អន្តរជាតិ
ការដើរចេញពី«ម្លប់ឆត្រអាមេរិកទៅរកចិន»របស់លោកDuterte ប្រៀបដូចល្បែងទ្វេរគ្រោះ?
លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន Rodrigo Duterte (ប្រភពរូបភាព៖ គណនីហ្វេសប៊ុក Rody Duterte)
×![]()
លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន រ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌើទើតេ បានទៅដល់ក្រុងប៉េកាំងក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋរយៈពេលបួនថ្ងៃនៅយប់ថ្ងៃទី១៨ ខែតុលាម្សិលមិញ ដោយមានការរង់ចាំទទួលពីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក វ៉ាង យី ជាមួយនឹងកម្រាលព្រំក្រហមឆ្អិនឆ្អៅផងដែរនោះ។ នេះគឺជាដំណើរទស្សនកិច្ចជាលើកដំបូងរបស់លោកហើយទៅកាន់ចិន ហើយ វាក៏ជាដំណើរទស្សនកិច្ចជាលើកដំបូងក្រៅនៃតំបន់មិត្តអាស៊ានផងដែរ។ ខណៈកិច្ចព្រមព្រៀងដែលជាលាភនាំមកនូវផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម ត្រូវបានរំពឹងខ្ពស់ ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនថ្មីរូបនេះ ក៏ត្រូវបានមើលឃើញថាភ្ជាប់ជាមួយនឹងសម្ពាធមួយដ៏ធ្ងន់ផងដែរ។ ហើយនោះគឺ លោក ត្រូវធានាតុល្យភាពនៃការមិនឲ្យបាត់បង់ទឹកដី និងផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ដែលប្រៀបដូចទៅនឹងការលេងល្បែងទ្វេរគ្រោះយ៉ាងដូច្នេះឯង។ 
តាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសចិន លោកប្រធានាធិបតី រ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌើទើតេ នឹងត្រូវបំពេញទស្សនកិច្ចបួនថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃទី១៨ ដល់ថ្ងៃទី២១ខែតុលា ដែលតបតាមការអញ្ជើញរបស់សមភាគីចិន លោកប្រធានាធិបតី ស៊ី ជិនពីង។ អំឡុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន នឹងជជែកជាមួយនឹងសមភាគីចិនលោក ស៊ី ជិនពីង លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី លី ឃឺឈាង និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ចិនមួយចំនួនផ្សេងទៀតផងដែរ។ នេះ គឺជាជំហានទីមួយសម្រាប់ហ្វីលីពីន ក្នុងបរិការណ៍នៃការផ្លាស់ប្តូរគោលនយោបាយការបរទេសថ្មីឆ្ពោះទៅកាន់ចិន ដែលធ្លាប់តែបង្កព្យុះភ្លៀង និងភាពល្អក់កករការទូតជាមួយគ្នាក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ។
១. ឱនក្បាលបន្តិចដើម្បីទទួលផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ?
