អន្តរជាតិ
រូបឯកសារ៖ សកម្មភាពសាងសង់កំពង់ផែថ្មីនៅទន្លេ Kaladan ក្នុងទីក្រុង Sittwe ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១២។
×![]()
ដោយ: VOA
ប្រទេសឥណ្ឌាបានជួយសម្ពោធកំពង់ផែសមុទ្រមួយកន្លែងដែលគេទន្ទឹងរង់ចាំជាយូរមកហើយនៅភាគខាងលិចនៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា កាលពីខែឧសភាកន្លងទៅនេះ ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌាប្រឹងប្រែងទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលកើនឡើងរបស់ប្រទេសចិនដែលជាគូប្រជែងរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍និងនៅទូទាំងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។
ស៊ីម៉ងត៍ចំនួន ១.០០០ តោនត្រូវបានដឹកជញ្ជូនជាលើកដំបូងពីទីក្រុង Kolkata នៃប្រទេសឥណ្ឌា កាលពីថ្ងៃទី ៩ ខែឧសភាទៅដល់កំពង់ផែថ្មីមួយដែលផ្តល់មូលនិធិដោយរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌាក្នុងទីក្រុង Sittwe នៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
កំពង់ផែនៅក្រុង Sittwe នេះគឺជាសមិទ្ធផលដំណាក់កាលទីមួយនៃគម្រោងដឹកជញ្ជូនពហុវិធី Kaladan ដែលមានតម្លៃ ៤៨៤ លានដុល្លារ ដែលមានបំណងតភ្ជាប់ប្រទេសឥណ្ឌាជាមួយនឹងតំបន់ភាគឦសានដែលមិននៅជាប់សមុទ្ររបស់ខ្លួន ដោយឆ្លងកាត់រដ្ឋ Rakhine និងរដ្ឋ Chin នៅភាគខាងលិចនៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដោយមិនចាំបាច់ឆ្លងកាត់ប្រទេសបង់ក្លាដែស។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ ក្រសួងកំពង់ផែ ដឹកជញ្ជូន និងផ្លូវទឹកនៃប្រទេសឥណ្ឌាបានលើកឡើងថា កំពង់ផែក្រុង Sittwe គឺជាសញ្ញានៃ «យុគសម័យថ្មីមួយនៃការដឹកជញ្ជូន» ជាមួយប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា និង «បើកផ្លូវសម្រាប់សក្តានុពលសេដ្ឋកិច្ចដ៏មហិមា» នៅទូទាំងតំបន់តាមរយៈការតភ្ជាប់តំបន់អាស៊ីខាងត្បូងជាមួយនឹងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
នៅពេលបញ្ចប់ការសាងសង់ផ្លូវទឹកសម្រាប់ដឹកជញ្ជូនប្រវែង ១៥៨ គីឡូម៉ែត្រពីកំពង់ផែក្រុង Sittwe រហូតដល់ទន្លេ Kaladan និងផ្លូវគោកប្រវែង ២១០ គីឡូម៉ែត្រមួយទៀតភ្ជាប់ចូលទៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌាវិញ ក្រសួងបានថ្លែងថា ច្រកដឹកជញ្ជូននេះនឹងកាត់បន្ថយពេលវេលាដឹកជញ្ជូននិងការចំណាយរវាងទីក្រុង Kolkata និងរដ្ឋ Mizoram បានច្រើនជាងពាក់កណ្តាល។
រូបឯកសារ៖ សកម្មភាពសាងសង់កំពង់ផែថ្មីនៅទន្លេ Kaladan ក្នុងទីក្រុង Sittwe ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា នៅថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១២។
លោក Avinash Paliwal គ្រូបង្រៀនជាន់ខ្ពស់នៃមហាវិទ្យាល័យ Oriental and African Studies នៃសាកលវិទ្យាល័យ University of London ក្នុងចក្រភពអង់គ្លេស បានប្រាប់ VOA ថា ឥណ្ឌានិងមីយ៉ាន់ម៉ាបានចាប់ដៃគ្នាលើគម្រោងនេះកាលពី ១៥ ឆ្នាំមុន ប៉ុន្តែតាមពិតគម្រោងនេះបានផ្តើមចេញពីគោលដៅនៃការបញ្ចូលសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌាទៅក្នុងទីផ្សារដ៏មមាញឹកនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលមានតាំងពីទសវត្សរ៍ ១៩៦០ មកម្ល៉េះ។
