បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
×![]()
មូលហេតុការងាកត្រលប់មករកតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍របស់មហាអំណាចរុស្ស៊ី ត្រូវបានគេវិភាគនិងផ្តល់យោបល់ផ្សេងៗគ្នា។ ខ្លះថា វាជាការស្វែងរកទីផ្សារសម្រាប់សព្វាវុធនិងធនធាន ដោយសារតែរុស្ស៊ីរងទណ្ឌកម្មលោកខាងលិចជាពិសេសសហភាពអឺរ៉ុបតែម្តង ក្រោយឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ តែយ៉ាងណាមិញ អ្នកជំនាញកម្ពុជា និងជាអតីតមន្ត្រីទូតកម្ពុជាប្រចាំរុស្ស៊ី លោកសាស្ត្រាចារ្យ ខៀវ ថវិកា មិនយល់ស្របចំពោះការលើកឡើងបែបនេះទេ ហើយលោកក៏ចាត់ទុកថាសកម្មភាពរុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែនមិនប៉ះពាល់ច្បាប់អន្តរជាតិដូចគេចោទឡើយ។ លោកអះអាងថា រុស្ស៊ីរងការកៀបសង្កត់ខ្លាំងពីសំណាក់លោកខាងលិច ហើយរុស្ស៊ីធ្លាប់ប្រឈមបញ្ហាមួយចំនួនដូចកម្ពុជាដូច្នេះដែរ។
សូមស្តាប់បទសម្ភាសន៍រវាងលោក សៅ ផលនិស្ស័យ ជាមួយលោកសាស្ត្រាចារ្យ ខៀវ ថវិកា ពាក់ព័ន្ធបញ្ហានេះ៖
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ លោកសាស្ត្រាចារ្យ ដោយសារតែ តាំងពីឆ្នាំ ២០១៤ ក្រោយពេលអ៊ុយក្រែនធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិ រុស្ស៊ីធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិដែរដោយសារក្រសោបយកទឹកដី Crimea និងស្ថិតក្រោមទណ្ឌកម្មរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ តើការងាកមកអាស៊ីអាគ្នេយ៍នេះដោយសារ ស្វែងរកទីផ្សារថ្មីព្រោះវិបត្តិអ៊ុយក្រែនមែនទេ?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ ខ្ញុំមិនគិតចឹងទេ។ អ្នកខ្លះវិភាគរឿងអ៊ុយក្រែនខុស។ តាមពិតវាឈ្មោះ គ្រឹម មិនមែនគ្រីមា (Crimea) ទេ។ ដូចខ្ញុំសិក្សានៅរុស្ស៊ី ១២ឆ្នាំ និងធ្វើទូតនៅរុស្ស៊ី ៤ ឆ្នាំ សរុបទៅ ១៦ឆ្នាំ។ ខ្ញុំស្គាល់ច្បាស់ណាស់ប្រវត្តិសាស្ត្ររុស្ស៊ី។ ពីដើមទឹកដី Crimea ជាទឹកដីរបស់រុស្ស៊ីដែលយើងហៅថា សូវៀត។ សូវៀតពីដើម វាជាក្រុមប្រឹក្សា ដែលមានសមាជិកចំនួន ១៥ ក្នុងនោះមានកាហ្សាស្ថាន បេឡារ៉ុស អ៊ុយក្រែនជាដើម។ ដល់ឥឡូវរលាយអស់ទៅ រដ្ឋទាំងអស់នោះវាទៅជារដ្ឋឯករាជ្យ ហើយវានៅសល់ជនជាតិមួយមានឈ្មោះថា «រុស្ស៊ី»។ លោកឃើញទេសញ្ញាផ្លាករុស្ស៊ីមានឥន្ទ្រីក្បាលពីរ។ ម៉េចបានយើងថា ក្បាលពីរ? ព្រោះរុស្ស៊ីម្ខាងវាតទីនៅអឺរ៉ុប ម្ខាងវាតទីនៅអាស៊ី។ ទឹកដីវាធំណាស់ពីកើតមកលិចជាង ១ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រ។
ដូច្នេះ រឿង Crimea នេះពីដើមជាទឹកដីរបស់រុស្ស៊ី។ ប៉ុន្តែជំនាន់នោះមេដឹកនាំរុស្ស៊ីម្នាក់លោក នីគីតា គ្រូសឆេវ ( Nikita Kruchev) គាត់បានទៅកាន់តំណែងនៅអ៊ុយក្រែនព្រោះគាត់ជំនួស ស្តាលីន ។ ហើយមេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនយកចិត្តគាត់ គាត់ក៏កាត់ដី Crimea ឲ្យទៅ។ ប៉ុន្តែអ៊ុយក្រែនបំបែកជារដ្ឋឯករាជ ទឹកដី Crimea នេះនៅតែជាបញ្ហា ដែលមានសមុទ្រខ្មៅនេះ។ ហើយទឹកដីនេះជាកន្លែងនាវាចរណ៍របស់កងទ័ពរបស់រុស្ស៊ី ព្រោះរុស្ស៊ីបានជួលពីអ៊ុយក្រែន។ តែមានកំហុសម្យ៉ាងពីយូរហើយ ដោយសារអ្នកដឹកនាំអ៊ុយក្រែនបង្ខំប្រជាជន Crimea ឲ្យនិយាយភាសាអ៊ុយក្រែន ដោយចេញច្បាប់មិនឲ្យរៀនភាសាររុស្ស៊ី។ តែគេអត់ព្រមព្រោះភាគច្រើនជាជនជាតិរុស្ស៊ី ហើយដល់ប្រជាជនអត់យល់ព្រម អាជ្ញាធរអ៊ុយក្រែនមិនចេញលិខិតឆ្លងដែនឲ្យប្រជាជនឡើយ។
