ជាតិ
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
វិស័យសីលធម៌ បានចាក់ឫសយ៉ាងជ្រៅក្នុងផ្នត់គំនិតរបស់ជនជាតិខ្មែរចាប់តាំង ពីអតីតកាលដ៏យូរលង់ និងបន្តរហូតមកបច្ចុប្បន្នភាព។ បើយើងក្រលេក មើលទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រយើងនឹងឃើញថា មានសញ្ញាណជាច្រើន ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងវិស័យគ្រឹះខាងលើនេះ ដូចជាការស្បថស្បែរ ឬធ្វើសច្ចាប្រនិធានជាដើមជាសក្ខីភាពស្រាប់។ ហើយពាក្យសម្បថនេះមិនត្រឹមតែសម្រាប់សព្វមុខនាម៉ឺនមន្ត្រីក៏ប៉ុន្តែ លើសពីនេះទៀត ត្រូវបានសហគមន៍ជនជាតិភាគតិចនានាដែលរស់នៅតាមតំបន់ព្រៃភ្នំឬ ខ្ពង់ខ្ពស់កំពុងអនុវត្តផងដែរ។ ទាំងនេះឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញនូវចំណាស់ និងអត្ថិភាពនៃការសម្បថដែលជាមរតកប្រពៃណីវប្បធម៌ក្នុងសង្គមខ្មែរ។
ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសុរិយាវរ្ម័នទី១ ដែលជាសម័យកាលមួយដែលប្រទេសកម្ពុជាមានភាពរំជើបរំជួលដោយមាន ការបះបោរពីសំណាក់ប្រជាជននៅខេត្តបាត់ដំបង និងមនខ្មែរនៅក្នុងខេត្តលពបុរីតម្រូវឲ្យមានការស្បថស្បែរពីសមាជិក គ្រប់ជាន់ថ្នាក់ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលរបស់ទ្រង់។ ដោយសារតែខ្លឹមសារដែលព្រះអង្គបានបន្សល់ទុកលើផ្ទាំងសិលាចារឹក (k.292-ka 501) ទើបធ្វើឲ្យដឹងអំពីសារៈសំខាន់នៃពាក្យសម្បថនាស.តទី១១ ដែលមានខ្លឹមសារដូចតទៅ:
“ នៅមហាសករាជ៩៣៣. ៩កើតខែភទ្របទថ្ងៃអាទិត្យនេះគឺជា ពាក្យសម្បថយើងទាំងអស់គ្នា ដែលនៅជាភាគតម្រួច (ឯក, ទោ, ត្រីណិនិងចត្វាវិ) វេលាសម្បថនេះយើងសូមកាត់ដៃថ្វាយជីវិតដោយភក្តីភាពដ៏បរិសុទ្ធរបស់យើង ចំពោះព្រះបាទសម្តេចព្រះស្រីសូរ្យវរ្ម័ន យើងសូមធ្វើសម្បថនៅចំពោះមុខព្រះអគ្គី (ព្រះភ្លើង) ព្រះរតនវត្ថុនិងព្រាហ្មណាចារ្យទាំងអស់។ យើងមិនគោរពថ្វាយដល់ព្រះមហាក្សត្រត្រិយណាដទៃទៀតក្រៅពី ព្រះអង្គឡើយ។ យើងមិនក្លាយទៅជាខ្មាំងសត្រូវចំពោះព្រះអង្គឡើយ។
“ អំពើទាំងឡាយណាដែលកើតចេញពីសេចក្តីកតញ្ញូភក្តី ចំពោះព្រះបាទស្រីសូរ្យវម៌ទេពនោះយើងគប្បីខិតខំធ្វើ។ បើសិនជាពេលមានចម្បាំងយើងខិតខំច្បាំងយ៉ាងមោះមុតឲ្យអស់ពីសន្តានចិត្តយើងមិនគិតស្ងួន(សំចៃ) នូវជីវិតយើងដោយភក្តីភាពរបស់យើង ចំពោះព្រះអង្គឥតរត់គេចវេសពីសង្គ្រាមចម្បាំងឡើយទោះបីពេលឥតមានចម្បាំង។ បើសិនជាយើងស្លាប់ដោយសារ ជំងឺប្រចាំខ្លួនយើងនឹងសូមឲ្យការទទួលផលល្អនៃភាពស្មោះត្រង់ចំពោះព្រះមហាក្សត្រិយ៍កើតមានដល់យើង។ បើសិនជាយើងអាចបម្រើរាជការរហូតដល់អស់ជីវិតនុះយើងស្លាប់ដោយប្រការណាៗមួយគួរយើងស្លាប់យ៉ាងនេះដោយភក្តីភាព។
“ ប្រឹសិនបើក្នុងរាជការនៃព្រះស្រីសូរ្យវម៌ទេពព្រះអង្គមានព្រះរាជបន្ទូលមកប្រើយើងឲ្យទៅទីដ៏ឆ្ងាយព្រោះទ្រង់ត្រូវការព័ត៌មានផ្សេងៗនោះយើងនឹងខិតខំស្វែងរកថ្វាយឲ្យដឹងអស់ហេតុការណ៍ពិតៗឲ្យបានក្បោះក្បាយតាមគន្លងពាក្យសម្បថនៃយើងគ្រប់ៗប្រាណ។
“ បើសិនជាយើងមិនបានគោរពតាមព្រះរាជបញ្ជាពាក្យសម្បថនេះទេយើងសូមឲ្យព្រះមហាក្សត្រិយដែលសោយរាជ្យក្នុងថ្ងៃអនាគតដាក់ទណ្ឌកម្មដល់យើងខ្ញុំកុំឲ្យខ្វះប្រការណាមួយឡើយ។
“ បើសិនជាយើងបានប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ខុសអំពីពាក្យសម្បថនេះសូមឲ្យយើងទៅកើតនៅឋាននរក៣២ជាន់រហូតដល់អស់ព្រះអាទិត្យនិងព្រះចន្ទ។
“ បើសិនជាយើងទាំងអស់គ្នាគោរពតាមព្រះរាជបញ្ជាដោយបរិសុទ្ធតាមពាក្យសម្បថនេះសូមឲ្យព្រះមហាក្សត្រិយចេញព្រះរាជបញ្ជាដើម្បីឲ្យទូលបង្គំបាននៅថែរក្សាការកសាងបុណ្យបារមីព្រះអង្គនៅក្នុងព្រះនគរយើងនិងសូមសម្បត្តិទាំងពួងចូរមានដល់គ្រួសារយើងដោយសេចក្តីសុខ។ស្វាមីភក្តីរបស់យើងចំពោះព្រះស្រីសូរ្យវម៌ទេពដែលព្រះអង្គទ្រង់បានគ្រងរាជពេញលក្ខណៈតាំងពីមហាសករាជ៩២៤(ត្រូវនឹងឆ្នាំ១០០២នៃគ្រិស្គសករាជ) ។លទ្ធផលនៃស្វាមីភក្តីរបស់យើងតាំងពីលោកយើងនេះរហូតដល់បរលោក” ។
