អន្តរជាតិ
ការផ្តាច់ខ្លួននៃទឹកដីកាតាឡូនី-កូសូវ៉ូ៖ អឺរ៉ុបកំពុងអនុវត្តស្តង់ដាពីរជាន់?
ទង់អឺរ៉ុបព្យួរក្បែរទង់តំបន់កាតាឡូនី (រូបភាព៖ Reuters)
×![]()
ដោយ: តន ចាន់រិទ្ធារ៉ា
ប្រជាមតិនៅតំបន់កាតាឡូនី (Catalonia) កាលពីចុងសប្ដាហ៍មុនដើម្បីផ្ដាច់ខ្លួនពីអេស្ប៉ាញ នៅតែជារឿងមិនដាច់មិនស្រេច។ អេស្ប៉ាញ និងអឺរ៉ុប បានបដិសេធទទួលស្គាល់លទ្ធផលប្រជាមតិដែលបង្ហាញថា អ្នកបោះឆ្នោតកាតាឡូនី៩០ភាគរយគាំទ្រការប្រកាសឯករាជ្យ ដោយចាត់ទុកជារឿងខុសច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញអេស្ប៉ាញផ្ទាល់ផង និងច្បាប់អន្តរជាតិផង។ ជុំវិញករណីនេះ អឺរ៉ុបបានក៏រងការរិះគន់ខ្លាំងពីរដ្ឋសមាជិកខ្លះ ដោយបានយកករណីកាតាឡូនីទៅប្រៀបធៀបការផ្ដាច់ខ្លួនរបស់កូសូវ៉ូពីសែប៊ី។
សហភាពអឺរ៉ុបបានប្រកាសគាំទ្រអេស្ប៉ាញពេញទំហឹងក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិជាមួយតំបន់កាតាឡូនីដោយចាត់ទុកជារឿងខុសច្បាប់។ អឺរ៉ុបក៏គាំទ្ររដ្ឋាភិបាលម៉ាឌ្រីដដែលប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រឆាំងបាតុកររហូតបណ្តាលឲ្យបាតុករយ៉ាងហោចណាស់ ៩០០នាក់រងរបួសផងកាលពីថ្ងៃធ្វើប្រជាមតិទី១ ខែតុលា។ ថ្វីបើមានការប្រឆាំងពីរដ្ឋាភិបាលកណ្ដាលក្តី មេដឹកនាំតំបន់កាតាឡូនីដែលបានដឹកនាំ និងរៀបចំប្រជាមតិនេះនៅតែអះអាងថា ខ្លួននឹងប្រកាសឯករាជ្យជាផ្លូវការពីអេស្ប៉ាញឲ្យបាន។
ការគាំទ្រចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលអេស្ប៉ាញពីសំណាក់ស្ថាប័នកំពូលអឺរ៉ុប ធ្វើឲ្យសមាជិកអឺរ៉ុបខ្លះមិនពេញចិត្តឡើយ។ សែប៊ីដែលជាសមាជិកមកពីអឺរ៉ុបខាងកើត បានហៅសកម្មភាពរបស់អឺរ៉ុបជាការអនុវត្តស្តង់ដាពីរជាន់ ព្រោះអឺរ៉ុបបានទាត់ចោលប្រជាមតិដើម្បីប្រកាសឯករាជ្យរបស់តំបន់កាតាឡូនី តែបែរជាទទួលស្គាល់ការបំបែករដ្ឋរបស់កូសូវ៉ូដែលគ្មានទាំងការធ្វើប្រជាមតិអ្វីសោះឡើយកាលពីឆ្នាំ២០០៨ ។
បើតាមសារព័ត៌មាន RT ប្រធានាធិបតីសែប៊ី Aleksandar Vucic បានចោទជាសំណួរថា៖ «តើអ្នកប្រកាសការផ្ដាច់ខ្លួនរបស់កូសូវ៉ូជារឿងស្របច្បាប់យ៉ាងដូចម្ដេច ហើយសមាជិកអឺរ៉ុបចំនួន២២ប្រទេសទទួលស្គាល់ការផ្ដាច់ខ្លួននេះតាមណា? ខណៈពួកគេកំពុងបំផ្លាញច្បាប់ និងគោលការណ៍ច្បាប់របស់អឺរ៉ុបនោះ តើគោលនយោបាយរបស់អឺរ៉ុបពឹងផ្អែកលើអ្វី?»
