សាស្ត្រាចារ្យ ហ៊ុន សារ៉ាត់៖«ខ្ញុំចេះតែខ្វល់ខ្លាចបាត់បង់ចម្រៀងមហោរី ស្ដាយអរិយធម៌ខ្មែរដ៏ល្អនេះ»

ជាតិ

សាស្ត្រាចារ្យ ហ៊ុន សារ៉ាត់៖«ខ្ញុំចេះតែខ្វល់ខ្លាចបាត់បង់ចម្រៀងមហោរី ស្ដាយអរិយធម៌ខ្មែរដ៏ល្អនេះ»

07, Mar 2021 , 10:29 pm

រូបភាព

ដោយ: ប៉ូ សាគុន

ភ្នំពេញ៖ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២១នេះ គ្រូជំនាញផ្នែកចម្រៀងបុរាណ ជាពិសេសចម្រៀងមហោរី មានប្រហែលមិនដល់១០រូបផង រីឯចំនួនសិស្សដែលចាប់យកជំនាញនេះទៀតសោត ក៏កាន់តែខ្សត់ខ្សោយថែមទៀត។ ជាមរតកដូនតា បន្សល់ទុកច្រើនសតវត្សរ៍ ចម្រៀងមហោរី ជាទម្រង់សិល្បៈទាមទារមនុស្សមានទេពកោសល្យខ្ពស់ពីកំណើត និងការប្រឹងប្រែងខ្លាំង ទើបអាចចាប់យកបាន។ សាស្ត្រាចារ្យចម្រៀងមហោរី ហ៊ុន សារ៉ាត់ ដែលមានទឹកដមសំឡេងដ៏ពីរោះ បែបបុរាណកម្ររកបាននោះ កំពុងព្រួយបារម្ភខ្លាំង ចំពោះការបន្តវេនសិល្បៈមួយទម្រង់នេះ។

បច្ចុប្បន្នគឺជាសាស្ត្រាចារ្យ បង្រៀនចម្រៀងមហោរី នៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ និងនៅសាលាមធ្យមវិចិត្រសិល្បៈ ហើយក៏ជាទីប្រឹក្សានៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ អ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់ ខំឆ្លៀតពេលទំនេរបន្តិចបន្តួចដែលនៅសេសសល់ ទៅបង្រៀនចម្រៀងមហោរី ដល់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ ក្នុងវត្តកោះថែមទៀត។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ គ្រូចម្រៀងបុរាណ ដែលមានទីលំនៅក្នុងសង្កាត់ទួលសង្កែ២ ខណ្ឌឫស្សីកែវ រាជធានីភ្នំពេញរូបនេះ ថែមទាំងឆ្លៀតពេល បង្រៀនមហោរីតាមអនឡាញ ដល់សិស្សនៅអាមេរិក និងនៅបារាំងផងដែរ។

អ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់ គ្រុបង្រៀនចម្រៀងមហោរី

បង្រៀនសិស្សប្រមាណជាង១០ឆ្នាំ អ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់ មានសិស្សប្រហែលតែ២០នាក់ប៉ុណ្ណោះ ដោយគិតទាំងនៅសាលាមធ្យមវិចិត្រសិល្បៈ និងនៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ។ ស្ថិតក្នុងវ័យ៦៩ឆ្នាំនេះ បើនិយាយពីជីវភាពគ្រួសារ ល្មមអាចឱ្យស្ត្រីមេម៉ាយកូន៥នាក់ ដែលស្វាមីបានស្លាប់ក្នុងសម័យប៉ុលពតនោះ សម្រាកនៅផ្ទះបានហើយ។ ប៉ុន្តែដោយក្ដីស្រឡាញ់ និងការព្រួយបារម្ភខ្លាចទម្រង់ចម្រៀងមហោរីបាត់បង់ ទើបបានជាជំរុញចិត្តអ្នកស្រី ត្រូវតែខំផ្ទេរជំនាញដែលខ្លួនមាន ទៅអ្នកបន្តវេនឱ្យអស់លទ្ធភាព។