ដើម្បីជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃគោលការណ៍ខាងលើនេះផងដែរក្នុងការស្វែងយល់ អំពីអត្ថន័យគួរគប្បីលើកពាក្យស្បថដែលគេបានអាននៅចុង ស.តទី១៩ជាពិសេសនៅដើមស.តទី២០នៅសាលាដំបូង(ព.ស២៤៨៤) ជាពត៌មានហើយមានខ្លឹមសារដូចតទៅនេះ:
’អហំនហមិសិរសាសុសម្ពុទ្ធោតិលោតរាន់អហំវិសុទ្ធោនមស្បមានោសង្ឃ័វរំ។សព្វេទេវាកិរិវនាសក្តេតរាបំចអន្តលិក្តោវិមានំមហារាជំកុម្មក្ខោត្តេ។មេរុរាជារុក្ខោទេវាតរុទ្ធានាតេកោសយមោឥន្ទោព្រហ្មេសុណន្តុតេបធិដ្ឋានា។
អហំរីខ្ញុំលើកករប្រណម្យដាក់លើសិរសាបង្គំព្រះពុទ្ធជាមកុដលោកាព្រះធម៌សម្មាព្រះសង្ឃសាវ័ក។បង្គំព្រះសីជាអង្គមេត្រីពង្សពុទ្ធច័ក្រព្រះសង្ឃភូមិន្ទព្រះឥន្ទទ្រង់ស័ក្តិព្រះព្រហ្មវរភ័ក្ត្រព្រះយមរាជ។បង្គំព្រះនារាយណ៍ព្រះភិរុណព្រះពាយធរណីគង្គាព្រះចតុលោកបាលព្រះកាលទេវាព្រះសូរ្យមន្ទ្រាព្រមព្រះពៃស្រពណ៌។អញ្ជើញទេព្តាទាំងឆកាមាវចរសាយសព្វទាំងទេពគិរីទាទីភូមិភពឋានថេរឋិតនៅគ្រប់រុក្ខាកាសឋាន។ទោះទេពនិករគ្រុឌវិជាធរនៅហិមពាន្តអារក្សតូចធំមកជុំនាឋាននេះជាប្រធានសាក្សីយើងខ្ញុំ។អញ្ជើញអារក្សឃ្លាំងមឿងសំរិទ្ធស័ក្តិរុងរឿងជាធំមេសភ្នំបាតព្រះធាតុបាភ្នំរាជទ្រព្យឧត្តមឧដុង្គមានជ័យ។អញ្ជើញមេសវិហារសំណនៅក្រាំងពន្លៃពន្លះពាក់ព្រ័ត្រសំរិទ្ធជ័យមេសស្បាតស្បៃកោះកំពង់រាប។ប្រាំបីឆោមជ្រែកពញាឮសង្វែកដាំរាយដាំជាប់តាំងស្តុកឈូកក្រាយក្រងលាយព្រៃច្រាបត្រពាំងបោះអាបកោះចិនបាធាយ។ភ្នំត្រប់ភ្នំដិលព្រៃត្រើយត្រងិលពាក់ព្រ័ត្រតាំងស្នាយភ្នំត្រោកជើងព្រៃបាជ័យបាធាយចតុលោកភូមិស្វាយភ្នំកំពង់លែង។មេសត្នោតជុំកោះកំញានធំព្រែកព្រាមពាមត្រែងពាមផាត់សណ្តាយជ្រោយក្រាយភ្នំត្បែងស្ទឹងស្ទោងជីក្រែងដាំប្រាំងព្រៃក្តី។មេសសន្ទុកជីសូរព្រៃស្រុកភ្នំក្បាលដំរីដាំឈើទាសាព្រៃចារភ្នំដីព្រំនាទរស្រីព្រះឥន្ទ្រអាធារ។ចុងខ្នៀសភ្នំក្រោមព្រែកបន្ទាយឆោមព្រែកបន្ទាយទ្វារភ្នំព្រះអូរធាយបារាយណ៍ទឹកថ្លាមហាសៀកករិទ្វាលលេបាក់ដង។ភ្នំបូកបាក់ខែងស្ពានទិព្វស្ពានត្រែងត្នោតព្រះដំបងបាណន់វត្តឯកពាមខ្វែកភ្នំថ្ពកបរិបូខ្លុងត្រងពោធិសាត់កម្រែង។ព្រៃថូពានដាំងភ្នំខ្ជោលត្រពាំងចង់ចារត្រាត្រែងកៀនកំពង់់ថ្ម ស្រីសអូវែងបែកចានតាំងស្លែងព្រៃកក្តាតព្រៃក្តួច។មេសព្រៃព្រាសភ្នំត្រាវបារ៉ាលតាកែវក្រសួចក្រឡាញ់ជើងផ្ទនព្រៃពូនព្រៃពូចភ្នំស្រង់ភ្នំស្រួចបឹងជ្រោងត្បូវឃ្មុំ។ខ្មួញខ្មែរលើលាំងដៃជួរត្រពាំងកោងកោះបាភ្នំភ្នំជើងមេដែងទូកវែងស្វាយជ្រំពាមរាំងជ្រោយខ្សុំបឹងផ្សោតភូមិគ្រូ។ល្វាឯមកៀនស្វាយដីឥដ្ឋបន្ទាយដែកវិហារសួរព្រះជ័យក្រគរនៅរកាជួរច្រកជ្រោយសំបូរសំបូរសំបុកក្រចេះកញ្ជវខ្ពបស្នែងព្រៃឈរព្រៃឃៀងវាលភក់មហាសៀកកំប៉ោនៅឬស្សីស្រុកវត្តព្រះចតុមុខភ្នំពេកដូនសើ។មេសបាទីបាដែងព្រៃក្តីព្រៃបាក់កាំភ្លើងព្រះស្ទឹងចាស់ស្តៅថ្អូហៅភ្នំត្រើងសំពោងភ្នំភ្លើងនៅព្រះត្រពាំង។អញ្ជើញអារក្សមេសបាស័កបាសានស្រុកទ្រាំងគុះស្រេរៈនាងស្វាយកោងបូពាងពពាសថ្មបាំងនៅបន្ទាយមាស។មេសកំពតកំពង់សោមសោតមេបាន់បាញ់ឆ្កាស់កោះកំពង់ត្រុំកៀនកំពង់ទ្រាសបឹងប្រួលស្វាយមាសកោះខ្សាច់កណ្តាល។កោះស្នាកៀនឃ្លាំងព្រែកពាមដីលាំងមណ្ឌបផ្ទះវាលព្រែកមាត់ប្រសាស់ភូមិផ្ទះកណ្តាលព្រៃញាតដីច្រាលពាមព្រែកបង្កង។នៅជ្រោយចង្វាខ្សាច់ខ្ទររកាកោងកោះដំបងនៅកំពង់ចាមព្រែកពាមជីកងបឹងផ្ទោងស្ទឹងត្រង់កោះខ្សាច់បីពៃ។មេសព្រៃឯងកោះទុងកោះត្រែងមាត់ជ្រូកបាក់ដៃភ្នំគជ្ជះរោនៅពោធិហាន់ជ័យកោះទង់កោះរៃកោះអណ្តែតខ្ញូង។ពីជ្រោយមេត្រីខ្សាច់ភ្នំដំរីព្រែកប្រសព្វឆ្លូងពាមក្តារបាត់ខ្លះព្រៃព្រះអណ្តូងពាមព្រែកព្រលូវថ្មរៀបខ្យាក់ត្បា។មេសផ្កាយម្រេចមាន់ហើយរំលេចនៅបឹងចំណារពាមទេរកោះទ្រង់កំពង់ក្រូនឆ្មារតាំងគោកចំការលើលេចកោះច្រែង។រអាងព្រៃបុសលាវជ្រោយត្រសុសទ្រនូលថ្នាំងតែងប្រាសាទកោះត្នោតកោះពោតកោះពែងកោះខ្សំស្ទឹងត្រែងត្រង់បាក់កសុព័រកាឡីនគរស្លាប់ប្តីស្រុកស្រីសន្ធរនោវាលប្រសិលដើរថសចេញសោះពាយសើងព្រះលាន។