កាតាឡូនី និងកូសូវ៉ូ ជាស្ថានភាពពីរខុសគ្នា
ខណៈមានការរិះគន់ថាអឺរ៉ុបកំពុងអនុវត្តស្តង់ដាពីរជាន់ អ្នកនាំពាក្យសហភាពអឺរ៉ុបម្នាក់ចេញមកទាត់ចោលការចោទប្រកាន់នេះ និងអះអាងថា ច្បាប់អន្តរជាតិត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាសកល ហើយអឺរ៉ុបគោរពច្បាប់អន្តជាតិពេញទំហឹង។ នៅដើមសប្ដាហ៍នេះ លោកស្រី Maja Kocijancic និយាយថា បញ្ហាកាតាឡូនី និងកូសូវ៉ូ គឺជារឿងមិនអាចប្រៀបធៀបគ្នាបានឡើយ ព្រោះសំណុំរឿងកូសូវ៉ូ ជាករណីពិសេស។
ជុំវិញករណីនេះ លោក Marko Gasic អ្នកជំនាញផ្នែកកិច្ចការអន្តរជាតិ យល់ថា អឺរ៉ុបមិនមែនអនុវត្តស្តង់ដាពីរជាន់ទេ គ្រាន់តែមានស្តង់ដាទាបប៉ុណ្ណោះក្នុងការអនុវត្តច្បាប់អន្តរជាតិ ក៏ដូចជាការគោរពច្បាប់ដែរ។ លោកបន្តថា ការណ៍ដែលអឺរ៉ុបទទួលស្គាល់កូសូវ៉ូ ក៏ព្រោះរដ្ឋនេះមិនមែនជាសមាជិករបស់ខ្លួន ហើយខុសពីគ្នាពីកូសូវ៉ូ កាតាឡូនីជាផ្នែករបស់អេស្ប៉ាញ ដែលជាសមាជិកពេញសិទ្ធិរបស់អឺរ៉ុប។ លោក Gasic ចាត់ទុកអាកប្បកិរិយារបស់អឺរ៉ុបជាការមិនទទួលស្គាល់ការពិត។
ចំពោះការបំបែករដ្ឋរបស់កូសូវ៉ូ ចលនាទាមទារឯករាជ្យចាប់ផ្ដើមតាំងពីសែប៊ីស្ថិតក្នុងអតីតរដ្ឋយូហ្គោស្លាវីក្នុងទសវត្សរ៍១៩៩០ មកម្ល៉េះ។ សម្ព័ន្ធយោធាណាតូក៏បើកយុទ្ធនាការទម្លាក់គ្រាប់បែកលើយូហ្គោស្លាវី ជាពិសេសទីក្រុងបែលក្រាដ។ ក្រោយការទាមទារជាច្រើនឆ្នាំ កូសូវ៉ូក៏ប្រកាសឯករាជ្យពីសែប៊ីក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ដោយមានអាមេរិក និងអឺរ៉ុបគាំទ្រ ទោះជាសែប៊ី និងសម្ព័ន្ធមិត្តជំទាស់ដាច់ខាតក៏ដោយ។
ចំណែកសាវតារមូលហេតុនៃការឈានទៅទាមទារប្រកាសឯករាជ្យរបស់កាតាឡូនី គឺពាក់ព័ន្ធប្រវត្តិសាស្ត្រនៃតំបន់នេះផ្ទាល់ដែលមានភាសា វប្បធម៌ ប្រពៃណីខុសពីអេស្ប៉ាញទូទៅនោះ។ ម្យ៉ាងក្រុមអ្នកជាតិនិយមបានបន្តទាមទារកំណត់អធិបតេយ្យរបស់ខ្លួនជាបន្ទាប់ដោយការធ្វើប្រជាមតិ ចាប់ពីមុនមានសង្គ្រាមស៊ីវិលអេស្ប៉ាញ (១៧០១-១៧១៣) មកម្ល៉េះ។ ក្រោយសង្គ្រាម តំបន់ Catalonia រួមរស់ជាមួយប្រទេសអេស្ប៉ាញដោយមានស្វ័យភាពធំទូលាយ។
