ជាតិ
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
អត្ថបទដោយ៖ ឯកឧត្តម George EDGAR
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា
ចាប់ពីថ្ងៃទី ២២ ដល់ថ្ងៃទី ២៤ ខែសីហា សម្ព័ន្ធអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលប្រចាំតំបន់ ដែលជាសម្ព័ន្ធលុបបំបាត់ទោសប្រហារជីវិត ឬ ហៅថា “CADPA” បានរៀបចំការតាំងពិព័រណ៍រូបភាពរបស់អ្នកថតរូបអាជីពជនជាតិជប៉ុន Toshi Kazama ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងញ៉ូវយ៉ក។ ការតាំងពិព៍រណ៍នេះ គឺជាផ្នែកសំខាន់មួយនៃយុទ្ធនាការ “បញ្ចប់ឧក្រិដ្ឋកម្ម មិនមែនបញ្ចប់ជីវិត” របស់សម្ព័ន្ធ CADPA ហើយយុទ្ធនាការនេះនឹងត្រូវរៀបចំនៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសសមាជិក “អាស៊ាន” ទាំងដប់ ដើម្បីឲ្យមានការជួបជុំគ្នាបញ្ជាក់អំពីភាពគ្មានខ្លឹមសារនៃការប្រហារជីវិតមនុស្សក្នុងន័យស្វែងរកយុត្តិធម៌។
គំនិតផ្ដួចផ្ដើមទាំងនេះមានសារសំខាន់ណាស់។ កម្ពុជា គឺជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួនពីរជាសមាជិកអាស៊ាន ដែលបានលុបចោលការកាត់ទោសប្រហារជីវិតសម្រាប់គ្រប់បទឧក្រិដ្ឋទាំងអស់។ កម្ពុជា គឺជាប្រទេសដែលមានអារ្យធម៌ និងវប្បធម៌រុងរឿង ហើយបច្ចុប្បន្នកំពុងធ្វើជាគំរូឈានមុខគេនៅក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការដាក់ទោសប្រហារជីវិត។ ប្រទេសកម្ពុជាអាចមានមោទនភាពនៅក្នុងផ្នែកច្បាប់ទៅលើបទពិសោធន៍ដែលទទួលបានពីអតីតកាលរបស់ខ្លួន និងបានក្លាយជាប្រទេសលុបចោទោស ប្រហារជីវិតក្នុងតំបន់ដែលគួរតែយកគំរូតាមទាំងផ្លូវច្បាប់ និងការកាត់ទោស។ ដូច្នេះ ប្រទេសកម្ពុជា គឺជាគំរូសម្រាប់តំបន់អាស៊ានទាំងមូល។
ប្រទេសកម្ពុជាបានលុបចោលទោសប្រហារជីវិតនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៩ និងមានរយៈពេលលុបចោលទោសប្រហារជីវិតជាប់រហូតយូរជាងគេបង្អស់នៅក្នុងតំបន់អាស៊ី។ កាលពីទសវត្សរ៍កន្លងទៅ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ជាថ្មីអំពីការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួននៅក្នុងការលុបចោលទោសប្រហារជីវិតដោយបានបន្តបោះឆ្នោតគាំទ្រសេចក្ដីសម្រេចរបស់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីការព្យួរទុកបណ្ដោះអាសន្ននូវការប្រើប្រាស់ទោសប្រហារជីវិត។សេចក្ដីសម្រេចទាំងនេះ បានអំពាវនាវឲ្យបណ្ដារដ្ឋដែលជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងអស់ដែលបានចុះហត្ថលេខានៅលើមាត្រា ៣ និងមាត្រា ៥ នៃសេចក្ដីប្រកាសជា សកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបានចែងថា ដើម្បីលុបចោលទោសប្រហារជីវិត “បុគ្គលម្នាក់ៗ មានសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត សេរីភាព និងសន្តិសុខផ្ទាល់ខ្លួន” និង “គ្មានជនណាម្នាក់ត្រូវទទួលទារុណកម្ម ឬទណ្ឌកម្ម ឬប្រព្រឹត្តកម្មកាចសាហាវ ឥតមនុស្សធម៌ ឬថោកទាបបានឡើយ” ។
ទោសប្រហារជីវិតធ្វើឲ្យអាប់ឱនដល់សេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស ហើយជាការអនុវត្តផ្ទុយទៅនឹងសិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេសផ្នែកដែលមានសារសំខាន់បំផុតនៃសិទ្ធិមនុស្ស គឺសិទ្ធិក្នុងការរស់រានមានជីវិត។ នាពេលបច្ចុប្បន្នមានប្រទេសចំនួន ១០២ ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង ១៩៨ ដែលបានលុបចោលទោសប្រហារជីវិតសម្រាប់គ្រប់បទឧក្រិដ្ឋទាំងអស់។ មានប្រទេសចំនួន ៣២ បន្ថែមទៀតកំពុងអនុវត្តការលុបចោលទោសប្រហារជីវិតជាក់ស្ដែង គឺមានន័យថា ប្រទេសទាំងនេះ ពុំបានប្រហារជីវិតមនុស្សណាម្នាក់ឡើយនៅក្នុងរយៈពេលដប់ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ហើយមានគោលនយោបាយ ឬការប្ដេជ្ញាចិត្តមិនអនុវត្តការប្រហារជីវិតឡើយ។
នៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសអឺរ៉ុប យើងជឿជាក់ថា ទោសប្រហារជីវិត គឺជាការបដិសេធចោលទាំងស្រុងនូវសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត និងជាការរំលោភទៅនឹងសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋាន។ ទោះ បីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ានមានប្រទេសចំនួនតែពីរប៉ុណ្ណោះដែលបានលុបចោលទោសប្រហារជីវិតទាំងស្រុង និងប្រទេសចំនួនបីដែលកំពុងអនុវត្តជាក់ស្តែងនូវ ការព្យួរទោសប្រហារជីវិត។ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី ថៃ ឥណ្ឌូនេស៊ី និងវៀតណាម នៅកំពុងអនុវត្តទោសប្រហារជីវិតនេះយ៉ាងសកម្មនៅឡើយ។
ដោយបានជួបជាមួយអ្នកទោសជាច្រើននាក់ដែលត្រូវប្រហារជីវិត អ្នកថតរូបអាជីព Kazama មើលឃើញថា ទោសប្រហារជីវិតភាគច្រើន គឺធ្លាក់លើប្រជាជនក្រីក្រ ប្រជាជនដែលគ្មានការអប់រំ និងប្រជាជនដែលមិនត្រូវបានគិតគូរ និងជនស្បែកខ្មៅ។ គាត់ក៏ទទួលស្គាល់ផងដែរថា ទោសប្រហារជីវិតមិនបានបញ្ឈប់មិនឲ្យមានជនរងគ្រោះដោយសារការប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋរបស់អ្នកទោសដែលត្រូវប្រហារជីវិតទាំងនោះឡើយ។ ដូច្នេះ ហេតុអ្វីបានជាយើងនៅតែប្រើទោសប្រហារជីវិត?
សម្រាប់យុវជនដែលបានចូលរួមនៅក្នុងវេទិកាយុវជនអាស៊ីនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប រូបថតទាំងនេះ អាចធ្វើជាឯកសាររំឮកអំពីគុណតម្លៃជាសកលនៃសិទ្ធិក្នុងការរស់រានមានជីវិត។ យុទ្ធនាការ “បញ្ចប់ឧក្រិដ្ឋកម្ម មិនមែនបញ្ចប់ជីវិត” ត្រូវបានស្វាគមន៍សម្រាប់គំនិតផ្ដួចផ្ដើមនេះ។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា
ចាប់ពីថ្ងៃទី ២២ ដល់ថ្ងៃទី ២៤ ខែសីហា សម្ព័ន្ធអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលប្រចាំតំបន់ ដែលជាសម្ព័ន្ធលុបបំបាត់ទោសប្រហារជីវិត ឬ ហៅថា “CADPA” បានរៀបចំការតាំងពិព័រណ៍រូបភាពរបស់អ្នកថតរូបអាជីពជនជាតិជប៉ុន Toshi Kazama ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងញ៉ូវយ៉ក។ ការតាំងពិព៍រណ៍នេះ គឺជាផ្នែកសំខាន់មួយនៃយុទ្ធនាការ “បញ្ចប់ឧក្រិដ្ឋកម្ម មិនមែនបញ្ចប់ជីវិត” របស់សម្ព័ន្ធ CADPA ហើយយុទ្ធនាការនេះនឹងត្រូវរៀបចំនៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសសមាជិក “អាស៊ាន” ទាំងដប់ ដើម្បីឲ្យមានការជួបជុំគ្នាបញ្ជាក់អំពីភាពគ្មានខ្លឹមសារនៃការប្រហារជីវិតមនុស្សក្នុងន័យស្វែងរកយុត្តិធម៌។
គំនិតផ្ដួចផ្ដើមទាំងនេះមានសារសំខាន់ណាស់។ កម្ពុជា គឺជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួនពីរជាសមាជិកអាស៊ាន ដែលបានលុបចោលការកាត់ទោសប្រហារជីវិតសម្រាប់គ្រប់បទឧក្រិដ្ឋទាំងអស់។ កម្ពុជា គឺជាប្រទេសដែលមានអារ្យធម៌ និងវប្បធម៌រុងរឿង ហើយបច្ចុប្បន្នកំពុងធ្វើជាគំរូឈានមុខគេនៅក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការដាក់ទោសប្រហារជីវិត។ ប្រទេសកម្ពុជាអាចមានមោទនភាពនៅក្នុងផ្នែកច្បាប់ទៅលើបទពិសោធន៍ដែលទទួលបានពីអតីតកាលរបស់ខ្លួន និងបានក្លាយជាប្រទេសលុបចោទោស ប្រហារជីវិតក្នុងតំបន់ដែលគួរតែយកគំរូតាមទាំងផ្លូវច្បាប់ និងការកាត់ទោស។ ដូច្នេះ ប្រទេសកម្ពុជា គឺជាគំរូសម្រាប់តំបន់អាស៊ានទាំងមូល។