ក្រោយមកប្រជាជនចាប់ផ្តើមតវ៉ា តែថ្នាក់ដឹកនាំអ៊ុយក្រែនចាប់ផ្តើមធ្វើប្រជាមតិ ដោយសួរថាតើនៅជាមួយអ៊ុយក្រែន ឬនៅជាមួយរុស្ស៊ី។ តាមពិតទៅ ច្បាប់អន្តរជាតិមិនអាចប្រកាសសង្គ្រាមឡើយ តែគេអាចធ្វើប្រជាមតិបាន។ ដូច្នេះហើយទើបអ៊ុយក្រែនអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើ ហើយរុស្ស៊ីក៏អនុញ្ញាតឲ្យធ្វើដូចគ្នា។ ដល់ធ្វើទៅ Crimea នោះឈ្នះហើយវាក៏ចូលមករួមរស់ជាមួយរុស្ស៊ី។ ដូច្នេះ វិបត្តិអ៊ុយក្រែននេះមិនមែនរុញឲ្យរុស្ស៊ីធ្លាក់ទេ តែធ្លាក់ដោយសារការហ៊ុមព័ទ្ធសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហភាពអឺរ៉ុប។ លោកដឹងហើយថា សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបនេះមិនមានបំណងល្អជាមួយរុស្ស៊ីទេ ខ្ញុំស្គាល់ច្បាស់ណាស់។ ពួកនេះស្អប់រុស្ស៊ីតាំងពីជំនាន់ លេនីន ម្ល៉េះ។ ពួកនេះគេស្អប់ណាស់ កុម្មុយនីស្ត។
ឧទាហរណ៍ដូចកូសូវ៉ូ អ៊ីចឹង។ កូសូវ៉ូ មិនមែនទឹកដីត្រូវបំបែករដ្ឋឯណា។ វាជាទឹកដីរបស់ស៊ែប៊ីនៃរដ្ឋយូហ្គោស្លាវី ហើយរុស្ស៊ីគាំទ្រស៊ែប៊ីចំពោះទឹកដីនេះ។ តែនៅពេលកូសូវ៉ូបោះឆ្នោតបំបែកខ្លួន សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប នាំគ្នាបោះឆ្នោតគាំទ្រ។ ដល់រុស្ស៊ីលេងវិញនៅ Georgia និង Ossetia ខាងត្បូង ដែលវាបំបែករដ្ឋអ៊ីចឹងដែរ។ អ៊ីចឹងវាមានទៅ មានមក។ តើមានអីខុស? អ្នកខ្លះថារុស្ស៊ីបំពានច្បាប់អន្តរជាតិ។ អត់ខុសទេ ទាល់តែមើលប្រវត្តិសាស្ត្រ ហើយកុំវិភាគផ្តេសផ្តាស។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ ឯកឧត្តមថា ប្រជាមតិវាត្រឹមត្រូវ មិនខុសច្បាប់អន្តរជាតិ តែបើប្រទេសធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិ គ្មានរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំត្រឹមត្រូវផង?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ ពាក្យថា «ប្រជាមតិ» ទាល់តែប្រជាជនគាំទ្រ ហើយយើងមិនអាចបង្ក្រាបគេបានទេ។ នេះក៏ព្រោះទឹកដី Crimea មិនស្ថិតក្នុងលក្ខន្តិកៈរដ្ឋបាលរបស់អ៊ុយក្រែនដូចទឹកដីកម្ពុជាក្រោមឡើយ។ ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមចូលក្នុងលក្ខន្តិកៈរដ្ឋបាលរបស់វៀតណាមហើយ។ អ៊ីចឹងធ្វើប្រជាមតិម៉េចបាន។ នេះក៏ដោយសារមានកងទ័ពរុស្ស៊ីទើបមានប្រជាមតិ ហើយឥឡូវគេបានឯករាជ្យហើយ។ បន្ទាប់មកក៏មានបញ្ហាប្រទាំងប្រទើសកើតឡើងដូចជាការបាញ់ទម្លាក់យន្តហោះម៉ាឡេស៊ី ហើយគេចោទរុស្ស៊ី។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ ឯកឧត្តមលើកឡើងថា កម្ពុជាក្រោមក្លាយជាតំបន់រដ្ឋបាលរបស់វៀតណាម។ អ៊ីចឹងមានន័យថា កម្ពុជាក្រោមលែងមានឱកាសធ្វើប្រជាមតិទៀតហើយ មែនទេឯកឧត្តម?