កាលពីដើមខែមេសា មីយ៉ាន់ម៉ារៀបចំការបោះឆ្នោតដើម្បីបំពេញអាសនៈសភាជាតិនិងសភាតំបន់ដែលនៅសល់ចំនួន ១៩ ។ វាជាការបោះឆ្នោតលើដំបូងក្នុងចាប់ពីពេលដែលគណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យឈ្នះឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដីចុងឆ្នាំ ២០១៥មកនោះ។ ការបោះឆ្នោត កើតឡើងស្របពេលដែលប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ាបន្តសំឡឹងមើលលោកស្រីទីប្រឹក្សារដ្ឋ អ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែលកំពុង ដឹកនាំនាវាមីយ៉ាន់ម៉ាទាំងលំបាកលំបិនប្រឈមបញ្ហាច្រើនជំពូក ក្នុងពេលមួយឆ្នាំមកនេះ។ បញ្ហាគឺថា ការសន្យាប្តូរមីយ៉ាន់ម៉ារបស់លោកស្រី ហាក់ដូចជាមិនទាន់ក្លាយជាការពិតឡើយ ហើយអ្នកផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមខ្លាំងពេកដល់លោកស្រីហាក់អន់ចិត្តខ្លាំងដែរ។
នៅដើមខែមេសា ប្រជាពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ាច្រើនជាង ២លាននាក់ដែលស្តិតនៅរដ្ឋនិងតំបន់ចំនួន៨ ចូលរួមបោះឆ្នោតដើម្បីជ្រើសរើសតំណាងរបស់ខ្លួនថ្នាក់ជាតិនិងថ្នាក់តំបន់ដែលនៅសល់ចំនួន ១៩។ ការបោះឆ្នោតបំពេញអាសនៈនៅសល់នេះ ជាការបោះឆ្នោតលើកដំបូងចាប់ពីគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី កាន់អំណាច។
១.ការបោះឆ្នោតគ្មានឥទ្ធិពលលើការដឹកនាំរបស់បក្សកាន់អំណាចសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ
តាមពិតទៅ លទ្ធផលបោះឆ្នោតនេះមិនប៉ះពាល់ដល់គណបក្សកាន់អំណាចសម្ព័ន្ធដែលកំពុងដឹកនាំប្រទេសឡើយព្រោះគណបក្សនេះបានកាន់កាប់អាសនៈភាគច្រើនរួចទៅហើយ។ ប៉ុន្តែការបោះឆ្នោតនេះកើតឡើងស្របពេលដែលប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ាមួយចំនួនហាកខកចិត្តចំពោះការដឹកនាំរបស់បក្សកាន់អំណាចដែលកំពុងត្រដរដោះស្រាយបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចផង, កែទម្រង់នយោបាយផង និងព្យាយាមបញ្ចប់ជម្លោះប្រដាប់អាវុធដែលកើតឡើងអស់រាប់ទសវត្សរ៍មកនេះផង។
Win Htein មេដឹកនាំម្នាក់នៃបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ បានប្រាប់ទីភ្នាក់ព័ត៌មាន Reutersថា គណបក្សលោកប្រឈមបញ្ហាខ្លះ ក្នុងពេលបោះឆ្នោតបំពេញអាសនៈលើកនេះ ក្នុងនោះមានទាំងបញ្ហាភាសានិងបញ្ហាផ្សេងទៀតដែលកើតឡើងជាមួយក្រុមប្រដាប់អាវុធនៅរដ្ឋ សាន។
«យើងកំពុងសម្រួលបញ្ហានៅរដ្ឋសាន។ ប្រជាជននៅក្នុងតំបន់នេះមិនយល់ពីភាសាភូមាឡើយ ដូច្នេះយើងត្រូវបកប្រែរាល់គោលនយោបាយយើងទៅជាភាសាជនជាតិសាន»។នេះជាការបញ្ជាក់របសលោក Win Htein។
២.មីយ៉ាន់ម៉ារំពឹងខ្ពស់ពេកលើការដឹកនាំរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី
មុនការបោះឆ្នោតមកដល់ ទីប្រឹក្សារដ្ឋ និងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី បានថ្លែងតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ថា លោកស្រីទទួលស្គាល់ការខកចិត្តរបស់សាធារណជនមីយ៉ាន់ម៉ាចំពោះភាពយឺតយ៉ាវនៃការកែទម្រង់នយោបាយ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ក៏ដូចជាការអភិវឌ្ឍជាដើមនេះ។ ប៉ុន្តែអតីតអ្នកទោសនយោបាយវ័យ ៧១ឆ្នាំរូបនេះបានសន្យាជាថ្មីថា រឿងអាទិភាពសម្រាប់របបដឹកនាំលោកស្រីនៅតែជាការបញ្ចប់សង្គ្រាមជនជាតិភាគតិចដែលកើតឡើងរាប់ទសវត្សរ៍ពោលគឺក្រោយប្រកាសឯករាជ្យពីអង់គ្លេសមកនោះ។
