អន្តរជាតិ
នាយករដ្ឋមន្ត្រីទីម័រខាងកើត (ខាងស្តាំ) និងអគ្គលេខាធិការអាស៊ាន (ខាងឆ្វេង)
×![]()
រយៈពេលជាងកន្លះទសវត្សរ៍ហើយដែលរដ្ឋក្មេងខ្ចី ទីម័រខាងកើត បាននិងកំពុងតែរង់ចាំការសម្រេចជាឯកច្ឆន្ទពីបណ្តាសមាជិកអាស៊ានទាំងដប់ក្នុងការក្លាយជាសមាជិកពេញអង្គរបស់អាស៊ានជាផ្លូវការ។ កាលពីប៉ុន្មានខែមុននេះ ឥណ្ឌូនេស៊ី ក៏ហ៊ានអះអាងថា មិនយូរនោះទេទីម័រខាងកើតនឹងក្លាយជាសមាជិកអាស៊ានជាផ្លូវការហើយ។ 
លោក Rahmat Pramono អគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌូណេស៊ីប្រចាំអាស៊ាន នៅខែឧសភាកន្លងទៅ ធា្លប់បានអះអាង ថា «សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យទីម័រ ឬទីម័រខាងកើត នឹងក្លាយជាសមាជិកនៃសមាគមប្រជាជាតិ អាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅឆ្នាំ២០១៧ហើយ។ នេះបើយោងតាមសារព័ត៌មាន TEMPO.CO។
លោកអគ្គរដ្ឋទូតបានរម្លឹកថា នៅឆ្នាំ២០១១ នៅពេលដែលឥណ្ឌូណេស៊ី ធ្វើជាប្រធាននៃអាស៊ាន ទីម័រ ខាងកើត បានដាក់ពាក្យស្នើសុំចូលជាសមាជិកអាស៊ាន ហើយសមាជិកអាស៊ាន ក៏បានយល់ព្រមក្នុង ការសិក្សាស្រាវជ្រាវពីលទ្ធភាពនៃរដ្ឋថ្មីផងដែរ។ ការសិក្សាពីលទ្ធភាពនោះ ទាក់ទងនឹងសរសស្តម្ភទាំង បីរបស់អាស៊ានដើម្បីវាយតម្លៃរួមមាន សរស្តម្ភ នយោបាយ និងសន្តិសុខ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម-វប្បធម៌ ។ តែលោក ក៏បានបញ្ជាក់ថា «ការសិក្សាពីនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច កំពុងតែត្រូវបានវាយតម្លៃ ខណៈ សង្គម-សេដ្ឋកិច្ច គ្រោងនឹងបញ្ចប់នៅក្នុងចុងឆ្នាំ២០១៦។
នាពេលនោះ អគ្គរដ្ឋទូតដដែលនោះ ក៏បានបន្ថែមដែរថា « នាពេលខាងមុខដ៏ខ្លីនេះ តំណាងរបស់អាស៊ានទាំងអស់ នឹងប្រជុំដើម្បីពិភាក្សាពីការចូលរួមរបស់ទីម័រខាងកើត ហើយប្រសិន ទទួលបានការយល់ព្រម នោះ ទីម័រ ខាងកើត នឹងក្លាយជាសមាជិកទី១១របស់អាស៊ាន។ សមាជិកទាំងអស់របស់អាស៊ានបច្ចុប្បន្ន មាន ដូចជា ព្រុយណេ កម្ពុជា ឥណ្ឌូនេស៊ី ឡាវ ម៉ាឡេស៊ី មីយ៉ាន់ម៉ា ហ្វីលីពីន សិង្ហបុរី ថៃ និងវៀតណាម។
អ្វីដែលជាពន្លឺបន្ទាប់ពីការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីការទូតជាន់ខ្ពស់ឥណ្ឌូនេស៊ីរូបនេះគឺ ការបង្ហាញពីតម្រុយវិជ្ជមានពីសមាជិកអាស៊ានទាំងដប់តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅប្រទេសឡាវកន្លងមក។ ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដែលចេញនៅថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដាកន្លងទៅ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានទាំងដប់ បានកត់សម្គាល់ពីការបញ្ចប់ការសិក្សាឯករាជ្យចំនួនបី លើផលប៉ះពាល់នៃការដាក់ពាក្យសុំចូលរបស់ទីម័រខាងកើត នៅក្នុងសសរស្ដម្ភទាំងបីរបស់អាស៊ាន។ សសរស្ដម្ភទាំងបីរបស់អាស៊ាន រួមមានសហគមន៍សន្តិសុខនិងនយោបាយអាស៊ាន សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន និងសហគមន៍សង្គមវប្បធម៌អាស៊ាន។