លោកបានថ្លែងដូច្នេះថា៖ «នេះគឺជាបំណងប្រាថ្នាដ៏ធំ ដែលតែងតែមានដាក់បញ្ចូលក្នុងគោលនយោបាយសម្លឹងទៅទិសខាងកើត ឬបាញ់ឆ្ពោះទៅទិសខាងកើតរបស់ឥណ្ឌា។ ហើយសព្វថ្ងៃនេះ វាគឺជាធាតុដ៏សំខាន់មួយនៃយុទ្ធសាស្រ្តឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិករបស់ឥណ្ឌា និងដើម្បីប្រឆាំងនឹងចិន ដោយសារចិនក៏មានឥទ្ធិពលខ្លាំងផងដែរនៅក្នុងតំបន់»។
ការធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពជាមួយនឹងឥទ្ធិពលរបស់ចិន
លោក Paliwal បានថ្លែងថា ប្រទេសឥណ្ឌាមានក្ដីបារម្ភខ្លាំងក្លាអំពីឥទ្ធិពលកើនឡើងរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ បើទោះបីជាខ្លួនមិនដែលបានវិនិយោគថវិកាច្រើនដើម្បីរុញច្រានឥទ្ធិពលនោះទៅវិញក៏ដោយ។ លោកបានបន្ថែមថា បើប្រៀបធៀបជាមួយប្រទេសចិន ឥណ្ឌាក៏បានធ្វើកិច្ចការតិចតួចក្នុងការជួយជ្រោមជ្រែងកងទ័ពឧទ្ទាមជនជាតិភាគតិចដែលគ្រប់គ្រងតំបន់ព្រំដែនដីគោកជាច្រើនរបស់មីយ៉ាន់ម៉ា រួមទាំងរដ្ឋ Rakhine និងរដ្ឋ Chin ផងដែរ។
បើទោះបីជាចិនបន្តគ្របដណ្តប់លើទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងមីយ៉ាន់ម៉ាក៏ដោយ លោក Paliwal បានថ្លែងថា ការវិនិយោគរបស់ឥណ្ឌានៅកំពង់ផែក្រុង Sittwe យ៉ាងហោចណាស់ជួយឱ្យរបបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាដែលបានដណ្តើមអំណាចកាលពីឆ្នាំ ២០២១ ពេញចិត្តនឹងឥណ្ឌាដែរ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ចំណុចសំខាន់គឺថា ឥណ្ឌាចង់ធ្វើឱ្យប្រាកដថា ការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយរបបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ានៅតែមាន ដោយសារពួកគេចាំបាច់ត្រូវដឹងថាចិនកំពុងធ្វើអ្វី។ បណ្តាញស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ចាំបាច់ត្រូវតែរក្សាឱ្យនៅបើកចំហ។ ប្រសិនបើការចំណាយថវិកាមួយចំនួនក្នុងគម្រោង Kaladan អាចជួយពួកគេឱ្យរក្សាបាននូវបណ្តាញស៊ើបការណ៍សម្ងាត់នោះ នោះវាមិនមែនជាបញ្ហាសម្រាប់ពួកគេនោះទេ»។
អ្នកស្រី Sreeparna Banerjee សមាជិកជាន់ទាបនៃអង្គការស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយ Observer Research Foundation ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុង Kolkata បានប្រាប់ VOA ថា ប្រសិនបើនិងនៅពេលដែលគម្រោងនេះត្រូវបានបញ្ចប់ ច្រកដឹកជញ្ជូននេះអាចជួយជំរុញយ៉ាងសំខាន់ដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ឥណ្ឌា។
រូបឯកសារ៖ មនុស្សម្នាដើរនៅលើឆ្នេរមួយនៅឈូងសមុទ្រ Bengal ក្នុងតំបន់រដ្ឋ Rakhine ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦។
អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់ថា តាមរយៈការតភ្ជាប់តំបន់ភាគឦសាននៃប្រទេសឥណ្ឌាទៅនឹងសមុទ្រ ច្រកដឹកជញ្ជូននេះអាចជំរុញឱ្យមានការងារនិងកំណើនអាជីវកម្មក្នុងតំបន់ដែលមិនទាន់មានការអភិវឌ្ឍនៅក្នុងប្រទេស ជួយឥណ្ឌាទាញយកធនធានធម្មជាតិក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា និងពង្រឹងផ្លូវពាណិជ្ជកម្មតាមផ្លូវគោកនិងផ្លូវសមុទ្ររបស់ឥណ្ឌាជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសផ្សេងទៀតនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ប៉ុន្តែនៅតែប្រុងប្រយ័ត្នជាមួយនឹងប្រទេសចិន។