បើទោះបីជាភាគីចិន ហាក់ដូចជាព្យាយាមលាក់បាំងពីរបៀបវាវៈលម្អិតនៃជំនួបដំណើរទស្សនកិច្ចក៏ដោយ លោកប្រធានាធិបតី ឌើទើតេ បានទម្លាយស្ទើរតែអស់ទៅហើយ។ លោកប្រធានាធិបតី ក៏ដូចជាមន្ត្រីក្រោមឱវាទរបស់លោក បានឲ្យដឹងមុននៅពេលនៃដំណើរទស្សនកិច្ចថាលោក នឹងផ្តោតលើទំនាក់ទំនងក្នុងវិសាលភាពទូលំទូលាយ ដែលចាប់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងសេដ្ឋកិច្ច រហូតដល់បញ្ហាជម្លោះអធិបតេយ្យ។
មុនមួយសប្តាហ៍ដែលត្រូវចាកចេញទៅក្រុងប៉េកាំង លោកប្រធានាធិបតី បានផ្តល់កិច្ចសម្ភាសន៍ដល់សារព័ត៌មានរដ្ឋចិន Xinhua។ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍នោះ លោក បញ្ជាក់ថា ហ្វីលីពីន រំពឹងថា នឹងអាចពង្រីកមិត្តភាពប្រពៃណីជាមួយចិន និងបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។ លោក ថែមទាំងសរសើរពីភាពដឹកនាំរបស់ចិន ដោយអះអាងថា ចិន ពិតមានការប្តេជ្ញាចិត្ត និងសប្បុរសក្នុងការជួយអ្នកដទៃ ក្នុងឆាកអន្តរជាតិ និងមិនដែលភ្លេចប្រទេសដែលកំពុងជួបផលលំបាកដូចជានៅតំបន់អាហ្វ្រិក និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ឡើយ។
ប្រមុខរដ្ឋហ្វីលីពីនរូបនេះ ក៏បានអះអាងដែរថា លោក ចង់ចូលរួមជាមួយគំនិតផ្ដួចផ្ដើម «ខ្សែក្រវ៉ាត់ និងផ្លូវ» របស់ចិនដែរ ដ្បិតហ្វីលីពីនខ្វះខាតហិរញ្ញវត្ថុដើម្បីកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបន្ថែមទៀត។ ហើយលោក Duterte ក៏និយាយដែរថា លោកនឹងបង្កើតកិច្ចសន្ទនាជាមួយចិន សំដៅពង្រឹងការទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក ក៏ដូចជាភាពជាដៃគូចិន-ហ្វីលីពីនផងដែរ។
បើតាមកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយនឹងភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters លោករដ្ឋមន្ត្រីហិរញ្ញហ្វីលីពីន Carlos Dominguez ក៏បានបញ្ជាក់ដែរថា លោក Duterte នឹងជជែកពីសក្តាពលរបស់ហ្វីលីពីនដើម្បីទាក់ទាញការវិនិយោគពីចិនមកលើវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់ហ្វីលីពីន ជាពិសេសនោះលើការតភ្ជាប់ផ្លូវរថភ្លើងរបស់រដ្ឋធានីម៉ានីលជាមួយនឹងតំបន់ជាយក្រុងមួយចំនួន ក៏ដូចជាគម្រោងផ្សេងទៀត ដែលលោក រដ្ឋមន្ត្រី អះអាងថា គម្រោងទាំងនោះ នឹងមានតម្លៃរាប់ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកទៀតផង។
២. កេរដំណែលលោក អាហ្គីណូ ធ្វើឲ្យលោក ឌើទើតេ ត្រូវឈានដល់ដំណាក់កាលទ្វេរគ្រោះ?
បើយោងតាមគេហទំព័រនៃស្ថានទូតហ្វីលីពីនប្រចាំក្រុងប៉េកាំង ចិន និងហ្វីលីពីន បានកសាងទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី០៩ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៥។ រយៈពេលជាងបួនទសវត្សរ៍មកនេះ ទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរ ប្រៀបប្រដូចទៅនឹងការធ្វើដំណើរនៅលើ«ផ្លូវរលាក់»យ៉ាងដូច្នោះឯង។ ហើយក៏ព្រោះតែ បើទោះបីជារដ្ឋបាលហ្វីលីពីនខ្លះ មាននិន្នាការចង់ស្និទ្ធស្នាលជាមួយចិនដូចជារដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតី ហ្វីដែល រ៉ាម៉ូស ក៏ដោយនោះ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី នៅតែមិនអាចទៅរួច ដ្បិតជួបរឿងប្រទាំងប្រទើសលើជម្លោះដណ្តើមទឹកដីសមុទ្រចិនខាងត្បូងនោះឯង។
អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ ទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរ បានធ្លាក់ដល់ស្ទើរតែកម្រិតសូន្យនៅក្នុងរដ្ឋបាលរបស់លោកអតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន ប៊ែរនីណូ អាហ្គីណូ ដែលទើបតែបញ្ចប់អាណត្តិនៅខែមិថុនាឆ្នាំ២០១៦នេះ។ តាមភាពដឹកនាំរបស់រដ្ឋបាលលោក អាហ្គីណូ ដែលចាប់ពីឆ្នាំ២០១០ដល់ឆ្នាំ២០១៦ ហ្វីលីពីន បានអនុវត្តគោលនយោបាយការបរទេសប្រឆាំងចិន ដោយស្ថិតក្រោម«ឆត្ររបស់អាមេរិកដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តដែលបានចងភ្ជាប់តាមសន្ធិសញ្ញា»នោះ។ ក្រោមឆត្រនោះគឺ ហ្វីលីពីន បានរួមដៃជាមួយអាមេរិកដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពសមយោធាប្រឆាំងនឹងចិន ក៏ដូចជា បង្កើតចលនាប្រឆាំងចិនតាមវេទិកាអន្តរជាតិ។
ជាក់ស្តែងសមិទ្ធផលជោគជ័យប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់លោកអាហ្គីណូ ដែលបានបន្សល់ទុកឲ្យរដ្ឋបាលក្រោយលោកនោះគឺ សាលក្រមសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ លោកអាហ្គីណូ បានប្តឹងចិនទៅកាន់តុលាការមជ្ឈត្តការអចិន្ត្រៃយ៍នៃក្រុងឡាអេនៃប្រទេសហូឡង់នៅឆ្នាំ២០១៣ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពបំពានរបស់ចិននៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ហើយចុងក្រោយនោះ តុលាការ បានប្រកាសនៅថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដាកន្លងទៅថ្មីៗនេះ ដោយបានសម្រេចឲ្យហ្វីលីពីនឈ្នះក្តីចិន។ ចិនវិញ តាំងពីចាប់ផ្តើមនៃបណ្តឹង រហូតដល់ចេញសាលក្រម បានប្រកាសប្រឆាំងដាច់ខាត និងថែមព្រមានរក្សាជំហរខ្លួនក្នុងការពារដែនអធិបតេយ្យជម្លោះ។ តែទ្វាររបស់ចិននៅតែចំហរស្វាគមន៍ហ្វីលីពីនជានិច្ចសម្រាប់ការចរចាទ្វេភាគី។
ងាកមកភ្ជាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ឌើទើតេ និងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងវិញម្តង! គិតចាប់ពីក្លាយជាប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនាមក លោកប្រធានាធិបតី បានប្រកាសជំហរមួយថ្មីជាមួយនឹងចិន នោះគឺ ការចរចាទ្វេភាគី។ ហើយនៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយនឹងសារព័ត៌មានរដ្ឋចិន Xinhua លោកបញ្ជាក់ថា លោក មិនចង់បង្កសង្គ្រាមប្រឆាំងចិនដើម្បីដណ្តើមយកទឹកដីនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងពីចិនឡើយ ដោយលោក ទទួលស្គាល់ថា បើទោះបីជាលោកចង់ប្រឆាំងចិន ក៏មិនអាចទៅរួចដែរ។ តែនេះ ក៏មិនមែនមានន័យដែរថា លោក បោះបង់សាលក្រមសមុទ្រចិនខាងត្បូងឡើយ។ លោកប្រធានាធិបតីបានបង្ហើបថាលោក ចង់ចរចាជាមួយនឹងចិនក្នុងជំហានដំបូងដើម្បីសុំឲ្យអ្នកនេសាទហ្វីលីពីនអាចចូលនេសាទបែបប្រពៃណីក្នុងតំបន់វិវាទ Scarborough ដែលតំបន់នោះក៏ស្ថិតនៅក្នុងសាលក្រមសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែរ។
