អន្តរជាតិ
ដល់ពេលចិនត្រូវភ័យ ក្រោយហ្វីលីពីនផ្តល់មូលដ្ឋានយោធាអាមេរិកក្បែរសមុទ្រចិនខាងត្បូង?
×![]()
អវត្តមានដំណោះស្រាយរួមលើជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងរវាងរដ្ឋពាក់ព័ន្ធអាស៊ាន និងចិន បានបង្កឲ្យមានភាពតានតឹងកាន់តែធ្ងន់ឡើងៗ ដ្បិតការប្រឈមនេះ មិនត្រឹមតែជាភាសាការទូតនោះទេ តែវាជាការ ប្រឈមមុខផ្នែកសព្វាវុធ និងយោធានៅក្នុងតំបន់ជម្លោះ។ ស្របនឹងភាពតានតឹងនេះ ហ្វីលីពីនដែលជារដ្ឋពាក់ព័ន្ធជម្លោះ បានអនុញ្ញាតឲ្យអាមេរិកដាក់មូលដ្ឋានយោធា៥កន្លែងនៅក្នុងទឹកដីហ្វីលីពីនក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលស្ថិតមិនឆ្ងាយពីតំបន់ជម្លោះប៉ុន្មាននោះទេ។ តើការប្រឈមមុខ ដែនសមុទ្រនឹងត្រូវទៅជាយ៉ាងណារវាងអាមេរិក និងចិន? 
-
សូមស្ដាប់ព័ត៌មានលម្អិត៖
នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា មន្ត្រីអាមេរិក និងហ្វីលីពីន បានប្រកាសពីកិច្ចព្រមព្រៀងមួយរវាងភាគីទាំងពីរស្តីពីទីតាំងប្រាំកន្លែងសម្រាប់ការដាក់មូលដ្ឋានយោធារបស់អាមេរិកនៅក្នុងទឹកដីហ្វីលីពីនក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពង្រឹងវិស័យការពារ (EDCA)។ តាមរយៈកិចព្រមព្រៀងនេះកងទ័ពអាមេរិក នឹងអាចឈរនៅក្នុងទឺកដីហ្វីលីពីនដោយស្របច្បាប់ក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិមនុស្សធម៌ និងសន្តិសុខដែនសមុទ្រ។
១. តើអ្វីជាកិច្ចព្រមព្រៀង EDCA?
កិច្ចព្រមព្រៀងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពង្រឹងវិស័យការពារ (EDCA) គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងអាមេរិក និងហ្វីលីពីន ដែលបានចុះហត្ថលេខានៅឆ្នាំ២០១៤។ ហើយវាបានចូលជាធរមាននៅដើមឆ្នាំ២០១៦ បន្ទាប់ពីតុលាការកំពូលហ្វីលីពីនប្រកាសពីធម្មនុញ្ញភាពនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ។
កិច្ចព្រមព្រៀងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពង្រឹងវិស័យការពារ នឹងផ្តល់លទ្ធភាពឲ្យកងទ័ពអាមេរិកអាចបំពាក់សព្វាវុធ និងបញ្ជូនកងទ័ពរបស់ខ្លួនមកកាន់ទឹកដីហ្វីលីពីនបានដោយស្របច្បាប់។ បន្ថែមពីនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ក៏នឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់កងទ័ពហ្វីលីពីន ក្នុងការទទួលបាន ការហ្វឹកហ្វឺនបន្ថែមពីអាមេរិក ការការពារសន្តិសុខដែនសមុទ្រ និងប្រតិបត្តិការមនុស្សធម៌ និងមហន្តរាយផ្សេងៗទៀតផង។
ជាមួយគ្នាលោក ចន ឃើបប៊ី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិក បានថែ្លងក្នុងឱកាសនៃសង្ខេបព័ត៌មាននៅ ចុងសប្តាហ៍មុនថា អាមេរិក និងហ្វីលីពីន បានពិភាក្សាពីជំហានបន្ទាប់សម្រាប់ការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀង កិច្ចសហប្រតិបត្តិការពង្រឹងវិស័យការពារ។ លោក បន្ថែមថា ភាគីទាំងពីរក៏បានជជែកពីយន្តការផ្សេងៗ ដែលអាមេរិក អាចជួយហ្វីលីពីនដើម្បីធ្វើទំនើបកម្មទាហានហ្វីលីពីនផងដែរ។
២. វត្តមានទ័ពអាមេរិកដើម្បីការពារហ្វីលីពីន ឬប្រឆាំងចិន?