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ អត់បានទេ! កម្ពុជាក្រោមយើង ឆ្នាំ ១៩៤៩ បារាំងបានកាត់ដីឲ្យស្តេច ប៉ាវដាយ កាលបារាំងចាញ់សង្គ្រាមនោះ។ ហើយរឿងនេះវាវែងឆ្ងាយណាស់។ ចំណែកទឹកដី Crimea វានៅស្វយ័តនៅឡើយដូចគ្នាទឹកដី កាស្មៀឥណ្ឌាអ៊ីចឹង។ នៅកាស្មៀគេមិនធ្វើប្រជាមតិទេ តែគេចរចាគ្នា ហើយគេចែកជាបីដោយឥណ្ឌាគ្រប់គ្រងផង ចិនគ្រប់គ្រងផង និងប៉ាគីស្ថានគ្រប់គ្រងផង។ អ៊ីចឹងគេចែកគ្នាថា តំបន់ណាដែលមានប្រជាជនហិណ្ឌូរស់នៅច្រើនវាជាទឹកដីឥណ្ឌា ហើយកន្លែងណាឥស្លាមរស់នៅច្រើនគឺជារបស់ប៉ាគីស្ថាន។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ តាមការលើកឡើងរបស់ឯកឧត្តម ឯកឧត្តមដូចជាព្យាយាមបង្ហាញថា រុស្ស៊ីមិនខុសក្នុងសំណុំរឿងអ៊ុយក្រែន និងបញ្ហាផ្សេងទៀតទេ។ តើឯកឧត្តមមិនមែនកំពុងបង្ហាញជំហរគាំទ្ររុស្ស៊ី និងប្រជាជនរុស្ស៊ី ដោយសារតែឯកឧត្តមធ្លាប់បានសិក្សា និងធ្វើការនៅរុស្ស៊ី ហើយមានសម្មានចិត្តចំពោះរុស្ស៊ីទេឬ?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ ខ្ញុំនិយាយនេះមិនមែនកាន់ជើងរុស្ស៊ីទេ តែខ្ញុំដឹងប្រវត្តិសាស្ត្ររុស្ស៊ីច្បាស់។ ប្រជាជនរុស្ស៊ី និងថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ីរងទុក្ខវេទនាដូចកម្ពុជាអ៊ីចឹង។ សង្គ្រាមរ៉ាំរ៉ៃ ហើយក្នុងសង្គ្រាមលោកលើទីពីរ ទាហានរុស្ស៊ីស្លាប់ ២០លាននាក់ នេះមិនរាប់ទាំងប្រជាជនទេ។ ២០លាននាក់នេះស្លាប់ដោយសាររំដោះអឺរ៉ុបខាងកើត រំដោះអាល្លឺម៉ង់ ឆេកូ ហុងគ្រីជាដើម។ ហើយលោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន នេះរងគ្រោះដូចសម្តេចតេជោអ៊ីចឹង។ គឺពួកគេលោកខាងលិចកៀបសង្កត់ ពួកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងអស់នោះកៀបសង្កត់។ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលខ្លះបានលុយពីបរទេសមកកៀបសង្កត់រុស្ស៊ី តែឥឡូវរុស្ស៊ីលេងវិញ។ គាត់បានធ្វើច្បាប់គ្រប់គ្រងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ហើយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលណាទទួលលុយពីបរទេសត្រូវចុះបញ្ជីនៅក្រសួងយុត្តិធម៌ ហើយត្រូវដាក់ឈ្មោះថា «ភ្នាក់ងារបរទេស»។ ពាក្យភ្នាក់ងារបរទេសនេះ បើជំនាន់ ស្តាលីន ក្រុមនេះស្មើពួកយកការណ៍ដែលត្រូវសម្លាប់ចោល។ NGOs នៅរុស្ស៊ីទទួលលុយពីលោកខាងលិច ពីអឺរ៉ុប ដើម្បីកៀបសង្កត់រុស្ស៊ី។ អ៊ីចឹងបានថា ខ្ញុំសុំទោសខ្ញុំនិយាយនេះមានន័យថា អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងអស់អាក្រក់ទេ។ តែវាមានអង្គការខ្លះទទួលលុយពីបរទេសមកធ្វើបាបប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះ។ ដូចយើងបច្ចុប្បន្នអ៊ីចឹងដែរ។ ច្បាប់អន្តរជាតិចែងច្បាស់ណាស់ពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល។ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងនោះធ្វើការស្របតាមបទបញ្ញត្តិរបស់ម្ចាស់ផ្ទះ មិនអាចធ្វើតាមចិត្តឡើយ។ អង្គការនេះគ្មានសិទ្ធិបាតុកម្មទេ ហើយក៏គ្មានសិទ្ធិបើកសារព័ត៌មានដែរ។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ និយាយពីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន បានប្រឈមការកៀបសង្កត់ច្រើន។ ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីក៏ជិតមកដល់ដែរ។ តើឯកឧត្តមរំពឹងថាលោក ពូទីន នឹងបន្តឈ្នះឆ្នោតកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីទៀតទេ?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ នេះជាការទស្សន៍ទាយមួយ។ តែចំពោះខ្ញុំ លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន នេះគាត់ដឹងច្បាស់ណាស់ថាគាត់ត្រូវធ្វើអ្វី និងត្រូវទៅកាន់អ្វី។ ហើយអាណត្តិនេះ ខ្ញុំជឿថា ថាគណបក្សឯកភាពរុស្ស៊ីរបស់គាត់នោះអាចមានសង្ឃឹមច្រើន។ ដូចជាសម្តេច តេជោ អ៊ីចឹងគាត់នៅតែឈ្នះ។
