COVID-19
អន្តរជាតិ
រូបភាព Xinhua
×![]()
ដោយ: ធៀន ភារិន្ទ
ក្រោយការផ្ទុះឡើងជំងឺកូវីដ-១៩ ក្រុមហ៊ុនជាច្រើន ព្យាយាមអភិវឌ្ឍវ៉ាក់សាំងដើម្បីទប់ស្កាត់ការរាលដាលជំងឺថ្មីនេះ។ ក្នុងល្បឿនដ៏រហ័ស វ៉ាក់សាំងជាច្រើន ត្រូវបានអភិវឌ្ឍ និងចេញលទ្ធផលល្អប្រសើរដូចជាវ៉ាក់សាំងរបស់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិក Pfizer និង Moderna ឬវ៉ាក់សាំងSputnik V របស់រុស្ស៊ី ឬវ៉ាក់សាំងរបស់ក្រុមហ៊ុនចិន Sinopharm និង Sinovac ជាដើម។ 
វ៉ាក់សាំងរបស់ Pfizer ដែលសហការជាមួយក្រុមហ៊ុនអាល្លឺម៉ង់ BioNtech ភាពលើសពី៩០ភាគរយ។ វ៉ា ចំណែកវ៉ាក់សាំងក្រុមហ៊ុន AstraZeneca មានប្រសិទ្ធភាពជាមធ្យមចំនួន ៧០ភាគរយ ស្របពេលរុស្ស៊ី បានដាក់ចេញយុទ្ធនាការចាក់វ៉ាក់សាំងលើប្រជាជនរបស់ខ្លួនដែរ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ការអភិវឌ្ឍវ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ នេះ ត្រូវបានមើលឃើញថា ប្រើរយៈពេលលឿងជាងការអភិវឌ្ឍវ៉ាក់សាំងសម្រាប់ជំងឺឯទៀត ដែលខ្លះត្រូវប្រើរយៈពេលរហូតដល់១០ទៅ១៥ឆ្នាំឯណោះ។
តើការផលិតវ៉ាក់សាំងនីមួយៗ ត្រូវបានអភិវឌ្ឍឡើងតាមវិធីណា? ហើយត្រូវការរយៈពេលប៉ុន្មាន?
តាមការចុះផ្សាយរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក នៅថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូ កន្លងទៅ រាល់វ៉ាក់សាំងទាំងអស់ សុទ្ធតែមានសរីរាង្គនៃវីរុស ដែលបង្កទៅជំងឺណាមួយ ហើយវ៉ាក់សាំងទាំងនោះក៏មានផ្ទុកសារធាតុផ្សេងទៀតដែរ ដើម្បីធ្វើឲ្យវ៉ាក់សាំងមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ និងសុវត្ថិភាព។
ក្នុងវ៉ាក់សាំងទាំងនោះមានសារធាតុដូចជា Antigen ដែលជាកោសិកាងាប់ ឬខ្សោយរបស់វីរុស ដើម្បីយកមកបណ្តុះប្រព័ន្ធភាពស៊ាំនៅក្នុងខ្លួនមនុស្ស។ ចំណែក Preservatives ជាសារធាតុការពារវ៉ាក់សាំង កុំឲ្យខូចពេលបើកគំរប់ដបច្រើនដង ប៉ុន្តែវ៉ាក់សាំងខ្លះ មិនមានសារធាតុនេះទេ បើសិនត្រូវប្រើ ឬចាក់តែមួយលើក។ រីឯ Stabilizers ជាសារធាតុបង្ការប្រតិកម្មគីមី ដែលកើតមាននៅក្នុងវ៉ាក់សាំង។ Stabilizers អាចជាស្ករនៅក្នុងរុក្ខជាតិ ប្រូតេអ៊ីន ឬសារធាតុផ្សេងទៀត។
ជាមួយនឹងសារធាតុទាំងអស់ខាងលើនេះ វ៉ាក់សាំងត្រូវឆ្លងកាត់ការអភិវឌ្ឍមួយចំនួន មុននឹងដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ។ ប៉ុន្តែមុននឹងចូលដល់ Clinical Trial ដែលមានចំនួន ៣ដំណាក់កាល អ្នកស្រាវជ្រាវវ៉ាក់សាំង ត្រូវពិនិត្យ និងវាយតម្លៃ ដើម្បីកំណត់ ថាតើ Antigen ដែលជាកោសិកាងាប់ ឬខ្សោយរបស់វីរុស បែបណា យកទៅបង្កើតប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងជំងឺ?
