សារព័ត៌មានឌីជីថលថ្មីៗ ដោយផ្អែកតាមវចនានុក្រមខ្មែរ២០២២របស់ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា សូមលើកយកពាក្យដែលភ្ជាប់ដោយអក្សរ «ឡ» ផ្ទួនគ្នា មកពន្យល់ដូចខាងក្រោម៖
-ឡេមឡាម (គុ.) ដែលក្រឡេកក្រឡៅដោយអាការៈភ័យរឡេមរឡាម : ភ្នែកឡេមឡាម។ តែគេនិយមប្រើពាក្យ «រឡេមរឡាម» ជាង។
-ឡេមឡឺម (គុ.កិ., គុ.) ដែលឡឺមចុះឡឺមឡើងរឿយៗ; ដែលរណេបរណឺបឡឺមៗ : ឈរឡេមឡឺម; មនុស្សឡេមឡឺម។ ប្រាជ្ញពុំស្មើប្របបាក់ស្លឹកត្រចៀកខ្លបពុំស្មើឡេមឡឺម ជាពាក្យទំនឹមទំនៀមបុរាណ ដែលមានន័យថា អ្នកមានចំណេះពុំស្មើនឹងអ្នកផ្គាប់ផ្គុនអែបអម អ្នកបម្រើនឿយហត់ខ្លបខ្លាចជានិច្ច ពុំស្មើនឹងអ្នកមកធ្វើឡេមឡឺមៗម្ដងៗ (ចំពោះតែការលម្អៀង, បើមិនលម្អៀង ពុំពិតដូច្នោះទេ)។
-ឡេវឡៃ (គុ.) ដែលយកជាការពុំបាន; ផ្ដេសផ្ដាស; សាបរលាប, ឥតតម្លៃ : សម្ដីឡេវឡៃ, មនុស្សឡេវឡៃ។ គេក៏អាចប្រើជា «ហ្លេវហ្លៃ» ក៏មានន័យដូចគ្នាផងដែរ។
-ឡេះឡោះ (គុ., គុ.កិ.) ដែលលាយដោយការលេង យកជាការមែនការពិតពុំបាន, ដែលរោយរាយឬរាត់រាយឥតប្រយោជន៍, ឥតសព្ទឥតសារ : សម្ដីឡេះឡោះ, និយាយឡេះឡោះ។
-ឡេះឡះ (គុ.កិ., គុ.) ឡះៗក្រៃពេក; ឡះចុះឡះឡើង ឬឡះៗទៅមកៗ : បង្រះឡេះឡះ, ឈឺឡេះឡះ, ដំណើរឡេះឡះ។
-ឡិបឡុប (គុ.កិ., គុ.) ឡុបៗញ័រមាត់ញ័រ កមិនសូវច្បាស់លាស់ : និយាយឡិបឡុប; សម្ដីឡិបឡុប; និយាយឡិបឡុបៗពិបាកស្ដាប់ណាស់!
-ឡប់ឡែ (គុ.កិ., គុ.) មិនច្បាស់លាស់ ច្របូកច្របល់ ត្រឡប់ត្រឡិន : និយាយឡប់ឡែ, ឆ្កួតឡប់ឡែ, សម្ដីឡប់ឡែ។ អ្វីៗដែលគេប្រើសម្រាប់លាក់បាំង បង្វែងដាន ដោះសាជាដើម; ដែលត្រឡប់ត្រឡិន សាចុះសាឡើង: យកបញ្ហានេះមកធ្វើជាឡប់ឡែ។ ន័យមួយទៀត គឺ របាំងបញ្ឈរដាក់បាំងមាត់ទ្វារជាដើមមិនឱ្យក្រឡេកមើលឃើញទៅក្នុងឬទៅក្រៅ : ឡប់ឡែបាំងមាត់ទ្វារ, អង្គុយក្នុងឡប់ឡែ។
-ឡឺនឡង់ (គុ., គុ.កិ.) ដែលបើកភ្នែកធំធ្វើក្រឡង់ដោយអាការៈឆ្ងល់ខ្លាំង ឬភ័យខ្លាំង ឬក៏ព្រោះជាប់កុនជាប់ដំណើរ : ភ្នែកឡឺនឡង់; ឆ្ងល់ឡឺនឡង់, ភ័យឡឺនឡង់។
-ឡិកឡក់ (គុ.កិ., គុ.) ដែលនិយាយភាសារបស់ខ្លួនមិនទាន់ច្បាស់ (ព្រោះនៅជាក្មេងតូច) : ក្មេងតូចនិយាយឡិកឡក់; នៅក្មេងឡិកឡក់; និយាយឡិកឡក់ដូចជាកូនក្មេង។
-ឡប់ៗ (គុ.កិ., គុ.) ដែលនិយាយញាប់ៗខ្លាំងៗ, រឡប់ : និយាយឡប់ៗ, សម្ដីឡប់ៗ។