កាលជំនាន់មុន បូរីស យ៉ែលសិន (Boris Yelsin) ក្រោយកែទម្រង់ភ្លាមប្រជាជនស្អប់កុម្មុយនីស្ត ស្អប់អ្នកដឹកនាំរុស្ស៊ីណាស់។ ប្រជាជនរុស្ស៊ីជឿអាមេរិក។ ពួកគេថា ដើរតាមអាមេរិក វាល្អព្រោះវាមានបាន និងសម្បូរសប្បាយ។ តែមិនមែនអ៊ីចឹងឯណា ឃាតកម្ម ម៉ាហ្វីយ៉ា សម្លាប់ពេញម៉ូស្គូ ហើយផ្ទុះគ្រាប់បែក។ អ៊ីចឹងហើយបានគេដាក់លោក ពូទីន ទៅដោយសារគាត់ខ្លាំង។ នេះក៏ព្រោះពូទីន គាត់ជាអតីតភ្នាក់ងារ KGB ។
ខ្ញុំជឿជាក់ថា គណបក្សបក្សគាត់បានទទួលការគាំទ្រច្រើនមិនមែនត្រឹមតែមនុស្សចាស់ទេណា យុវ័យក៏គាំទ្រដែរ។ ពីដើមយុវ័យភ្លើតភ្លើនណាស់នៅរុស្ស៊ី ហើយពួកគេសប្បាយមិនគិតពីប្រវត្តិសាស្ត្រទេ។ តែឥឡូវពួកគេភ្ញាក់ខ្លួនស្រលាញ់ប្រទេសជាតិ។ អ៊ីចឹងបានគេនិយាយថា «ប្រវត្តិសាស្ត្រ យើងមិនត្រូវភ្លេចទេ»។ ដូចយើងជំនាន់ក្រោយ យើងត្រូវមើលសៀវភៅ មើលប្រវត្តិសាស្ត្រឡើងវិញ។ យើងសួរថា ម៉េចបានជាខ្មែរយើងជាមហានគររួមតូច ហើយយ៉ាងម៉េចបានជាគេមើលងាយយើង។ នោះដោយសារយើងល្ងង់ យើងមិនបើកទូលាយ ហើយយើងមិនរៀនសូត្រ។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖មួយវិញទៀតលោក ពូទីន ផ្តោតលើការកសាងកិត្យានុភាពរុស្ស៊ីឡើងវិញ ដូចជាប្រមូលផ្តុំអតីតរដ្ឋសហភាសូវៀត និងអនុវត្តគោលនយោបាយ«រុស្ស៊ីថ្មី»ជាដើម។ តើតាមការប្រមើលមើលរបស់ឯកឧត្តមឃើញថា រុស្ស៊ីអាចនឹងកើនឡើងឥទ្ធិពលរឹងមាំដូចឬប្រហាក់ប្រហែលសហរដ្ឋអាមេរិកទេ?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ បាទ! រុស្ស៊ីគាត់ពង្រឹងអតីតរដ្ឋសហភាពសូវនេះ នេះមិនមែនដូចមុនទេ។ គាត់ពង្រឹងនេះគឺគោរពអធិបតេយ្យភាពគ្នាទៅវិញទៅមក។ វាដូចជាទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជាមួយរុស្ស៊ី ទំនាក់ទំនងរុស្ស៊ីជាមួយវៀតណាម និងរុស្ស៊ីជាមួយបេឡារ៉ុសអ៊ីចឹងគឺគោរពអធិបតេយ្យភាពគ្នាល្អ។ ប្រទេសមួយចំនួនទៀតដូចជា កាហ្សាក់ស្ថាន អ៊ូសបេគីស្ថាន គៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថានជាដើម ជាស្តេចប្រេងនោះមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយរុស្ស៊ី។ គេមិនភ្លេចរុស្ស៊ីទេ ព្រោះរុស្ស៊ីរំដោះគេពីសង្គ្រាម។ ទាក់ទងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងនេះ ប្អូនសួរថា តើវានឹងជួយឲ្យរុស្ស៊ីរឹងមាំដូចសហរដ្ឋអាមេរិកទេ? បើយើងគិតមើលទៅ ទាក់ទងផ្លូវច្បាប់នោះ គាត់រឹងមាំជាងសហរដ្ឋអាមេរិក។ នេះដោយសារសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គមរុស្ស៊ី វាខ្លាំងជាងអាមេរិក។ ដូចជាការប្រើប្រាស់កាំភ្លើងនៅរុស្ស៊ីគឺគ្មានទេ តែអាមេរិកអាចប្រើប្រាស់បាន។ ហើយការចលាចលនិងការបោះបោរនៅរុស្ស៊ីនោះក៏គ្មានដែរ។
ប៉ុន្តែរឿងសេដ្ឋកិច្ច រុស្ស៊ីមិនជាតាមទាន់អាមេរិកប៉ុន្មានទេ។ នេះក៏ព្រោះរុស្ស៊ីគាត់នៅចាយលុយគាត់ «រូប (Ruble)» ដែលចាយបានតែប្លុកគាត់ប៉ុណ្ណោះ។ ប្រទេសមួយចំនួនដូចជា ឡាត់វី លីទុយនី អេស្តូនី គេចាយលុយអឺរ៉ូបហើយ។ អ៊ីចឹងហើយសេដ្ឋកិច្ចគាត់ (រុស្ស៊ី) មិនជាខ្លាំង ក៏មិនជាខ្សោយ។
