ពោធិ៍សាត់៖ «រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌា នឹងព្រមផ្ដល់ពូជខ្លាធំដល់កម្ពុជា នៅពេលណាកម្ពុជាមានជម្រកសុវត្ថិភាព»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក John Willis នាយកប្រចាំប្រទេសនៃអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ (Wildlife Alliance)ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមេសា នៅមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តពោធិ៍សាត់។
ការនាំចូលពូជសត្វខ្លាធំពីប្រទេសឥណ្ឌា ត្រូវឆ្លងកាត់លក្ខខណ្ឌស្មុគស្មាញច្រើន។ លោក John Willis បានលើកឡើងថា ឥណ្ឌា នឹងព្រមផ្ដល់ពូជសត្វខ្លាធំមកកម្ពុជា នៅពេលណាតំបន់ការពារព្រៃធម្មជាតិកម្ពុជា មានសុវត្ថិភាពគ្រប់គ្រាន់ តាមការចង់បានរបស់ពួកគេ។ ក្នុងនោះ អន្ទាក់គឺជាបញ្ហាធំមួយ ដែលនាំឱ្យដំណើរការបញ្ជូនសត្វខ្លាធំមកកម្ពុជា ជួបការលំបាក។
លោក John Willis (អង្គយកណ្ដាល ពាក់អាវពណ៌ស) នាយកប្រចាំប្រទេសនៃអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ (Wildlife Alliance)ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមេសា នៅមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តពោធិ៍សាត់។ រូបភាព៖ លោក នេត្រ ភក្រ្តា
ចំពោះមុខ ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ត្រូវពង្រឹងតំបន់ព្រៃការពារធម្មជាតិរបស់កម្ពុជា មានសុវត្ថិភាពជាមុនសិន។ ជាមួយគ្នានេះ លោក John Willis សង្ឃឹមថា យុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យ នឹងក្លាយជាចលនា ដ៏សំខាន់មួយក្នុងការលុបបំបាត់អន្ទាក់ចេញពីតំបន់ការពារសត្វព្រៃ ដើម្បីឈានដល់ស្តារវត្តមានសត្វខ្លាធំនៅកម្ពុជាឡើងវិញ។
លោក ថ្លែងដូច្នេះថា៖«រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌា គេនឹងយល់ព្រមប្រគល់សត្វខ្លាមកកម្ពុជា នៅពេលណាដែលគេដឹងថា ប្រទេសកម្ពុជា មានសុវត្ថិភាពសម្រាប់សត្វខ្លារបស់ពួកគេ។ រឿងអន្ទាក់ហ្នឹង ក៏អាចប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់កម្ពុជាផងដែរ មិនតែត្រឹមសម្លាប់សត្វព្រៃប៉ុណ្ណោះទេ»។
ក្រៅពីការសុំអនុញ្ញាតពីរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌា ការលែងសត្វខ្លាធំក្នុងព្រៃធម្មជាតិនេះ ក៏ត្រូវឆ្លងកាត់ការអនុញ្ញាតពីពលរដ្ឋដែលរស់នៅជុំវិញតំបន់នោះដែរ។ ទន្ទឹមនេះ ក៏ត្រូវគិតគូរដល់របាយសត្វរំពា ដែលជាចំណីរបស់សត្វខ្លា ដូចជា សត្វឈ្លូសជាដើម។ លោក John Willis បន្ថែមដូច្នេះថា៖« មិនត្រឹមតែសុំការអនុញ្ញាតពីរដ្ឋាភិបាលប្រទេសឥណ្ឌាទេ គឺយើងត្រូវសុំការអនុញ្ញាតពីប្រជាពលរដ្ឋជុំវិញតំបន់នោះដែរ។ យើងត្រូវធ្វើឱ្យតំបន់ហ្នឹង មានសុវត្ថិភាពជាមុនសិន ហើយយើងក៏ត្រូវគិតពីរបាយនៃសត្វរំពា ដែលជាចំណីខ្លាផងដែរ»។
លោក នេត្រ ភក្រ្តា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន បានលើកឡើងថា កន្លងទៅ ប្រភេទសត្វខ្លាធំសម្បូរណាស់នៅព្រៃក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែដោយសារការបរបាញ់ទើបធ្វើឱ្យបាត់បង់។ សត្វខ្លាធំនេះ ត្រូវគេប្រទះឃើញលើកចុងក្រោយនៅឆ្នាំ ២០០៧។
លោក នេត្រ ភក្រ្តា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមេសា នៅមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តពោធិ៍សាត់។ រូបពី ហ្វេសប៊ុករបស់លោក
ការស្ដារសត្វខ្លាធំឡើងវិញ មិនងាយស្រួលនោះទេ ប៉ុន្តែក្រសួងបរិស្ថាន បានតាំងចិត្តនាំយកប្រភេទសត្វកម្រទាំងនោះឱ្យមានវត្តមានឡើងវិញ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ជួយដល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីរបស់ភពផែនដី។ លោក នេត្រ ភក្រ្តា បន្តថា កម្ពុជានៅមានឱកាសក្នុងការការពារ និងអភិរក្ស។ ម្យ៉ាងទៀត ជម្រកនៃតំបន់ការពារធម្មជាតិមានលក្ខណៈល្អ ហើយសុវត្ថិភាពក៏ចាប់ផ្ដើមល្អប្រសើផងដែរ។ លោក បន្ថែមថា៖«យើងអត់ចង់ឱ្យមានតែព្រៃ ហើយអត់សត្វនោះទេ។ អ៊ីចឹង! យើងត្រូវផ្ដល់នូវការការពារ និងសុវត្ថិភាពដល់សត្វព្រៃ»។
ខ្លាធំស្ថិតក្នុងក្រុមប្រភេទជិតផុតពូជ និងមានចុះក្នុងបញ្ជីឧបសម្ព័ន្ធទី ១ នៃអនុសញ្ញាសាយតេស។ ខ្លាប្រភេទនេះកំពុងរងគ្រោះថ្នាក់ដោយសារការបរបាញ់ យកឆ្អឹង ស្បែក ដើម្បីធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និងការយកទៅប្រើប្រាស់ធ្វើជាឱសថបុរាណ។ ខ្លាធំត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជីក្រហម IUCN ថាជាប្រភេទកំពុងរងគ្រោះថ្នាក់ជិតផុតពូជ (EN)។
បើតាមរបាយការណ៍ក្រសួងបរិស្ថាន នៅឆ្នាំ២០២២ អន្ទាក់ចំនួន ៣៤ ០០០ ត្រូវបានដោះចេញពីតំបន់ការពារធម្មជាតិកម្ពុជា។ ចំនួនអន្ទាក់នេះ ថយចុះជិតពាក់កណ្ដាល បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០២១ ពោលគឺថយចុះ ២៧ ៦១១អន្ទាក់ ឬជាង ៤៤ ភាគរយ៕