«ខ្ញុំតែងតែពន្យល់សិស្សថា ឯងរាល់គ្នាត្រូវប្រឹងយកចំណេះនេះឱ្យបាន ព្រោះខ្សត់អ្នកចេះណាស់។ មួយស្រុកខ្មែរ អ្នកជំនាញមានមិនដល់១០នាក់ទេ ប៉ុន្តែបើអ្នកចម្រៀងសម័យវិញ យកប៉ុន្មានឡានក៏មិនអស់ដែរ។ អ្នកមានចំណង់ចំណូលចិត្តតិច ដោយសារគេមិនដឹងថារបស់នេះមានតម្លៃ។ ជំនាញនេះខ្សត់គ្រូ អ្នករៀនក៏ខ្សត់ បានជាខ្ញុំចេះតែខ្វល់ខ្លាចតែបាត់បង់ ស្ដាយអរិយធម៌ខ្មែរដ៏ល្អ ដែលដូនតាគាត់ខំថែរក្សាទុកមក ហើយ តែយើងមិនចេះថែ»។ នេះគឺជាក្ដីព្រួយបារម្ភរបស់គ្រូបង្ហាត់ចម្រៀងមហោរី ហ៊ុន សារ៉ាត់។

បើតាមអ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់ ចម្រៀងមហោរី ដែលស្ថិតក្នុងទម្រង់ចម្រៀងបុរាណនេះ ខ្សត់អ្នកចេះតាំងពីសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយមមកម្ល៉េះ គឺគ្រាដែលអ្នកស្រីនៅជាសិស្សនៅឡើយ ក៏ព្រោះតែជំនាញនេះទាមទារ អ្នកមានសំឡេងល្អ មានទេពកោសល្យខ្ពស់ពីកើត បូករួមទាំងការអត់ធ្មត់ខ្លាំងផង។

ដ្បិតតែពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ ពិបាករកអ្នកមានឧបនិស្ស័យខ្ពស់ពីកំណើតក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែនៅតែមានអ្នកបន្តវេន។ មានតួនាទីស្រាវជ្រាវ និងចងក្រងបទចម្រៀងបុរាណ ទុកជាឯកសារសម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ អ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់ ថាការរៀនច្រៀងចម្រៀងមហោរី ពិតជាមានការលំបាកមែនហើយ ប៉ុន្តែការបង្រៀននោះទៀតសោត ក៏រឹងរឹតតែមិនមែនជារឿងធម្មតាឡើយ។

កុមារី ហ៊ុន សារ៉ាត់ ច្រៀងមហោរីក្នុងពិធីមួយជាមួយលោក ស៊ីន ស៊ីសាមុត ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៦០

អ្នកស្រីពន្យល់បន្ថែម៖«សិស្សនៅសាលាវត្តកោះបានជាង១០នាក់ បើសិស្សនៅសាលាមធ្យម និងនៅសកលវិទ្យាល័យ មានតិចមែនទែន ថា៥នាក់ចុះឆ្នាំនេះ។ មួយសប្ដាហ៍ខ្ញុំបង្រៀនមួយម៉ោង ពីម៉ោង១០កន្លះ ដល់ម៉ោង១១កន្លះព្រឹកនៅវត្តកោះ។ រៀនច្រៀងមហោរី ត្រូវតែមានការផ្ចង់អារម្មណ៍ខ្លាំងណាស់ សូម្បីតែបែកអារម្មណ៍មួយវិនាទី ក៏មិនបានផង។ អ្នកខ្លះមានសំឡេងល្អហើយ ប៉ុន្តែគេចាប់មិនសូវបាន ក៏រៀនយឺតដែរ។ បង្រៀនត្រូវការពន្យល់មួយវគ្គម្ដងៗ មួយពាក្យម្ដងៗ ហើយការបញ្ចេញសំលេងរឹតតែសំខាន់ ត្រូវតែច្រៀងឱ្យចំតួអក្សរ។ បើសិស្សមិនទាន់យល់ ច្រៀងមិនទាន់ល្អដល់កម្រិត គឺមិនអាចបង្រៀនទៅមុខបានទេ»។

ងាកចេញពីការបង្ហាត់ច្រៀងបន្តិច ដោយមកចាប់អារម្មណ៍ពីអតីតកាល គ្រាដែលអ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់ ចាប់ផ្ដើមដំណើរជីវិតលើវិថីសិល្បៈ។ រៀនថ្នាក់ទី១១(បច្ចុប្បន្នថ្នាក់ទី២) គឺនៅអាយុ៨ឆ្នាំ កុមារី ហ៊ុន សារ៉ាត់ បានចូលហាត់របាំដើរតួនាង និងតួនាយរោង(តួប្រុស) ដោយរៀនក្នុងមួយសប្ដាហ៍មួយថ្ងៃ គឺនៅថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍។ ដ្បិតតែខ្លួនជាក្មេងស្រី ប៉ុន្តែកុមារី សារ៉ាត់ មានរាងខ្ពស់ដូចជាមនុស្សប្រុសអ៊ីចឹង គឺខ្ពស់ផុតអស់ក្មេងស្រីរបាំទាំងពួង ទើបបានជាគ្រូតែងតែឱ្យនាងដើរតួនាយរោងជានិច្ច។