តែអ្វីគួរព្រួយបាមរម្ភនោះ លោកប្រធានាធិបតី បានបញ្ជាក់ថា លោក អាចនឹងបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយអាមេរិក ដែលរួមមានទាំងសមយុទ្ធយោធាប្រចាំឆ្នាំ ដែលរដ្ឋបាលហ្វីលីពីនមុន ប្រើប្រាស់ជាយន្តការមួយដើម្បីបង្ហាញសាច់ដុំដាក់ចិនដែលបាននិងកំពុងតែវាទទីក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងលើតំបន់ដែលហ្វីលីពីនគ្រប់គ្រងផងដែរនោះ។ ហើយជំនួសកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ លោក ហ៊ាននិយាយថាហ្វីលីពីន អាចនឹងធ្វើសមយុទ្ធជាមួយនឹងចិន និងរុស្ស៊ីដែលជាគូប្រជែងរបស់អាមេរិកនៅក្នុងតំបន់ និងឆាកអន្តរជាតិនោះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ទំនាក់ទំនងហ្វីលីពីន និងចិន ថាតើអាចនៅជាមួយនឹងបានឬយ៉ាងណា នឹងត្រូវអាស្រ័យលើលទ្ធផលនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកឌើទើតេបួនថ្ងៃទៅកាន់ចិនហើយ។ នេះ មានន័យថា ស្ថានភាពដែលលោក ឌើទើតេ ត្រូវសម្រេចគឺជាស្ថានភាពទ្វេគ្រោះ ពោលគឺ បើលោក អាចសម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀងផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ហើយធ្វើឲ្យខាតបង់មុខមាត់លើបញ្ហាទឹកដី នោះលោក ក៏ត្រូវបាត់បង់ប្រជាប្រិយភាពដែលលោក បានរក្សាជាយូរមកហើយនោះ៕
តាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសចិន លោកប្រធានាធិបតី រ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌើទើតេ នឹងត្រូវបំពេញទស្សនកិច្ចបួនថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃទី១៨ ដល់ថ្ងៃទី២១ខែតុលា ដែលតបតាមការអញ្ជើញរបស់សមភាគីចិន លោកប្រធានាធិបតី ស៊ី ជិនពីង។ អំឡុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន នឹងជជែកជាមួយនឹងសមភាគីចិនលោក ស៊ី ជិនពីង លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី លី ឃឺឈាង និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ចិនមួយចំនួនផ្សេងទៀតផងដែរ។ នេះ គឺជាជំហានទីមួយសម្រាប់ហ្វីលីពីន ក្នុងបរិការណ៍នៃការផ្លាស់ប្តូរគោលនយោបាយការបរទេសថ្មីឆ្ពោះទៅកាន់ចិន ដែលធ្លាប់តែបង្កព្យុះភ្លៀង និងភាពល្អក់កករការទូតជាមួយគ្នាក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ។
១. ឱនក្បាលបន្តិចដើម្បីទទួលផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ?
បើទោះបីជាភាគីចិន ហាក់ដូចជាព្យាយាមលាក់បាំងពីរបៀបវាវៈលម្អិតនៃជំនួបដំណើរទស្សនកិច្ចក៏ដោយ លោកប្រធានាធិបតី ឌើទើតេ បានទម្លាយស្ទើរតែអស់ទៅហើយ។ លោកប្រធានាធិបតី ក៏ដូចជាមន្ត្រីក្រោមឱវាទរបស់លោក បានឲ្យដឹងមុននៅពេលនៃដំណើរទស្សនកិច្ចថាលោក នឹងផ្តោតលើទំនាក់ទំនងក្នុងវិសាលភាពទូលំទូលាយ ដែលចាប់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងសេដ្ឋកិច្ច រហូតដល់បញ្ហាជម្លោះអធិបតេយ្យ។
មុនមួយសប្តាហ៍ដែលត្រូវចាកចេញទៅក្រុងប៉េកាំង លោកប្រធានាធិបតី បានផ្តល់កិច្ចសម្ភាសន៍ដល់សារព័ត៌មានរដ្ឋចិន Xinhua។ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍នោះ លោក បញ្ជាក់ថា ហ្វីលីពីន រំពឹងថា នឹងអាចពង្រីកមិត្តភាពប្រពៃណីជាមួយចិន និងបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។ លោក ថែមទាំងសរសើរពីភាពដឹកនាំរបស់ចិន ដោយអះអាងថា ចិន ពិតមានការប្តេជ្ញាចិត្ត និងសប្បុរសក្នុងការជួយអ្នកដទៃ ក្នុងឆាកអន្តរជាតិ និងមិនដែលភ្លេចប្រទេសដែលកំពុងជួបផលលំបាកដូចជានៅតំបន់អាហ្វ្រិក និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ឡើយ។
