អន្តរជាតិ
×![]()
ដោយ: ធៀន ភារិន្ទ
ឆ្នាំ២០១៩ នេះ គឺជាឆ្នាំ ដែលបានបង្កើតព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗជាច្រើន នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន ហើយព្រឹត្តិការណ៍ខ្លះអាចអង្រួនពិភពលោកទៀតផង។ ក្នុងនោះមានចាប់ពីបញ្ហាជនជាតិភាគតិចរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ដល់បញ្ហាភ្លើងឆេះព្រៃឥណ្ឌូណេស៊ី រហូតដល់បញ្ហាផ្សែងពុលនៅប្រទេសថៃ និងជំនួបប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ និងមេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង គីម ជុងអ៊ុន នៅវៀតណាមជាដើម។ ខាងក្រោមនេះ គឺជាព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗ ដែលបានកើតឡើងនៅក្នុង តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ក្នុងឆ្នាំ ២០១៩នេះ៖
បញ្ហាជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា
បញ្ហាជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា នៅតែជារឿងដ៏ចំបងមួយនៅអាស៊ីអាគ្នេណ៍ បើទោះបីជាបញ្ហានេះ បានក៏ឡើងតាំងពីឆ្នាំ ២០១៧ មកក៏ដោយ។ តាមរយៈវិបត្តិនេះ ជនភៀសខ្លួន ប្រមាណជាជាង ៧០ម៉ឺននាក់ បានភៀសខ្លួនទៅបង់ក្លាដែស ខណៈពេលសហគមន៍អន្តរជាតិ កំពុងដាក់សម្ពាធឲ្យមីយ៉ាន់ម៉ា ធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ជនជាតិភាគតិចមួយនេះ។ ប៉ុន្តែគម្រោងមាតុភូមិន៍កន្លងមក បានទទួលបរាជ័យជាបន្តបន្ទាប់។
ដោយសារតែការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើជនជាតិភាគតិចរ៉ូហ៊ីងយ៉ានេះ នាថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា ហ្គំប៊ី ដែលតំណាងឲ្យក្រុមប្រទេសកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឥស្លាមទាំង ៥៧ប្រទេស បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដើម្បីទាមទារឲ្យមីយ៉ាន់ម៉ាទម្លាក់ចោលការបង្ក្រាបលើជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា និងដាក់ទណ្ឌកម្មលើអ្នកដែលពាក់ព័ន្ធ។
ក្រៅពីពាក្យបណ្តឹងហ្គំប៊ី មីយ៉ាន់ម៉ាបានរងសម្ពាធតាមផ្លូវច្បាប់ពីអន្តរជាតិពីរបន្ថែមទៀត។ ក្នុងនោះមានដូចជា ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សដាក់ពាក្យប្តឹងលោកស្រីស៊ូជី និងក្រុមយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា នៅប្រទេសអាហ្សង់ទីនក្រោម«យុត្តិការសកល» និងចុងក្រោយគឺ តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិចេញសេចក្តីសម្រេច បើកការស៊ើបអង្កេតពេញលេញមួយជុំវិញសំណុំរឿងរ៉ូហ៊ីងយ៉ា។ ដោយឡែកអាមេរិកឯណោះវិញ បានដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រីយោធាភូមាជាបន្តបន្ទាប់។
បញ្ហាភ្លើងឆេះព្រៃនៅឥណ្ឌូណេស៊ី
