ភ្នំពេញ៖ អង្គការជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជា(LAC) គឺជាស្ថាប័នផ្ដល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់ ដល់អ្នកសារព័ត៌មានដោយមិនគិតថ្លៃ និងស្វែងរកដំណោះស្រាយ តាមរយៈកិច្ចប្រជុំជាមួយមន្ត្រីនៃអង្គភាពពាក់ព័ន្ធមួយចំនួន ធ្វើយ៉ាងណា ផ្ដល់សិទ្ធិពេញលេញ ដល់អ្នកសារព័ត៌មាន។
អង្គការជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជា(LAC) បានរៀបចំកិច្ចប្រជុំពិភាក្សា ពីបញ្ហាប្រឈមផ្នែកច្បាប់ ចំពោះអ្នកសារព័ត៌មាន ទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មាន មកពី២៨អង្គភាពនិងស្ថាប័ន កាលពីពេលកន្លងទៅ។ គោលបំណងនៃកិច្ចប្រជុំ ដើម្បីបញ្ជ្រាបចំណេះដឹងផ្នែកច្បាប់ ពិសេសច្បាប់ស្ដីពីរបបសារព័ត៌មាន និងច្បាប់ពាក់ព័ន្ធមួយចំនួន ដល់អ្នកសារព័ត៌មាន។ កិច្ចប្រជុំនេះក៏មានបំណងស្វែងរកបញ្ហា និងការប្រឈមរបស់អ្នកសារព័ត៌មាន ដើម្បីសុំកិច្ចសហការពីស្ថានប័នពាក់ព័ន្ធផងដែរ។
លោក អ៊ុន ច័ន្ទថុល មេធាវីអង្គការជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជា បានប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗថា សេរីភាពអ្នកសារព័ត៌មានបច្ចុប្បន្ន បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២២ ការចោទប្រកាន់លើអ្នកសារព័ត៌មាន មានការថយចុះ។ នៅត្រីមាសទីមួយ ដើមឆ្នាំ២០២៣នេះ លោកបានទទួលសំណុំរឿងតែ៤ករណីប៉ុណ្ណោះ ដោយគិតរយៈពេលដូចគ្នា កាលពីឆ្នាំ២០២២ មានលើស៤ករណី។ នេះគិតតែសំណុំរឿង ដែលអង្គការជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជា ទទួលបានប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនបូកបញ្ចូលសំណុំរឿង ដែលស្ថាប័នផ្សេងទទួលបានឡើយ។ តាមរយៈនេះ លោកមេធាវីរូបនេះ សង្កេតឃើញថា ស្ថានភាពសេរីភាពរបស់អ្នកសារព័ត៌មាន មានភាពល្អប្រសើរជាងមុន។
លោក អ៊ុន ច័ន្ទថុល មេធាវីអង្គការជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជា
លោក អ៊ុន ច័ន្ទថុល៖«ភាគច្រើនការចោទប្រកាន់ ទៅលើអ្នកសារព័ត៌មាន លើបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ។ ក្នុងការវិនិច្ឆ័យសេចក្ដី ឬការដាក់ទោសទាន់ ផ្ដន្ទាទោស អាស្រ័យទៅលើអង្គហេតុនីមួយៗ និងប្រភេទនៃបទល្មើស និងការប្រព្រឹត្តិខុសៗគ្នា របស់អ្នកដែលរងការចោទប្រកាន់»។
លោកមេធាវី អ៊ុន ច័ន្ទថុល ថាសំណុំរឿងខ្លះ ដែលចោទប្រកាន់លើអ្នកសារព័ត៌មាន មានភស្តុតាងដាក់បន្ទុកគ្រប់គ្រាន់។ ប៉ុន្តែរឿងខ្លះ ក៏មិនមានភស្ដុតាងដាក់បន្ទុកគ្រប់គ្រាន់ដែរ។ ហើយរឿងខ្លះទៀត មានភស្ដុតាងស៊ីចង្វាក់ ដែលធ្វើឱ្យមានការចោទប្រកាន់។
ទោះជាយ៉ាងណាលោកថា អ្នកកាសែតនៅតែរងបណ្ដឹងព្រហ្មទណ្ឌ។ ជាដំណោះស្រាយ លោកថាមិនអាស្រ័យលើតែមេធាវីឡើយ ប៉ុន្តែអាស្រ័យលើសកម្មភាពអ្នកប្រព្រឹត្តិ ដែលជាអ្នកសារព័ត៌មាន។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រសិនអ្នកសារព័ត៌មាន ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ គោរពច្បាប់ និងទទួលខុសត្រូវភារកិច្ចរបស់គាត់ខ្លួន នោះនឹងមិនមានបញ្ហាឡើយ។
