របាយការណ៍ថ្មីមួយដែលសិក្សាដោយអង្គការលីកាដូ និងអង្គការសមធម៌កម្ពុជា បានរកឃើញថា អ្នកខ្ចីប្រាក់ភាគច្រើនគឺ «ជាប់ជំពាក់បំណុលលើសលប់» ហើយក៏មានករណីលក់ដី ដើម្បីសងបំណុលផងដែរ។ របាយការណ៍នេះចំណងជើងថា ហានិភ័យនៃបំណុល៖ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវបែបបរិមាណ នៃអ្នកជាប់ជំពាក់កម្ចីខ្នាតតូច នៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ របាយការណ៍នេះ ស្ទង់មតិទៅលើប្រជាពលរដ្ឋចំនួន៧១៧ខ្នងផ្ទះ នៅក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ កាលពីដើមឆ្នាំ២០២២ ដែលទើបបានចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៩សីហា ឆ្នាំ២០២៣។
យោងតាមរបាយការណ៍នេះ អ្នកខ្ចីប្រាក់ជាង២/៣ «យល់ស្របទាំងស្រុង» ឬ «យល់ស្រប»ថា គ្រួសាររបស់ពួកគេជំពាក់បំណុលច្រើនពេក។ អ្នកខ្ចីជាង២៧ភាគរយទៀត កំពុងចំ ណាយប្រាក់ចំណូលរបស់ពួកគេដល់ទៅជាង៧០ភាគរយ លើការបង់សងបំណុល ជារៀងរាល់ខែ។
ដោយឡែក ប្រជាពលរដ្ឋតាមខ្នងផ្ទះមានជាង៩២ភាគរយ ត្រូវបានតម្រូវឱ្យដាក់បណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីយ៉ាងតិចមួយ ដើម្បីវាយតម្លៃពីកម្ចីឥណទានខ្នាតតូចមួយ។ របាយការណ៍បន្តបង្ហាញថា ប្រជាពលរដ្ឋតាមខ្នងផ្ទះ ៦,១ភាគរយ នៃចំនួនខ្នងផ្ទះសរុប៧១៧ ដែលត្រូវបានសម្ភាស បានលក់ដីដើម្បីសងបំណុល។
ពលកម្មកុមារ និងកុមារបោះបង់ការសិក្សាដោយសារបំណុលគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ឬធនាគារ គឺកើតឡើងញឹកញាប់ខ្លាំង។ ប្រមាណជា៣ភាគរយ នៃប្រជាពលរដ្ឋតាមខ្នងផ្ទះ បានឱ្យកូនបោះបង់ការសិក្សា ដោយសារតែកម្ចីមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ឬធនាគារ ដោយកុមារជាច្រើន ត្រូវទៅធ្វើការជួយរកប្រាក់ ដើម្បីបង់សងកម្ចីទាំងនោះវិញ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍។
អ្នកផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ជិត១/៥ (១៨,៣ភាគរយ) បរិភោគអាហារតិចជាងមុន ក្រោយពេលយកកម្ចីពីគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ឬធនាគារ។ ប្រជាពលរដ្ឋ កំពុងបង្កើនការយកកម្ចីថ្មី ដើម្បីទៅសងកម្ចីចាស់។ បើតាមរបាយការណ៍នេះ អ្នកខ្ចីភាគច្រើន មិនបានយល់ដឹងពីដំណើរការផ្លូវច្បាប់ ក្នុងករណីខកខានការបង់សងកម្ចី ឬមិនជឿថា មានការប្រើប្រាស់ដំណើរការផ្លូវច្បាប់។
បើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការលីកាដូ និងអង្គការសមធម៌កម្ពុជា ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះ បានបង្ហាញពីការរីករាលដាល នៃភាពជំពាក់បំណុលច្រើនលើសលប់ បាននាំឱ្យមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើន រួមមានភាពអត់ឃ្លាន ពលកម្មកុមារ និងការលក់ដីដោយបង្ខំជាដើម នៅទូទាំងខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលបន្តរៀបរាប់ថា៖ «អ្នកខ្ចីប្រាក់ កំពុងធ្វើការលះបង់ដោយមិនសមស្របជាច្រើន ដើម្បីបង់សងកម្ចីដែលតម្រូវឱ្យដាក់ធានានូវបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីដ៏ច្រើនលើសលប់ ហើយជារឿយៗ វាតែងតែលើសពីប្រាក់ចំណូល និងសមត្ថភាពរបស់អ្នកខ្ចីក្នុងការបង់សង»។
សម្រាប់លោកស្រី ពីឡូក ណាលី នាយិកាទទួលបន្ទុកកិច្ចការក្រៅតំបន់ នៃអង្គការលីកា ការស្រាវជ្រាវនេះ បានផ្ដល់នូវភស្តុតាងបន្ថែមទៀត ពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស គឺកំពុងកើតឡើងជាញឹកញាប់ និងជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធ នៅក្នុងវិស័យឥណទានខ្នាតតូចនៅកម្ពុជា។ លោកស្រី ពីឡូក ណាលី បានបន្ថែមនៅក្នុងថ្លែងក្នុងសេចក្តីការណ៍នេះថា ៖ «ប្រជាពលរដ្ឋអ្នកខ្ចីប្រាក់ មិនមានពេលវេលាសម្រាប់ការពន្យារពេលទៀតនោះទេ ហើយពួកគេត្រូវការការអនុគ្រោះបំណុលបន្ទាន់ សម្រាប់អ្នកជាប់ជំពាក់បំណុលច្រើនលើសលប់ជាងគេ ដើម្បីទប់ស្កាត់វិបត្តិសិទ្ធិមនុស្សនេះ កុំឱ្យធ្ងន់ធ្ងរបន្ថែមទៀត»។