ប្រមុខរដ្ឋហ្វីលីពីនរូបនេះ ក៏បានអះអាងដែរថា លោក ចង់ចូលរួមជាមួយគំនិតផ្ដួចផ្ដើម «ខ្សែក្រវ៉ាត់ និងផ្លូវ» របស់ចិនដែរ ដ្បិតហ្វីលីពីនខ្វះខាតហិរញ្ញវត្ថុដើម្បីកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបន្ថែមទៀត។ ហើយលោក Duterte ក៏និយាយដែរថា លោកនឹងបង្កើតកិច្ចសន្ទនាជាមួយចិន សំដៅពង្រឹងការទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក ក៏ដូចជាភាពជាដៃគូចិន-ហ្វីលីពីនផងដែរ។
បើតាមកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយនឹងភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters លោករដ្ឋមន្ត្រីហិរញ្ញហ្វីលីពីន Carlos Dominguez ក៏បានបញ្ជាក់ដែរថា លោក Duterte នឹងជជែកពីសក្តាពលរបស់ហ្វីលីពីនដើម្បីទាក់ទាញការវិនិយោគពីចិនមកលើវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់ហ្វីលីពីន ជាពិសេសនោះលើការតភ្ជាប់ផ្លូវរថភ្លើងរបស់រដ្ឋធានីម៉ានីលជាមួយនឹងតំបន់ជាយក្រុងមួយចំនួន ក៏ដូចជាគម្រោងផ្សេងទៀត ដែលលោក រដ្ឋមន្ត្រី អះអាងថា គម្រោងទាំងនោះ នឹងមានតម្លៃរាប់ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកទៀតផង។
២. កេរដំណែលលោក អាហ្គីណូ ធ្វើឲ្យលោក ឌើទើតេ ត្រូវឈានដល់ដំណាក់កាលទ្វេរគ្រោះ?
បើយោងតាមគេហទំព័រនៃស្ថានទូតហ្វីលីពីនប្រចាំក្រុងប៉េកាំង ចិន និងហ្វីលីពីន បានកសាងទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី០៩ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៥។ រយៈពេលជាងបួនទសវត្សរ៍មកនេះ ទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរ ប្រៀបប្រដូចទៅនឹងការធ្វើដំណើរនៅលើ«ផ្លូវរលាក់»យ៉ាងដូច្នោះឯង។ ហើយក៏ព្រោះតែ បើទោះបីជារដ្ឋបាលហ្វីលីពីនខ្លះ មាននិន្នាការចង់ស្និទ្ធស្នាលជាមួយចិនដូចជារដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតី ហ្វីដែល រ៉ាម៉ូស ក៏ដោយនោះ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី នៅតែមិនអាចទៅរួច ដ្បិតជួបរឿងប្រទាំងប្រទើសលើជម្លោះដណ្តើមទឹកដីសមុទ្រចិនខាងត្បូងនោះឯង។
អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ ទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរ បានធ្លាក់ដល់ស្ទើរតែកម្រិតសូន្យនៅក្នុងរដ្ឋបាលរបស់លោកអតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន ប៊ែរនីណូ អាហ្គីណូ ដែលទើបតែបញ្ចប់អាណត្តិនៅខែមិថុនាឆ្នាំ២០១៦នេះ។ តាមភាពដឹកនាំរបស់រដ្ឋបាលលោក អាហ្គីណូ ដែលចាប់ពីឆ្នាំ២០១០ដល់ឆ្នាំ២០១៦ ហ្វីលីពីន បានអនុវត្តគោលនយោបាយការបរទេសប្រឆាំងចិន ដោយស្ថិតក្រោម«ឆត្ររបស់អាមេរិកដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តដែលបានចងភ្ជាប់តាមសន្ធិសញ្ញា»នោះ។ ក្រោមឆត្រនោះគឺ ហ្វីលីពីន បានរួមដៃជាមួយអាមេរិកដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពសមយោធាប្រឆាំងនឹងចិន ក៏ដូចជា បង្កើតចលនាប្រឆាំងចិនតាមវេទិកាអន្តរជាតិ។
