អ្នកវិភាគថា ជាង២០ឆ្នាំមកនេះ អ្នកនយោបាយ មិនសូវគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញទេ

ជាតិ

នយោបាយជាតិ

អ្នកវិភាគថា ជាង២០ឆ្នាំមកនេះ អ្នកនយោបាយ មិនសូវគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញទេ

24, Sep 2016 , 4:55 pm

រូបភាព

ដោយ: ម៉ៅ សុផា

ភ្នំពេញ៖ ថ្ងៃនេះ ជាទិវាប្រកាសរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី២៣ ដែលព្រះមហាក្សត្រ បានឡាយព្រះហស្តលេខាឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣។ ក្រុមអ្នកវិភាគ មើលឃើញថា ក្នុងរយៈពេលជាង២០ឆ្នាំមកនេះ អ្នកនយោបាយ មិនសូវដើរតាមគន្លងនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ប៉ុន្មានទេ។ អ្នកនាំពាក្យរបស់បក្សកាន់អំណាច មិនឯកភាពនឹងការលើកឡើងបែបនេះទេ ហើយថែមទាំងមានសុទិដ្ឋិនិយមខ្ពស់ថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញ បានក្លាយជាច្បាប់កំពូលរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលថ្នាក់ដឹកនាំ និងប្រជាពលរដ្ឋ បានចូលរួមគោរពទាំងអស់គ្នា។

ក្រុមអ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា មើលឃើញទិដ្ឋភាពអវិជ្ជមានច្រើនជាងវិជ្ជមានក្នុងការគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ពីសំណាក់អ្នកនយោបាយ។ ក្រុមអ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយទាំងនោះ អះអាងដូចគ្នាថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញ មិនសូវសំខាន់ក្នុងកែវភ្នែករបស់អ្នកនយោបាយប៉ុន្មានទេ។

ថ្លែងប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗ អ្នកស្រាវជ្រាវនយោបាយការបរទេស និងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ លោក ឡុង គឹមឃន បានប្រើពាក្យធ្ងន់ៗថា ចំពោះអ្នកនយោបាយ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ គ្រាន់តែជាឯកសារស្លាប់ និងឥតប្រយោជន៍ តែប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ហាដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយ ដែលអ្នកស្រាវជ្រាវនយោបាយការបរទេសរូបនេះ មើលឃើញកន្លងមក គឺការបកស្រាយខ្លឹមសាររដ្ឋធម្មនុញ្ញខុសៗគ្នា រវាងអ្នកនយោបាយ និងអ្នកនយោបាយ។ លោក បញ្ជាក់ថា ពេលខ្លះ អ្នកនយោបាយទាំងនោះ បានបកស្រាយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មិនត្រឹមត្រូវទៅតាមខ្លឹមសារដើមឡើយ ប៉ុន្តែពួកគេ បកស្រាយ ទៅតាមស្ថានការណ៍នយោបាយ ដើម្បីប្រយោជន៍បក្សទៅវិញទេ។

លោក ឡុង គឹមឃន លើកពីយន្តការថា កម្ពុជាគប្បីបង្កើតក្រុមអ្នកច្បាប់ ដើម្បីសរសេរសេចក្តីសម្រាយនៃមាត្រានីមួយៗនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយឲ្យរដ្ឋសភា អនុម័ត ដើម្បីឲ្យក្លាយជាឯកសារផ្លូវការ។ លោក យល់ថា ការធ្វើបែបនេះ គឺជាដំណោះស្រាយដ៏ល្អ ក្នុងការទប់ស្កាត់អ្នកនយោបាយ កុំឲ្យមានជម្លោះនឹងគ្នា ដោយសារតែការបកស្រាយនូវខ្លឹមសារទាំងនោះ។

លោក ឡុង គឹមឃន សូមមិនវាយតម្លៃថា គណបក្សណា រំលោភឬគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ជាងគណបក្សណា នោះទេ។ លោក គ្រាន់តែបង្ហើបថា ប្រជាពលរដ្ឋ អាចមើលឃើញច្បាស់ ថាបក្សណា គោរពឬមិនគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។

«ទុកឲ្យមហាជនគាត់ វិនិច្ឆ័យចុះ។ ពួកគាត់អាចសម្គាល់បានថា បក្សណា គោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺមានប្រជាពលរដ្ឋស្រឡាញ់និងគាំទ្រច្រើនហើយ។ តែបើបក្សណាមិនគោរព ប្រាកដជារងការរិះគន់ជាមិនខាន»។ នេះជាការបញ្ជាក់ចុងក្រោយរបស់លោក ឡុង គឹមឃន។

រីឯ លោក សូ ចន្ថា អ្នកវិភាគនយោបាយ លើកឡើងដោយគ្មានស្ទាក់ស្ទើរថា កម្ពុជា បានជួបប្រទះនឹងបញ្ហាជាច្រើន ក្នុងការអនុវត្តរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ លោក បន្ថែមទៀតថា អ្នកនយោបាយខ្មែរ មិនបានគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឲ្យបានត្រឹមត្រូវនោះទេ ជាពិសេសក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ។