អ្នកស្រី Banerjee បានថ្លែងដូច្នេះថា៖ «ខណៈដែលឥណ្ឌាសង្កត់ធ្ងន់លើផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន [ឥណ្ឌា] ក៏កំពុងព្យាយាមធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពជាមួយនឹងឥទ្ធិពលរបស់ចិនផងដែរតាមរយៈការពង្រឹងទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយនឹងមីយ៉ាន់ម៉ានិងអនុវត្តគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរួមគ្នា»។
អ្នកស្រីបានបន្ថែមថា៖ «ដូច្នេះ គម្រោង Kaladan ដើរតួជាយុទ្ធសាស្ត្រទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលគ្របដណ្ដប់របស់ចិននៅក្នុងតំបន់។ វាមិនត្រឹមតែពង្រឹងទំនាក់ទំនងរបស់ឥណ្ឌាជាមួយនឹងមីយ៉ាន់ម៉ាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបង្ហាញអំពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ឥណ្ឌាក្នុងការគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍរបស់មីយ៉ាន់ម៉ានិងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងតំបន់ផងដែរ»។
លោក Hunter Marston បេក្ខជនថ្នាក់បណ្ឌិតនៃសាកលវិទ្យាល័យជាតិអូស្ត្រាលី (Australian National University) ដែលកំពុងសិក្សាអំពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា បានប្រាប់ VOA ថា ឥណ្ឌាសង្ឃឹមថា កំពង់ផែរបស់ខ្លួននៅរដ្ឋ Rakhine នៅថ្ងៃណាមួយអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយនឹងកំពង់ផែដែលធំជាង និងជ្រៅជាងនេះដែលចិនកំពុងសាងសង់នៅទីក្រុង Kyaukphyu ដែលស្ថិតនៅចម្ងាយប៉ុន្មានគីឡូម៉ែត្រនៃភាគអាគ្នេយ៍ទីក្រុង Sittwe ដែលនៅទីនោះគម្រោងច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនផ្ទាល់ដែលឆ្លងកាត់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាបានភ្ជាប់ទៅដល់សមុទ្រ។
លោកបានថ្លែងដូច្នេះថា៖ «នោះជាគោលដៅពិតប្រាកដមួយ។ ឥណ្ឌាកំពុងព្យាយាមធ្វើរឿងនេះដើម្បីប្រជែងជាមួយចិន។ ប៉ុន្តែការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរបស់ឥណ្ឌាជាមួយមីយ៉ាន់ម៉ាគឺតិចជាងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរបស់ចិនជាមួយមីយ៉ាន់ម៉ា។ ខ្ញុំគិតថា ប្រទេសឥណ្ឌាមានសក្ដានុពលច្រើនសម្រាប់ធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើននៅពេលអនាគត ប៉ុន្តែបើយើងមើលមួយជ្រុងទៀត វារាងយឺតពេលក្នុងការតាមឱ្យទាន់ចិន»។
តួលេខរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបានបង្ហាញថា ពាណិជ្ជកម្មរបស់មីយ៉ាន់ម៉ាជាមួយចិនបានកើនឡើងដល់ជាង ៩ ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ហើយពាណិជ្ជកម្មរបស់មីយ៉ាន់ម៉ាជាមួយឥណ្ឌាក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ដូចគ្នានេះមានចំនួនតែ ១,៥ ពាន់លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។ ជាងនេះទៀត ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសរបស់ឥណ្ឌានៅមីយ៉ាន់ម៉ាស្មើនឹងចំណែកតូចមួយរបស់ចិនប៉ុណ្ណោះ។
មិត្តរកតែប្រយោជន៍
លោក Marston បានថ្លែងថា បើទោះបីជាអ៊ីចឹងក៏ដោយ ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ានៅតែអាចប្រើប្រាស់ការវិនិយោគរបស់ឥណ្ឌានៅក្នុងគម្រោង Kaladan ដើម្បីការពារប្រឆាំងនឹងប្រទេសចិន ដោយមានការប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការពឹងផ្អែកខ្លាំងលើប្រទេសណាមួយ ជាពិសេសចាប់តាំងពីពេលរដ្ឋប្រហារយោធាមកម៉្លេះ។