អតីតអ្នកការទូតអង់គ្លេស William Mallinson រៀបរាប់ថា៖ «កូសូវ៉ូមានលក្ខណៈជាផ្នែកមួយរបស់សែប៊ី ជាជាងកាតាឡូនីមានលក្ខណៈជាទឹកដីរបស់អេស្ប៉ាញទៅទៀត»៕
សហភាពអឺរ៉ុបបានប្រកាសគាំទ្រអេស្ប៉ាញពេញទំហឹងក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិជាមួយតំបន់កាតាឡូនីដោយចាត់ទុកជារឿងខុសច្បាប់។ អឺរ៉ុបក៏គាំទ្ររដ្ឋាភិបាលម៉ាឌ្រីដដែលប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រឆាំងបាតុកររហូតបណ្តាលឲ្យបាតុករយ៉ាងហោចណាស់ ៩០០នាក់រងរបួសផងកាលពីថ្ងៃធ្វើប្រជាមតិទី១ ខែតុលា។ ថ្វីបើមានការប្រឆាំងពីរដ្ឋាភិបាលកណ្ដាលក្តី មេដឹកនាំតំបន់កាតាឡូនីដែលបានដឹកនាំ និងរៀបចំប្រជាមតិនេះនៅតែអះអាងថា ខ្លួននឹងប្រកាសឯករាជ្យជាផ្លូវការពីអេស្ប៉ាញឲ្យបាន។
ការគាំទ្រចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលអេស្ប៉ាញពីសំណាក់ស្ថាប័នកំពូលអឺរ៉ុប ធ្វើឲ្យសមាជិកអឺរ៉ុបខ្លះមិនពេញចិត្តឡើយ។ សែប៊ីដែលជាសមាជិកមកពីអឺរ៉ុបខាងកើត បានហៅសកម្មភាពរបស់អឺរ៉ុបជាការអនុវត្តស្តង់ដាពីរជាន់ ព្រោះអឺរ៉ុបបានទាត់ចោលប្រជាមតិដើម្បីប្រកាសឯករាជ្យរបស់តំបន់កាតាឡូនី តែបែរជាទទួលស្គាល់ការបំបែករដ្ឋរបស់កូសូវ៉ូដែលគ្មានទាំងការធ្វើប្រជាមតិអ្វីសោះឡើយកាលពីឆ្នាំ២០០៨ ។
បើតាមសារព័ត៌មាន RT ប្រធានាធិបតីសែប៊ី Aleksandar Vucic បានចោទជាសំណួរថា៖ «តើអ្នកប្រកាសការផ្ដាច់ខ្លួនរបស់កូសូវ៉ូជារឿងស្របច្បាប់យ៉ាងដូចម្ដេច ហើយសមាជិកអឺរ៉ុបចំនួន២២ប្រទេសទទួលស្គាល់ការផ្ដាច់ខ្លួននេះតាមណា? ខណៈពួកគេកំពុងបំផ្លាញច្បាប់ និងគោលការណ៍ច្បាប់របស់អឺរ៉ុបនោះ តើគោលនយោបាយរបស់អឺរ៉ុបពឹងផ្អែកលើអ្វី?»
