ភ្នំពេញ៖ លោក សួន វិសាល មានឆន្ទៈលុបបំបាត់អំពើពុករលួយក្នុងការប្រឡងចូលបណ្តុះបណ្តាលមេធាវី។ លោកអះអាងពីវិធានការជម្រះភាពមន្ទិលសង្ស័យកន្លងទៅ ដោយលោក នឹងសហការជាមួយអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយរៀបចំសង្កេតការប្រឡង ក្នុងអាណត្តិលោក។ មេធាវីបទពិសោធន៍ជាង ២០ឆ្នាំរូបនេះ បញ្ជាក់ថា៖«ខ្ញុំមានឆន្ទៈបង្ហាញតម្លាភាព និងភាពស្អាតស្អំ»។
ដើម្បីជ្រាបកាន់តែច្បាស់ ជាបន្តសូមស្តាប់បទសម្ភាសន៍រវាងលោក រឿន ភារុន អ្នកសារព័ត៌មានអេឡិចត្រូនិកថ្មីៗ និងប្រធានគណៈមេធាវីកម្ពុជាលោក សួន វិសាល ដូចតទៅ៖
លោក រឿន ភារុន៖ ពាក់ព័ន្ធនឹងធនធានមេធាវីវិញ មកទល់ពេលនេះ តើមេធាវីកម្ពុជាមានសមត្ថភាពផ្តល់សេវាច្បាប់ស្តង់ដារអន្តរជាតិដូចប្រទេសអភិវឌ្ឍគ្រប់គ្រាន់ឬនៅ?
លោក សួន វិសាល៖ កម្រិតមេធាវីរបស់យើង គឺនៅមានកម្រិតនៅឡើយទេ។ យើងអាចធ្វើការ ក្នុងស្រុកបានច្រើន តែយើងមិនទាន់អាចធ្វើបានទេ ក្នុងកម្រិតអន្តរជាតិ។ ជាក់ស្តែង ចំណោមមេធាវីជាង ១ពាន់នាក់ មេធាវីតែក្រោម ១០០នាក់ប៉ុណ្ណោះ អាចមានលទ្ធភាពទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេស ដូច្នេះនេះអាចបញ្ជាក់មេធាវីធ្វើការកម្រិតអន្តរជាតិនៅទាបហើយ។ ហេតុនេះ ខ្ញុំ បានធ្វើការកែទម្រង់ឲ្យមេធាវីយើងចេះច្បាប់អន្តរជាតិច្រើននោះ គាត់មានឱកាសធ្វើការនៅ ក្រោប្រទេសច្រើន។
លោក រឿន ភារុន៖ លោកបានឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍អាជីពមេធាវីជាង ២០ឆ្នាំ។ តើមេធាវីគួរ ធ្វើអ្វីខ្លះ ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពកាន់តែខ្លាំង?
លោក សួន វិសាល៖ ចំពោះបទពិសោធន៍ខ្ញុំ ចំណេះដឹងក្នុងសាលាជារឿងសំខាន់ណាស់។ គណៈមេធាវីមានមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈមេធាវីផ្ទាល់ខ្លួន ក្នុងនោះ មានគ្រូបង្គោល ប្រធានបទសិក្សាសំខាន់ៗ ភាសាបរទេស និងការផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ក្រៅប្រទេស។
លោក រឿន ភារុន៖ ការបណ្តុះបណ្តាលមេធាវី មកទល់ពេលនេះមាន ១៤ជំនាន់រួចហើយ សាលាមេធាវីជ្រើសរើសសិស្សចំនួន ៥៤រូប ក្នុងមួយជំនាន់ៗ ។ ហេតុអ្វីគណៈមេធាវីមិនជ្រើសរើសមេធាវីឲ្យច្រើនជាងនេះ ស្របពេលមេធាវីមានចំនួនតិច បច្ចុប្បន្ន?
លោក សួន វិសាល៖ ទោះបីជាយើងមានសមាមាត្រមេធាវីតិច យើងត្រូវគិតផងដែរថា តើរឿងក្តីរបស់យើងមានកម្រិតណា? ដូចនេះ យើងពុំអាចផលិតមេធាវីហួសបរិមាណរឿងក្តីដែលកូនក្តីពឹងយើងឲ្យជួយនោះទេ។ ហេតុនេះ យើងបាន និងកំពុងអនុវត្តដោយសន្សឹមៗ ដើម្បីឲ្យដឹងថា មេធាវីចេញពីសាលាអាចប្រកបវិជ្ជាជីវៈប្រសើរ។ ប្រសិនបើយើងផលិតមេធាវី គំហុក ទីផ្សារកូនក្តីមានកម្រិតទាបនោះ មេធាវីពុំមានចំណូល។ ដូនេះ មេធាវីនឹងមានវិបត្តិប្រាក់ចំណូលដល់មេធាវីយើងផងដែរ។ កាលណា ពលរដ្ឋពុំទាន់យល់សេវាមេធាវីច្បាស់លាស់នោះ គេអត់សូវពឹងមេធាវី។ តើមេធាវីបានចំណូលពីណា? នេះជាបញ្ហាដែលយើងត្រូវ គិតគូរក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំ។ យើងព្យាយាមផ្សព្វផ្សាយច្បាប់នោះ តម្លៃមេធាវីនឹងកើនឡើង ហើយពលរដ្ឋនឹងពឹងមេធាវីកាន់តែច្រើន។
លោក រឿន ភារុន៖ ចំពោះការជ្រើសរើសសិស្សមេធាវី ជំនាន់ក្រោយវិញ មតិមួយចំនួនបានលើកឡើងការប្រឡងមានភាពមិនប្រក្រតី ពោលគឺ អំពើពុករលួយក្នុងការប្រឡងចូលរៀនមេធាវីតែម្តង។ តើបញ្ហាមានពិតមែនទេ? បើពិត ឬមិនពិត តើលោកមេធាវីមានអ្វីបង្ហាញពីភាពស្អាតស្អំ ក្នុងការប្រឡងរបស់គណៈមេធាវី ក្នុងអាណត្តិលោក?