ដោយសារតែមានទេពកោសល្យខ្ពស់ ខាងផ្នែកចម្រៀង កុមារី ហ៊ុន សារ៉ាត់ បានទៅរៀនច្រៀងមហោរី បន្ថែមលើការហាត់រៀនរបាំ នៅអាយុ១២ឆ្នាំ ពោលគឺក្រោយពីកុមារីរូបនេះ បានប្រឡងចម្រៀងសម័យទូទាំងប្រទេសជាប់លេខ២។ ទោះជាយ៉ាងណា នៅអាយុ១៤ឆ្នាំ កុមារី សារ៉ាត់ ដែលមានសំឡេងច្រៀងពីរោះ ហើយមានរូបសម្រស់ដ៏ស្រស់ផូរផង់ ពីដំណើតផងនោះ បានចាប់យកតែជំនាញចម្រៀងបុរាណប៉ុណ្ណោះ។

រូបថតអនុស្សាវរី របស់អ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់

ជាក្មេងស្រីម្នាក់ដែលទទួលបានការសព្វព្រះរាជហឫទ័យពី ព្រះមហាក្សត្រិយានី ស៊ីសុវត្ថិ កុសមៈ នារីរ័ត្ន សេរីវឌ្ឍនា ដែលជាព្រះមាតារបស់ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ កុមារី ហ៊ុន សារ៉ាត់ បានទទួលការបង្រៀនចម្រៀងមហោរីពីអ្នកគ្រូ ព្រំ សុខុម យ៉ាងពិសេស តបតាមការត្រាស់បង្គាប់។ ទទួលបានការសព្វព្រះរាជហឬទ័យ ក៏ព្រោះតែសំឡេងរបស់កុមារី ហ៊ុន សារ៉ាត់ មានលក្ខណៈល្អវិសេសបែបបុរាណ កម្ររកបាននោះហើយ។

អ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់ បន្ថែម៖«មាតារបស់ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ទ្រង់បានត្រាស់បង្គាប់គ្រូធំរបស់ខ្ញុំគឺអ្នកគ្រូ ព្រំ សុខុម ថាត្រូវតែប្រឹងបង្រៀនខ្ញុំឱ្យមែនទែន ព្រោះសំលេងរបស់ខ្ញុំ កម្ររកបានណាស់ ជាសំឡេងបែបបុរាណ សំឡេងខ្ពស់ ហើយឮខ្លាំងមិនចាំបាច់ដាក់មេក្រូ។ ខ្ញុំបង្រៀនសិស្សជាង១០ឆ្នាំហើយ ខ្ញុំមិនទាន់រកបានទេ សំលេងខ្ពស់ ហើយឮខ្លាំងដូចខ្ញុំ។ ក្មេងជំនាន់ក្រោយ មានអ្នកច្រៀងពីរោះ ប៉ុន្តែសំលេងពួកគេមិនសូវឮខ្លាំង ដែលមិនអាចថា ច្រៀងដោយមិនដាក់មេក្រូបានទេ»។

ក៏ជាសិស្សរបស់អ្នកគ្រូ ឯម ធាយ លោក ស៊ីន ស៊ីសាមុត និងលោក សុះ ម៉ាត់ ផ្នែកចម្រៀងមហោរី កុមារី ហ៊ុន សារ៉ាត់ បានទទួលប្រាក់ខែ៥០០រៀល ដែលជាព្រះរាជទានរបស់ព្រះមហាក្សត្រិយានី ស៊ីសុវត្ថិ កុសមៈ នារីរ័ត្ន សេរីវឌ្ឍនា ខណៈពេលដែលគ្រូៗរបស់ខ្លួន ទទួលបានប្រាក់ខែ១,៥០០រៀលនោះ។ សូមបញ្ជាក់ថាតម្លៃមាសកាលពីសម័យនោះ មួយជីតែ៣០០រៀនប៉ុណ្ណោះ ហើយនេះជាការបញ្ជាក់របស់អ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់។

ត្រូវជាកូនទី២ក្នុងចំណោមបងប្អូន៨នាក់ អ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់ ដែលកើតក្នុងគ្រួសារអ្នកជំនួញនោះ ថាគាត់មានសំណាងបានទៅក្រៅប្រទេស ច្រើន ក៏ដោយសារចម្រៀងមហោរីដែរ។ មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកស្រីអះអាងថា គាត់ពិតជារីករាយនិងជីវិតខ្លួនឯង ព្រោះតែបានរួមចំណែកថែរក្សាមរតកដូនតា ដែលបន្សល់ទុកតាំងពីបុរាណ។