តាមពិតទៅវត្តមានកងទ័ពអាមេរិកនៅហ្វីលីពីន មានមែនជារឿងដែលត្រូវភ្ញាក់ផ្អើលនោះទេ ពោលគឺ អាមេរិកដែលជាអតីតម្ចាស់អាណានិគមផងដែរនោះ ធ្លាប់មានមូលដ្ឋានយោធាក្នុងទឹកដីហ្វីលីពីនតាំងពីសម័យសង្គ្រាមលោកលើកទី២មកម្ល៉េះ។ តែក្នុងឆ្នាំ១៩៩២ អាមេរិក បានដកទ័ពរបស់ខ្លួនចេញពីហ្វីលីពីនវិញអស់។
យ៉ាងណាក៏ដោយ វត្តមានជាថ្មីរបស់កងទ័ពអាមេរិកក្នុងទឹកដីហ្វីលីពីនលើកនេះ គឺស្របជាមួយនឹងការឡើងកម្តៅនៃការប្រឈមមុខគ្នានៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ពោលគឺនៅពេលដែលមានការចោទប្រកាន់គ្នាលើការធ្វើយោធូបនីយកម្មនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រ។ វត្តមានកងទ័ពអាមេរិក នឹងឈរជើងនៅក្នុងទឹកដីហ្វីលីពីនក្នុងមូលដ្ឋានទ័ពអាកាស Antonio Bautista, Fort Magsaysay, Basa , Lumbia, និង មូលដ្ឋានទ័ពអាកាស Mactan-Benito Ebuen។
អ្វីគួរកត់សម្គាល់នៅក្នុងមូលដ្ឋានយោធាអាកាសទាំងប្រាំនោះ Antonio Bautista គឺជាមូលដ្ឋានមួយដែលស្ថិតនៅក្បែរសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលកន្លងមកតំបន់នោះ ក៏ធ្លាប់មានការប្រឈមមុខគ្នារវាងហ្វីលីពីន និងចិនផងដែរ។ សកម្មភាពនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា អាមេរិកនឹងឆ្លៀតឱកាសទាំងការពារសម្ព័ន្ធមិត្តខ្លួនហ្វីលីពីនផង និងដើម្បីប្រឆាំងសកម្មភាពរបស់ចិនដែលកំពុងតែព្យាយាមបង្កើនអំណាចនៅក្នុងតំបន់ជាពិសេសេនោះ គឺនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងផងដែរ។ នេះ ក៏មានន័យដែរថា ប្រសិនបើមានការប្រឈមរវាងហ្វលីពីនជាមួយនឹងចិន អាមេរិក នឹងអាចជួយហ្វីលីពីន បានគ្រប់ពេលវេលា។ តែមកទល់ពេលនេះ ចិន មិនទាន់មានប្រតិកម្មជុំវិញបញ្ហានេះនៅឡើយនោះទេ។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរ ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺជាជម្លោះដែនអធិបតេយ្យដែលមានរដ្ឋពាក់ព័ន្ធ អាស៊ានរួមមានព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម ជាមួយនឹងចិន។ ជម្លោះនេះ បានអូស បន្លាយដោយគ្មានដំណោះស្រាយជាច្រើនទសវត្សរ៍ហើយ ដ្បិតភាគីនីមួយៗ មានអំណះអំណាងផ្សេង ៗគ្នាទៅលើតំបន់ទាមទារដែលត្រួតស៊ីគ្នា ជាពិសេសនោះ គឺជាមួយនឹងចិនដែលបានទាមទារស្ទើរតែ ទាំងស្រុងនៃតំបន់ជម្លោះ។