លោក សួន វិសាល៖ ខ្ញុំមិនបានដឹងពីបញ្ហានេះទេ។ ជាធម្មតា កាលពីអាណត្តិមុនក៏យើងលឺពាក្យចចាមអារ៉ាមនេះដែរ។ ប៉ុន្តែប្រធានគណៈមេធាវីបានឆ្លើយបំភ្លឺរួចហើយ។ ជួនកាល មតិ លើកឡើងទាំងនោះ គាត់និយាយតៗគ្នាទៅ។ ធម្មតា អ្នកប្រឡងធ្លាក់ច្រើនតែយកលេសរួចខ្លួន ថាចេះ ថាចុះ ដូចនេះវាជាការវាយប្រហារពាក្យសម្តីលើគណៈមេធាវីដែរ។ ព័ត៌មាននេះ វាមិនសូវច្បាស់លាស់ផងដែរ ដូចនេះយើងត្រូវមានប្រភពព័ត៌មានច្បាស់លាស់។ គណៈមេធាវី តែងបើកចំហយកការរិះគន់ ដើម្បីស្ថាបនា។ យើងមិនចង់ឲ្យការរិះគន់មួយ ដែលមិនស្ថាបនា ព្រោះយើងធ្វើអ្វីមួយ មានមូលដ្ឋានច្បាប់។ យើងនឹងពង្រឹងគុណភាពនៃការប្រឡង គឺខ្ញុំមានជំហរ មិនចង់លឺពាក្យនេះទេ។ យើងនឹងពិនិត្យមើលបញ្ហានេះ។ យើងត្រូវរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធ ឲ្យមានតម្លាភាពបំផុតនោះ យើងនឹងសហការជាមួយអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ (ACU) ក្នុងការជ្រើសរើសសិស្សមេធាវី។ ខ្ញុំនឹងចាប់ផ្តើមពីអាណត្តិខ្ញុំនេះតទៅ...។
លោក រឿន ភារុន៖ លោកជឿជាក់ថា វិធានការនេះ អាចលាងជំរះភាពមន្ទិលលេចលឺកន្លងទៅនោះ?
លោក សួន វិសាល៖ ខ្ញុំមិនទាន់ហ៊ានធានាមួយរយភាគរយទេថា តើអាចបំបាត់ពាក្យរបស់គេ ដែរទេ? វាជាសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់គេ ពីព្រោះប្រទេសយើងផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាព ក្នុងការបញ្ចេញមតិដែលជាការយល់ឃើញរបស់គេ។ អ្វីដែលសំខាន់នោះ កាលណា យើងបង្កើតយន្តការមួយមានតម្លាភាពនោះ ពាក្យទាំងអស់នេះ អាចកាត់បន្ថយបានច្រើនដែរ។ ធម្មតាកត្តាកំណត់ថា ល្អ ឬមិនល្អ គេមើលលើប្រព័ន្ធ ព្រោះវាជាកញ្ចក់ឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពត្រឹមត្រូវ ឬមិនត្រឹមត្រូវ។ ខ្ញុំមានឆន្ទៈបង្ហាញតម្លាភាព និងភាពស្អាតស្អំ។
លោក រឿន ភារុន៖ ករណីមានអ្នកប្រព្រឹត្តអំពើបែបនេះក្នុងការប្រឡង លោកមេធាវីមានវិធាន ការដាក់ទោសទណ្ឌដែរទេ? គណៈមេធាវីមានវិធានការបែបណា?
លោក សួន វិសាល៖ មេធាវីមានក្រមសីលធម៌របស់មេធាវី។ កាលណា យើងប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ គឺទីមួយ ខុសក្រមសីលធម៌ និងទីពីរ ខុសច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ ដូចនេះយើងនឹងអនុវត្ត ច្បាប់ទាំងពីរនេះ។ ចំពោះ គណៈមេធាវីមានវិន័យ ៤ចំណុចសំខាន់ គឺ ព្រមានផ្ទាល់មាត់ ព្រមានជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ពិន័យព្យួរការងារមួយរយៈ និងការលុបឈ្មោះពីគណៈមេធាវី ។ ការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយជាបទល្មើសធ្ងន់ធ្ងរណាស់ ដូចនេះអ្នកល្មើសត្រូវបញ្ឈប់ពីគណៈមេ ធាវីជាដាច់ខាត។
លោក រឿន ភារុន៖ តើលោកមានមតិផ្តាំផ្ញើដល់អ្នកដែលចង់ប្រឡងធ្វើមេធាវី ជំនាន់ក្រោយ?
លោក សួន វិសាល៖ ខ្ញុំចង់ជម្រាបថា ការបំបាត់អំពើពុករលួយផ្តើមចេញពីខ្លួនឯង។ ប្រសិន បើបេក្ខជនទាំងអស់ដែលមកដាក់ពាក្យប្រឡង គាត់ប្រកាន់លើសមត្ថភាព មិនសូកប៉ាន់គេនោះ គណៈកម្មការមិនអាចធ្វើរឿងនេះម៉េចបាន? បេក្ខជនទាំងអស់ត្រូវប្រកាន់ភាពស្អាតស្អំ ក្នុងការប្រឡង...៕