ជាតិ
បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
ពេលជិះម៉ូតូ ពេលឈប់ស្តុបម្តងៗ ខ្ញុំបារម្ភ ខ្ញុំភ័យ ខ្ញុំបាក់ស្បាត ខ្ញុំមានបញ្ហាផ្លូវចិត្តទេដឹង?
×![]()
«ពេលជិះម៉ូតូ ពេលឈប់ភ្លើងស្ដុបភ័យណាស់», «ទាល់តែប្រយ័ត្នជាងមុនហើយបានកើត», «ជិះម៉ូតូរាល់ថ្ងៃមានអារម្មណ៍ភ័យច្រើន»។ កង្វល់ ក្តីបារម្ភ ភាពមិនស្រណុកស្រួលក្នុងចិត្តទាំងនេះ បានកើតឡើងចំពោះពលរដ្ឋមួយចំនួន ជាពិសេសអ្នកធ្វើដំណើរតាមទោចក្រយានយន្តក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ នៅតែជាប្រធានបទដែលមិនទាន់មានសេចក្តីសន្និដ្ឋានបញ្ចប់។ ការពិភាក្សាវែកញែកកាន់តែផុសផុល និងក្តៅគគុក បន្ទាប់ពីមានករណីរន្ធត់កើតឡើងជាប់ៗគ្នាជាបន្តបន្ទាប់នៅក្នុងរាជធានី។ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ដែលឆក់យកជីវិតមនុស្ស បង្កជាការភ័យខ្លាចមួយដល់អ្នកធ្វើដំណើរទាំងពេលកំពុងបើកបរ ឈប់តាមផ្លូវ រួមទាំងពេលកំពុងរង់ចាំភ្លើងបញ្ជាចរាចរណ៍។
តើការភ័យព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពរាល់ថ្ងៃបង្កឱ្យទៅជាមានបញ្ហាផ្លូវចិត្តដែរទេ?
ការភ័យខ្លាចពីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ពិតជាអាចបណ្តាលឱ្យមានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត ហើយក៏ជាការព្រួយបារម្ភដ៏ធំមួយក្នុងសង្គមកម្ពុជា។ នេះបើតាមការឆ្លើយបញ្ជាក់របស់ លោក ហឿ សេធុល ប្រធានសមាគមអ្នកប្រឹក្សាយោបល់ និងអ្នកចិត្តសាស្ត្រនៅកម្ពុជា (CACP)។ លោកពន្យល់ថា សុខភាពផ្លូវចិត្តទទួលរងឥទ្ធិពលពីកត្តាជាច្រើនដូចជាខ្លួនឯង បរិស្ថាន លក្ខខណ្ឌធម្មជាតិ លក្ខខណ្ឌសេដ្ឋកិច្ច និងវិបត្តិគ្រួសារ ដែលបញ្ហាផ្លូវចិត្តនេះត្រូវពិនិត្យមើលលើសពីទស្សនៈផ្លូវចិត្តតែមួយមុខ។
ទីប្រឹក្សាសុខភាពផ្លូវចិត្តរូបនេះ បានលើកឡើងថា៖ « ពេលយើងនិយាយដល់សុខសន្តិភាពផ្លូវចិត្ត យើងក៏និយាយដល់សុខសន្តិភាពផ្នែកសង្គមផងដែរ។ បើយើងរស់នៅក្នុងសង្គមមួយដែលយើងព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពរបស់យើង ពោលគឺផ្ដោតឱ្យចំសុវត្ថិភាពផ្នែកចរាចរណ៍របស់យើង ចង់មិនចង់ វាតែងតែមានផលប៉ះពាល់ផ្នែកផ្លូវចិត្តរបស់យើង។ យើងនឹងបាត់បង់ទំនុកចិត្ត ព្រោះយើងដឹងថា ភាពធូរលុងនៃការគ្រប់គ្រងមួយចំនួនធ្វើឱ្យបញ្ហាទាំងអស់ហ្នឹងកើតឡើង ដូចជាភាពធូររលុងនៃការត្រួតពិនិត្យការបើកបរដោយឥទ្ធិពលគ្រឿងស្រវឹងជាដើម»។
«ខ្ញុំគិតថា ខ្ញុំមានការបាក់ស្បាត»