តេជៈយើងរកអញ្ជើញមូលរកសព្វគ្រប់កុំខានជួបជុំជួយស្តាប់សារស័ព្ទប្រណិធានជាតិជាពេជ្ញញាណយើងខ្ញុំសច្ចា។ត្បិតពាក្យអ្នកក្តីទាំងពីរស្រដីដណ្តើមឈ្លោះគ្នាអាងអួតដល់អ្នកនេះជាកជាតិជាទិព្វសាក្សីថាដឹងឮឃើញចាំ។ព្រះច្បាប់ត្រូវយកសាក្សីនេះមកសួរតាមចំណាំឲ្យទៀតប្រាកដដោយស័ត្សដោយធម្មដឹងឮឃើញចាំមែនពិតឮទេ។បពិត្រទេព្រ័ក្សប្រសិនបើអ្នកបន្ទាល់វៀចវេយល់ត្បិតញាតិឯងឬក្រែងចិត្តគេទុច្ចរិតរិះរេស៊ីសំណូកគ្នា។ដឹងឮខើញចាំតាមដោយចំណាំហើយស្តីរែករាថាពុំដឹងឮឬឃើញខាងណាឃើញចាំប្រែថាពុំឃើញពុំដឹង។សូមអស់ទេក្រ័ក្សមានរិទ្ធិស័ក្តិផ្លិចផ្លាញឲ្យមាំឲ្យរងទុក្ខវេទនារងកម្មក្នុងជាតិនេះទ្រាំដល់បរលោកនាយ។កាលខ្លួនរស់នៅពីថ្ងៃនេះទៅសូមទេពទាំងឡាយបំផ្លិចបំផ្លាញឲ្យលាញខ្ចាត់ខ្ចាយភ្លើងឆេះអន្តរាយអស់អន្តរធាន។ព្រាត់ម្តាយឱពុកព្រាត់ស្រែព្រាត់ស្រុកព្រាត់ធនព្រាត់ធានចៅព្រាត់ផៅសន្តានរន្ទៈបាត់ប្រាណក្សិណក្ស័យបង់បាត់។ព្រាត់កូនប្រពន្ធផ្លស់ខូចស័ក្តិបុណ្យវិនាសខ្ចាត់ខ្ចាយត្រូវនឹងសហ័សនៃព្រះមហាក្សត្រដើរគោកឲ្យសត្វសាហាវហិង្សា។ដល់ជាន់ចឹកព្រេចឲ្យល្អិតល្អោចខ្ទេចអស់អង្គរូបាទោះដើរដោយទូកឲ្យក្លីកដោយមហាព្យុះសង្ឃរាលិចលង់អន្តរាយ។ទោះបីស្លាប់ទៅឲ្យទៅកើតនៅនានរតនាយរងកម្មនៅនាចតុរាបាយក្នុងជ្រាំជ្រៅឆ្ងាយរូបរងវេទនា។ទោះបីដោះពីនរកនោះទៅកើតជាតិណាកុំឲ្យប្រទះនឹងព្រះពុទ្ធាឲ្យកើតទៅជាប្រេតសត្វតរិច្ឆាន។ទោះមកកើតជាមនុស្សវិញក្តីណាខ្សត់ខ្សោយសន្តានជាខ្ញុំបំរើគេប្រើឥតក្សាន្តកុំឲ្យគេមានប្រណីមេត្តា។មួយសោតបើអ្នកណាកាចអប្បល៏ក្ខណ៍ពាក្យពុំសត្យាចិត្តចោរទុច្ចរិតគប់គិតពីការលន់តួស្មារលាពីព្រះប្រណិធាន។នេះបើទេព្តាណាយកស្មារលាមេត្តាប្រោសប្រាណឲ្យទេពនោះស្រុតច្យុតចាកឋានទៅបង្កើតប្រាណក្នុងមហាអវិចី។បព័ត្រទេព្តាបើអ្នកឯណាស្លូតត្រង់សេចក្តីសូមអស់អារក្សទេព្រ័ក្សភពត្រៃទោះមាសក្តីចំរើនពររ៉ា។ឲ្យកប់សម្បតិ្តសម្បូណ៍សុវត្តិអតិរេកគណនាថេរឋិតយឺតយូរបរិបូណ៌ទីឃាយុយីនព្រមប្រាកដកាលនេះម្តង។លុះលែងជាតិផលនាំសំដៅដូចចិត្តបំណងឲ្យបានសម្បតិ្តតុសិតឥតហ្មងមានបរវារផងច្រៀងរាំបំរើនីរស់ទុក្ខភ័យឧបទ្រព្យចង្រៃបាបពៀរអំពើអំពីបុព្វជាតិស្អាងស្អាតប្រសើរប្រសិនណាបើអ្នកនោះចេតនា។ដូម្តេចឲ្យបានដូចចិត្តបំពានបំណងប្រាថ្នាលទោះបីចង់បាននិព្វានក្តីណាឲ្យបានដូចជាគំនិតប៉ុនប៉ង។
នៅឆ្នាំ១៩៩៣នៅក្នុងបរមរាជវាំងនៅមុខស្វេតឆ័ត្រក្នុងខណៈដែល រាជរដ្ឋាភិបាលទើបតែបង្កើតឡើងយើងក៏ឃើញមានសម្បថប្រហាក់ប្រហែលនឹង ពាក្យពេចន៍ក្នុងសិលាចារឹកដែរ។
’បពិត្រអស់អ្នកតាអារុក្ខអារ័ក្សលោកតាក្រហមកព្រះអង្គចេកព្រះអង្គចមអ្នកតាឃ្លាំងមឿងអ្នកតាដំបងដែកអ្នកតាដំបងគ្រញូងលោកយាយទេពព្រះអង្គវិហារសួគ៌ព្រះអង្គវត្តគោកស្លែងជាដើមសូមយាងអញ្ជើញមកធ្វើជាអធិបតីចំពោះពិធីសម្បថនេះដ្បិតយើងខ្ញុំបានចូលខ្លួនសុំធ្វើសម្បថសច្ចាប្រណិធានដើម្បីបំពេញការងារនិងអនុវត្តត្រឹមត្រូវសូមអស់លោកអារុក្ខអារ័ក្សអ្នកតានិងបារមីសក្តិសិទ្ធិទាំងអស់”បំផ្លាញ យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នាឲ្យវិនាសឲ្យស្លាប់តៃហោងយ៉ាងវេទនាដោយត្រូវ គ្រាប់កាំភ្លើងឲ្យរន្ទះបាញ់ឲ្យពស់ចឹងខ្លាខាំស៊ីឲ្យញាតិព្រាត់ប្រាស់ ឪពុកម្តាយឲ្យក្ររហេមរហាមរងទុក្ខវេទនាអស់៥០០ជាតិ” តែបើពួកគេប្រព្រឹត្តត្រឹមត្រូវតាមគន្លងច្បាប់យកចិត្តទុកដាក់ ប្រឹងប្រែងអភិវឌ្ឍន៍ការងារដោយទៀងត្រង់អស់ពីចិត្តអស់ពីថ្លើមសូមអស់ ទេវតាអារុក្ខអារ័ក្សយាយទេពនិងបារមីសក្តិសិទ្ធិព្រមជួយឲ្យយើងខ្ញុំ មានអាយុវែងមានសេចក្តីសុខមានសុខភាពល្អមានទ្រព្យសម្បត្តិសម្បូរហូរហៀ ទៅអនាគតជាតិ” ។
’ក្នុងពេលប្រតិប្រត្តិការតាមមុខតំណែងខ្លួននិងក្នុងការបំពេញបេសកម្មដែលប្រជារាស្ត្រកម្ពុជាបានប្រគល់ជូនចំពោះទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំគ្រប់ៗរូបទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំសូមប្តេជ្ញាគោរពតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញបំរើជានិច្ចទាំងក្នុងបច្ចុប្បន្នទាំងក្នុងអនាគតនូវផលប្រយោជន៍របស់ប្រជារាស្ត្រប្រជាជាតិនិងមាតុភូមិកម្ពុជា។ទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំសូមសច្ចាថាមិនកេងប្រវ័ញ្ចានូវផលប្រយោជនជាតិសម្រាប់ផ្ទាល់ខ្លួនឬសម្រាប់គ្រួសារឬសម្រាប់បក្សពួកឬសម្រាប់ភាគីរៀងៗខ្លួនឡើយ។
ទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំសូមប្តេជ្ញាប្តូរផ្តាច់ហ៊ានបូជាជីវិតដើម្បីការពារជានិច្ចទាំងក្នុងបច្ចុប្បន្នទាំងក្នុងអនាគតនូវ: ឯករាជភាពទាំងស្រុងនៃមាតុភូមិកម្ពុជា, អធិបតេយ្យភាពជាតិពេញបរិបូរណ៌, បូរណភាពទឹកដីដ៏ត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់នៅក្នុងព្រំដែនដីគោកនិងព្រំដែនសមុទ្រដែលកម្ពុជាធ្លាប់មានក្នុងជំនាន់ឆ្នាំ១៩៦៣ដល់១៩៦៩ឯកភាពជាតិហើយមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការបែងចែកឬការធ្វើអបគមន៍ណាមួយឡើយ។
ទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំសូមប្តេជ្ញារក្សាទុកជានិច្ចទាំងបច្ចុប្បន្នទាំងក្នុងអនាគតនូវអព្យាក្រឹត្យភាពនិងភាពមិនចូលបក្សសម្ព័ទ្ធសម្រាប់កម្ពុជាហើយមិនអនុញ្ញាតជាដាច់ខាតឲ្យជនណាក៏ដោយដែលចង់ជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងផ្ទៃក្នុងនៃកម្ពុជាឬមកបង្គាប់បញ្ជាចំពោះគោលនយោបាយជាតិនិងអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជាបានឡើយ។ទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំមិនបម្រើជាដាច់ខាតនូវប្រយោជន៍បរទេសហើយធ្វើឲ្យខូចខាតដល់ផលប្រយោជន៍របស់ប្រជារាស្ត្រប្រជាជាតិនិងមាតុភូមិកម្ពុជាឡើយ។
ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាទាំងឡាយលើផ្ទៃរាបជាតិនិងអន្តរជាតិទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំនឹងបំបាត់ចោលទាំងស្រុងនូវអំពើហឹង្សាគ្រប់បែបយ៉ាង។ប៉ុន្តែព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាសូមរក្សាទុកនូវសិទ្ធិកាន់អាវុធតស៊ូប្រឆាំងនឹងការរំលោភឈ្លានពានមកពីខាងក្រៅដើម្បីការពារមាតុភូមិខ្លួន។
ទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំសូមប្តេជ្ញាគោរពជានិច្ចទាំងក្នុងបច្ចុប្បន្នទាំងក្នុងអនាគតនូវលទ្ធិប្រជាធិតេយ្យសេរីនិយមដែលមានរបបសភានិងពហុបក្សព្រមទាំងមានការគោរពយ៉ាម៉ឺនម៉ាត់ចំពោះសិទ្ធិមនុស្សដូចមានចែងក្នុងសេចក្តីប្រកាសជាសាកលស្តីអំពីសិទ្ធិមនុស្ស។
ទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំសូមប្តេជ្ញាតស៊ូប្រឆាំងអំពើពុករលួយគ្រប់បែបយ៉ាងប្រឆាំងអយុត្តិធម៌សង្គមហើយតស៊ូដើម្បីផ្សះផ្សាជាតិដើម្បីឯកភាពដើម្បីសន្តិភាពសង្គមនិងសន្តិភាពជាតិដើម្បីភាពសម្បូរសប្បាយនៃព្រះរាជណាចក្រកម្ពុជាជាទីគោរពសក្តារៈនិងជាទីស្នេហានៃទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំគ្រប់រូប” ។
ជារួមឆ្លងកាត់ការពិនិត្យខ្លឹមសារនៃពាក្យសម្បថទាំងនោះយើងអាច និយាយបានថាការស្បថបែបនេះគឺជាប្រពៃណីនាសម័យអង្គរហើយដែលមានលក្ខណៈ ប្រជាប្រិយជាសកលព្រោះថាត្រូវបានអនុវត្តឡើងនៅសម័យអង្គរក្នុងរាជរបស់ ព្រះបាទសុរិយាវរ្ម័នទី១ក្នុងខណៈដែលមាតុភូមិត្រូវបានរង្គោះរង្គើដោយ ជនជាតិមនដែលកំពុងពង្រីកអំណាចរបស់ខ្លួនលើទឹកដីនៃព្រះរាជណាចក្រ ខ្មែរក្នុងតំបន់អាងទន្លេមេណាមអតីតទឹកដីនៃនគរភ្នំ។
ម្យ៉ាងវិញទៀតគោលដៅរបស់ពាក្យសម្បថទាំងនោះដែលប្រារព្ធឡើងជាពិសេស នៅពេលដែលមន្ត្រីរាជការដែលត្រូវកាន់ការងារថ្មីក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលគឺ ការអប់រំឬការដាស់តឿនឲ្យពួកគេស្មោះត្រង់នឹងប្រជាជននិងជាតិរបស់ ខ្លួនឯង។ពោលគឺត្រូវប្រកបកិច្ចការឲ្យស្អាតស្អំត្រឹមត្រូវល្អ បរិសុទ្ធឬក៏កាត់សេចក្តីដោយទៀងត្រង់ឥតវៀចវេរសុចរិច្ច។
វិស័យសីលធម៌ដែលជាមុំនៃស្ថេរភាពនិងវឌ្ឍនភាពត្រូវបានគូសបញ្ជាក់តាមរយៈ កម្រងពាក្យសម្បថទាំងនោះ។ប្រជាជនខ្មែរគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ក្នុងសង្គមមានជំនឿយ៉ាងមុតមាំថាប្រសិនជាមន្ត្រីមិនស្អាតស្អំហើយ ប្រព្រឹត្តផ្ទុយពីខ្លឹមសារនៃពាក្យសម្បថដែលខ្លួនបានអានឬដឹងឮដោយ ប្រការណាមួយផលវិបាកឬអំពើអាក្រក់មិនត្រឹមតែធ្លាក់លើខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ ទេក៏ប៉ុន្តែលើប្រពន្ធកូនគ្រួសារផងដែរ។សរុបមកហេតុផលដ៏សំខាន់របស់ ពាក្យសម្បថនេះគឺការរំលឹកនូវតួនាទីរបស់សព្វនាម៉ឺនមន្ត្រីខ្មែរដែល បានប្រារព្ធពាក្យសម្បថខាងលើនេះនៅពេលដែលចូលកាន់ដំណែងថ្មី ឬក៏ការសម្តែងនូវភក្តីភាពចំពោះប្រមុខដឹកនាំក្នុងគ្រាអាសន្នដែល ប្រទេសជាតិជួបភាពវឹកវរណាមួយជាយថាហេតុ៕
