ជាតិ
អ្នកនិពន្ធ៖ ប្រវត្តិប្រាសាទព្រះវិហារគឺសំខាន់សម្រាប់សន្តិភាពនិងការអភិវឌ្ឍ
×![]()
កាលពីសប្ដាហ៍កន្លងទៅ អ្នកនិពន្ធសៀវភៅថ្មីមួយឈ្មោះថា Temple in the Clouds ឬ«ប្រាសាទនៅក្នុងពពក» ដែលសរសេរអំពីប្រាសាទព្រះវិហារ បានធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រាសាទនេះជាថ្មី។ លោកនៅ វណ្ណារិន នៃ VOAបានរួមដំណើរជាមួយលោក John Burgess អតីតអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានរបស់ការសែត The Washington Post ដើម្បីយកពត៌មានអំពីដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ៕
លោក John Burgess អតីតអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានរបស់កាសែត The Washington Post និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅថ្មីមួយឈ្មោះថា «Temple in the Clouds» ឬ«ប្រាសាទនៅក្នុងពពក»ស្តីពីប្រាសាទព្រះវិហារ និងវិវាទអំពីប្រាសាទនេះ បានធើ្វដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រាសាទព្រះវិហារជាថ្មីទៀត។
ប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលស្ថិតនៅលើជាយភ្នំដងរែក ជិតព្រំដែននៃប្រទេសថៃ បានក្លាយជាចំណុចកណ្តាលនៃការប្រទាញប្រទង់គ្នារវាងកម្ពុជានិងប្រទេសថៃ ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំកន្លងទៅនេះ។
សព្វថ្ងៃប្រាសាទដ៏ចំណាស់នេះបានត្រឡប់ទៅរកសភាពស្ងប់ស្ងាត់ ដោយមានដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ភ្ញៀវទេសចរណ៍ដូចធម្មតាឡើងវិញ។ លោក John Burgess អតីតអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានរបស់កាសែត The Washington Post និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅថ្មីមួយស្តីពីប្រាសាទព្រះវិហារ និងវិវាទអំពីប្រសាទនេះ ក៏បានធើ្វដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រាសាទសាជាថ្មីផងដែរ។
នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយជាមួយ VOA នៅឯប្រាសាទនេះ លោកបានថ្លែងឲ្យដឹងថា រដ្ឋាភិបាលទាំងពីរអាចនឹងពិបាកក្នុងការបង្កើតឲ្យមានស្ថិរភាពដ៏យូរអង្វែងមួយនៅក្បែរប្រាសាទនេះ ពីព្រោះប្រជាជនថៃ និងកម្ពុជានៅតែមានកំសួលអារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងចំពោះប្រាសាទនេះនៅឡើយ។
ស្ថាបនានៅលើជាយភ្នំម្ខាងនៃជួរភ្នំដងរែក ប្រាសាទព្រះវិហារនៃសតវត្សរ៍១១នេះធ្លាប់ជាចំណុចកណ្តាលនៃអាណាចក្រខ្មែរ។ លោក Burgess អ្នកនិពន្ធសៀវភៅ«Temple in the Clouds» ឬប្រាសាទនៅក្នុងពពក និយាយថា៖
«ប្រាសាទនេះវាមានភាពខុសប្លែកពីប្រាសាទខ្មែរផ្សេងទៀត។ វាសាងសង់ឡើងនៅលើកំពូលភ្នំធម្មជាតិដ៏ធំ និងបានសាងសង់ឡើងដោយក្សត្រខែ្មរជាច្រើនអង្គ។ វាត្រូវបានស្ថាបនាតាមទិសជើងត្បូង និងមានរាងជាបន្ទាត់ត្រង់ដ៏វេង មិនមានជាងរាងការ៉េ ដូចប្រាសាទភាគច្រើនទេ»។
ប្រាសាទនេះគឺធ្វើឡើងដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះសិវៈនៃព្រហ្មញ្ញសាសនា។
លោក Burgessបានឲ្យដឹងថា ដូនតាខ្មែរបានប្រើប្រាស់ថ្មភក់ភ្នំដែលនៅលើភ្នំធម្មជាតិនោះដើម្បីសាងសង់ប្រាសាទ ដែលសព្វថ្ងៃក្លាយជាសម្បតិ្តបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។