កញ្ញា ឃីម ឈីងអ៊ឺ ជាអ្នករស់នៅក្រុងភ្នំពេញម្នាក់ ដែលត្រូវជិះម៉ូតូទៅកន្លែងធ្វើការជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ កញ្ញាធ្លាប់ត្រូវបានរ៉ឺម៉កបុកពីក្រោយ ខណៈកំពុងឈប់រង់ចាំស្តុបក្រហម។ ពេលនោះដែរ កញ្ញាបាត់បង់ស្មារតីមួយសន្ទុះធំ ហើយក្រោយមកក៏មានអារម្មណ៍ថា ព្រលឹងហាក់ដូចជាចេញពីខ្លួនទៅហើយ។
ជាសំណាងល្អ កញ្ញាពុំមានរបួសរាងកាយធ្ងន់ធ្ងរទេ តែបន្ទាប់ពីហេតុការណ៍នេះ រូបនាងមិនហ៊ានបើកបរម៉ូតូរយៈពីរសប្តាហ៍ និងបានធ្វើឱ្យរូបនាងចងចាំមិនភ្លេច ដែលពេលខ្លះធ្វើឱ្យរូបនាងមានការតានតឹងជាខ្លាំងពេលបើកបរម៉ូតូម្ដងៗ។
«ខ្ញុំពិតជាចូលរួមសោកស្ដាយចំពោះក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះ។ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ថ្មីៗនេះ ធ្វើឱ្យខ្ញុំនឹកឃើញពីគ្រោះថ្នាក់ដែលបានចួបផ្ទាល់។ ខ្ញុំគិតថា ខ្ញុំដូចជាមានការបាក់ស្បាត»។ នេះជាការលើកឡើងរបស់ កញ្ញា ឈីងអ៊ឺ អំពីស្រមោលនៃគ្រោះថ្នាក់ដែលតែងតែដិតក្នុងអារម្មណ៍របស់ខ្លួន។
មិនខុសគ្នានោះឡើយ កញ្ញា ឆេង សុផានីត ក៏មានការព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពផងដែរ។ ទោះបីនិស្សិតរូបនេះ មានរថយន្តផ្ទាល់ខ្លួនក៏ដោយ ប៉ុន្តែកញ្ញាបានប្រាប់ថា រូបនាងមានការភ័យខ្លាចពេលបើកបរម្ដងៗ ជាពិសេសគឺពេលយប់ព្រលប់ ព្រោះខ្លាចខ្លួនបង្កគ្រោះថ្នាក់ដោយចៃដន្យ ឬមានរថយន្ត ឬម៉ូតូផ្សេងៗបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់រូបនាង។
«ឡានខ្លះបើកមិនគោរពភ្លើងស្តុបទេ ហើយអ្នកជិះម៉ូតូខ្លះបើកបរមិនគោរពអ្នកដទៃសោះ។ ពិបាកណាស់ ខ្ញុំត្រូវធ្វើដំណើររាល់ថ្ងៃ អ៊ឺចឹងខ្ញុំត្រូវតែប្រយ័ត្នជាងមុនហើយ»។ កញ្ញា សុផានីត បានលើកឡើងដោយបន្ថែមថា រូបនាងចង់ឃើញអ្នកបើកបរគ្រប់រូបមានទំនួលខុសត្រូវ ជាពិសេសមិនត្រូវបើកបរពេលខ្លួនស្រវឹងនោះទេ។
ការភ័យខ្លាចពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រោះថ្នាក់រថយន្ត (Car Crash OCD) បានក្លាយជាជំងឺផ្លូវចិត្ត (អូស៊ីឌី) ម្យ៉ាង ដែលបារម្ភចំពោះការបង្កគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ដូចជា ការបើកបរមិនប្រុងប្រយ័ត្ន ការផ្លាស់ប្តូរគន្លងមិនត្រឹមត្រូវ និងការបង្ករបួសដល់អ្នកដទៃជាដើម។ ដោយសារមនុស្សគ្រប់រូបត្រូវការធ្វើដំណើរដើម្បីប្រកបរបរជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ការភ័យខ្លាចទៅលើគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍អាចមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរលើផ្លូវចិត្ត ហើយបុគ្គលដែលធ្លាប់ចួបបទពិសោធន៍នេះអាចមានការឈឺចាប់ផ្លូវចិត្តខ្លាំង។