រយៈពេលចុងក្រោយនេះ អាមេរិក បានចោទចិនថាកំពុងធ្វើយោធូបនីយកម្មនៅក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងតាមរយៈការបំពាក់ប្រព័ន្ធមីស៊ីល និងសព្វាវុធផ្សេងៗ ខណៈ ចិន ថាជាសកម្មភាព ការពារអធិបតេយ្យខ្លួនឯង។ បន្ថែមពីនេះចិន ក៏បានចោទអាមេរិកវិញថាជាអ្នកដែលកំពុងបង្កឲ្យមាន ភាពតានតឹងក្នុងតំបន់ជម្លោះតាមរយៈការបញ្ជូននាវាល្បាត និងយន្តហោះចម្បាំងមកកាន់តំបន់ជម្លោះម្តងហើយម្តងទៀត៕
-
សូមស្ដាប់ព័ត៌មានលម្អិត៖
នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា មន្ត្រីអាមេរិក និងហ្វីលីពីន បានប្រកាសពីកិច្ចព្រមព្រៀងមួយរវាងភាគីទាំងពីរស្តីពីទីតាំងប្រាំកន្លែងសម្រាប់ការដាក់មូលដ្ឋានយោធារបស់អាមេរិកនៅក្នុងទឹកដីហ្វីលីពីនក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពង្រឹងវិស័យការពារ (EDCA)។ តាមរយៈកិចព្រមព្រៀងនេះកងទ័ពអាមេរិក នឹងអាចឈរនៅក្នុងទឺកដីហ្វីលីពីនដោយស្របច្បាប់ក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិមនុស្សធម៌ និងសន្តិសុខដែនសមុទ្រ។
១. តើអ្វីជាកិច្ចព្រមព្រៀង EDCA?
កិច្ចព្រមព្រៀងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពង្រឹងវិស័យការពារ (EDCA) គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងអាមេរិក និងហ្វីលីពីន ដែលបានចុះហត្ថលេខានៅឆ្នាំ២០១៤។ ហើយវាបានចូលជាធរមាននៅដើមឆ្នាំ២០១៦ បន្ទាប់ពីតុលាការកំពូលហ្វីលីពីនប្រកាសពីធម្មនុញ្ញភាពនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ។
កិច្ចព្រមព្រៀងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពង្រឹងវិស័យការពារ នឹងផ្តល់លទ្ធភាពឲ្យកងទ័ពអាមេរិកអាចបំពាក់សព្វាវុធ និងបញ្ជូនកងទ័ពរបស់ខ្លួនមកកាន់ទឹកដីហ្វីលីពីនបានដោយស្របច្បាប់។ បន្ថែមពីនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ក៏នឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់កងទ័ពហ្វីលីពីន ក្នុងការទទួលបាន ការហ្វឹកហ្វឺនបន្ថែមពីអាមេរិក ការការពារសន្តិសុខដែនសមុទ្រ និងប្រតិបត្តិការមនុស្សធម៌ និងមហន្តរាយផ្សេងៗទៀតផង។
ជាមួយគ្នាលោក ចន ឃើបប៊ី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិក បានថែ្លងក្នុងឱកាសនៃសង្ខេបព័ត៌មាននៅ ចុងសប្តាហ៍មុនថា អាមេរិក និងហ្វីលីពីន បានពិភាក្សាពីជំហានបន្ទាប់សម្រាប់ការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀង កិច្ចសហប្រតិបត្តិការពង្រឹងវិស័យការពារ។ លោក បន្ថែមថា ភាគីទាំងពីរក៏បានជជែកពីយន្តការផ្សេងៗ ដែលអាមេរិក អាចជួយហ្វីលីពីនដើម្បីធ្វើទំនើបកម្មទាហានហ្វីលីពីនផងដែរ។
២. វត្តមានទ័ពអាមេរិកដើម្បីការពារហ្វីលីពីន ឬប្រឆាំងចិន?