ប្រកាសនិយប័ត្រ គ្រឿងឥសរិយយស ការងារ

អ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់ ដែលធ្លាប់បានទៅសម្តែងនៅបណ្ដាប្រទេសជាច្រើន ក្នុងពិភពលោក បានមើលឃើញពីភាពស្រពេចស្រពិលរបស់ប្រជាជនខ្មែរ លើការឱ្យតម្លៃសិល្បៈបុរាណខ្លួន បើប្រៀបជាមួយជនបរទេស។ គ្រូមហោរី ដែលធ្លាប់កាន់តំណែងជាមេភូមិនៅបូឌិញអស់រយៈពេល១០ឆ្នាំរូបនេះ បានទៅសម្ដែង នៅប្រទេសវៀតណាម អង់គ្លេស បារាំង អាល្លឺម៉ង់ ប៊ែលស៊ីក អេស្បាញ អ៊ីតាលី សាំងហ្គាពួរ ឡាវ ជប៉ុន ស្វីស ម៉ារ៉ុក ឥណ្ឌូណេស៊ី អាមេរិក និងអារ៉ាប់ជាដើម សរុបហែលជាង២០ប្រទេស។

ឆ្លងកាត់ការចេញទៅសម្ដែងសិល្បៈច្រើនប្រទេស ស្ត្រីដែលមានជីតាជាចាហ្វាងភ្លេង ក្នុងព្រះបរមរាជវាំង ផ្នែកតន្ត្រីបរទេសរូបនេះ សង្កេតឃើញថា ជនបរទេសហាក់ឱ្យតម្លៃសិល្បៈបុរាណខ្មែរ ខ្លាំងជាងជនជាតិខ្មែរដែលជាម្ចាស់ទៅទៀត។

«ពេលខ្ញុំទៅសម្ដែងនៅក្រៅប្រទេសម្ដងៗ ជនជាតិគេទិញសំបុត្រចូលមើលពេញៗសាល ហើយគេកក់សំបុត្រតាំងពីមួយខែឬពីរខែមុនម្ល៉េះ។ ពេលដែលយើងសម្ដែងចប់ គេទះដៃអបអរឱ្យយើង ឮសូរដូចទឹកធ្លាក់ពីលើភ្នំអ៊ីចឹង។ ពេលយើងចេញក៏គេគោរព ចូលក៏គេគោរព ៣ដងទើបគេសុខចិត្ត។ ខ្ញុំរំភើបចិត្តណាស់ គេទះដៃតែម្ដងឬ២ដងគេមិនអស់ចិត្តទេ គេទះដៃឱ្យយើងរហូតដល់បីដងទើបគេព្រម។ គេថាសិល្បៈយើងល្អណាស់។ បើខ្មែរយើងវិញ ពេលសម្ដែងចប់ សឹងតែមិនទះដៃឱ្យគ្នាផង។ ពាក្យមួយគេថា បើយើងមិនលើកតម្លៃខ្លួនទេ តើឱ្យអ្នកណាមកលើកយើង ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នបែរជាជាតិដទៃលើកយើង ហើយយើងបែរជាមិនលើកខ្លួនឯងទៅវិញ»។

អ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់ គ្រូបង្រៀនចម្រៀងមហោរី

ដើម្បីអាចឱ្យក្មេងជំនាន់ក្រោយពោរពេញដោយទឹកចិត្ត ស្រឡាញ់ លើកតម្កើង និងយល់តម្លៃសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិមិនងាករេ អ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់ ដែលមានកូនស្រី២នាក់ចូលបម្រើក្នុងវិស័យសិល្បៈបុរាណដែរនោះ បានផ្ដល់យោបល់ថា គ្រូៗត្រូវតែខំពន្យល់សិស្សតាំងពីកុមារ ដើម្បីឱ្យពួកគេយល់ពីសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិ។ ទោះជាយ៉ាងណា ទីប្រឹក្សាក្រសួងរូបនេះ បានមើលឃើញថា គរុកោសល្យនៅកម្ពុជា ហាក់មិនបានចាប់អារម្មណ៍លើចំណុចបន្តិចបន្ទួចនេះឡើយ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ដើម្បីអាចបង្រៀនសិស្សបាន អ្នកស្រី ហ៊ុន សារ៉ាត់ ថាទាល់តែគ្រូៗ យល់ច្បាស់ពីទម្រង់សិល្បៈបុរាណខ្មែរដែរ៕