ប្រទេសកម្ពុជាបានលុបចោលទោសប្រហារជីវិតនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៩ និងមានរយៈពេលលុបចោលទោសប្រហារជីវិតជាប់រហូតយូរជាងគេបង្អស់នៅក្នុងតំបន់អាស៊ី។ កាលពីទសវត្សរ៍កន្លងទៅ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ជាថ្មីអំពីការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួននៅក្នុងការលុបចោលទោសប្រហារជីវិតដោយបានបន្តបោះឆ្នោតគាំទ្រសេចក្ដីសម្រេចរបស់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីការព្យួរទុកបណ្ដោះអាសន្ននូវការប្រើប្រាស់ទោសប្រហារជីវិត។សេចក្ដីសម្រេចទាំងនេះ បានអំពាវនាវឲ្យបណ្ដារដ្ឋដែលជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងអស់ដែលបានចុះហត្ថលេខានៅលើមាត្រា ៣ និងមាត្រា ៥ នៃសេចក្ដីប្រកាសជា សកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបានចែងថា ដើម្បីលុបចោលទោសប្រហារជីវិត “បុគ្គលម្នាក់ៗ មានសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត សេរីភាព និងសន្តិសុខផ្ទាល់ខ្លួន” និង “គ្មានជនណាម្នាក់ត្រូវទទួលទារុណកម្ម ឬទណ្ឌកម្ម ឬប្រព្រឹត្តកម្មកាចសាហាវ ឥតមនុស្សធម៌ ឬថោកទាបបានឡើយ” ។
ទោសប្រហារជីវិតធ្វើឲ្យអាប់ឱនដល់សេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស ហើយជាការអនុវត្តផ្ទុយទៅនឹងសិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេសផ្នែកដែលមានសារសំខាន់បំផុតនៃសិទ្ធិមនុស្ស គឺសិទ្ធិក្នុងការរស់រានមានជីវិត។ នាពេលបច្ចុប្បន្នមានប្រទេសចំនួន ១០២ ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង ១៩៨ ដែលបានលុបចោលទោសប្រហារជីវិតសម្រាប់គ្រប់បទឧក្រិដ្ឋទាំងអស់។ មានប្រទេសចំនួន ៣២ បន្ថែមទៀតកំពុងអនុវត្តការលុបចោលទោសប្រហារជីវិតជាក់ស្ដែង គឺមានន័យថា ប្រទេសទាំងនេះ ពុំបានប្រហារជីវិតមនុស្សណាម្នាក់ឡើយនៅក្នុងរយៈពេលដប់ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ហើយមានគោលនយោបាយ ឬការប្ដេជ្ញាចិត្តមិនអនុវត្តការប្រហារជីវិតឡើយ។
នៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសអឺរ៉ុប យើងជឿជាក់ថា ទោសប្រហារជីវិត គឺជាការបដិសេធចោលទាំងស្រុងនូវសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត និងជាការរំលោភទៅនឹងសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋាន។ ទោះ បីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ានមានប្រទេសចំនួនតែពីរប៉ុណ្ណោះដែលបានលុបចោលទោសប្រហារជីវិតទាំងស្រុង និងប្រទេសចំនួនបីដែលកំពុងអនុវត្តជាក់ស្តែងនូវ ការព្យួរទោសប្រហារជីវិត។ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី ថៃ ឥណ្ឌូនេស៊ី និងវៀតណាម នៅកំពុងអនុវត្តទោសប្រហារជីវិតនេះយ៉ាងសកម្មនៅឡើយ។
ដោយបានជួបជាមួយអ្នកទោសជាច្រើននាក់ដែលត្រូវប្រហារជីវិត អ្នកថតរូបអាជីព Kazama មើលឃើញថា ទោសប្រហារជីវិតភាគច្រើន គឺធ្លាក់លើប្រជាជនក្រីក្រ ប្រជាជនដែលគ្មានការអប់រំ និងប្រជាជនដែលមិនត្រូវបានគិតគូរ និងជនស្បែកខ្មៅ។ គាត់ក៏ទទួលស្គាល់ផងដែរថា ទោសប្រហារជីវិតមិនបានបញ្ឈប់មិនឲ្យមានជនរងគ្រោះដោយសារការប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋរបស់អ្នកទោសដែលត្រូវប្រហារជីវិតទាំងនោះឡើយ។ ដូច្នេះ ហេតុអ្វីបានជាយើងនៅតែប្រើទោសប្រហារជីវិត?
សម្រាប់យុវជនដែលបានចូលរួមនៅក្នុងវេទិកាយុវជនអាស៊ីនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប រូបថតទាំងនេះ អាចធ្វើជាឯកសាររំឮកអំពីគុណតម្លៃជាសកលនៃសិទ្ធិក្នុងការរស់រានមានជីវិត។ យុទ្ធនាការ “បញ្ចប់ឧក្រិដ្ឋកម្ម មិនមែនបញ្ចប់ជីវិត” ត្រូវបានស្វាគមន៍សម្រាប់គំនិតផ្ដួចផ្ដើមនេះ។
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 4 ថ្ងៃ