ការគាបសង្កត់យ៉ាងឃោរឃៅរបស់របបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាលើការតស៊ូប្រដាប់អាវុធដែលកំពុងកើនឡើងកំពុងធ្វើឱ្យមីយ៉ាន់ម៉ាបាត់បង់សម្ព័ន្ធមិត្តបរទេសរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែឥណ្ឌានៅតែប្រកាន់ខ្ជាប់ជំហររបស់ខ្លួនជាមួយនឹងមីយ៉ាន់ម៉ា។ រួមជាមួយចិននិងរុស្ស៊ី ឥណ្ឌាបានបោះឆ្នោតអនុបវាទលើសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីខែធ្នូឆ្នាំមុន ដែលសេចក្ដីសម្រេចនោះស្នើឱ្យមានការបញ្ចប់អំពើហិង្សានៅមីយ៉ាន់ម៉ាជាបន្ទាន់។ ឥណ្ឌាក៏ជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសមួយចំនួនតូចផងដែរដែលនៅតែលក់អាវុធឱ្យមីយ៉ាន់ម៉ា បើទោះបីជាតិចជាងចិនឬក៏រុស្ស៊ីច្រើនក៏ដោយ។
លោក Marston បានថ្លែងដូច្នេះថា៖ «កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់របបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាមិនបានជួយអ្វីច្រើនដើម្បីទទួលបានការគាំទ្រនៅក្នុងប្រទេសនោះទេ ប៉ុន្តែរបបនេះកំពុងព្យាយាមពង្រឹងភាពជាដៃគូខាងក្រៅរបស់ខ្លួនឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ ជាពិសេសជាមួយប្រទេសដែលអនុញ្ញាតឱ្យខ្លួនអាចជៀសផុតការពឹងផ្អែកខ្លាំងពេកលើប្រទេសចិន ជាពិសេសលើការវិនិយោគបរទេស»។
រូបឯកសារ៖ កម្មករសំណង់ម្នាក់អង្គុយនៅក្បែរគម្រោងកំពង់ផែក្នុងទីក្រុង Sittwe ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា នៅថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១២ ដែលគម្រោងនេះមានទីតាំងនៅភាគពាយព្យនៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ជាកន្លែងដែលទឹកទន្លេ Kaladan ហូរចូលទៅក្នុងឈូងសមុទ្រ Bengal។
អ្នកវិភាគនានាបាននិយាយថា ទោះបីជាមានថវិកាគ្រប់គ្រាន់ក៏ដោយ ក៏គម្រោង Kaladan អាចនឹងមិនងាយស្រួលក្នុងការបញ្ចប់បានលឿននោះទេ។
ការបះបោរដែលអូសបន្លាយជាយូរមកហើយបានប៉ះពាល់ដល់ទាំងមីយ៉ាន់ម៉ានិងឥណ្ឌា។ ការប្រយុទ្ធគ្នាគឺកាន់តែមានភាពខ្លាំងក្លាឡើងជាពិសេសនៅខាងមីយ៉ាន់ម៉ាចាប់តាំងពីពេលរដ្ឋប្រហារយោធាមក។
លោក Marston បាននិយាយថា អំពើហិង្សាដែលកំពុងបន្តនឹងក្លាយជា «ឧបសគ្គដ៏ធំ» មួយចំពោះការសាងសង់ផ្លូវដែលជាដំណាក់កាលចុងក្រោយក្នុងការបញ្ចប់គម្រោងច្រកដឹកជញ្ជូននៅភាគខាងជើងនៃទីក្រុង Sittwe នេះ។
លោក Paliwal បានយល់ស្របថា «ផ្លូវនោះនឹងមិនត្រូវបានសាងសង់នៅពេលណាមួយឆាប់ៗខាងមុខនេះទេ»។
អ្នកស្រី Banerjee បានលើកឡើងថា អ្នកស្រីមានសុទិដ្ឋិនិយមជាងនេះដោយសន្មតថាកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់របបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាក្នុងការសម្រេចឱ្យបាននូវបទឈប់បាញ់ជាមួយក្រុមឧទ្ទាមសំខាន់ៗមួយចំនួននៅក្នុងប្រទេសទទួលបានផ្លែផ្កា និងថាឥណ្ឌាអាចផ្តល់ភាពកក់ក្តៅដល់រដ្ឋាភិបាលស្រមោលរបស់មីយ៉ាន់ម៉ាដែលកំពុងនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសដែលមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយក្រុមឧទ្ទាមមួយចំនួន។
អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់ដូច្នេះថា៖ «ប្រសិនបើប្រទេសឥណ្ឌាអាចធ្វើអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងត្រឹមត្រូវ ខ្ញុំគិតថា មានក្តីសង្ឃឹមដែលថាគម្រោង [ច្រកដឹកជញ្ជូន] នេះនឹងត្រូវបានបញ្ចប់ក្នុងរយៈពេលពីរបីឆ្នាំខាងមុខ ប៉ុន្តែមិនមែនក្នុងពេលឥឡូវនេះទេ»៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