លោក អៀង វុទ្ធី ដែលជានាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការសមធម៌កម្ពុជា បានជំរុញដល់វិនិយោគិន អាជ្ញាធរ និងតួអង្គអភិវឌ្ឍន៍នានា ត្រូវចាត់វិធានការបន្ទាន់ ដើម្បីផ្ដល់ដំណោះស្រាយសម្រាប់អ្នកខ្ចីប្រាក់។ លោក អៀង វុទ្ធី បញ្ជាក់៖ «គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធត្រូវធានាថា ការអនុវត្តបែបកេងប្រវ័ញ្ចទាំងនេះ នឹងត្រូវបញ្ឈប់ ព្រមទាំងដាក់ចេញនូវវិធានការច្បាប់ការពារអ្នកប្រើប្រាស់ ដើម្បីអាចឱ្យយើងធានាបានថា សិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋានរបស់អ្នកខ្ចីប្រាក់ត្រូ វបានគោរព»។
ជុំវិញនៃរបាយការណ៍ខាងលើនេះ សមាគមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា(CMA) កំពុងសិក្សាលម្អិត ដែលមិនទាន់មានការឆ្លើយតបឡើយ។ ប៉ុន្តែ លោក កាំង តុងងី ប្រធាននាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនង និងជាអ្នកនាំពាក្យ CMA បានអះអាងប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗ(ThmeyThmey) នាព្រឹកថ្ងៃទី៣១សីហានេះថា ៖ «កិច្ចការពារអតិថិជន តែងតែជាអាទិភាពក្នុងវិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីធានាបាននូវនិរន្តភាពវិស័យ នឹងបំពេញបាននូវបេសកម្មរបស់ខ្លួន ក្នុងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ដូចដែលយើងបានធ្វើ ក្នុងរយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំមកនេះ»។
បើតាម លោក តុងងី កន្លងមកស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមួយចំនួន ក៏ធ្លាប់ចូលរួមដោះស្រាយបញ្ហាបំណុលដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែរ ដើម្បីជួយសម្រាលបន្ទុកបញ្ហាបំណុល ប្រសិនបើពួកគេជួបស្ថានភាពលំបាក។ អ្នកនាំពាក្យសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជារូបនេះ លើកចិត្តដល់ពលរដ្ឋ ជាពិសេសអ្នកមានបំណុល ឱ្យបង្ហាញភាពស្មោះត្រង់ និងកុំខ្លាចក្នុងការយកបញ្ហា ឬការលំបាករបស់ខ្លួន ទៅជជែកជាមួយគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ឬធនាគារ។ «ការបង្ហាញភាពស្មោះត្រង់បែបនេះ គឺដើម្បីឱ្យគេយល់ពីបញ្ហារបស់យើង យល់ពីលទ្ធភាពជាក់ស្តែងរបស់យើង ហើយដាក់ចេញនូវដំណោះស្រាយណាមួយ ដើម្បីធានាបានថា ប្រជាពលរដ្ឋយើងនៅបន្តបង់ប្រាក់ ឬបន្តជីវភាពរស់នៅបានដោយសមរម្យ»។ នេះជាការលើកឡើង របស់លោក តុងងី ដោយហាមពលរដ្ឋដាច់ខាត កុំទៅខ្ចីលុយផ្លូវក្រៅការ ជាពិសេស កម្ចីតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ដែលវាធ្វើឱ្យបញ្ហាកាន់តែរីកធំ ហើយពលរដ្ឋកាន់តែប្រឈមនឹង ការក្ស័យធន។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា គិតត្រឹមឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០២៣ ទ្រព្យសកម្មក្នុងវិស័យវិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ មានទំហំ ១១,៨ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងនោះឥណទានអតិថិជនបានកើនឡើង ៩,៧ពាន់លានដុល្លារ ដោយមាន២,២លានគណនី។ ឥណទាន ទាំងនោះ មាន៣៤ភាគរយ ត្រូវបានផ្តល់ទៅឱ្យអង្គភាពគ្រួសារ មាន២៣,២ភាគរយ ក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្ម និងជំនួញមាន១៧,៦ភាគរយ ក្នុងវិស័យកសិកម្ម។ វិស័យសេវាមាន ១៣,៤ភាគរយ។ ជាមួយគ្នានេះ វិស័យដឹកជញ្ជូនមាន ៤,២ភាគរយ សំណង់មាន៤,៤ភាគរយ កម្មន្តសាលមាន ១,៩ភាគរយ និងវិស័យផ្សេងមៗមាន១,៣ភាគរយ៕