អ្នកនាង ហ៊ៀង គន្ធា គឺជាអ្នកសារព័ត៌មានមកពីស្ថាប័នមួយ បានចូលរួមកិច្ចប្រជុំពិភាក្សា ពីបញ្ហាប្រឈមផ្នែកច្បាប់ ចំពោះអ្នកសារព័ត៌មាន បានលើកឡើងថាកិច្ចប្រជុំនេះ ជួយឱ្យអ្នកសារព័ត៌មាន យល់ដឹងកាន់តែច្រើន ពីបញ្ហាប្រឈមនិងចៀសវាង ធ្វើអ្វីលើសពីក្រមសីលធម៌របស់ខ្លួន។ មានបទពិសោធក្នុងវិស័យសារព័ត៌មានជិត១០ឆ្នាំ អ្នកនាងថា កាលណាអ្នកសារព័ត៌មាន ធ្វើទៅតាមក្រមសីលធម៌សារព័ត៌មាន នោះនឹងមិនមានបញ្ហាប្រឈមឡើយ។
សកម្មភាពអ្នកចូលរួមពិភាក្សាពីការប្រឈមផ្នែកច្បាប់របស់អ្នកសារព័ត៌មាន
អ្នកនាង គន្ធា បន្ថែម«ការគោរពក្រមសីលធម៌ វិជ្ជាជីវៈអ្នកសារព័ត៌មាន ភាពច្បាស់លាស់ និងការមិនទទួលសំណូក នោះនឹងធ្វើឱ្យអ្នកសារព័ត៌មាន មានសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ និងទទួលបានការគោរព។ មកកម្មវិធីនេះ ខ្ញុំបានយល់បន្ថែម ពីច្បាប់អ្នកសារព័ត៌មាន។ គេអាចទាញអ្នកសារព័ត៌មាន ទៅដល់បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ដូច្នេះអ្នកកាសែត ត្រូវតែយល់ពីច្បាប់អ្នកសារព័ត៌មាន»។
លោក រុន សារ៉ាយ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជា បានប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗថា កន្លងមកលោកមើលឃើញថា សេរីភាពសម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន ប្រែប្រួលទៅតាមស្ថានភាពអ្នកនយោបាយ។ ទោះជាយ៉ាងណាលោកថា បើមើលជារួមច្បាប់ស្ដីពីរបបអ្នកសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា មានភាពបើកទូលាយ ទាំងក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា សេរីភាពសារព័ត៌មាន ក៏ស្រដៀងគ្នានឹងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិដែរ គឺត្រូវធ្វើក្នុងក្របខណ្ឌច្បាប់ គោរពច្បាប់ និងសីលធម៌។ លោកសង្កេតឃើញថា កន្លងមកនៅកម្ពុជា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅតែបើក ប៉ុន្តែបើកក្នុងកម្រិតណាមួយ លោកមិនទាន់ហ៊ានវាយតម្លៃ។
«មុនឆ្នាំ២០១៦ឃើញថាកម្ពុជា មានសារព័ត៌មានរាប់ពាន់អង្គភាព ការចុះផ្សាយមិនសូវមានបញ្ហាទេ។ ប៉ុន្តែក្រោយមានបញ្ហានយោបាយ ឃើញថាក្នុងសារព័ត៌មាន មាននិន្នាការ២ គឺនិយាយទៅតាមទំនោរនយោបាយ ទាំងប្រឆាំងនិងស្រប។ ចាប់ពីពេលនោះមក ការផ្សាយមានការរឹតបន្តិងច្រើន។ ពិសេសពេលកូវីដ និងពេលបក្សប្រឆាំងត្រូវបានរំលាយ ខាងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញព័ត៌មាន ក៏មានកម្រិតមួយចំនួន ក្រោមហេតុផលសន្តិសុខជាតិ និងរបៀបរបបសាធារណៈ។ បច្ចុប្បន្នសេរីភាពសារព័ត៌មាន មានភាពល្អប្រសើរច្រើន ដោយសារមានការប្រជុំមហាសន្និបាត ជួបជុំអ្នកសារព័ត៌មាន រហូតមានការផ្ដល់មេធាវី ពីក្រសួងឱ្យការពារអ្នកសារព័ត៌មាន»។
លោក រុន សារ៉ាយ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជា
វិលមកលោកមេធាវី អ៊ុន ច័ន្ទថុល វិញលោកអះអាងថា តាមរយៈចំនួនអ្នកសារព័ត៌មាន ក្នុងចំនួនរាប់ពាន់នាក់នៅទូទាំងប្រទេស អាចបញ្ជាក់ថា ប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ និងមានសេរីភាព ក្នុងការបញ្ចេញមតិយោបល់។ ប៉ុន្តែលោកថា ការបញ្ចេញមតិយោបល់ និងការសរសេរព័ត៌មាន ក៏ត្រូវតែមានច្បាប់គ្រប់គ្រងដែរ។
ក្នុងឱកាសនេះ លោកសំណូមពរដល់ អ្នកសារព័ត៌មានជំនាន់ក្រោយ ដែលមិនទាន់បានរៀនពីច្បាប់ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និងច្បាប់ផ្សេងៗ គួរតែសិក្សាស្វែងយល់ឱ្យបានច្បាស់ ដើម្បីឱ្យការអនុវត្តរបស់ខ្លួន មិនប្រាស់ចាកក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ។
«គាត់យល់ថានេះ គឺជាសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ ឬសិទ្ធិក្នុងការសរសេរព័ត៌មាន ប៉ុន្តែប្រសិនគាត់មិនយល់ច្បាស់ពីច្បាប់ណាមួយ ធ្វើឱ្យគាត់សរសរប្រាស់ចាក ក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ។ មិនមានប្រភពគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ភាគីម្ខាងទៀត ដែលនាំឱ្យគេប្ដឹងពីបទ បរិហាកេរ្ដិ៍ជាសាធារណៈជាដើម។ អ្នកសារព័ត៌មានត្រូវតែមានចំណេះដឹង និងត្រូវឆ្លងកាត់វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលច្បាប់ ឬវគ្គសរសេរព័ត៌មាន ឬក្រសួងព័ត៌មាន មុនអនុញ្ញាតឱ្យនរណាម្នាក់ ក្លាយជាអ្នកសារព័ត៌មាន ត្រូវតែមានវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលខ្លីឬវែងដល់ពួកគេ»។ នេះជាសំណូមពររបស់លោកមេធាវី អ៊ុន ច័ន្ទថុល។
សកម្មភាពពិភាក្សារបស់អ្នកចូលរួម
សូមបញ្ជាក់ថា អង្គការជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជា ចាប់ផ្ដើមគម្រោងការពារក្ដី ដល់អ្នកសារព័ត៌មានពីឆ្នាំ២០១៩។ ទោះជាយ៉ាងណានៅពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ២០២២ គម្រោងបានផ្អាករយៈពេលកន្លះឆ្នាំ។ នៅដើមឆ្នាំ២០២៣នេះ គម្រោងចាប់ផ្ដើមបើកឡើងវិញ។ តាំងពីចាប់ផ្ដើមគម្រោង អង្គការជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជា ទទួលបានសំណុំរឿងចំនួន៣២ករណី ក្នុងនោះមានទាំងនារីនិងបុរស។ មកដល់បច្ចុប្បន្នមាន២៨ករណី បានដោះស្រាយរួចរាល់។ គិតពីខែមករាឆ្នាំ២០២៣ ដល់ខែមិថុនាឆ្នាំដដែល មានអ្នកកាសែត៤រូបទទួលរកបណ្ដឹង។
ចំនួននេះគិតចំពោះតែ អ្នកសារព័ត៌មានមកសុំជំនួយ ពីអង្គការជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនបូកបញ្ចូលករណី អ្នកសារព័ត៌មានទូទាំងប្រទេស រងបណ្ដឹងហើយទៅសុំសេវាផ្លូវច្បាប់ ពីស្ថាប័នផ្សេងៗឡើយ។
អ្នកសារព័ត៌មាន ដែលអង្គការជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជា បានជួយដោះស្រាយក្ដី បានទទួលរងពាក្យបណ្ដឹងពីអ្នកមានអំណាច អ្នកមានទ្រព្យ និងបុគ្គលទូទៅ។ បទល្មើសពេញនិយម សម្រាប់ចោទប្រកាន់អ្នកសារព័ត៌មាន មានបទបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ បទញុះញង់ឱ្យមានការរើសអើង ញុះញង់ឱ្យមានបទល្មើសជាអាថ៌និងកំហែងយក។ សម្រាប់អង្គការខាងលើ ការការពារក្ដីភាគច្រើនឈ្នះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ក៏មានករណី ឃុំខ្លួនអ្នកសារព័ត៌មានដែរ៕