«នៅពេលដែលប្រាសាទនេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងកាលពីមួយពាន់ឆ្នាំមុន ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅយ៉ាងជ្រៅក្នុងទឹកដីនៃចក្រភពខ្មែរ។ ដោយសារតែការផ្លាស់ប្តូរព្រំដែនក្នុងរយៈពេលជាច្រើនសតវត្សរ៍នេះ វាក៏បានប្រែជានៅត្រង់ព្រំប្រទល់នៃប្រទេសពីរដែលមិនទុកចិត្តគ្នាគឺប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសថៃ។ ហើយប្រាសាទនេះត្រូវកាត់សេចក្តីឲ្យទៅប្រទេសកម្ពុជានាឆ្នាំ១៩៦។ ក៏ប៉ុន្តែ បញ្ហានៅតែមានជាបន្ត។ មកដល់ពេលនេះ ជម្លោះទឹកដី ដែលស្ថិតនៅជុំវិញប្រាសាទមួយនេះ នៅតែមាន»។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦២ តុលាការអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេបានបញ្ជាក់ច្បាស់ថា ប្រសាទនេះស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា ក៏ប៉ុន្តែជម្លោះទឹកដីនៅជុំវិញប្រាសាទនោះនៅតែបន្ត និងឈានដល់ការប្រឈមផ្នែកយោធាដាក់គ្នារវាងកម្ពុជានិងថៃដែលអូសបន្លាយអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០។ នាឆ្នាំ២០១៣ តុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេបានកំណត់ថា ប្រទេសកម្ពុជាមានអធិបតេយ្យភាពទឹកដីដែលនៅជុំវិញទីតាំងប្រាសាទនោះ ហើយថៃត្រូវតែដកទ័ព។
ប្រាសាទព្រះវិហារបានវិលត្រឡប់ទៅជាទីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ឡើងវិញ។ ភ្ញៀវទេសចរណ៍ ដូចជាលោកហែម សុភារៈ ជាសមាជិកក្រុមវេទិកាអន្តរជំនឿ បានធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សាជាមួយក្រុមចម្រុះជាតិសាសន៍ក្នុងតំបន់។ លោកហែម សុភារៈនិយាយថា សន្តិភាពនិងភាពស្ងប់ស្ងាត់នៅក្នុងតំបន់ប្រាសាទនេះគឺជារឿងល្អសម្រាប់គ្រប់ៗគ្នា។
«ហ្អា ជាយោបល់របស់ខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំសូមសំណូមពរដល់រដ្ឋាភិបាលទាំងពីរឲ្យគាត់គិតពីប្រយោជន៍ប្រជាជនជាធំ មុនពេលធ្វើអ្វីមួយ ពីព្រោះធ្វើអីក៏ដោយ អ្នកដែលឈឺចាប់ មិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដែលពួកគាត់អង្គុយនៅក្នុងប៊ុយរ៉ូនោះទេ មិនមែនអស់លោកអ្នកនឹងទេ គឺប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅតាមបណ្តោយព្រំដែន ដែលមានបញ្ហា។ ជួនកាលគាត់គេងមិនលក់ ពេលដែលមានគ្រាប់ផ្ទុះផូងផាំងរហូតអញ្ចឹង។ ហើយប្រពន្ធកូនរបស់គាត់បានអ្វីទទួលទាន បើមានបញ្ហាអញ្ចឹង»។
លោក Burgess យល់ថា រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីគួរតែរួមសហការគ្នាក្នុងការបន្ធូរបន្ថយភាពជាតិនិយមជ្រុលដែលអាចនាំដល់ជម្លោះដូចអតីតកាល។
«វាមិនមែនជាអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរអាចធ្វើបានតាមរយៈការចរចា និងកិច្ចព្រមព្រៀងនោះទេ ពីព្រោះនៅតែមានកំសួលយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៃប្រទេសទាំងពីរ»។
លោកបានបន្តថា៖«អ្នកខ្លះឲ្យយោបល់ក្នុងការបង្កើតសៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្ររួម ដូចប្រទេសបារាំង និងអាលឺ្លម៉ង់ ដែលបានឯកភាពធ្វើសៀវភៅរួមគ្នា ហើយសៀវភៅនេះត្រូវបានគេបង្រៀននៅតាមសាលានានា ហើយកូនចៅរបស់ជនជាតិអាល្លឺម៉ង និងបារាំងបានរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រតែមួយ»។
លោកបានបន្តទៀតថា ការផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចសិក្សា និងដំណើរទេសចរណ៍ រវាងប្រទេសទាំងពីរឲ្យបានច្រើន ក៏ជាវិធីសាស្ត្រមួយល្អដើម្បីឲ្យប្រជាជាតិទាំងពីរសិក្សាពីសារៈសំខាន់នៃប្រាសាទនេះផងដែរ៕
សូមចុចទៅប្រភពដើម VOA ត្រង់នេះ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«មជ្ឈការ»មានន័យខុសពី«វិមជ្ឈការ»ដូចម្តេច?
1 សប្តាហ៍