ដោយ បណ្ឌិត មីសែល ត្រាណេ
ដកស្រង់ចេញពី www.khemaravidya.com
ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសុរិយាវរ្ម័នទី១ ដែលជាសម័យកាលមួយដែលប្រទេសកម្ពុជាមានភាពរំជើបរំជួលដោយមាន ការបះបោរពីសំណាក់ប្រជាជននៅខេត្តបាត់ដំបង និងមនខ្មែរនៅក្នុងខេត្តលពបុរីតម្រូវឲ្យមានការស្បថស្បែរពីសមាជិក គ្រប់ជាន់ថ្នាក់ក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលរបស់ទ្រង់។ ដោយសារតែខ្លឹមសារដែលព្រះអង្គបានបន្សល់ទុកលើផ្ទាំងសិលាចារឹក (k.292-ka 501) ទើបធ្វើឲ្យដឹងអំពីសារៈសំខាន់នៃពាក្យសម្បថនាស.តទី១១ ដែលមានខ្លឹមសារដូចតទៅ:
“ នៅមហាសករាជ៩៣៣. ៩កើតខែភទ្របទថ្ងៃអាទិត្យនេះគឺជា ពាក្យសម្បថយើងទាំងអស់គ្នា ដែលនៅជាភាគតម្រួច (ឯក, ទោ, ត្រីណិនិងចត្វាវិ) វេលាសម្បថនេះយើងសូមកាត់ដៃថ្វាយជីវិតដោយភក្តីភាពដ៏បរិសុទ្ធរបស់យើង ចំពោះព្រះបាទសម្តេចព្រះស្រីសូរ្យវរ្ម័ន យើងសូមធ្វើសម្បថនៅចំពោះមុខព្រះអគ្គី (ព្រះភ្លើង) ព្រះរតនវត្ថុនិងព្រាហ្មណាចារ្យទាំងអស់។ យើងមិនគោរពថ្វាយដល់ព្រះមហាក្សត្រត្រិយណាដទៃទៀតក្រៅពី ព្រះអង្គឡើយ។ យើងមិនក្លាយទៅជាខ្មាំងសត្រូវចំពោះព្រះអង្គឡើយ។
“ អំពើទាំងឡាយណាដែលកើតចេញពីសេចក្តីកតញ្ញូភក្តី ចំពោះព្រះបាទស្រីសូរ្យវម៌ទេពនោះយើងគប្បីខិតខំធ្វើ។ បើសិនជាពេលមានចម្បាំងយើងខិតខំច្បាំងយ៉ាងមោះមុតឲ្យអស់ពីសន្តានចិត្តយើងមិនគិតស្ងួន(សំចៃ) នូវជីវិតយើងដោយភក្តីភាពរបស់យើង ចំពោះព្រះអង្គឥតរត់គេចវេសពីសង្គ្រាមចម្បាំងឡើយទោះបីពេលឥតមានចម្បាំង។ បើសិនជាយើងស្លាប់ដោយសារ ជំងឺប្រចាំខ្លួនយើងនឹងសូមឲ្យការទទួលផលល្អនៃភាពស្មោះត្រង់ចំពោះព្រះមហាក្សត្រិយ៍កើតមានដល់យើង។ បើសិនជាយើងអាចបម្រើរាជការរហូតដល់អស់ជីវិតនុះយើងស្លាប់ដោយប្រការណាៗមួយគួរយើងស្លាប់យ៉ាងនេះដោយភក្តីភាព។
“ ប្រឹសិនបើក្នុងរាជការនៃព្រះស្រីសូរ្យវម៌ទេពព្រះអង្គមានព្រះរាជបន្ទូលមកប្រើយើងឲ្យទៅទីដ៏ឆ្ងាយព្រោះទ្រង់ត្រូវការព័ត៌មានផ្សេងៗនោះយើងនឹងខិតខំស្វែងរកថ្វាយឲ្យដឹងអស់ហេតុការណ៍ពិតៗឲ្យបានក្បោះក្បាយតាមគន្លងពាក្យសម្បថនៃយើងគ្រប់ៗប្រាណ។
“ បើសិនជាយើងមិនបានគោរពតាមព្រះរាជបញ្ជាពាក្យសម្បថនេះទេយើងសូមឲ្យព្រះមហាក្សត្រិយដែលសោយរាជ្យក្នុងថ្ងៃអនាគតដាក់ទណ្ឌកម្មដល់យើងខ្ញុំកុំឲ្យខ្វះប្រការណាមួយឡើយ។
“ បើសិនជាយើងបានប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ខុសអំពីពាក្យសម្បថនេះសូមឲ្យយើងទៅកើតនៅឋាននរក៣២ជាន់រហូតដល់អស់ព្រះអាទិត្យនិងព្រះចន្ទ។
“ បើសិនជាយើងទាំងអស់គ្នាគោរពតាមព្រះរាជបញ្ជាដោយបរិសុទ្ធតាមពាក្យសម្បថនេះសូមឲ្យព្រះមហាក្សត្រិយចេញព្រះរាជបញ្ជាដើម្បីឲ្យទូលបង្គំបាននៅថែរក្សាការកសាងបុណ្យបារមីព្រះអង្គនៅក្នុងព្រះនគរយើងនិងសូមសម្បត្តិទាំងពួងចូរមានដល់គ្រួសារយើងដោយសេចក្តីសុខ។ស្វាមីភក្តីរបស់យើងចំពោះព្រះស្រីសូរ្យវម៌ទេពដែលព្រះអង្គទ្រង់បានគ្រងរាជពេញលក្ខណៈតាំងពីមហាសករាជ៩២៤(ត្រូវនឹងឆ្នាំ១០០២នៃគ្រិស្គសករាជ) ។លទ្ធផលនៃស្វាមីភក្តីរបស់យើងតាំងពីលោកយើងនេះរហូតដល់បរលោក” ។
ដើម្បីជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃគោលការណ៍ខាងលើនេះផងដែរក្នុងការស្វែងយល់ អំពីអត្ថន័យគួរគប្បីលើកពាក្យស្បថដែលគេបានអាននៅចុង ស.តទី១៩ជាពិសេសនៅដើមស.តទី២០នៅសាលាដំបូង(ព.ស២៤៨៤) ជាពត៌មានហើយមានខ្លឹមសារដូចតទៅនេះ:
’អហំនហមិសិរសាសុសម្ពុទ្ធោតិលោតរាន់អហំវិសុទ្ធោនមស្បមានោសង្ឃ័វរំ។សព្វេទេវាកិរិវនាសក្តេតរាបំចអន្តលិក្តោវិមានំមហារាជំកុម្មក្ខោត្តេ។មេរុរាជារុក្ខោទេវាតរុទ្ធានាតេកោសយមោឥន្ទោព្រហ្មេសុណន្តុតេបធិដ្ឋានា។