លោក សូ ចន្ថា បានរិះគន់ធ្ងន់ៗទៅកាន់អ្នកនយោបាយដូច្នេះថា៖«ខ្ញុំមើលទៅឃើញថា អ្នកនយោយខ្មែរ ហាក់ដូចជាមិនទាន់ប្រតិបត្តិតាមខ្លឹមសារក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញទេ។ តែពួកគេ បានប្រើប្រាស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញជាឧបករណ៍នយោបាយទៅវិញ ដើម្បីកេងចំណេញផលប្រយោជន៍រៀងៗខ្លួន»។

លោក សូ ចន្ថា សង្កេតឃើញថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ មក រដ្ឋធមនុញ្ញ ត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មជាច្រើនលើក។ ប៉ុន្តែ លោក មិនបានឃើញប្រជាពលរដ្ឋ ទទួលផលប្រយោជន៍ពីការធ្វើវិសោធនកម្មទាំងនោះទេ។ បើតាមលោក សូ ចន្ថា អ្នកដែលទទួលបានប្រយោជន៍ស្ទើរទាំងស្រុង ពីការធ្វើវិសោធកម្មកន្លងមក គឺអ្នកនយោបាយ ឯណោះ។

ដោយឡែក លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនអាចទទួលយកបានឡើយ ចំពោះការរិះគន់របស់អ្នកវិភាគខាងលើ។ លោក សុខ ឥសាន បានឆ្លើយតបទៅវិញថា ប្រសិនបើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មិនត្រូវបានគោរពនិងឲ្យតម្លៃទេ អ្នកវិគាគគួរតែលើកភស្តុតាងជាក់ស្តែងមកបញ្ជាក់ ជាជាងការវាយប្រហារ ដោយគ្មានហេតុផល។

ផ្ទុយពីអ្នកវិភាគ អ្នកនាំពាក្យរបស់បក្សកាន់អំណាចរូបនេះ អះអាងថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣មក អ្នកដឹកនាំ រួមទាំងប្រជាពលរដ្ឋបានចូលរួមគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ បានយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន។ លោក បន្តថា ប្រសិនបើរដ្ឋធម្មនុញ មិនត្រូវបានឲ្យតម្លៃ ដូចការលើកឡើងរបស់អ្នកវិភាគមែននោះ ម្ល៉េះប្រទេសជាតិ ក៏មិនស្ថិតស្ថេរ ហើយប្រជាជន ក៏មិនអាចរស់នៅប្រកបដោយសុខសន្តិភាព រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះដែរ។

លោក សុខ ឥសាន បញ្ជាក់ដូច្នេះថា៖«គាត់ (អ្នកវិភាគនយាបាយ) និយាយឲ្យតែបានទេ។ គាត់និយាយហ្នឹង គឺដោយសារមាននិន្នាការនយោបាយ។ ជាក់ស្តែង យើងឃើញហើយថា ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅដោយសម្បូរសប្បាយ រស់នៅប្រកបដោយសុខដុមរមនា និងមានការរីកចម្រើន»។

យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយខាងលើ នៅតែទទូចឲ្យពលរដ្ឋកម្ពុជាគ្រប់រូប គោរពនិងព្យាយាមសិក្សាពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឲ្យបានជ្រៅជ្រះ។ អ្វីដែលក្រុមអ្នកវិភាគ ប្រាថា្នមួយទៀត គឺចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ ចូលរួមជំរុញអ្នកនយោបាយគ្រប់គណបក្ស ឲ្យដើរតាមគន្លងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។

ក្រៅពីនេះ ក្រុមអ្នកវិភាគ ក៏ស្នើដល់អ្នកនយោបាយ ឲ្យផ្តល់តម្លៃនិងអនុវត្តតាមស្មារតីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញផងដែរ មិនមែនថាតែមាត់នោះទេ។ ពួកគេ អះអាងថា ប្រសិនបើអ្នកនយោបាយមិនយករដ្ឋធម្មនុញ្ញជាធំទេ នោះកម្ពុជា មិនអាចក្លាយជាប្រទេសនីតិរដ្ឋ និងមានការរីកចម្រើនបានឡើយ។

រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មាន១៧ជំពួក និង១៦០មាត្រា។ ចាប់តាំង១៩៩៣មក រហូតដល់ពេលនេះ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មចំនួន៨លើកហើយ។ ដើម្បីដោះស្រាយការជាប់គាំងនយោបាយ កាលពីឆ្នាំ២០០៤ រដ្ឋសភា បានបង្កើតច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញបន្ថែម ដែលសំដៅដល់ការធានានូវដំណើរការជាប្រក្រតីនៃស្ថាប័នជាតិ។ មាត្រា១នៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញបន្លែម បានចែងថា៖«ច្បាប់នេះមានគោលដៅធានាក្នុងគ្រប់កាលៈទេសៈនូវដំណើរការល្អប្រសើរនៃស្ថាប័នជាតិ ដោយគោរពទៅតាមគោការណ៍ជាមូលដ្ឋាននៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស សមស្របតាមតំរូវការនៃភាពចាំបាច់»៕