នារដូវក្តៅឆ្នាំ ២០១៩ ឥណ្ឌូណេស៊ី បានទទួលរងភ្លើងឆេះព្រៃយ៉ាងដំណំ។ បើមើលតាមរយៈផ្កាយរណប កាលពីថ្ងៃទី១២ កញ្ញា ភ្លើងឆេះព្រៃមានរហូតដល់ ១៦០០កន្លែងឯណោះ។ ការណ៍នេះ ឥណ្ឌូណេស៊ី បានបញ្ជូនមន្ត្រីពន្លត់អគ្គីភ័យទៅជាច្រើននាក់។ ចំណែកឯផ្សែងដែលកើតចេញពីភ្លើងឆេះព្រៃ បានហ៊ុយទៅដល់ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី និងប្រទេសមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ចាប់ពីមន្ត្រី រហូតដល់នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី មហាធៀ មហាម៉ាត់ បានត្អូញត្អែរពីបញ្ហានេះជាខ្លាំង។ ហើយបញ្ហានេះ បានបង្កឲ្យសាលារៀង កន្លែងសាធារណមួយចំនួន នៅក្នុងឥណ្ឌូណេស៊ី និងម៉ាឡេស៊ី ត្រូវបិទបណ្តោះអាសន្ន ដើម្បីការពារសុខភាពប្រជាជន។ បញ្ហានេះ រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌូណេស៊ី បានអះអាងថា បណ្តាលមកពីបាតុភូតអាកាសធាតុ El Nino ការកាប់ឆ្ការ និងដុតសម្អាតព្រៃយកដីធ្វើកសិកម្ម រួមនិងការដាំដំណាំផ្សេងៗផងដែរ។
បញ្ហាផ្សែងពុលនៅក្នុងប្រទេសថៃ
បញ្ហាផ្សែងពុលនៅក្នុងប្រទេសថៃ បានលងបន្លាចស្ទើរតែពេញមួយឆ្នាំ ២០១៩។ បញ្ហានេះ បានកើតឡើងតាំងពីដើមឆ្នាំ ២០១៩ រហូតមកដល់ចុងឆ្នាំ។ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា បានចាត់វិធានការគ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ ក្នុងនោះ ចំណាត់ការចាប់តាំងពី បង្កើតភ្លៀងសិប្បនិម្មិត ដល់ បិទរោងចក្រមួយចំនួន រហូតដល់បិទសាលារៀន និងឲ្យប្រជាជនសម្ងំនៅតែក្នុងផ្ទះទៀត ដើម្បីកាត់បន្ថយកម្រិតផ្សែងពុលនៅក្នុងបរិយាកាស ក៏ដូចជាការពារសុវត្ថិភាពរបស់ប្រជាជន។
ការបង្កផ្សែងពុលនៅក្នុងបរិយាកាសនេះ ត្រូវបានបង្កដោយ ផ្សែងបំពុលដែលចេញពីយានយន្ត, ផ្សែងបំពុលដែលចេញពីរោងចក្រ,ការដុតបំផ្លាញដីស្រែ និងសំណង់ជាដើម។ ជាក់ស្តែងកម្រិតនៃសារធាតុពុលនៅក្នុងខ្យល់ទំហំ២,៥ មីលីម៉ែត្រ ឬមានអង្កត់ផ្ចិតតូចជាងនេះ បានកើនឡើងចន្លោះពី ៣២-៨៤ មីក្រូក្រាមក្នុងមួយម៉ែត្រគូប នៅក្នុងខ្យល់នាទីក្រុងបាងកក នៅថ្ងៃទី២១ ដល់ព្រឹកថ្ងៃទី២២ ខែតុលា។ បរិមាណនេះ គឺហួសកម្រិតសុវត្ថិភាព ដែលត្រូវបានកំណត់ដោយរដ្ឋាភិបាលនៅត្រឹម៥០ មីក្រូក្រាមក្នុងមួយម៉ែតគូប។
ជំនួបប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ និង គីម ជុងអ៊ុន នៅវៀតណាម
ជារឿងដ៏គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល ដែលវៀតណាម បានក្លាយជាទីតាំងចរចាបញ្ហារំសាយកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរអាមេរិក និងកូរ៉េខាងជើង។ បន្ទាប់ពីកិច្ចចរចានៅសិង្ហបុរី នាថ្ងៃទី១២ ខែមិថុនា ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងទីក្រុងព្យុងយ៉ាង បានចំណាយពេលយ៉ាងយូរ ទើបសម្រេចយកវៀតណាម ជាកន្លែងជំនួបចរចាលើកទី២។
មូលហេតុ ដែលប្រទេសទាំងពីរជ្រើសយកវៀតណាម ទំនងមកពីប្រទេសនេះ មានទីតាំងស្ថិតនៅជិតកូរ៉េខាងជើង មានទំនាក់ទំនងល្អរវាងអាមេរិក និងកូរ៉េខាងជើង បញ្ហាសន្តិសុខនៅវៀតណាមល្អ និងមូលហេតុជាច្រើនផ្សេងទៀត។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ជំនួបរវាងប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ និងមេដឹកនាំ កូរ៉េខាងជើង នាថ្ងៃទី២៧ ដល់ ២៨ ខែកុម្ភៈ បានទទួលបរាជ័យម្តងទៀត ដោយជំនួបលើកទីពីរនេះ មិនទទួលបានលទ្ធផលអ្វីសោះ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ រហូតមកទល់ពេលនេះ បញ្ហាកូរ៉េខាងជើង នៅតែមិនទាន់អាចដោះស្រាយបានដដែល។