សម្រាប់កូរ៉ូណាវីរុស ដែលបង្កទៅជាជំងឺរលាកសួត អ្នកជំនាញត្រូវជ្រើសរើសកោសិកាដែលខ្សោយរបស់វីរុសនេះ យកទៅបង្កើតជាវ៉ាក់សាំង។ ដំណាក់កាលកំណត់ពីកោសិកាងាប់ ឬខ្សោយរបស់វីរុសនេះ ត្រូវបានហៅថា Exploratory Stage ឬដំណាក់កាលស្រាវជ្រាវ។ ក្នុងដំណាក់កាលនេះ ជាធម្មតា អ្នកស្រាវជ្រាវត្រូវប្រើពេលរហូតដល់ ២ ទៅ ៤ឆ្នាំ។
បន្ទាប់ពីដំណាក់កាលស្រាវជ្រាវ វ៉ាក់សាំងនឹងត្រូវយកទៅធ្វើតេស្តជាមួយសត្វ ដើម្បីដឹងពីកម្រិតសុវត្ថិភាព និងប្រសិទ្ធភាពរបស់វ៉ាក់សាំង។ ពេលនេះ គេហៅថា ដំណាក់កាលមុនការពិសោធល្អត់ល្អន់ (Pre-clinical Stage) ដែលអាចប្រើពេលរហូតដល់១ទៅ២ឆ្នាំ។ សត្វដែលយកត្រូវសាកល្បងវ៉ាក់សាំង អាចជាប្រភេទស្វា កណ្តុរ ឬសត្វសំពោចជាដើម។ បើសិនបើដំណាក់កាលនេះ ទទួលបានជោគជ័យ ឬអាចដាស់ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំបាន អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ នឹងចាប់ផ្តើមដំណាក់កាល Clinical Trial ទាំងបីដំណាក់កាលបាន។
ប៉ុន្តែនៅប្រទេសខ្លះ ទាល់តែមានការទទួលស្គាល់ពីទីភ្នាក់ងារជំនាញជាមុនសិនទើបអាចពិសោធបាន។ សម្រាប់អាមេរិក លុះមានការយល់ព្រមពីទីភ្នាក់ងារអាហារ និងឱសថជាមុនសិន ទើបវ៉ាក់សាំងអាចឈានដល់ដំណាក់កាលពិសោធន៍ល្អិតល្អន់បាន។ ការត្រួតពិនិត្យនេះ មានរយៈពេល ៣០ថ្ងៃ។
ដំណាក់កាលទី១
នៅក្នុងដំណាក់កាលទីមួយ វ៉ាក់សាំងត្រូវបានសាកល្បង ក្នុងចំនួនអ្នកស្ម័គ្រចិត្តតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ហើយអ្នកស្ម័គ្រចិត្តទាំងនោះ ត្រូវមានសុខភាពល្អ និងជាយុវវ័យ។ ដំណាក់កាលនេះ ធ្វើឡើងដើម្បីវាយតម្លៃពីសុវត្ថិភាពរបស់វ៉ាក់សាំង និងការបង្កើតភាពស៊ាំ ការរប៉ាន់ប្រមាណពីបរិមាណរបស់វ៉ាក់សាំង ឬកម្រិតដូស។ ការស្រាវជ្រាវនៅក្នុងដំណាក់កាលនេះ អាចប្រើរយៈពេលរហូតដល់១ទៅ២ឆ្នាំ។
ដំណាក់កាលទី២
ក្នុងដំណាក់កាលទីពីរ អ្នកចូលរួមធ្វើតេស្តលើវ៉ាក់សាំង មានច្រើនជាងមុន។ ប៉ុន្តែការសាកល្បងលើកនេះ ធ្វើលើក្រុមមនុស្សជាក់លាក់មួយដូចជាអាយុ ភេទ ជាដើម ដើម្បីធានាពីសុវត្ថិភាពរបស់ក្រុមមនុស្សមួយទៀត ដែលត្រូវចាក់វ៉ាក់សាំង បន្ទាប់ពីការពិសោធន៍ទទួលជោគជ័យ។ ក្នុងដំណាក់កាលនេះ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសាកល្បងជាច្រើនលើក ដើម្បីវាយតម្លៃក្រុមវ័យរបស់មនុស្សខុសគ្នា។ ដំណាក់កាលទីពីរនេះ មានមនុស្សចំនួនពីរក្រុម ដោយមួយក្រុមមិនត្រូវបានចាក់វ៉ាក់សាំងពិសោធន៍ និងមួយក្រុមទៀតចាក់វ៉ាក់សាំងពិសោធន៍ ដែលយកមកធៀបគ្នា ដើម្បីដឹងពីប្រសិទ្ធភាពរបស់វ៉ាក់សាំង។ ការពិសោធ អាចប្រើពេលរហូតដល់ ២ ទៅ៣ឆ្នាំ។
ដំណាក់កាលទី៣
