែគេត្រូវដឹងដែរថាតើអាជ្ញាធរឬអ្នកណាពិតប្រាកដជាអ្នកធ្វើ។ អ្នកទាំងនោះមិនមែនស្លាប់ដោយសា្នដៃប៉ូលិសទាំងអស់ឡើយ តែអាចជា«ករណីពាលស៊ីពាល» ពោលគឺមេខ្លោងគ្រឿងញៀនបាញ់សម្លាប់ពួកគេបំបិទមាត់ទៅវិញ។
«ប្រជាជនហ្វីលីពីនបានដឹងហើយថា ជនល្មើសដែលស្លាប់មិនមែនត្រូវប៉ូលិសបាញ់សម្លាប់ទាំងអស់ ទេ។ ក្នុងចំណោមអ្នកស្លាប់មានខ្លះត្រូវប៉ូលិសបាញ់ដោយសារគេរឹងទទឹងមិនព្រមចុះចាញ់ហើយបាញ់ប៉ូលិសទៀត។ ប៉ុន្តែខ្ញុំទទួលស្គាល់ថា ៤០ភាគរយនៃអ្នកស្លាប់ត្រូវគេសម្លាប់ក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ។ បច្ចុប្បន្ននេះប៉ូលិសនិងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធកំពុងស៊ើបអង្កេតរកអ្នកនៅពីក្រោយការសម្លាប់ឧក្រិដ្ឋជនគ្រឿងញៀននេះ ហើយគេវាយតម្លៃថា វាជាការសម្លាប់ដើម្បីបំបាត់ភ័ស្តុតាងដោយមេខ្លោងគ្រឿងញៀន ព្រោះគេភ័យថា ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនទាំងនោះអាចនឹងចូលខ្លួនសារភាពចំពោះមុខរដ្ឋាភិបាល»។
រីឯលោក Joey dela Cruz ក៏បកស្រាយប្រហាក់ប្រហែលគ្នាផងដែរថា រាល់ការរិះគន់ឬថ្កោលទោសលើហ្វីលីពីនថារំលោភសិទ្ធិមនុស្ស វាកើតឡើងដោយសារមិនមានការស្វែងយល់ឲ្យបានច្បាស់ថា អ្នកណាជាអ្នកនៅពីក្រោយការសម្លាប់មនុស្សក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនោះ។
លោកបន្តថា៖«បើនិយាយទៅ បញ្ហាប្រឈមគឺការយល់និងដឹងឲ្យច្បាស់ថាអ្នកណាជាអ្នកស្ថិតនៅពីក្រោយការសម្លាប់មនុស្សក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ។ វាមិនអាចត្រូវបានគេសន្និដ្ឋានជាទូទៅថា រដ្ឋាភិបាលជាអ្នកដាក់បញ្ជាដើម្បីសម្លាប់មនុស្សទាំងនោះ ឡើយព្រោះពួកគេជាអ្នកដែលអាចជាសាក្សី ឬជាអ្នកដែលរាយការណ៍ព័ត៌មានបាន។ ជាធម្មតាការសម្លាប់មនុស្សដែលអាចផ្តល់ព័ត៌មានច្បាស់ការណ៍ដល់ប៉ូលិសឬអាជ្ញាធរបានជាការចំអកឡកឡឺយមួយ។ ដូច្នេះហើយប៉ួលិសត្រូវតែត្រួតពិនិត្យរឿងនេះឲ្យបានឆាប់រហ័សបំផុត»។
៣.ការគំរាមកំហែងអាយុជីវិតប្រធានាធិបតីកើនឡើងកាន់តែខ្លាំង
ដូចបានលើកឡើងខាងដើមមកហើយ សង្គ្រាមប្រឆាំងគ្រឿងញៀននេះបកអាក្រាតថាមានមនុស្សច្រើនណាស់នៅហ្វីលីពីនដែលពាក់ព័ន្ធនិងរកស៊ីជួញដូរគ្រឿងញៀន ហើយក្នុងចំណោមនោះមានទាំងមន្ត្រីតុលាការផង អ្នកនយោបាយផង អ្នកជំនួញផង និងកងម្លាំងប្រដាប់អាវុធថែមទៀត។ ទោះតិចឬច្រើនវាបង្កគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ដល់ប្រធានាធិបតីចិត្តសឿងនិងជើងខ្លាំង Rodrigo Duterte បើអ្នកខាតបង់ប្រយោជន៍ព្រួតគ្នាធ្វើបាបលោកនោះ។
និយាយដល់សុវត្ថិភាពប្រធានាធិបតី លោក Rogelio Braga បានទទួលស្គាល់ថា សង្គ្រាមប្រឆាំងគ្រឿងញៀនគំរាមកំហែងសុវត្ថិភាពក៏ដូចជាតំណែងរបស់ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្នដែលជាអតីតចៅហ្វាយក្រុង Davao ខ្លាំងណាស់ ក្នុងករណីដែលបណ្តាអភិជន។ ដូចឃើញស្រាប់ហើយឧត្តមនីយ៍យោធា និងប៉ូលិស អ្នកនយោបាយ ដែលមានបានដោយសារឃុបឃិតជាមួយចំនួញខុសច្បាប់និងកេងប្រវ័ញ្ចរាស្ត្រសុទ្ធតែជាប់ពាក់ព័ន្ធបញ្ហាជំនួញនេះ។
លោក Rogelio Braga បានអះអាងថា៖«មកទល់ពេលនេះមានប៉ូលិសរាយការណ៍ថា វាមានការគំរាមកំហែងដល់ជីវិតរបស់លោក និងស្នងការប៉ូលិសជាតិដែរ ព្រោះដូចឃើញស្រាប់ហើយអ្នកណាខ្លះត្រូវលោកបកអាក្រាត។ ចំណែករឿងតំណែងរបស់លោកវិញ ខ្ញុំនៅតែមិនទាន់ឃើញមានបញ្ហាធំដុំនៅឡើយទេ។ តែវានឹងមាន បើសិនមានការព្រួតដៃគ្នាពីសំណាក់ក្រុមអ្នកនយោបាយនិងអភិជនដោយយកបញ្ហាហិង្សាក្នុងសង្គ្រមគ្រឿងញៀនជាសម្អាងដើម្បីប្រជែងតំណែងលោក»។
លោក Joey dela Cruz ឯនេះវិញក៏មើលឃើញពីបញ្ហាដូចគ្នាដែរ។ លោកបន្តថា៖« ជាធម្មតាទេ វាពិតជាមានការគំរាមកំហែងសុវត្ថិភាពផ្ទាល់លោកប្រធានាធិបតី ហើយលោកក្លាជាគោលដៅរបស់ឧក្រិដ្ឋជននិងមន្ត្រីដែលពាក់ព័ន្ធគ្រឿងញៀន។ វាតែងតែកើតឡើង នៅពេលដែលយើងព្យាយាមធ្វើអ្វីមួយដែលប៉ះពាល់ដល់ប្រយោជន៍របស់គេ ទោះប្រយោជន៍ស្របឬខុសច្បាប់ក៏ដោយចុះ»៕
Tag:
Rodrigo Duterte
ភីលីពីន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