លោក ហឿ សេធុល បានពន្យល់ថា មិនថាបុគ្គលណាម្នាក់មានភាពធន់ខ្លាំងយ៉ាងណានោះទេ ប្រសិនបើបញ្ហានៅតែបន្តកើតមានឡើងដដែលៗ វាអាចមានផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរទៅថ្ងៃអនាគតដោយមិនដឹងខ្លួន។ លោកពន្យល់ថា៖ «ឧទាហរណ៍ថ្ងៃនេះលឺហេតុការណ៍ហ្នឹង មួយពីរអាទិត្យក្រោយលឺហេតុការណ៍បែបហ្នឹងទៀត ខ្ញុំអាចព្រួយបារម្ភតិចតួច តែបើអាទិត្យក្រោយៗ លឺទៀតហើយ ខែក្រោយក្រោយលឺទៀត កម្រិតនៃផលប៉ះពាល់របស់យើងនឹងកើនឡើង»។
យោងទៅតាម អង្គការចិត្តសង្គម អន្តរវប្បធម៌កម្ពុជា (TPO Cambodia) កម្ពុជាជាប្រទេសមួយដែលប្រឈមខ្ពស់នឹងបញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្ត ដែលមានប្រជាជន ៤០ភាគរយចួបប្រទះបញ្ហាផ្លូវចិត្ត។ លោក សេធុល ប៉ាន់ប្រមាណថា ប្រជាជនកម្ពុជាប្រហែលពីរលាននាក់ទទួលរងការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ត និងជំងឺផ្លូវចិត្តក្រោមទម្រង់ផ្សេងៗ។
សាច់ញាតិជនរងគ្រោះប្រឈមជំងឺស្ត្រេសក្រោយការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ត (PTSD)
កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមករា មន្ត្រីមួយរូប បានបើកបរក្នុងស្ថានភាពស្រវឹង ហើយបានបុករះម៉ូតូ និងរថយន្តដែលកំពុងរង់ចាំនៅភ្លើងបញ្ជាចរាចរណ៍នៅចំណុចស្តុបស្ពានឫស្សីកែវ ដែលបណ្ដាលឱ្យមនុស្ស៤នាក់បានស្លាប់។ កាមេរ៉ា CCTV បានបង្ហាញរថយន្តម៉ាក Ford Ranger បើកបរក្នុងល្បឿនលឿនហួសហេតុ ហើយបានទៅបុកម៉ូតូជាច្រើនគ្រឿង។
ង៉ែត ស្រីម៉ៅ គឺជាជនរងគ្រោះម្នាក់ក្នុងចំណោម៤នាក់ ដែលបានទទួលមរណភាពភ្លាមៗក្នុងគ្រោះចរាចរណ៍នោះ។ មានកំណើតនៅខេត្តពោធិ៍សាត់ ស្រីម៉ៅ ជានិស្សិតឆ្នាំទី៣មួយរូបដែលបន្តការសិក្សានៅរាជធានីភ្នំពេញ។ ការចាកចេញរបស់ស្រីម៉ៅ ជាការបាត់បង់ដ៏ធំមួយសម្រាប់គ្រួសារក្រីក្ររបស់នាង ដែលមានសមាជិកត្រឹមតែ៣នាក់តែប៉ុណ្ណោះ គឺម្ដាយ ស្រីម៉ៅ និងបងស្រី។
អំឡុងពេលបុណ្យសព ម្តាយរបស់ស្រីម៉ៅធ្វើចិត្តមិនទាន់បាននោះទេ គាត់អង្គុយឱបតែរូបថតកូនស្រីពៅ។ «ស្តាយប្អូនព្រោះប្អូនរៀនពូកែ នឹកឃើញថាមានគ្នាតែ៣នាក់ ឥឡូវត្រូវចាកចោលបង និងម្តាយ។ ខ្ញុំមិនរំពឹងអ្វីពីប្អូន ក្រៅពីចង់ឃើញគាត់មានអនាគតល្អ អាចឱ្យគ្រួសារ មានពន្លឺត្រចះត្រចង់នោះទេ»។ អ្នកស្រី ង៉ែត ស្រីរ័ត្ន ដែលត្រូវជាបងស្រីបានលើកឡើងទាំងសំឡេងអួលដើមក។