-ឡិមឡុម ឬ ឡិមឡុំ (គុ.កិ., គុ.) ដែលចាប់ចុងព្រយុងដើមស្រមូលប្រឡិមប្រឡុំ : (ព.កា.) សម្ដីឡិមឡុម; គំនិតឡិមឡុម; និយាយឡិមឡុម។ ត្រូវហាត់និយាយ កុំធ្វើរាយមាយ ឡិបឡុបឡិមឡុម កុំប្រើឫកពា ចច្រិមចច្រុម កណ្ដាលជំនុំ ឱ្យគេធុញទ្រាន់។ ការចេះព្រោះហាត់ សម្ដីព្រោះមាត់ ធ្លាប់ថ្នឹកគ្រប់គ្រាន់ បើឥតបានហាត់ រែងនឹកពុំទាន់ និយាយច្រើនភ័ន្ត នែៈៗញយៗ។ សម្ដីជាឯក ត្រូវការជជែក ពាក្យពេចន៍មិនខ្សោយ បើអន់សម្ដី និយាយច្រើនធ្លោយ បាត់មុខបាត់ក្រោយ នែៈៗច្រំដែល។
-ឡិងឡង់ (គុ., គុ.កិ.) ដែលធ្វើភ្នែកមូលក្រឡង់គ្រលៀសប្រស្រីរឿយៗ ដោយអាការៈឆ្ងល់ខ្លាំងឬភ័យខ្លាំងឬក៏ព្រោះជាប់កុនជាប់ដំណើរ : ភ្នែកឡិងឡង់; ធ្វើភ្នែកឡិងឡង់។
-ឡិងឡាំង (កិ., គុ.) ស្រឡាំងកាំង, អាំងឡាំង, គាំងស្មារតី : ខ្ញុំទៅជាឡិងឡាំងគិតអ្វីមិនទាន់; គំនិតឡិងឡាំង។
-ឡកឡាយ (កិ.) និយាយឡកដោយពាក្យលែបខាយឬនិយាយឡកឱ្យរឿយៗ : ឡកឡាយឱ្យដឹងខ្លួន, និយាយឡកឡាយ។
-ឡុបៗ (គុ.កិ., គុ.) ញាប់ៗប្រឡិបប្រឡុប ឬ រឡិបរឡប់ពុំសូវច្បាស់លាស់ : និយាយឡុបៗ; សម្ដីឡុបៗ។
-ឡុលៗ (គុ.កិ., គុ.) ដែលមានសូរក្អុលៗ ឬគ្រលរមិនច្បាស់ ព្រោះអណ្ដាតធំពេកឬព្រោះពិការអណ្ដាត, រឹងអណ្ដាតឬក៏ព្រោះនិយាយទាំងកំពុងមានអ្វីនៅពេញក្នុងមាត់ : និយាយឡុលៗ; សម្ដីឡុលៗ។
-ឡូងឡាង (គុ.កិ.) អំពីសូរស្រែកឡូងៗក្អេងក្អាង : ស្រែកឡូងឡាង។ និយាយឡូងឡាង និយាយវ៉ូងវ៉ាង។
-ឡូឡា (គុ., គុ.កិ.) ឡូៗខ្លាំងៗ : និយាយឡូឡា; សម្ដីឡូឡា។
-ឡែបឡប (កិ.) អែបអប, ប្រចុបប្រចែងអែបអបឱ្យតែបានស៊ីបានចាយ : ឡែបឡបស៊ី, ។ (គុ.) ដែលជាអ្នកអែបអប : មនុស្សឡែបឡប។ (គុ.កិ.) ដោយអែបអប : រកស៊ីឡែបឡប។ (ព.កា.) រីមនុស្សឡែបឡបច្រើនតែអែបអប ពោលចាក់បណ្ដោយ ប្រើពាក្យប្រចុប ត្រឡប់មុខក្រោយ កាលបើគេឱ្យ នេះនោះដើរចេញ។
-ឡែមៗ (គុ.) ដែលមានរសផ្អែមបន្តិចៗ, ផ្អែមឡមៗ : ផ្អែមឡែមៗ (ច្រើនបើ ឡមៗ ជាង)។ ឡែមៗ ជាឧទានសព្ទ គឺពាក្យកូនក្មេងនិយាយបញ្ញែមគ្នាលេង។
-ឡែឡ (គុ., គុ.កិ.) ក្អេងក្អាងខ្លាំងៗឥតប្រយោជន៍ ឥតគោរពកោតក្រែង : សម្ដីឡែឡ; និយាយឡែឡ។ ជាឧទានសព្ទ គឺ សូរឡែៗឡៗរឿយៗ, សូររឡែរឡ។
-ឡែឡប់ (គុ., គុ.កិ.) ដែលស្រែកឬនិយាយក្អេងក្អាងខ្លាំងៗនាំឱ្យឡប់; ដែលវិលវល់ត្រឡប់ត្រឡិននាំឱ្យឡប់គំនិត : សម្ដីឡែឡប់; និយាយឡែឡប់។ (កិ.) លីលាប់ : សត្វទាំងឡាយតែងឡែឡប់កើតស្លាប់ ឥតឈប់ឥតស្រាក (ព.បុ.)។
-ឡែៗ (ឧទានសព្ទ) សូរស្រែកតឹងបំពង់កឮស្អាខ្លាំង : ស្រែកឡែៗ៕