បន្ថែមលើនេះ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន ក៏បានបញ្ជាក់ដែរថា ស្ថាប័នតាមវិស័យមួយចំនួនរបស់អាស៊ាន ក៏បានចាប់ផ្ដើមការស្វែងរកលទ្ធភាពនៃការចូលរួមរបស់ទីម័រខាងកើតទៅក្នុងសកម្មភាពរបស់ខ្លួន សំដៅកសាងសមត្ថភាពផងដែរ។ ការសិក្សានេះ គឺស្របតាមការសម្រេចរបស់កិច្ចប្រជុំលើកទី៥ នៃក្រុមការងារនៃក្រុមប្រឹក្សាសម្របសម្រួលអាស៊ាន កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥។ ហើយឆ្នាំនេះ កិច្ចប្រជុំនៃក្រុមការងារនេះ នឹងប្រជុំលើលទ្ធផលនៃការសិក្សាទាំងនោះ។
១. មានលក្ខខណ្ឌអ្វីខ្លះដើម្បីអាចក្លាយជាសមាជិកអាស៊ាន?
ដូចដែលបានបញ្ញត្តិក្នុងជំពូកទី៣ មាត្រា៦ នៃធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ដើម្បីក្លាយជាសមាជិករបស់អាស៊ាន រដ្ឋដែលបានដាក់ស្នើត្រូវបំពេញនូវលក្ខខណ្ឌគ្រឹះមួយចំនួន។ ក្នុងនោះរួមមាន ត្រូវមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ការទទួលស្គាល់ពីរដ្ឋអាស៊ានទាំងអស់ គោរពតាមធម្មនុញ្ញអាស៊ាន និងជាពិសេសនោះត្រូវទទួលបានការយល់ព្រមជាឯកច្ឆ័នពីរដ្ឋអាស៊ានក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលផងដែរ។
ក្នុងឆ្នាំ២០១១ ដែលជាពេលទីម័រខាងកើត បានដាក់សំណើសុំចូលជាសមាជិក ២០១១ សិង្ហបុរី ធា្លប់បានជំទាស់រួចទៅហើយ ចំពោះការសុំចូលជាសមាជិកភាព ដ្បិតព្រួយបារម្ភពីបញ្ហាសន្តិសុខទីម័រខាងកើត និងសេដ្ឋកិច្ចនៅមានលក្ខណៈផុយស្រួយនៅឡើយ។ ក្រោយមកទៀតរបៀបវារៈនៃការពិភាក្សាពីសមាជិកភាព មិនត្រូវបាន លើកនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលរបស់អាស៊ានទៀតនោះទេ។
២. អ្វីជាកត្តាប្រឈមរបស់ទីម័រខាងកើត?
តាមពិតទៅ ទីម័រខាងកើតទើបតែទទួលបានឯករាជ្យពេញលេញនៅក្នុង២០០២ប៉ុណ្ណោះ។ មុនពេល នៃការទទួលស្គាល់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ប្រទេសកោះមួយនេះ បានឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍ល្វីងជូរចត់ជាច្រើន ក្រោមម្ចាស់អាណានិគម ជាពិសេសនោះ ការធ្វើទុកបុកម្នេញពីអាជ្ញាធរឥណ្ឌូនេស៊ី។ យ៉ាងក៏ដោយ ក្រោយទទួលបានឯករាជ្យ និងក្លាយជាសមាជិករបស់អង្គការសហប្រជាតិ ទីម័រខាងកើត បានព្យាយាម អភិវឌ្ឍន៍ និងស្តារប្រទេសឡើងវិញ។
ដោយឡែក សម្រាប់ការប៉ុនប៉ងក្នុងការក្លាយជាសមាជិកអាស៊ាន ទីម័រខាងកើតហាក់មានបញ្ហាប្រឈមដែលអាចធ្វើឲ្យដំណើរការនៃការទទួលយកសម្រាប់អាស៊ានត្រូវការប្រើពេលយូរ។
ក. គម្លាតសេដ្ឋកិច្ច?
