ដោយ៖ម៉ម ពិសី/RFI
រដ្ឋាភិបាលកាណាដា បានប្រកាសព័ត៌មានថា ចាប់ពីពេលនេះទៅ គេនឹងកាត់បន្ថយ ឬបញ្ឈប់ទាំងស្រុង នូវការផ្ដល់ជំនួយថវិកាដល់ផ្នែកសិក្សាស្រាវជ្រាវណា ដែលមានលក្ខណៈរសើបខ្លាំង ហើយដែលអាចប៉ះពាល់ មកដល់សន្តិសុខជាតិរបស់កាណាដា។ ជាការសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅតាមសកលវិទ្យាល័យ ដែលសហការជាមួយស្ថាប័នបរទេសមួយចំនួន ជាក់ស្តែង ដូចជានៅចិន រុស្ស៊ី ឬនៅអ៊ីរ៉ង់ជាដើម។
កាណាដាបានចេញលិខិតប្រកាសព័ត៌មាន នៅថ្ងៃទី១៧មករា ដោយបានរាយមុខជំនាញសិក្សាស្រាវជ្រាវ ចំនួន១១មុខ ដែលមានសារៈសំខាន់ខ្ពស់ដល់សន្តិសុខជាតិកាណាដា។ ក្នុងនោះមានដូចជា ការស្រាវជ្រាវផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាសន្តិសុខព័ត៌មានវិទ្យា ផ្នែករក្សាស្តុកទុកទិន្នន័យ ផ្នែកអាវុធទំនើប ផ្នែកគ្រឿងយន្តទំនើប ផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្ររូបវិទ្យា ផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាសរីរាង្គ និងជំនាញផលិតធាតុផ្សំសំខាន់ៗ ដូចជាលីចូមជាដើម។
នៅក្នុងលិខិតប្រកាស លោក François Philippe Champagne រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រ និងឧស្សាហកម្មកាណាដា បានលើកឡើងថា វិស័យសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់កាណា ដា បានចូលរួមយ៉ាងសកម្មនិងឈានមុខគេ ក្នុងរបកគំហើញថ្មីៗជាច្រើនក្នុងពិភពលោក។ ក៏ប៉ុន្តែទន្ទឹមនឹងនេះ វិស័យសិក្សាស្រាវជ្រាវកាណាដា ក៏បានក្លាយជាផ្ទាំងស៊ីបនៃការប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលពីបរទេសផងដែរ។ ដូច្នេះប្រសិនបើវិស័យនេះ ទទួលបាននូវការអនុញ្ញាតដោយធូររលុង ឬដោយខុសច្បាប់ គឺវានឹងបង្កើតហានិភ័យដល់សន្តិសុខជាតិ។
រដ្ឋាភិបាលកាណាដា បានបង្ហាញបញ្ជីរាយឈ្មោះស្ថាប័ន ចំនួន១០៣ ក្នុងនោះមានសកលវិទ្យាល័យបរទេស ដែលភាគច្រើននៅចិន ជាង១០នៅអ៊ីរ៉ង់ និងមួយចំនួនទៀតនៅរុស្ស៊ី។ ចាប់ពីត្រីមាសទី២ឆ្នាំ២០២៤ កាណាដា និងបដិសេធមិនផ្តល់កញ្ចប់ថវិកា ឬអាហារូបករណ៍ទៅឲ្យអ្នកស្រាវជ្រាវកាណាដាណាទៀតឡើយ ប្រសិនបើការស្រាវជ្រាវមានជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយស្ថាប័នដែលទាំង១០៣ក្នុងបញ្ជី។
គួរកត់សំគាល់ថា គោលនយោបាយថ្មីរបស់កាណាដានេះ អាចនឹងប៉ះពាល់ទៅលើ ការសុំថវិកាស្រាវជ្រាវអ្នកស្រាវជ្រាវរាប់ពាន់នាក់ នៅតាមសកលវិទ្យាល័យ និងស្ថាប័នស្រាវជ្រាវនានានៅកាណាដា ជាក់ស្តែងដូចជានៅ វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសុខភាពកាណាដា ក្រុមប្រឹក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រធម្មជាតិ និងក្រុមប្រឹក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមជាដើម។
នៅថ្ងៃពុធទី១៧មករា ស្ថានទូតចិនប្រចាំនៅក្រុងអូតាវ៉ា បានប្រតិកម្មភ្លាមៗដោយបានអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលចិនសូមប្រឆាំងដាច់ខាត ចំពោះវិធានការរឹតបន្តឹងនេះ។ ចិនបានអះអាងថា ភាគីកាណាដា បានលើកឡើងពីហានិភ័យដល់សន្តិសុខជាតិដែលមិនសមហេតុសមផល ដែលវាគ្រាន់តែជាលេស ដើម្បីធ្វើឲ្យចំណងសហប្រតិបត្តិការផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាដ៏សាមញ្ញ ក្លាយទៅជារឿងនយោបាយ តែប៉ុណ្ណោះ។
លិខិតរបស់ស្ថានទូតចិនបន្តថា ចិនសូមអំពាវនាវឲ្យកាណាដា ឈប់ប្រើប្រាស់វិធីបែបនេះ មកត្រួតត្រា តាមដាន ឬរឹតត្បិតមកលើបណ្តាសកលវិទ្យាល័យរបស់ចិន ព្រោះថាធ្វើបែបនេះ គឺវាធ្វើបែបតែកាណាដាខ្លួនឯងទៅវិញទេ។ កាណាដាគួរណាតែ ងាកមកបង្កើតឲ្យមានបរិយាកាសល្អ ក្នុងវិស័យសហប្រតិបត្តិការវិទ្យាសាស្ត្រ អន្តរជាតិ ប្រកបដោយភាពសេរី និងបើកចំហ។
គួររំលឹកថា កាលពីដើមឆ្នាំ២០២៣ បណ្តាញព័ត៌មានកាណាដា បានចុះផ្សាយព័ត៌មាន ស្តីអំពី ការសហការរវាង អ្នកស្រាវជ្រាវ នៅតាមសកលវិទ្យាល័យចំនួន៥០របស់កាណាដា ដែលទំនងជាបានបោះពុម្ពផ្សាយ នូវលទ្ធផលស្រាវជ្រាវរបស់ខ្លួន ជាមួយនឹងអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រចិន ដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយកងទ័ពចិន រវាងពីឆ្នាំ២០០៥ដល់២០២២៕