ជាក់ស្តែងសមិទ្ធផលជោគជ័យប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់លោកអាហ្គីណូ ដែលបានបន្សល់ទុកឲ្យរដ្ឋបាលក្រោយលោកនោះគឺ សាលក្រមសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ លោកអាហ្គីណូ បានប្តឹងចិនទៅកាន់តុលាការមជ្ឈត្តការអចិន្ត្រៃយ៍នៃក្រុងឡាអេនៃប្រទេសហូឡង់នៅឆ្នាំ២០១៣ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពបំពានរបស់ចិននៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ហើយចុងក្រោយនោះ តុលាការ បានប្រកាសនៅថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដាកន្លងទៅថ្មីៗនេះ ដោយបានសម្រេចឲ្យហ្វីលីពីនឈ្នះក្តីចិន។ ចិនវិញ តាំងពីចាប់ផ្តើមនៃបណ្តឹង រហូតដល់ចេញសាលក្រម បានប្រកាសប្រឆាំងដាច់ខាត និងថែមព្រមានរក្សាជំហរខ្លួនក្នុងការពារដែនអធិបតេយ្យជម្លោះ។ តែទ្វាររបស់ចិននៅតែចំហរស្វាគមន៍ហ្វីលីពីនជានិច្ចសម្រាប់ការចរចាទ្វេភាគី។
ងាកមកភ្ជាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ឌើទើតេ និងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងវិញម្តង! គិតចាប់ពីក្លាយជាប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនាមក លោកប្រធានាធិបតី បានប្រកាសជំហរមួយថ្មីជាមួយនឹងចិន នោះគឺ ការចរចាទ្វេភាគី។ ហើយនៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយនឹងសារព័ត៌មានរដ្ឋចិន Xinhua លោកបញ្ជាក់ថា លោក មិនចង់បង្កសង្គ្រាមប្រឆាំងចិនដើម្បីដណ្តើមយកទឹកដីនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងពីចិនឡើយ ដោយលោក ទទួលស្គាល់ថា បើទោះបីជាលោកចង់ប្រឆាំងចិន ក៏មិនអាចទៅរួចដែរ។ តែនេះ ក៏មិនមែនមានន័យដែរថា លោក បោះបង់សាលក្រមសមុទ្រចិនខាងត្បូងឡើយ។ លោកប្រធានាធិបតីបានបង្ហើបថាលោក ចង់ចរចាជាមួយនឹងចិនក្នុងជំហានដំបូងដើម្បីសុំឲ្យអ្នកនេសាទហ្វីលីពីនអាចចូលនេសាទបែបប្រពៃណីក្នុងតំបន់វិវាទ Scarborough ដែលតំបន់នោះក៏ស្ថិតនៅក្នុងសាលក្រមសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែរ។
តែអ្វីគួរព្រួយបាមរម្ភនោះ លោកប្រធានាធិបតី បានបញ្ជាក់ថា លោក អាចនឹងបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយអាមេរិក ដែលរួមមានទាំងសមយុទ្ធយោធាប្រចាំឆ្នាំ ដែលរដ្ឋបាលហ្វីលីពីនមុន ប្រើប្រាស់ជាយន្តការមួយដើម្បីបង្ហាញសាច់ដុំដាក់ចិនដែលបាននិងកំពុងតែវាទទីក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងលើតំបន់ដែលហ្វីលីពីនគ្រប់គ្រងផងដែរនោះ។ ហើយជំនួសកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ លោក ហ៊ាននិយាយថាហ្វីលីពីន អាចនឹងធ្វើសមយុទ្ធជាមួយនឹងចិន និងរុស្ស៊ីដែលជាគូប្រជែងរបស់អាមេរិកនៅក្នុងតំបន់ និងឆាកអន្តរជាតិនោះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ទំនាក់ទំនងហ្វីលីពីន និងចិន ថាតើអាចនៅជាមួយនឹងបានឬយ៉ាងណា នឹងត្រូវអាស្រ័យលើលទ្ធផលនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកឌើទើតេបួនថ្ងៃទៅកាន់ចិនហើយ។ នេះ មានន័យថា ស្ថានភាពដែលលោក ឌើទើតេ ត្រូវសម្រេចគឺជាស្ថានភាពទ្វេគ្រោះ ពោលគឺ បើលោក អាចសម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀងផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ហើយធ្វើឲ្យខាតបង់មុខមាត់លើបញ្ហាទឹកដី នោះលោក ក៏ត្រូវបាត់បង់ប្រជាប្រិយភាពដែលលោក បានរក្សាជាយូរមកហើយនោះ៕
Tag:
សេដ្ឋកិច្ច
សមុទ្រចិនខាងត្បូង
ហ្វីលីពីន
ចិន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 5 ថ្ងៃ