បើតាមលោក សេធុល គ្រួសារជនរងគ្រោះប្រឈមចួបប្រទះនឹងជំងឺ PSDT ប៉ុន្តែកម្រិតណាអាស្រ័យលើកម្រិតនៃភាពធន់របស់បុគ្គលម្នាក់ៗ។ មានបទពិសោធន៍ជាច្រើនឆ្នាំព្យាបាលអ្នកជំងឺ លោក សេធុល និយាយថា អ្នកជំងឺម្នាក់ៗប្រឈមបញ្ហាផ្លូវចិត្តជាច្រើនឆ្នាំ។ ទោះបីជាពួកគេត្រូវបានជួយតាមរយៈការព្យាបាលក៏ដោយ វាត្រូវចំណាយពេលជាច្រើនឆ្នាំដើម្បីឱ្យជាសះស្បើយពេញលេញ។ លោកបន្ថែមថា៖ «បើយើងមិនផ្ដល់ការគាំទ្រ និងការប្រឹក្សាផ្លូវចិត្តជូនគាត់ទេ ស្នាមរបួសហ្នឹងនឹងដល់ជាប់ក្នុងចិត្តរបស់គាត់អស់មួយជិវិត។ យើងមិនហ៊ាននិយាយថា ធំប៉ុណ្ណា តូចប៉ុណ្ណានោះទេ តែវាមាន»។
PTSD គឺជាជំងឺផ្លូវចិត្តម្យ៉ាងដែលប៉ះពាល់ដល់សុខុមាលភាពផ្លូវចិត្ត ផ្លូវកាយ សង្គម និងខាងវិញ្ញាណ ដែលជារឿយៗបណ្តាលមកពីបទពិសោធន៍នៃការចួបប្រទះព្រឹត្តិការណ៍ដ៏តក់ស្លុត ដូចជាគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ គ្រោះថ្នាក់ និងអំពើហឹង្សាជាដើម។ ជំងឺថប់បារម្ភ និង PTSD គឺជាជំងឺផ្លូវចិត្តទូទៅដែលកើតមាននៅកម្ពុជា ដែលប្រជាជនចំនួន ៥៣,៤ ភាគរយរងផលប៉ះពាល់ពីជំងឺទាំងនេះ នេះបើតាមការសិក្សារបស់ World Psychiatric Association នៅឆ្នាំ២០១៥។
ការបាត់បង់ទំនុកចិត្ត
លោក សេធុល បាននិយាយថា ការមានភាពស្រ្តេសជារឿយ និងញឹកញាប់អាចនាំឱ្យមានការថយចុះសមត្ថភាពក្នុងការដោះស្រាយភាពតានតឹង ការបាត់បង់ទំនុកចិត្តលើអាជ្ញាធរក៏ដូចជាការដាក់ពិន័យលើជនប្រព្រឹត្តកំហុស ដែលសកម្មភាពនេះជាការលើកទឹកចិត្តដល់ការធ្វើសកម្មភាពស្រដៀងគ្នាដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ពេលយើងបាត់បង់ទំនុកចិត្តលើការគ្រប់គ្រងសង្គម យើងបាត់បង់ទំនុកចិត្តលើអជ្ញាធរ បាត់បង់ទំនុកចិត្តទៅលើប្រព័ន្ធច្បាប់ សុទ្ធតែជាបញ្ហាមួយដែលធ្វើឱ្យសង្គមបាត់បង់សន្តិភាពផ្នែកផ្លូវចិត្ត។ តែ យើងនឹងចាប់ផ្ដើមមានអារម្មណ៍កក់ក្ដៅ ពេលយើងមើលឃើញថា ច្បាប់ចរាចរណ៍ត្រូវបានរឹតបន្តឹង ហើយការគាំពារសង្គម យុត្តិធម៌ត្រូវបានផ្ដល់ជូន យើងចាប់ផ្ដើមមានអារម្មណ៍កក់ក្ដៅវិញ»។
បើតាមលោក សេធុល ការដោះស្រាយរបួសផ្លូវចិត្ត គឺមានសារសំខាន់សម្រាប់យុត្តិធម៌សង្គម ដែលទាមទារឱ្យមានការទទួលខុសត្រូវផ្លូវច្បាប់ចំពោះជនល្មើស ការគាំទ្រជីវភាព និងការព្យាបាលផ្លូវចិត្តដល់ជនរងគ្រោះ ដើម្បីដោះស្រាយភាពអយុត្តិធម៌ និងធានាឱ្យបាននូវយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម។
«ការផ្សះផ្សារបួសផ្លូវចិត្តទាក់ទងនឹងយុត្តិធម៌សង្គម យើងមិនអាចឱ្យគេមកសងជីវិតមនុស្សជាទីស្រលាញ់របស់យើងបានទេ តែយ៉ាងហោចណាស់យើងចង់ឃើញយុត្តិធម៌មួយក្នុងសង្គម។» នេះជាការលើកឡើងរបស់លោក សេធុល៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 4 ថ្ងៃ