ពិធីឡើងគ្រងរាជព្រះមហាក្សត្រនៅប្រទេសថៃ និងការដកមន្ត្រីវាំង
បន្ទាប់ពីបិតា ភូមិបុល អាឌុលយ៉ាដេត ដែលចូលទិវង្គតក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦មក មហាក្សត្រ មហា វជិរាលង្ករណ៍ បានឡើងសោយរាជ្យក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧ ។ ទើបតែថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩នេះទេ ទើបមក មហាក្សត្រ មហា វជិរាលង្ករណ៍ ឡើងគ្រងរាជ្យជាផ្លូវការ ក្នុងនាមជាស្ដេចរាមាទី១០ នៃរាជវង្សចក្រីរបស់ថៃ។
បន្ទាប់ពីឡើងគ្រងរាជជាផ្លូវការ ស្តេចរាមាទី១០ បានបង្កើនអំណាចរបស់ព្រះអង្គជាបន្តបន្ទាប់។ តួយ៉ាងដូចជា ការផ្ទេរយោធាចំនួនពីរកងពល មកដាក់ក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះរាជវាំងដោយផ្ទាល់។ បន្ទាប់ពីឡើងគ្រងរាជ្យបានប៉ុន្មានខែ មហាក្សត្រ មហា វជិរាលង្ករណ៍ដកបុណ្យសក្តិស្នំឯក ព្រោះមិនស្មោះត្រង់ និងចង់បានតំណែងខ្ពង់ខ្ពស់ និងមន្ត្រីវាំងជាង១០រូបទៀត ពីការល្មើសក្រមប្រតិបត្តិ។ ប៉ុន្តែក្រោយមកទ្រង់បានប្រគល់តំណែង និងយសសក្តិ ដល់មន្ត្រី៣ ឬ៤រូបវិញ។
កិច្ចប្រជុំអាស៊ានលើកទី ៣៥
កិច្ចប្រជុំអាស៊ានលើកទី ៣៥ នាទីក្រុងបាំងកក និងខេត្តនន្ទបុរី ចាប់ពីថ្ងៃទី២ ដល់ ថ្ងៃទី៤ ខែវិច្ឆិកា បានធ្វើឡើងក្រោមប្រធានបទ «ជំរុញភាពជាដៃគូសម្រាប់ចីរភាព» ដោយមានការចូលរួមពីប្រមុខរដ្ឋ និងប្រមុខរដ្ឋាភិបាលរបស់បណ្តាប្រទេសអាស៊ានទាំង ១០។ ប្រទេសសមាជិកអាស៊ានទាំង ១០ បានជជែកពិភាក្សាពីបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង បញ្ហាសន្តិសុខប្រពៃណី និងមិនមែនប្រពៃណី ការផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈរវាងបណ្តាប្រទេសទាំងអស់ បញ្ហារ៉ូហ៊ីងយ៉ា និងការស្វែងរកដៃគូសហប្រតិបត្តិការសម្រាប់អាស៊ានជាដើម។
ក្រៅពីកិច្ចប្រជុំអាស៊ានលើកទី ៣៥ នៅមានកិច្ចប្រជុំផ្សេងៗទៀត ដូចជា កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-ចិន, កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-ឥណ្ឌាលើកទី ១៦, កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-អង្កការសហប្រជាជាតិលើកទី១០, កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានបូកបី លើកទី២២, កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-អាមេរិក លើកទី៧, កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ាលើកទី១៤, កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-ជប៉ុន លើកទី២២ និងកិច្ចប្រជុំភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចតំបន់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ឬRCEP លើកទី៣។ តាមរយៈកិច្ចប្រជុំកំពូលទាំងនេះ ប្រទេសចូលរួមទាំងអស់ បានទទួលផ្លែផ្កាគួរឲ្យកាត់សម្គាល់ តាមរយៈការទទួលបានអ្នកវិនិយោគ ការចរចាលើពាណិជ្ជកម្មសេរី ការដោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងៗជាដើម៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