តាមពិតទៅវត្តមានកងទ័ពអាមេរិកនៅហ្វីលីពីន មានមែនជារឿងដែលត្រូវភ្ញាក់ផ្អើលនោះទេ ពោលគឺ អាមេរិកដែលជាអតីតម្ចាស់អាណានិគមផងដែរនោះ ធ្លាប់មានមូលដ្ឋានយោធាក្នុងទឹកដីហ្វីលីពីនតាំងពីសម័យសង្គ្រាមលោកលើកទី២មកម្ល៉េះ។ តែក្នុងឆ្នាំ១៩៩២ អាមេរិក បានដកទ័ពរបស់ខ្លួនចេញពីហ្វីលីពីនវិញអស់។
យ៉ាងណាក៏ដោយ វត្តមានជាថ្មីរបស់កងទ័ពអាមេរិកក្នុងទឹកដីហ្វីលីពីនលើកនេះ គឺស្របជាមួយនឹងការឡើងកម្តៅនៃការប្រឈមមុខគ្នានៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ពោលគឺនៅពេលដែលមានការចោទប្រកាន់គ្នាលើការធ្វើយោធូបនីយកម្មនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រ។ វត្តមានកងទ័ពអាមេរិក នឹងឈរជើងនៅក្នុងទឹកដីហ្វីលីពីនក្នុងមូលដ្ឋានទ័ពអាកាស Antonio Bautista, Fort Magsaysay, Basa , Lumbia, និង មូលដ្ឋានទ័ពអាកាស Mactan-Benito Ebuen។
អ្វីគួរកត់សម្គាល់នៅក្នុងមូលដ្ឋានយោធាអាកាសទាំងប្រាំនោះ Antonio Bautista គឺជាមូលដ្ឋានមួយដែលស្ថិតនៅក្បែរសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលកន្លងមកតំបន់នោះ ក៏ធ្លាប់មានការប្រឈមមុខគ្នារវាងហ្វីលីពីន និងចិនផងដែរ។ សកម្មភាពនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា អាមេរិកនឹងឆ្លៀតឱកាសទាំងការពារសម្ព័ន្ធមិត្តខ្លួនហ្វីលីពីនផង និងដើម្បីប្រឆាំងសកម្មភាពរបស់ចិនដែលកំពុងតែព្យាយាមបង្កើនអំណាចនៅក្នុងតំបន់ជាពិសេសេនោះ គឺនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងផងដែរ។ នេះ ក៏មានន័យដែរថា ប្រសិនបើមានការប្រឈមរវាងហ្វលីពីនជាមួយនឹងចិន អាមេរិក នឹងអាចជួយហ្វីលីពីន បានគ្រប់ពេលវេលា។ តែមកទល់ពេលនេះ ចិន មិនទាន់មានប្រតិកម្មជុំវិញបញ្ហានេះនៅឡើយនោះទេ។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរ ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺជាជម្លោះដែនអធិបតេយ្យដែលមានរដ្ឋពាក់ព័ន្ធ អាស៊ានរួមមានព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម ជាមួយនឹងចិន។ ជម្លោះនេះ បានអូស បន្លាយដោយគ្មានដំណោះស្រាយជាច្រើនទសវត្សរ៍ហើយ ដ្បិតភាគីនីមួយៗ មានអំណះអំណាងផ្សេង ៗគ្នាទៅលើតំបន់ទាមទារដែលត្រួតស៊ីគ្នា ជាពិសេសនោះ គឺជាមួយនឹងចិនដែលបានទាមទារស្ទើរតែ ទាំងស្រុងនៃតំបន់ជម្លោះ។
រយៈពេលចុងក្រោយនេះ អាមេរិក បានចោទចិនថាកំពុងធ្វើយោធូបនីយកម្មនៅក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងតាមរយៈការបំពាក់ប្រព័ន្ធមីស៊ីល និងសព្វាវុធផ្សេងៗ ខណៈ ចិន ថាជាសកម្មភាព ការពារអធិបតេយ្យខ្លួនឯង។ បន្ថែមពីនេះចិន ក៏បានចោទអាមេរិកវិញថាជាអ្នកដែលកំពុងបង្កឲ្យមាន ភាពតានតឹងក្នុងតំបន់ជម្លោះតាមរយៈការបញ្ជូននាវាល្បាត និងយន្តហោះចម្បាំងមកកាន់តំបន់ជម្លោះម្តងហើយម្តងទៀត៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