ហើយ បើមើលការកៀបសង្កត់ពីខាងក្រៅ គាត់មិនជាពិបាកខ្លាំងមែនទែនទេ ដោយសារសេដ្ឋកិច្ចរុស្ស៊ីមិនរណបលោកខាងលិច។ ឧទាហរណ៍ ដូចអ៊ុយក្រែនជំពាក់លុយរុស្ស៊ី គាត់ផ្តាច់ឧស្ម័ន។ បើអត់ឧស្ម័ន អត់ប្រេង វាត្រជាក់ស្លាប់ហើយ។ ហើយរុស្ស៊ីក៏លក់ឧស្ម័ននិងប្រេងឲ្យប្រទេសផ្សេងៗទៀត ទោះជាសហភាពអឺរ៉ុបមិនទិញក៏ដោយ។ ឥឡូវរុស្ស៊ី តបំពង់ឧស្ម័នលក់ទៅឲ្យប្រទេសហុងគ្រី និងឆេកូ៕
សូមស្តាប់បទសម្ភាសន៍រវាងលោក សៅ ផលនិស្ស័យ ជាមួយលោកសាស្ត្រាចារ្យ ខៀវ ថវិកា ពាក់ព័ន្ធបញ្ហានេះ៖
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ លោកសាស្ត្រាចារ្យ ដោយសារតែ តាំងពីឆ្នាំ ២០១៤ ក្រោយពេលអ៊ុយក្រែនធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិ រុស្ស៊ីធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិដែរដោយសារក្រសោបយកទឹកដី Crimea និងស្ថិតក្រោមទណ្ឌកម្មរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ តើការងាកមកអាស៊ីអាគ្នេយ៍នេះដោយសារ ស្វែងរកទីផ្សារថ្មីព្រោះវិបត្តិអ៊ុយក្រែនមែនទេ?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ ខ្ញុំមិនគិតចឹងទេ។ អ្នកខ្លះវិភាគរឿងអ៊ុយក្រែនខុស។ តាមពិតវាឈ្មោះ គ្រឹម មិនមែនគ្រីមា (Crimea) ទេ។ ដូចខ្ញុំសិក្សានៅរុស្ស៊ី ១២ឆ្នាំ និងធ្វើទូតនៅរុស្ស៊ី ៤ ឆ្នាំ សរុបទៅ ១៦ឆ្នាំ។ ខ្ញុំស្គាល់ច្បាស់ណាស់ប្រវត្តិសាស្ត្ររុស្ស៊ី។ ពីដើមទឹកដី Crimea ជាទឹកដីរបស់រុស្ស៊ីដែលយើងហៅថា សូវៀត។ សូវៀតពីដើម វាជាក្រុមប្រឹក្សា ដែលមានសមាជិកចំនួន ១៥ ក្នុងនោះមានកាហ្សាស្ថាន បេឡារ៉ុស អ៊ុយក្រែនជាដើម។ ដល់ឥឡូវរលាយអស់ទៅ រដ្ឋទាំងអស់នោះវាទៅជារដ្ឋឯករាជ្យ ហើយវានៅសល់ជនជាតិមួយមានឈ្មោះថា «រុស្ស៊ី»។ លោកឃើញទេសញ្ញាផ្លាករុស្ស៊ីមានឥន្ទ្រីក្បាលពីរ។ ម៉េចបានយើងថា ក្បាលពីរ? ព្រោះរុស្ស៊ីម្ខាងវាតទីនៅអឺរ៉ុប ម្ខាងវាតទីនៅអាស៊ី។ ទឹកដីវាធំណាស់ពីកើតមកលិចជាង ១ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រ។
ដូច្នេះ រឿង Crimea នេះពីដើមជាទឹកដីរបស់រុស្ស៊ី។ ប៉ុន្តែជំនាន់នោះមេដឹកនាំរុស្ស៊ីម្នាក់លោក នីគីតា គ្រូសឆេវ ( Nikita Kruchev) គាត់បានទៅកាន់តំណែងនៅអ៊ុយក្រែនព្រោះគាត់ជំនួស ស្តាលីន ។ ហើយមេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនយកចិត្តគាត់ គាត់ក៏កាត់ដី Crimea ឲ្យទៅ។ ប៉ុន្តែអ៊ុយក្រែនបំបែកជារដ្ឋឯករាជ ទឹកដី Crimea នេះនៅតែជាបញ្ហា ដែលមានសមុទ្រខ្មៅនេះ។ ហើយទឹកដីនេះជាកន្លែងនាវាចរណ៍របស់កងទ័ពរបស់រុស្ស៊ី ព្រោះរុស្ស៊ីបានជួលពីអ៊ុយក្រែន។ តែមានកំហុសម្យ៉ាងពីយូរហើយ ដោយសារអ្នកដឹកនាំអ៊ុយក្រែនបង្ខំប្រជាជន Crimea ឲ្យនិយាយភាសាអ៊ុយក្រែន ដោយចេញច្បាប់មិនឲ្យរៀនភាសាររុស្ស៊ី។ តែគេអត់ព្រមព្រោះភាគច្រើនជាជនជាតិរុស្ស៊ី ហើយដល់ប្រជាជនអត់យល់ព្រម អាជ្ញាធរអ៊ុយក្រែនមិនចេញលិខិតឆ្លងដែនឲ្យប្រជាជនឡើយ។