អហំរីខ្ញុំលើកករប្រណម្យដាក់លើសិរសាបង្គំព្រះពុទ្ធជាមកុដលោកាព្រះធម៌សម្មាព្រះសង្ឃសាវ័ក។បង្គំព្រះសីជាអង្គមេត្រីពង្សពុទ្ធច័ក្រព្រះសង្ឃភូមិន្ទព្រះឥន្ទទ្រង់ស័ក្តិព្រះព្រហ្មវរភ័ក្ត្រព្រះយមរាជ។បង្គំព្រះនារាយណ៍ព្រះភិរុណព្រះពាយធរណីគង្គាព្រះចតុលោកបាលព្រះកាលទេវាព្រះសូរ្យមន្ទ្រាព្រមព្រះពៃស្រពណ៌។អញ្ជើញទេព្តាទាំងឆកាមាវចរសាយសព្វទាំងទេពគិរីទាទីភូមិភពឋានថេរឋិតនៅគ្រប់រុក្ខាកាសឋាន។ទោះទេពនិករគ្រុឌវិជាធរនៅហិមពាន្តអារក្សតូចធំមកជុំនាឋាននេះជាប្រធានសាក្សីយើងខ្ញុំ។អញ្ជើញអារក្សឃ្លាំងមឿងសំរិទ្ធស័ក្តិរុងរឿងជាធំមេសភ្នំបាតព្រះធាតុបាភ្នំរាជទ្រព្យឧត្តមឧដុង្គមានជ័យ។អញ្ជើញមេសវិហារសំណនៅក្រាំងពន្លៃពន្លះពាក់ព្រ័ត្រសំរិទ្ធជ័យមេសស្បាតស្បៃកោះកំពង់រាប។ប្រាំបីឆោមជ្រែកពញាឮសង្វែកដាំរាយដាំជាប់តាំងស្តុកឈូកក្រាយក្រងលាយព្រៃច្រាបត្រពាំងបោះអាបកោះចិនបាធាយ។ភ្នំត្រប់ភ្នំដិលព្រៃត្រើយត្រងិលពាក់ព្រ័ត្រតាំងស្នាយភ្នំត្រោកជើងព្រៃបាជ័យបាធាយចតុលោកភូមិស្វាយភ្នំកំពង់លែង។មេសត្នោតជុំកោះកំញានធំព្រែកព្រាមពាមត្រែងពាមផាត់សណ្តាយជ្រោយក្រាយភ្នំត្បែងស្ទឹងស្ទោងជីក្រែងដាំប្រាំងព្រៃក្តី។មេសសន្ទុកជីសូរព្រៃស្រុកភ្នំក្បាលដំរីដាំឈើទាសាព្រៃចារភ្នំដីព្រំនាទរស្រីព្រះឥន្ទ្រអាធារ។ចុងខ្នៀសភ្នំក្រោមព្រែកបន្ទាយឆោមព្រែកបន្ទាយទ្វារភ្នំព្រះអូរធាយបារាយណ៍ទឹកថ្លាមហាសៀកករិទ្វាលលេបាក់ដង។ភ្នំបូកបាក់ខែងស្ពានទិព្វស្ពានត្រែងត្នោតព្រះដំបងបាណន់វត្តឯកពាមខ្វែកភ្នំថ្ពកបរិបូខ្លុងត្រងពោធិសាត់កម្រែង។ព្រៃថូពានដាំងភ្នំខ្ជោលត្រពាំងចង់ចារត្រាត្រែងកៀនកំពង់់ថ្ម ស្រីសអូវែងបែកចានតាំងស្លែងព្រៃកក្តាតព្រៃក្តួច។មេសព្រៃព្រាសភ្នំត្រាវបារ៉ាលតាកែវក្រសួចក្រឡាញ់ជើងផ្ទនព្រៃពូនព្រៃពូចភ្នំស្រង់ភ្នំស្រួចបឹងជ្រោងត្បូវឃ្មុំ។ខ្មួញខ្មែរលើលាំងដៃជួរត្រពាំងកោងកោះបាភ្នំភ្នំជើងមេដែងទូកវែងស្វាយជ្រំពាមរាំងជ្រោយខ្សុំបឹងផ្សោតភូមិគ្រូ។ល្វាឯមកៀនស្វាយដីឥដ្ឋបន្ទាយដែកវិហារសួរព្រះជ័យក្រគរនៅរកាជួរច្រកជ្រោយសំបូរសំបូរសំបុកក្រចេះកញ្ជវខ្ពបស្នែងព្រៃឈរព្រៃឃៀងវាលភក់មហាសៀកកំប៉ោនៅឬស្សីស្រុកវត្តព្រះចតុមុខភ្នំពេកដូនសើ។មេសបាទីបាដែងព្រៃក្តីព្រៃបាក់កាំភ្លើងព្រះស្ទឹងចាស់ស្តៅថ្អូហៅភ្នំត្រើងសំពោងភ្នំភ្លើងនៅព្រះត្រពាំង។អញ្ជើញអារក្សមេសបាស័កបាសានស្រុកទ្រាំងគុះស្រេរៈនាងស្វាយកោងបូពាងពពាសថ្មបាំងនៅបន្ទាយមាស។មេសកំពតកំពង់សោមសោតមេបាន់បាញ់ឆ្កាស់កោះកំពង់ត្រុំកៀនកំពង់ទ្រាសបឹងប្រួលស្វាយមាសកោះខ្សាច់កណ្តាល។កោះស្នាកៀនឃ្លាំងព្រែកពាមដីលាំងមណ្ឌបផ្ទះវាលព្រែកមាត់ប្រសាស់ភូមិផ្ទះកណ្តាលព្រៃញាតដីច្រាលពាមព្រែកបង្កង។នៅជ្រោយចង្វាខ្សាច់ខ្ទររកាកោងកោះដំបងនៅកំពង់ចាមព្រែកពាមជីកងបឹងផ្ទោងស្ទឹងត្រង់កោះខ្សាច់បីពៃ។មេសព្រៃឯងកោះទុងកោះត្រែងមាត់ជ្រូកបាក់ដៃភ្នំគជ្ជះរោនៅពោធិហាន់ជ័យកោះទង់កោះរៃកោះអណ្តែតខ្ញូង។ពីជ្រោយមេត្រីខ្សាច់ភ្នំដំរីព្រែកប្រសព្វឆ្លូងពាមក្តារបាត់ខ្លះព្រៃព្រះអណ្តូងពាមព្រែកព្រលូវថ្មរៀបខ្យាក់ត្បា។មេសផ្កាយម្រេចមាន់ហើយរំលេចនៅបឹងចំណារពាមទេរកោះទ្រង់កំពង់ក្រូនឆ្មារតាំងគោកចំការលើលេចកោះច្រែង។រអាងព្រៃបុសលាវជ្រោយត្រសុសទ្រនូលថ្នាំងតែងប្រាសាទកោះត្នោតកោះពោតកោះពែងកោះខ្សំស្ទឹងត្រែងត្រង់បាក់កសុព័រកាឡីនគរស្លាប់ប្តីស្រុកស្រីសន្ធរនោវាលប្រសិលដើរថសចេញសោះពាយសើងព្រះលាន។
តេជៈយើងរកអញ្ជើញមូលរកសព្វគ្រប់កុំខានជួបជុំជួយស្តាប់សារស័ព្ទប្រណិធានជាតិជាពេជ្ញញាណយើងខ្ញុំសច្ចា។ត្បិតពាក្យអ្នកក្តីទាំងពីរស្រដីដណ្តើមឈ្លោះគ្នាអាងអួតដល់អ្នកនេះជាកជាតិជាទិព្វសាក្សីថាដឹងឮឃើញចាំ។ព្រះច្បាប់ត្រូវយកសាក្សីនេះមកសួរតាមចំណាំឲ្យទៀតប្រាកដដោយស័ត្សដោយធម្មដឹងឮឃើញចាំមែនពិតឮទេ។បពិត្រទេព្រ័ក្សប្រសិនបើអ្នកបន្ទាល់វៀចវេយល់ត្បិតញាតិឯងឬក្រែងចិត្តគេទុច្ចរិតរិះរេស៊ីសំណូកគ្នា។ដឹងឮខើញចាំតាមដោយចំណាំហើយស្តីរែករាថាពុំដឹងឮឬឃើញខាងណាឃើញចាំប្រែថាពុំឃើញពុំដឹង។សូមអស់ទេក្រ័ក្សមានរិទ្ធិស័ក្តិផ្លិចផ្លាញឲ្យមាំឲ្យរងទុក្ខវេទនារងកម្មក្នុងជាតិនេះទ្រាំដល់បរលោកនាយ។កាលខ្លួនរស់នៅពីថ្ងៃនេះទៅសូមទេពទាំងឡាយបំផ្លិចបំផ្លាញឲ្យលាញខ្ចាត់ខ្ចាយភ្លើងឆេះអន្តរាយអស់អន្តរធាន។ព្រាត់ម្តាយឱពុកព្រាត់ស្រែព្រាត់ស្រុកព្រាត់ធនព្រាត់ធានចៅព្រាត់ផៅសន្តានរន្ទៈបាត់ប្រាណក្សិណក្ស័យបង់បាត់។ព្រាត់កូនប្រពន្ធផ្លស់ខូចស័ក្តិបុណ្យវិនាសខ្ចាត់ខ្ចាយត្រូវនឹងសហ័សនៃព្រះមហាក្សត្រដើរគោកឲ្យសត្វសាហាវហិង្សា។ដល់ជាន់ចឹកព្រេចឲ្យល្អិតល្អោចខ្ទេចអស់អង្គរូបាទោះដើរដោយទូកឲ្យក្លីកដោយមហាព្យុះសង្ឃរាលិចលង់អន្តរាយ។ទោះបីស្លាប់ទៅឲ្យទៅកើតនៅនានរតនាយរងកម្មនៅនាចតុរាបាយក្នុងជ្រាំជ្រៅឆ្ងាយរូបរងវេទនា។ទោះបីដោះពីនរកនោះទៅកើតជាតិណាកុំឲ្យប្រទះនឹងព្រះពុទ្ធាឲ្យកើតទៅជាប្រេតសត្វតរិច្ឆាន។ទោះមកកើតជាមនុស្សវិញក្តីណាខ្សត់ខ្សោយសន្តានជាខ្ញុំបំរើគេប្រើឥតក្សាន្តកុំឲ្យគេមានប្រណីមេត្តា។មួយសោតបើអ្នកណាកាចអប្បល៏ក្ខណ៍ពាក្យពុំសត្យាចិត្តចោរទុច្ចរិតគប់គិតពីការលន់តួស្មារលាពីព្រះប្រណិធាន។នេះបើទេព្តាណាយកស្មារលាមេត្តាប្រោសប្រាណឲ្យទេពនោះស្រុតច្យុតចាកឋានទៅបង្កើតប្រាណក្នុងមហាអវិចី។បព័ត្រទេព្តាបើអ្នកឯណាស្លូតត្រង់សេចក្តីសូមអស់អារក្សទេព្រ័ក្សភពត្រៃទោះមាសក្តីចំរើនពររ៉ា។ឲ្យកប់សម្បតិ្តសម្បូណ៍សុវត្តិអតិរេកគណនាថេរឋិតយឺតយូរបរិបូណ៌ទីឃាយុយីនព្រមប្រាកដកាលនេះម្តង។លុះលែងជាតិផលនាំសំដៅដូចចិត្តបំណងឲ្យបានសម្បតិ្តតុសិតឥតហ្មងមានបរវារផងច្រៀងរាំបំរើនីរស់ទុក្ខភ័យឧបទ្រព្យចង្រៃបាបពៀរអំពើអំពីបុព្វជាតិស្អាងស្អាតប្រសើរប្រសិនណាបើអ្នកនោះចេតនា។ដូម្តេចឲ្យបានដូចចិត្តបំពានបំណងប្រាថ្នាលទោះបីចង់បាននិព្វានក្តីណាឲ្យបានដូចជាគំនិតប៉ុនប៉ង។
នៅឆ្នាំ១៩៩៣នៅក្នុងបរមរាជវាំងនៅមុខស្វេតឆ័ត្រក្នុងខណៈដែល រាជរដ្ឋាភិបាលទើបតែបង្កើតឡើងយើងក៏ឃើញមានសម្បថប្រហាក់ប្រហែលនឹង ពាក្យពេចន៍ក្នុងសិលាចារឹកដែរ។
’បពិត្រអស់អ្នកតាអារុក្ខអារ័ក្សលោកតាក្រហមកព្រះអង្គចេកព្រះអង្គចមអ្នកតាឃ្លាំងមឿងអ្នកតាដំបងដែកអ្នកតាដំបងគ្រញូងលោកយាយទេពព្រះអង្គវិហារសួគ៌ព្រះអង្គវត្តគោកស្លែងជាដើមសូមយាងអញ្ជើញមកធ្វើជាអធិបតីចំពោះពិធីសម្បថនេះដ្បិតយើងខ្ញុំបានចូលខ្លួនសុំធ្វើសម្បថសច្ចាប្រណិធានដើម្បីបំពេញការងារនិងអនុវត្តត្រឹមត្រូវសូមអស់លោកអារុក្ខអារ័ក្សអ្នកតានិងបារមីសក្តិសិទ្ធិទាំងអស់”បំផ្លាញ យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នាឲ្យវិនាសឲ្យស្លាប់តៃហោងយ៉ាងវេទនាដោយត្រូវ គ្រាប់កាំភ្លើងឲ្យរន្ទះបាញ់ឲ្យពស់ចឹងខ្លាខាំស៊ីឲ្យញាតិព្រាត់ប្រាស់ ឪពុកម្តាយឲ្យក្ររហេមរហាមរងទុក្ខវេទនាអស់៥០០ជាតិ” តែបើពួកគេប្រព្រឹត្តត្រឹមត្រូវតាមគន្លងច្បាប់យកចិត្តទុកដាក់ ប្រឹងប្រែងអភិវឌ្ឍន៍ការងារដោយទៀងត្រង់អស់ពីចិត្តអស់ពីថ្លើមសូមអស់ ទេវតាអារុក្ខអារ័ក្សយាយទេពនិងបារមីសក្តិសិទ្ធិព្រមជួយឲ្យយើងខ្ញុំ មានអាយុវែងមានសេចក្តីសុខមានសុខភាពល្អមានទ្រព្យសម្បត្តិសម្បូរហូរហៀ ទៅអនាគតជាតិ” ។
’ក្នុងពេលប្រតិប្រត្តិការតាមមុខតំណែងខ្លួននិងក្នុងការបំពេញបេសកម្មដែលប្រជារាស្ត្រកម្ពុជាបានប្រគល់ជូនចំពោះទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំគ្រប់ៗរូបទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំសូមប្តេជ្ញាគោរពតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញបំរើជានិច្ចទាំងក្នុងបច្ចុប្បន្នទាំងក្នុងអនាគតនូវផលប្រយោជន៍របស់ប្រជារាស្ត្រប្រជាជាតិនិងមាតុភូមិកម្ពុជា។ទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំសូមសច្ចាថាមិនកេងប្រវ័ញ្ចានូវផលប្រយោជនជាតិសម្រាប់ផ្ទាល់ខ្លួនឬសម្រាប់គ្រួសារឬសម្រាប់បក្សពួកឬសម្រាប់ភាគីរៀងៗខ្លួនឡើយ។
ទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំសូមប្តេជ្ញាប្តូរផ្តាច់ហ៊ានបូជាជីវិតដើម្បីការពារជានិច្ចទាំងក្នុងបច្ចុប្បន្នទាំងក្នុងអនាគតនូវ: ឯករាជភាពទាំងស្រុងនៃមាតុភូមិកម្ពុជា, អធិបតេយ្យភាពជាតិពេញបរិបូរណ៌, បូរណភាពទឹកដីដ៏ត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់នៅក្នុងព្រំដែនដីគោកនិងព្រំដែនសមុទ្រដែលកម្ពុជាធ្លាប់មានក្នុងជំនាន់ឆ្នាំ១៩៦៣ដល់១៩៦៩ឯកភាពជាតិហើយមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការបែងចែកឬការធ្វើអបគមន៍ណាមួយឡើយ។
ទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំសូមប្តេជ្ញារក្សាទុកជានិច្ចទាំងបច្ចុប្បន្នទាំងក្នុងអនាគតនូវអព្យាក្រឹត្យភាពនិងភាពមិនចូលបក្សសម្ព័ទ្ធសម្រាប់កម្ពុជាហើយមិនអនុញ្ញាតជាដាច់ខាតឲ្យជនណាក៏ដោយដែលចង់ជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងផ្ទៃក្នុងនៃកម្ពុជាឬមកបង្គាប់បញ្ជាចំពោះគោលនយោបាយជាតិនិងអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជាបានឡើយ។ទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំមិនបម្រើជាដាច់ខាតនូវប្រយោជន៍បរទេសហើយធ្វើឲ្យខូចខាតដល់ផលប្រយោជន៍របស់ប្រជារាស្ត្រប្រជាជាតិនិងមាតុភូមិកម្ពុជាឡើយ។
ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាទាំងឡាយលើផ្ទៃរាបជាតិនិងអន្តរជាតិទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំនឹងបំបាត់ចោលទាំងស្រុងនូវអំពើហឹង្សាគ្រប់បែបយ៉ាង។ប៉ុន្តែព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាសូមរក្សាទុកនូវសិទ្ធិកាន់អាវុធតស៊ូប្រឆាំងនឹងការរំលោភឈ្លានពានមកពីខាងក្រៅដើម្បីការពារមាតុភូមិខ្លួន។
ទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំសូមប្តេជ្ញាគោរពជានិច្ចទាំងក្នុងបច្ចុប្បន្នទាំងក្នុងអនាគតនូវលទ្ធិប្រជាធិតេយ្យសេរីនិយមដែលមានរបបសភានិងពហុបក្សព្រមទាំងមានការគោរពយ៉ាម៉ឺនម៉ាត់ចំពោះសិទ្ធិមនុស្សដូចមានចែងក្នុងសេចក្តីប្រកាសជាសាកលស្តីអំពីសិទ្ធិមនុស្ស។
ទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំសូមប្តេជ្ញាតស៊ូប្រឆាំងអំពើពុករលួយគ្រប់បែបយ៉ាងប្រឆាំងអយុត្តិធម៌សង្គមហើយតស៊ូដើម្បីផ្សះផ្សាជាតិដើម្បីឯកភាពដើម្បីសន្តិភាពសង្គមនិងសន្តិភាពជាតិដើម្បីភាពសម្បូរសប្បាយនៃព្រះរាជណាចក្រកម្ពុជាជាទីគោរពសក្តារៈនិងជាទីស្នេហានៃទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំគ្រប់រូប” ។
ជារួមឆ្លងកាត់ការពិនិត្យខ្លឹមសារនៃពាក្យសម្បថទាំងនោះយើងអាច និយាយបានថាការស្បថបែបនេះគឺជាប្រពៃណីនាសម័យអង្គរហើយដែលមានលក្ខណៈ ប្រជាប្រិយជាសកលព្រោះថាត្រូវបានអនុវត្តឡើងនៅសម័យអង្គរក្នុងរាជរបស់ ព្រះបាទសុរិយាវរ្ម័នទី១ក្នុងខណៈដែលមាតុភូមិត្រូវបានរង្គោះរង្គើដោយ ជនជាតិមនដែលកំពុងពង្រីកអំណាចរបស់ខ្លួនលើទឹកដីនៃព្រះរាជណាចក្រ ខ្មែរក្នុងតំបន់អាងទន្លេមេណាមអតីតទឹកដីនៃនគរភ្នំ។
ម្យ៉ាងវិញទៀតគោលដៅរបស់ពាក្យសម្បថទាំងនោះដែលប្រារព្ធឡើងជាពិសេស នៅពេលដែលមន្ត្រីរាជការដែលត្រូវកាន់ការងារថ្មីក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលគឺ ការអប់រំឬការដាស់តឿនឲ្យពួកគេស្មោះត្រង់នឹងប្រជាជននិងជាតិរបស់ ខ្លួនឯង។ពោលគឺត្រូវប្រកបកិច្ចការឲ្យស្អាតស្អំត្រឹមត្រូវល្អ បរិសុទ្ធឬក៏កាត់សេចក្តីដោយទៀងត្រង់ឥតវៀចវេរសុចរិច្ច។
វិស័យសីលធម៌ដែលជាមុំនៃស្ថេរភាពនិងវឌ្ឍនភាពត្រូវបានគូសបញ្ជាក់តាមរយៈ កម្រងពាក្យសម្បថទាំងនោះ។ប្រជាជនខ្មែរគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ក្នុងសង្គមមានជំនឿយ៉ាងមុតមាំថាប្រសិនជាមន្ត្រីមិនស្អាតស្អំហើយ ប្រព្រឹត្តផ្ទុយពីខ្លឹមសារនៃពាក្យសម្បថដែលខ្លួនបានអានឬដឹងឮដោយ ប្រការណាមួយផលវិបាកឬអំពើអាក្រក់មិនត្រឹមតែធ្លាក់លើខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ ទេក៏ប៉ុន្តែលើប្រពន្ធកូនគ្រួសារផងដែរ។សរុបមកហេតុផលដ៏សំខាន់របស់ ពាក្យសម្បថនេះគឺការរំលឹកនូវតួនាទីរបស់សព្វនាម៉ឺនមន្ត្រីខ្មែរដែល បានប្រារព្ធពាក្យសម្បថខាងលើនេះនៅពេលដែលចូលកាន់ដំណែងថ្មី ឬក៏ការសម្តែងនូវភក្តីភាពចំពោះប្រមុខដឹកនាំក្នុងគ្រាអាសន្នដែល ប្រទេសជាតិជួបភាពវឹកវរណាមួយជាយថាហេតុ៕
ដោយ បណ្ឌិត មីសែល ត្រាណេ
ដកស្រង់ចេញពី www.khemaravidya.com
Tag:
ខេមរវិទ្យា
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«មជ្ឈការ»មានន័យខុសពី«វិមជ្ឈការ»ដូចម្តេច?
1 សប្តាហ៍
