«គុនល្បុក្កតោ» (Kun Lbokator) ដ៏ចំណាស់របស់ខ្មែរ ត្រូវបានចុះក្នុង «បញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិ» របស់អង្គការយូណេស្កូ ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី១៧ នៃគណៈកម្មាធិការអន្តររដ្ឋាភិបាលដើម្បីការការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីរបស់អង្គការយូណេស្កូ នាទីក្រុងរ៉ាបាត ប្រទេសម៉ារ៉ុក ថ្ងៃទី២៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២។
  

 

លោក អ៊ូ ដារ៉ា អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធកីឡាគុនល្បុក្កតោកម្ពុជា សម្តែងអារម្មណ៍រីករាយជាខ្លាំងគ្រាដែលទទួលបានដំណឹងថា អង្គការយូណេស្កូយល់ព្រមដាក់គុនល្បុក្កតោ ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ លោកដារ៉ា យល់ថានេះជាកំណត់ត្រាមួយសម្រាប់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយទទួលស្គាល់ថា អ្នកជំនាន់មុនបានធ្វើអ្វីខ្លះ។
 

អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធកីឡាគុនល្បុក្កតោកម្ពុជារូបនេះអះអាងថា៖«សម្រាប់គុនល្បុក្កតោដែលបានចុះក្នុងបញ្ជីតំណាងសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិនៃអង្គការយូណេស្កូ គឺជាលទ្ធផលមោទកភាពមួយសម្រាប់កូនខ្មែរគ្រប់រូបដែលបានធ្វើនៅក្នុងសម័យនេះជាកំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្រ្តដើម្បីឱ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយបានស្គាល់ថាយើងសម័យនេះបានធ្វើអ្វីខ្លះ»។ 
 

លោក ដារ៉ា បន្តថា ដើម្បីឱ្យគុនល្បុក្កតោកម្ពុជាល្បីសុះសាយថែមទៀត អ្នកជំនាន់ក្រោយត្រូវតែរួមគ្នាធ្វើបន្តដែលបុព្វបុរសជំនាន់មុនដែលលោកបានបន្សល់ទុក ជាអត្តសញ្ញាណមួយមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន។ លោកសង្ឃឹមថា ក្រោយពីបានបញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌហើយ ប្រជាជនខ្មែរទាំងក្នុងស្រុក និងក្រៅស្រុកត្រូវបន្តការគាំទ្រ អភិវឌ្ឍន៍ អភិរក្សគុនល្បុក្កតោ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយទៅកាន់បណ្តាប្រទេសនៅលើពិភពលោក និងសង្ឃឹមកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយបន្តការផ្សព្វផ្សាយកាន់តែខ្លាំងក្លា។

 

ចំណែកកីឡាការិនី ពេជ្រ ចរណៃ ដែលជាស្រ្តីមួយរូបតែងតែលើកកម្ពស់វិស័យកីឡាគុនល្បុក្កតោរខ្មែរហូតមក ក៏បង្ហាញក្តីរំភើបចំពោះដំណឹងដ៏អស្ចារ្យនេះផងដែរ។ កីឡាការិនីរូបស្រស់រូបនេះ ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗថា នាងហាក់ដូចជាសះស្បើយពីជំងឺក្រោយឭព័ត៌មាននេះ ខ្លួនកំពុងសម្រាកព្យាបាលជំងឺនៅមន្ទីរពេទ្យក្តី។ 

 

កីឡាការិនីគុនល្បុក្កតោ និងជាគ្រូបង្ហាត់ផងដែរនោះរៀបរាប់ថា៖«បំណងប្រាថ្នាធំបំផុតសម្រាប់ការខិតខំប្រឹងប្រែងរយៈពេល៧ ទៅ៨ឆ្នាំ ទទួលបានជោគជ័យហើយ។ គ្រាន់តែឮដំណឹងច្បាស់ការថា ល្បុក្កតោបានចូលក្នុងបញ្ជីអរូបីរបស់អង្គការយូនីស្កូភ្លាម ខ្ញុំបានធូរពីជំងឺទាំងដៃនៅព្យួរសេរ៉ូម។ ទឹកភ្នែកខ្ញុំហូរស្របពេលដែលខ្ញុំកំពុងរំភើបត្រេកអរ។

 

ពេជ្រ ចរណៃ បន្តថា រឿងអាម្មណ៌ពិតជាពិបាកបរិយាយណាស់ដឹងត្រឹមថាមានក្ដីសុខ សមិទ្ធផលនេះគឺបានមកពីថ្នាក់ដឹកនាំដែលជួយខ្នះខ្នែង និងពុកម៉ែបងប្អូនទាំងអស់គ្នាដែលជួយលើកទឹកចិត្ត និងគាំទ្រ។ អ្វីដែលជាពិសេសគឺលោកគ្រូតា សាន គឹមស៊ាន និងបងប្អូនអ្នកហាត់គុនល្បុក្កតោទាំងអស់ដែលខិតខំហ្វឹកហាត់និងផ្សព្វផ្សាយ ហើយក៏មានការរួមចំណែកពីសំណាក់បងប្អូនខាងសារព័ត៌មានដែរ និយាយរួមគឺបានមកពីប្រជាជនខ្មែរទាំងអស់គ្នា។

 

រីឯកីឡាការិនីល្បុក្កតោឆ្នើម​​​​​​របស់កម្ពុជា សំ ថារ័ត្ន សប្បាយរីករាយស្ទើរតែរកអ្វីប្រៀបផ្ទឹមមិនបាន ដ្បិតនាងក៏មានចំណែកក្នុងរឿងនេះដែរ។ ថារ័ត្ន ដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការផ្សព្វផ្សាយគុនល្បុកក្កតោ បានប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗទាំងសំឡេងអួលដើមករ ដោយបង្ហាញក្តីរំភើប ដ្បិតនេះជាការរង់ចាំយូរមកហើយ ជុំវិញការប្រកាសការដាក់កីឡាគុនល្បុក្កតោទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។

 

កីឡាការិនី សំ ថារ័ត្ន និយាយថា៖«ពិបាកនិយាយណាស់ ដឹងតែរំភើបតែម្តង មួយយប់ហើយអូសតែទូរសព្ទមើល ទប់ទឹកភ្នែកអត់បានទេ យើងដឹងថាយើងឆ្លងកាត់ការលំបាកជាច្រើនមកយូរហើយ ជាពិសេសជាការរំឭកគុណលោកគ្រូតាក្រមាមាស សាន គឹមស៊ាន រស់ សិរី, អិត ប៉ែន និងលោកគ្រូផ្សេងៗទៀតដែលបានធ្វើឱ្យល្បុក្កតោរស់ឡើងវិញ និងក្តីប្រាថ្នាបានឃើញការដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងបញ្ចីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក»។ 
 

ថារ័ត្ន បន្តថា ខ្លួនធ្លាប់អស់សង្ឃឹមម្តងរួចមកហើយបន្ទាប់ពីការដាក់ស្នើរឮថាខ្វះខាតឯកសារមួយចំនួន តែដល់ពេលជោគជ័យគឺគ្មានពាក្យអ្វីថ្លែងតែម្តង។ 

 

គួរបញ្ជាក់ថា កីឡាគុនល្បុក្កតោ បានចុះក្នុងបញ្ជីតំណាងបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិ ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី១៧ នៃគណៈកម្មាធិការអន្តររដ្ឋាភិបាលដើម្បីការការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីរបស់អង្គការយូណេស្កូ នៅថ្ងៃទី២៩ ខែវិច្ឆិកា នាទីក្រុងរ៉ាបាត ប្រទេសម៉ារ៉ុក៕