ក្រោយមកប្រជាជនចាប់ផ្តើមតវ៉ា តែថ្នាក់ដឹកនាំអ៊ុយក្រែនចាប់ផ្តើមធ្វើប្រជាមតិ ដោយសួរថាតើនៅជាមួយអ៊ុយក្រែន ឬនៅជាមួយរុស្ស៊ី។ តាមពិតទៅ ច្បាប់អន្តរជាតិមិនអាចប្រកាសសង្គ្រាមឡើយ តែគេអាចធ្វើប្រជាមតិបាន។ ដូច្នេះហើយទើបអ៊ុយក្រែនអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើ ហើយរុស្ស៊ីក៏អនុញ្ញាតឲ្យធ្វើដូចគ្នា។ ដល់ធ្វើទៅ Crimea នោះឈ្នះហើយវាក៏ចូលមករួមរស់ជាមួយរុស្ស៊ី។ ដូច្នេះ វិបត្តិអ៊ុយក្រែននេះមិនមែនរុញឲ្យរុស្ស៊ីធ្លាក់ទេ តែធ្លាក់ដោយសារការហ៊ុមព័ទ្ធសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហភាពអឺរ៉ុប។ លោកដឹងហើយថា សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបនេះមិនមានបំណងល្អជាមួយរុស្ស៊ីទេ ខ្ញុំស្គាល់ច្បាស់ណាស់។ ពួកនេះស្អប់រុស្ស៊ីតាំងពីជំនាន់ លេនីន ម្ល៉េះ។ ពួកនេះគេស្អប់ណាស់ កុម្មុយនីស្ត។
ឧទាហរណ៍ដូចកូសូវ៉ូ អ៊ីចឹង។ កូសូវ៉ូ មិនមែនទឹកដីត្រូវបំបែករដ្ឋឯណា។ វាជាទឹកដីរបស់ស៊ែប៊ីនៃរដ្ឋយូហ្គោស្លាវី ហើយរុស្ស៊ីគាំទ្រស៊ែប៊ីចំពោះទឹកដីនេះ។ តែនៅពេលកូសូវ៉ូបោះឆ្នោតបំបែកខ្លួន សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប នាំគ្នាបោះឆ្នោតគាំទ្រ។ ដល់រុស្ស៊ីលេងវិញនៅ Georgia និង Ossetia ខាងត្បូង ដែលវាបំបែករដ្ឋអ៊ីចឹងដែរ។ អ៊ីចឹងវាមានទៅ មានមក។ តើមានអីខុស? អ្នកខ្លះថារុស្ស៊ីបំពានច្បាប់អន្តរជាតិ។ អត់ខុសទេ ទាល់តែមើលប្រវត្តិសាស្ត្រ ហើយកុំវិភាគផ្តេសផ្តាស។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ ឯកឧត្តមថា ប្រជាមតិវាត្រឹមត្រូវ មិនខុសច្បាប់អន្តរជាតិ តែបើប្រទេសធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិ គ្មានរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំត្រឹមត្រូវផង?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ ពាក្យថា «ប្រជាមតិ» ទាល់តែប្រជាជនគាំទ្រ ហើយយើងមិនអាចបង្ក្រាបគេបានទេ។ នេះក៏ព្រោះទឹកដី Crimea មិនស្ថិតក្នុងលក្ខន្តិកៈរដ្ឋបាលរបស់អ៊ុយក្រែនដូចទឹកដីកម្ពុជាក្រោមឡើយ។ ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមចូលក្នុងលក្ខន្តិកៈរដ្ឋបាលរបស់វៀតណាមហើយ។ អ៊ីចឹងធ្វើប្រជាមតិម៉េចបាន។ នេះក៏ដោយសារមានកងទ័ពរុស្ស៊ីទើបមានប្រជាមតិ ហើយឥឡូវគេបានឯករាជ្យហើយ។ បន្ទាប់មកក៏មានបញ្ហាប្រទាំងប្រទើសកើតឡើងដូចជាការបាញ់ទម្លាក់យន្តហោះម៉ាឡេស៊ី ហើយគេចោទរុស្ស៊ី។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ ឯកឧត្តមលើកឡើងថា កម្ពុជាក្រោមក្លាយជាតំបន់រដ្ឋបាលរបស់វៀតណាម។ អ៊ីចឹងមានន័យថា កម្ពុជាក្រោមលែងមានឱកាសធ្វើប្រជាមតិទៀតហើយ មែនទេឯកឧត្តម?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ អត់បានទេ! កម្ពុជាក្រោមយើង ឆ្នាំ ១៩៤៩ បារាំងបានកាត់ដីឲ្យស្តេច ប៉ាវដាយ កាលបារាំងចាញ់សង្គ្រាមនោះ។ ហើយរឿងនេះវាវែងឆ្ងាយណាស់។ ចំណែកទឹកដី Crimea វានៅស្វយ័តនៅឡើយដូចគ្នាទឹកដី កាស្មៀឥណ្ឌាអ៊ីចឹង។ នៅកាស្មៀគេមិនធ្វើប្រជាមតិទេ តែគេចរចាគ្នា ហើយគេចែកជាបីដោយឥណ្ឌាគ្រប់គ្រងផង ចិនគ្រប់គ្រងផង និងប៉ាគីស្ថានគ្រប់គ្រងផង។ អ៊ីចឹងគេចែកគ្នាថា តំបន់ណាដែលមានប្រជាជនហិណ្ឌូរស់នៅច្រើនវាជាទឹកដីឥណ្ឌា ហើយកន្លែងណាឥស្លាមរស់នៅច្រើនគឺជារបស់ប៉ាគីស្ថាន។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ តាមការលើកឡើងរបស់ឯកឧត្តម ឯកឧត្តមដូចជាព្យាយាមបង្ហាញថា រុស្ស៊ីមិនខុសក្នុងសំណុំរឿងអ៊ុយក្រែន និងបញ្ហាផ្សេងទៀតទេ។ តើឯកឧត្តមមិនមែនកំពុងបង្ហាញជំហរគាំទ្ររុស្ស៊ី និងប្រជាជនរុស្ស៊ី ដោយសារតែឯកឧត្តមធ្លាប់បានសិក្សា និងធ្វើការនៅរុស្ស៊ី ហើយមានសម្មានចិត្តចំពោះរុស្ស៊ីទេឬ?