ការខកចិត្តគ្រប់យ៉ាង វាកើតឡើងដោយសារការរំពឹងខ្ពស់ហួរប្រមាណ។ ជាក់ស្តែង ប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ាទូទៅហាក់មានមោទនភាព និង រំពឹងខ្ពស់ពេកចំពោះវត្តមានលោកស្រី អ៊ុងសាង ស៊ូជី ក្នុងឆាកនយោបាយ។ គេចាត់ទុកលោកស្រីជាព្រះ ឬទេវតាជាជាងមេដឹកនាំធម្មតា ហើយគេនាំគ្នាលើកឲ្យលោកស្រីកាន់តំណែងច្រើនរហូតបីឬបួនដោយមិនប្រមាណសមត្ថភាពទៀតពេលរៀបចំរដ្ឋាភិបាលជាលើកដំបូង។ ចុងក្រោយលោកស្រីសុខចិត្តកាន់តំណែងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងជាទីប្រឹក្សារដ្ឋដែលជាតំណែងកំពូលផុតប្រធានាធិបតី។ តំណែងនេះត្រូវបង្កើតឡើងដើម្បីផ្តល់អំណាចឲ្យលោកស្រីដឹកនាំប្រទេសព្រោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញបន្សល់ទុកពីសម័យយោធារារាំងលោកស្រីកាន់តំណែងប្រធានាធិបតី។ ពួកគេរំពឹងថា វានឹងមានការប្រែប្រួលឬផ្លាស់ប្តូរច្រើន ពេលដែលលោកស្រី ស៊ូជី ស្ថិតក្នុងតំណែងកំពូលរបស់មីយ៉ាន់ម៉ានេះ។
បន្ថែមពីនេះ លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ខ្លួនឯងក៏មានមោទនភាពជ្រុលពេកដែរចំពោះជ័យជម្នះរបស់បក្សលោកស្រីកន្លងមក និង មានសុទិដ្ឋិនិយមខ្លាំងបន្តិចចំពោះដំណើរការកែទម្រង់នយោបាននិងប្រជាធិបតេយ្យូបនីយកម្ម។ គេត្រូវចាំថា រាល់ការទម្រង់ត្រូវការពេលវេលាសមស្រប មិនមែនសម្រេចមួយឆ្នាំ ពីរឆ្នាំ ឬដប់ឆ្នាំឡើយ។ ជោគជ័យលឿនឬយឺតអាស្រ័យលើបរិបទសង្គមនិងនយោបាយប្រទេសនីមួយៗ ហើយវាក៏ជារឿងដែលមិនអាចធ្វើបានតាមចិត្តចង់ដែរ។ វារឹតតែលំបាកខ្លាំងនៅពេលដែលមីយ៉ាន់ម៉ាប្រឈម ជម្លោះជាតិពន្ធុនិងសាសនាដែលចាក់រឹសជ្រៅ ហើយម្យ៉ាងបក្សកាន់អំណាចបច្ចុប្បន្នក៏គ្មានអំណាចពេញដៃក្នុងការសម្រេចកិច្ចការរបស់ខ្លួនដែរ។ វាមានន័យថា ក្រុមយោធានៅតែមានឥទ្ធិពលច្រើនលើការសម្រេចចិត្តនិងអនុវត្តគោលនយោបាយជាតិដដែល។ ដូច្នេះហើយវាត្រូវការការអត់ធ្មត់, ការចូលរួម និងការសហការគ្នាស្វែងរកដំណោះស្រាយដើម្បីបញ្ចប់បញ្ហាប្រឈមនិងពន្លឿនការកែទម្រង់ប្រទេសជាតិនោះ។
ក្រៅពីភាពយឺតយ៉ាវក្នុងការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង រដ្ឋាភិបាលនិងលោកស្រី ស៊ូជី រងការថ្កោលទោសខ្លាំងពីសំណាក់សហគមន៍អន្តរជាតិជាពិសេសក្រុមសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សផង ពាក់ព័ន្ធការបន្តរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សជាប្រព័ន្ធប្រឆាំងជនជាតិឥស្លាមរ៉ូហ៊ីងយ៉ា។ រដ្ឋាភិបាលលោកស្រី ធ្វើអ្វីមិនបានច្រើនឡើយក្រៅពីសុំឲ្យគ្រប់គ្នារក្សាការអត់ធ្មត់ចាំរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយ ហើយរដ្ឋាភិបាលលោកស្រីក៏ធ្វើគ ធ្វើថ្លង់ខ្លះផងពេលឃើញការបំពានសិទ្ធិមនុស្សនេះ ព្រោះវាជារឿងពាក់ព័ន្ធជាតិសាសន៍និងសាសនារដ្ឋដ៏រសើបផង និងជារឿងដែលបង្កឡើងដោយក្រុមយោធាផង៕