ក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ក៏ដូចជាក្រុមហ៊ុនផលិតថ្នាំពេទ្យ សាកល្បងវ៉ាក់សាំងលើមនុស្សជាច្រើនពាន់នាក់ និងប្រៀបធៀបជាមួយមនុស្សមួយក្រុមទៀត ដែលមានអាយុប្រហែលគ្នា។ ក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះ គេសាកល្បងវ៉ាក់សាំងនៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន ដើម្បីពិនិត្យមើលពីសុវត្ថិភាពរបស់វ៉ាក់សាំងនៅក្នុងតំបន់នីមួយៗ។ ដោយសារតែការសាកល្បងលើវ៉ាក់សាំងត្រូវធ្វើលើមនុស្សច្រើន និងតំបន់មួយចំនួន ក្នុងដំណាក់នេះ អាចប្រើរយៈពេលពី២ ទៅ៤ឆ្នាំ។
បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ដំណាក់កាលទាំងបី អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រត្រូវពិនិត្យឡើងវិញលើប្រសិទ្ធភាព និងសុវត្ថិភាពរបស់វ៉ាក់សាំង ដើម្បីទទួលបានការផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណ ឬការអនុញ្ញាតឲ្យលក់វ៉ាក់សាំង។ ទន្ទឹមគ្នានេះ អាជ្ញាធរប្រទេសនីមួយៗ ក៏ត្រូវសិក្សាពីការស្រាវជ្រាវ និងពិនិត្យលើនីតិវិធីនៃការអភិវឌ្ឍវ៉ាក់សាំងផងដែរ មុននឹងអនុញ្ញាតឲ្យប្រើប្រាស់នៅក្នុងប្រទេសខ្លួន ឬបញ្ជាទិញពីក្រុមហ៊ុន។ ការត្រួតពិនិត្យ ដើម្បីផ្តល់ការទទួលស្គាល់លើវ៉ាក់សាំងអាចប្រើពេលពី ១ ទៅ២ឆ្នាំឯណោះ។
ទាល់តែប្រទេសនីមួយៗ អនុញ្ញាតឲ្យប្រើប្រាស់សិន ទើបយុទ្ធនាការនៃការចាក់វ៉ាក់សាំងនៅក្នុងប្រទេស អាចធ្វើទៅបាន។ បើទោះបីជាវ៉ាក់សាំងត្រូវបានចាក់ឲ្យប្រជាជនមែន ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញនៅតែបន្តពិនិត្យមើលប្រសិទ្ធភាពរបស់វ៉ាក់សាំងដដែល ដើម្បីធានាពីសុវត្ថិភាពប្រជាជន។
កន្លងមក ការអភិវឌ្ឍវ៉ាក់សាំង ត្រូវការរយៈពេលច្រើនជាង ១០ឆ្នាំ ដើម្បីសម្រេចទទួលបានជោគជ័យលើវ៉ាក់សាំងនីមួយៗ។ ឧទាហរណ៍ វ៉ាក់សាំងប្រឆាំងជំងឺរបេង ត្រូវបានអភិវឌ្ឍក្នុងរយៈពេលប្រមាណ ១៣ឆ្នាំ ពោលគឺចាប់ពីឆ្នាំ១៩០៨ ដល់ឆ្នាំ១៩២១។ វ៉ាក់សាំងខ្លះទៀត ក៏ត្រូវបានអភិវឌ្ឍតិចជាង ១០ឆ្នាំផងដែដូចជា វ៉ាក់សាំងជំងឺអេបូឡា ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយអាមេរិក នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ដោយផ្តើមអភិវឌ្ឍពីឆ្នាំ២០១៤ ។
ចំណែកករណីវ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ វិញ អាចនិយាយបានថា ការអភិវឌ្ឍ គឺលឿងជាងវ៉ាក់សាំងដទៃ ដោយសារវាប្រើរយៈពេល មិនដល់ ១ឆ្នាំ និងត្រូវបានប្រទេសមួយចំនួន ដូចជា អង់គ្លេស អាមេរិក កាណាដា និងសិង្ហបុរីជាដើម បានអនុញ្ញាតឲ្យប្រើប្រាស់វ៉ាក់សាំងនៅក្នុងប្រទេសរៀងៗខ្លួន។ ការអភិវឌ្ឍរបស់ក្រុមហ៊ុននៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗលឿនបែបនេះ អាចដោយសារ ការប្រកួតប្រជែងរបស់បណ្តាប្រទេសនីមួយៗ ការពន្លឿននីតិវិធីពិសោធន៍ ព្រោះកូវីដជាជំងឺឆ្លងសកល និងប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍនៃបច្ចេកវិទ្យាកាន់តែទំនើបរបស់ពិភពលោកជាដើម៕
Tag:
វ៉ាក់សាំង
កូវីដ-១៩
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 4 ថ្ងៃ