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ ខ្ញុំនិយាយនេះមិនមែនកាន់ជើងរុស្ស៊ីទេ តែខ្ញុំដឹងប្រវត្តិសាស្ត្ររុស្ស៊ីច្បាស់។ ប្រជាជនរុស្ស៊ី និងថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ីរងទុក្ខវេទនាដូចកម្ពុជាអ៊ីចឹង។ សង្គ្រាមរ៉ាំរ៉ៃ ហើយក្នុងសង្គ្រាមលោកលើទីពីរ ទាហានរុស្ស៊ីស្លាប់ ២០លាននាក់ នេះមិនរាប់ទាំងប្រជាជនទេ។ ២០លាននាក់នេះស្លាប់ដោយសាររំដោះអឺរ៉ុបខាងកើត រំដោះអាល្លឺម៉ង់ ឆេកូ ហុងគ្រីជាដើម។ ហើយលោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន នេះរងគ្រោះដូចសម្តេចតេជោអ៊ីចឹង។ គឺពួកគេលោកខាងលិចកៀបសង្កត់ ពួកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងអស់នោះកៀបសង្កត់។ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលខ្លះបានលុយពីបរទេសមកកៀបសង្កត់រុស្ស៊ី តែឥឡូវរុស្ស៊ីលេងវិញ។ គាត់បានធ្វើច្បាប់គ្រប់គ្រងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ហើយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលណាទទួលលុយពីបរទេសត្រូវចុះបញ្ជីនៅក្រសួងយុត្តិធម៌ ហើយត្រូវដាក់ឈ្មោះថា «ភ្នាក់ងារបរទេស»។ ពាក្យភ្នាក់ងារបរទេសនេះ បើជំនាន់ ស្តាលីន ក្រុមនេះស្មើពួកយកការណ៍ដែលត្រូវសម្លាប់ចោល។ NGOs នៅរុស្ស៊ីទទួលលុយពីលោកខាងលិច ពីអឺរ៉ុប ដើម្បីកៀបសង្កត់រុស្ស៊ី។ អ៊ីចឹងបានថា ខ្ញុំសុំទោសខ្ញុំនិយាយនេះមានន័យថា អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងអស់អាក្រក់ទេ។ តែវាមានអង្គការខ្លះទទួលលុយពីបរទេសមកធ្វើបាបប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះ។ ដូចយើងបច្ចុប្បន្នអ៊ីចឹងដែរ។ ច្បាប់អន្តរជាតិចែងច្បាស់ណាស់ពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល។ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងនោះធ្វើការស្របតាមបទបញ្ញត្តិរបស់ម្ចាស់ផ្ទះ មិនអាចធ្វើតាមចិត្តឡើយ។ អង្គការនេះគ្មានសិទ្ធិបាតុកម្មទេ ហើយក៏គ្មានសិទ្ធិបើកសារព័ត៌មានដែរ។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ និយាយពីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន បានប្រឈមការកៀបសង្កត់ច្រើន។ ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីក៏ជិតមកដល់ដែរ។ តើឯកឧត្តមរំពឹងថាលោក ពូទីន នឹងបន្តឈ្នះឆ្នោតកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីទៀតទេ?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ នេះជាការទស្សន៍ទាយមួយ។ តែចំពោះខ្ញុំ លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន នេះគាត់ដឹងច្បាស់ណាស់ថាគាត់ត្រូវធ្វើអ្វី និងត្រូវទៅកាន់អ្វី។ ហើយអាណត្តិនេះ ខ្ញុំជឿថា ថាគណបក្សឯកភាពរុស្ស៊ីរបស់គាត់នោះអាចមានសង្ឃឹមច្រើន។ ដូចជាសម្តេច តេជោ អ៊ីចឹងគាត់នៅតែឈ្នះ។
កាលជំនាន់មុន បូរីស យ៉ែលសិន (Boris Yelsin) ក្រោយកែទម្រង់ភ្លាមប្រជាជនស្អប់កុម្មុយនីស្ត ស្អប់អ្នកដឹកនាំរុស្ស៊ីណាស់។ ប្រជាជនរុស្ស៊ីជឿអាមេរិក។ ពួកគេថា ដើរតាមអាមេរិក វាល្អព្រោះវាមានបាន និងសម្បូរសប្បាយ។ តែមិនមែនអ៊ីចឹងឯណា ឃាតកម្ម ម៉ាហ្វីយ៉ា សម្លាប់ពេញម៉ូស្គូ ហើយផ្ទុះគ្រាប់បែក។ អ៊ីចឹងហើយបានគេដាក់លោក ពូទីន ទៅដោយសារគាត់ខ្លាំង។ នេះក៏ព្រោះពូទីន គាត់ជាអតីតភ្នាក់ងារ KGB ។