កាតាឡូនី និងកូសូវ៉ូ ជាស្ថានភាពពីរខុសគ្នា
ខណៈមានការរិះគន់ថាអឺរ៉ុបកំពុងអនុវត្តស្តង់ដាពីរជាន់ អ្នកនាំពាក្យសហភាពអឺរ៉ុបម្នាក់ចេញមកទាត់ចោលការចោទប្រកាន់នេះ និងអះអាងថា ច្បាប់អន្តរជាតិត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាសកល ហើយអឺរ៉ុបគោរពច្បាប់អន្តជាតិពេញទំហឹង។ នៅដើមសប្ដាហ៍នេះ លោកស្រី Maja Kocijancic និយាយថា បញ្ហាកាតាឡូនី និងកូសូវ៉ូ គឺជារឿងមិនអាចប្រៀបធៀបគ្នាបានឡើយ ព្រោះសំណុំរឿងកូសូវ៉ូ ជាករណីពិសេស។
ជុំវិញករណីនេះ លោក Marko Gasic អ្នកជំនាញផ្នែកកិច្ចការអន្តរជាតិ យល់ថា អឺរ៉ុបមិនមែនអនុវត្តស្តង់ដាពីរជាន់ទេ គ្រាន់តែមានស្តង់ដាទាបប៉ុណ្ណោះក្នុងការអនុវត្តច្បាប់អន្តរជាតិ ក៏ដូចជាការគោរពច្បាប់ដែរ។ លោកបន្តថា ការណ៍ដែលអឺរ៉ុបទទួលស្គាល់កូសូវ៉ូ ក៏ព្រោះរដ្ឋនេះមិនមែនជាសមាជិករបស់ខ្លួន ហើយខុសពីគ្នាពីកូសូវ៉ូ កាតាឡូនីជាផ្នែករបស់អេស្ប៉ាញ ដែលជាសមាជិកពេញសិទ្ធិរបស់អឺរ៉ុប។ លោក Gasic ចាត់ទុកអាកប្បកិរិយារបស់អឺរ៉ុបជាការមិនទទួលស្គាល់ការពិត។
ចំពោះការបំបែករដ្ឋរបស់កូសូវ៉ូ ចលនាទាមទារឯករាជ្យចាប់ផ្ដើមតាំងពីសែប៊ីស្ថិតក្នុងអតីតរដ្ឋយូហ្គោស្លាវីក្នុងទសវត្សរ៍១៩៩០ មកម្ល៉េះ។ សម្ព័ន្ធយោធាណាតូក៏បើកយុទ្ធនាការទម្លាក់គ្រាប់បែកលើយូហ្គោស្លាវី ជាពិសេសទីក្រុងបែលក្រាដ។ ក្រោយការទាមទារជាច្រើនឆ្នាំ កូសូវ៉ូក៏ប្រកាសឯករាជ្យពីសែប៊ីក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ដោយមានអាមេរិក និងអឺរ៉ុបគាំទ្រ ទោះជាសែប៊ី និងសម្ព័ន្ធមិត្តជំទាស់ដាច់ខាតក៏ដោយ។
ចំណែកសាវតារមូលហេតុនៃការឈានទៅទាមទារប្រកាសឯករាជ្យរបស់កាតាឡូនី គឺពាក់ព័ន្ធប្រវត្តិសាស្ត្រនៃតំបន់នេះផ្ទាល់ដែលមានភាសា វប្បធម៌ ប្រពៃណីខុសពីអេស្ប៉ាញទូទៅនោះ។ ម្យ៉ាងក្រុមអ្នកជាតិនិយមបានបន្តទាមទារកំណត់អធិបតេយ្យរបស់ខ្លួនជាបន្ទាប់ដោយការធ្វើប្រជាមតិ ចាប់ពីមុនមានសង្គ្រាមស៊ីវិលអេស្ប៉ាញ (១៧០១-១៧១៣) មកម្ល៉េះ។ ក្រោយសង្គ្រាម តំបន់ Catalonia រួមរស់ជាមួយប្រទេសអេស្ប៉ាញដោយមានស្វ័យភាពធំទូលាយ។
អតីតអ្នកការទូតអង់គ្លេស William Mallinson រៀបរាប់ថា៖ «កូសូវ៉ូមានលក្ខណៈជាផ្នែកមួយរបស់សែប៊ី ជាជាងកាតាឡូនីមានលក្ខណៈជាទឹកដីរបស់អេស្ប៉ាញទៅទៀត»៕
Tag:
អឺរ៉ុប
អេស្ប៉ាញ
Catalonia
កូសូវ៉ូ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 1 សប្តាហ៍