បើយើងតាមរបាយការណ៍របស់ ADB និង World Bank ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ទីម័រខាងកើតមានការកើនឡើងពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំគួរកត់សម្គាល់។ យ៉ាងណាក៏ដោយ បើប្រៀបធៀបពី ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) ចុងក្រោយ របស់រដ្ឋនេះ ទីម័រខាងកើត សម្រេចបានត្រឹម ១.៤១៧(២០១៤) ពាន់លានដុល្លារ តែប៉ុណ្ណោះ ដែលតួលេខនេះ ទាបជាងប្រទេសអាស៊ានចាស់ ច្រើនដង។
អ្វីដែលគួរកត់សម្គាល់នោះ អាស៊ាន កំពុងតែក្លាយជាសហគមន៍តែមួយ និងចាប់ផ្តើមដំណើរ ការសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចទៀត ដែលបញ្ហានេះ កាន់តែធ្វើឲ្យលទ្ធភាពនៃការក្លាយជាសមាជិកអាស៊ានរបស់ទីម័រខាងកើតកាន់តែទាប។
ខ. បញ្ហាអធិបតេយ្យ?
ក្រោយប្រកាសឯករាជ្យបញ្ហាសន្តិសុខក្នុងស្រុករបស់ទីម័រខាងកើត គឺជាបញ្ហាចោទមួយដ៏ចម្បង។ នោះ ក៏ព្រោះតែបញ្ហាបោះបោរពីក្រុមឧទ្ទាមនៅតែបន្តកើតមាន និងជារឿយៗតែងមានការប៉ះទង្គិចជាមួយនឹងកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលផងដែរ។ បញ្ហានេះ បានធូរស្រាលមកវិញហើយ តែ វាបែរជាត្រូវមកជំនួសនឹងបញ្ហាជម្លោះអធិបតេយ្យថ្មីដែលវា នឹងបង្កភាពស្មុគស្មាញចំពោះអាស៊ានដែលកំពុងតែមាន រឿងចម្រូងចម្រាសអធិបតេយ្យដោះស្រាយមិនចេញស្រាប់នោះ។
បញ្ហាអធិបតេយ្យរបស់ទីម័រខាងកើតនោះគឺ ការកំណត់ព្រំដែនជាមួយនឹងអូស្ត្រាលី។ បើទោះបីទីម័រខាងកើត គឺជាប្រទេសឯករាជ្យមួយក៏ដោយ មកទល់ពេលនេះ ប្រទេសកោះនេះ មិនទាន់មានព្រំដែន អចិន្ត្រៃយ៍មួយនៅឡើយនោះទេ។ ហើយបញ្ហានេះ កំពុងតែបង្កភាពស្មុគស្មាញរវាងរដ្ឋាភិបាលទីម័រខាងកើតដែលកំពុងតែទទួលសម្ពាធប្រជាជនខ្លួនប្រឆាំងនឹងការគ្រប់គ្រងខុសច្បាប់របស់អូស្ត្រាលីលើសមុទ្រទីម័រខាងកើតដែលសំបូរទៅដោយប្រេងនោះ។
នេះ មានន័យថា បើទីម័រខាងកើត ក្លាយជាសមាជិកអាស៊ាននៅពេលនេះ អាស៊ាន ត្រូវមានតួនាទីជួយ ស្វែងរកដំណោះស្រាយដែលមានករណីស្រដៀងគ្នាដ៏ចម្រូងចម្រាស។ បច្ចុប្បន្ន គ្រាន់តែបញ្ហាអធិបតេយ្យសមុទ្រចិនខាងត្បូង អាស៊ានស្ទើរតែបែងចែកជាក្រុមទៅហើយ ចុះទម្រាំបូកបន្ថែមបញ្ហាអធិបតេយ្យផ្សេងទៀត តើអាស៊ានដែលអង្គការក្នុងតំបន់មួយ នឹងត្រូវទៅជាយ៉ាងណា?
Tag:
ទីម័រខាងកើត
អាស៊ាន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 3 ថ្ងៃ