ខ្ញុំជឿជាក់ថា គណបក្សបក្សគាត់បានទទួលការគាំទ្រច្រើនមិនមែនត្រឹមតែមនុស្សចាស់ទេណា យុវ័យក៏គាំទ្រដែរ។ ពីដើមយុវ័យភ្លើតភ្លើនណាស់នៅរុស្ស៊ី ហើយពួកគេសប្បាយមិនគិតពីប្រវត្តិសាស្ត្រទេ។ តែឥឡូវពួកគេភ្ញាក់ខ្លួនស្រលាញ់ប្រទេសជាតិ។ អ៊ីចឹងបានគេនិយាយថា «ប្រវត្តិសាស្ត្រ យើងមិនត្រូវភ្លេចទេ»។ ដូចយើងជំនាន់ក្រោយ យើងត្រូវមើលសៀវភៅ មើលប្រវត្តិសាស្ត្រឡើងវិញ។ យើងសួរថា ម៉េចបានជាខ្មែរយើងជាមហានគររួមតូច ហើយយ៉ាងម៉េចបានជាគេមើលងាយយើង។ នោះដោយសារយើងល្ងង់ យើងមិនបើកទូលាយ ហើយយើងមិនរៀនសូត្រ។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖មួយវិញទៀតលោក ពូទីន ផ្តោតលើការកសាងកិត្យានុភាពរុស្ស៊ីឡើងវិញ ដូចជាប្រមូលផ្តុំអតីតរដ្ឋសហភាសូវៀត និងអនុវត្តគោលនយោបាយ«រុស្ស៊ីថ្មី»ជាដើម។ តើតាមការប្រមើលមើលរបស់ឯកឧត្តមឃើញថា រុស្ស៊ីអាចនឹងកើនឡើងឥទ្ធិពលរឹងមាំដូចឬប្រហាក់ប្រហែលសហរដ្ឋអាមេរិកទេ?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ បាទ! រុស្ស៊ីគាត់ពង្រឹងអតីតរដ្ឋសហភាពសូវនេះ នេះមិនមែនដូចមុនទេ។ គាត់ពង្រឹងនេះគឺគោរពអធិបតេយ្យភាពគ្នាទៅវិញទៅមក។ វាដូចជាទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជាមួយរុស្ស៊ី ទំនាក់ទំនងរុស្ស៊ីជាមួយវៀតណាម និងរុស្ស៊ីជាមួយបេឡារ៉ុសអ៊ីចឹងគឺគោរពអធិបតេយ្យភាពគ្នាល្អ។ ប្រទេសមួយចំនួនទៀតដូចជា កាហ្សាក់ស្ថាន អ៊ូសបេគីស្ថាន គៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថានជាដើម ជាស្តេចប្រេងនោះមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយរុស្ស៊ី។ គេមិនភ្លេចរុស្ស៊ីទេ ព្រោះរុស្ស៊ីរំដោះគេពីសង្គ្រាម។ ទាក់ទងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងនេះ ប្អូនសួរថា តើវានឹងជួយឲ្យរុស្ស៊ីរឹងមាំដូចសហរដ្ឋអាមេរិកទេ? បើយើងគិតមើលទៅ ទាក់ទងផ្លូវច្បាប់នោះ គាត់រឹងមាំជាងសហរដ្ឋអាមេរិក។ នេះដោយសារសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គមរុស្ស៊ី វាខ្លាំងជាងអាមេរិក។ ដូចជាការប្រើប្រាស់កាំភ្លើងនៅរុស្ស៊ីគឺគ្មានទេ តែអាមេរិកអាចប្រើប្រាស់បាន។ ហើយការចលាចលនិងការបោះបោរនៅរុស្ស៊ីនោះក៏គ្មានដែរ។
ប៉ុន្តែរឿងសេដ្ឋកិច្ច រុស្ស៊ីមិនជាតាមទាន់អាមេរិកប៉ុន្មានទេ។ នេះក៏ព្រោះរុស្ស៊ីគាត់នៅចាយលុយគាត់ «រូប (Ruble)» ដែលចាយបានតែប្លុកគាត់ប៉ុណ្ណោះ។ ប្រទេសមួយចំនួនដូចជា ឡាត់វី លីទុយនី អេស្តូនី គេចាយលុយអឺរ៉ូបហើយ។ អ៊ីចឹងហើយសេដ្ឋកិច្ចគាត់ (រុស្ស៊ី) មិនជាខ្លាំង ក៏មិនជាខ្សោយ។
ហើយ បើមើលការកៀបសង្កត់ពីខាងក្រៅ គាត់មិនជាពិបាកខ្លាំងមែនទែនទេ ដោយសារសេដ្ឋកិច្ចរុស្ស៊ីមិនរណបលោកខាងលិច។ ឧទាហរណ៍ ដូចអ៊ុយក្រែនជំពាក់លុយរុស្ស៊ី គាត់ផ្តាច់ឧស្ម័ន។ បើអត់ឧស្ម័ន អត់ប្រេង វាត្រជាក់ស្លាប់ហើយ។ ហើយរុស្ស៊ីក៏លក់ឧស្ម័ននិងប្រេងឲ្យប្រទេសផ្សេងៗទៀត ទោះជាសហភាពអឺរ៉ុបមិនទិញក៏ដោយ។ ឥឡូវរុស្ស៊ី តបំពង់ឧស្ម័នលក់ទៅឲ្យប្រទេសហុងគ្រី និងឆេកូ៕
Tag:
ខៀវ ថវិកា
អ៊ុយក្រែន
រុស្ស៊ី
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
