ភ្នំពេញ៖ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់បរិញ្ញាបត្រជំនាញទស្សនវិជ្ជានៅឆ្នាំ២០១៥ លោក វ៉ាន់ ចាន់ឆ័យ្យ៉ា បានសម្រេច បំណងរបស់ខ្លួន ដោយបានប្រឡងជាប់ជានាយទាហានជើងគោក។ ដោយសារ ឪពុករបស់លោកជាអតីតទាហាននៅសម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ លោក ឆ័យ្យ៉ា បានបន្តឆន្ទៈរបស់ ឪពុក ដោយនិស្សិតរូបនេះ បានប្រឡងចូលធ្វើជាទាហាន ដើម្បីកសាងសមត្ថភាពនៅក្នុងជួរកងទ័ព និងឈានទៅសម្រេចបំណងរបស់ខ្លួន ដែលចង់ក្លាយជា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ។
ខុសពីនិស្សិតជាច្រើន បន្ទាប់ពីបញ្ចប់បរិញ្ញាបត្រ ពួកគេស្វែងរកការងារដែលងាយស្រួល មានសុវត្ថិភាព និងអង្គុយនៅក្នុងការិយាល័យដែលមានម៉ាស៊ីនត្រជាក់នោះ យុវជន វាន់ ចាន់ឆ័យ្យ៉ា មិនគិតបែបនេះឡើយ។ ជាយុវជនស្វាហាប់ ចូលចិត្តហាត់ក្បាច់គុណ និងរៀនពីយុទ្ធសាស្ត្រធ្វើសង្គ្រាមនោះ។ លោកចង់ធ្វើការងារណា ដែលមនុស្សដទៃមិនចង់ធ្វើ។ លោក ថា ប្រសិនបើ យុវជនគ្រប់គ្នា មិននាំគ្នាទៅធ្វើជាទាហាននៅពេលមានសង្គ្រាម ប្រទេសជាតិ នឹងជួបគ្រោះថ្នាក់។ ទើបតែបញ្ចប់បរិញ្ញាបត្រជំនាញទស្សនវិជ្ជា នៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញនៅឆ្នាំ២០១៥ ឆ័យ្យ៉ា បានប្រឡងចូលធ្វើជានាយទាហានជើងគោគ ហើយបានជាប់ដូចបំណងប្រាថ្នាមែន។ វ័យ២៤ ឆ្នាំ កំលោះវ័យក្មេងរូបនេះ បានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះ៖ «នៅពេលប្រទេសមានអសន្តិសុខ និងមានគេឈ្លានពាន គឺត្រូវការទាហានជាចាំបាច់ ដូច្នេះក្នុងនាមជាកូនខ្មែរម្នាក់ខ្ញុំស្រលាញ់និងចង់ការពារទឹកដីរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំមិនព្រងើយកន្តើយចំពោះការងារនេះឡើយ»។
នៅពេលដែលសួរថា ហេតុអ្វីលោកជានិស្សិតទស្សនវិជ្ជាសោះ បែរជាលោកចង់ធ្វើជាទាហាន លោកមិនខ្លាចបោះបង់ចំណេះ ដែលខំរៀនកន្លងមកទាំងស្រុងទៅហើយទេ? លោកឆ័យ្យ៉ា មិនគិតយ៉ាងដូច្នេះនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកនឹងប្រើចំណេះដឹងផ្នែកទស្សនវិជ្ជា ដើម្បីទៅអភិវឌ្ឍន៍វិស័យយោធារបស់កម្ពុជា ឲ្យកាន់តែមានការរីកចម្រើនជាងនេះ។ កំពុងកាន់សៀវភៅមានចំណងជើងថា«សិល្បៈធ្វើសង្គ្រាម» ដែលនិពន្ធដោយជនជាតិចិន លោក ស៊ុន ស៊ឺនិស្សិតមាឌដំបងរូបនេះ បានពន្យល់បន្ថែមថា៖ «ធ្វើជាទាហានមិនមែនចេះតែកាន់កាំភ្លើងនោះទេ ប៉ុន្តែយើងត្រូវប្រើគំនិត ដូច្នេះ ខ្ញុំនឹងយកអ្វីដែលខ្ញុំបានរៀនដូចជា មុខវិជ្ជាសិល្បៈនៃការធ្វើសង្គ្រាម និងតម្លៃរបស់ទស្សនវិជ្ជាទៅប្រើប្រាស់ក្នុងវិស័យការពារជាតិ»។
មានស្រុកកំណើតនៅភូមិកោះព្រះ ឃុំកោះព្រះ ស្រុកសៀមបូក ខេត្តស្ទឹងត្រែង ឆ័យ្យ៉ា បានទទួលអាហាររូបករណ៍ផ្នែកជំនាញទស្សនវិជ្ជានៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញចំនួន៤ឆ្នាំ។ លោកបានសម្រេចចិត្តចាកចេញពីស្រុកកំណើតតាំងពីឆ្នាំ២០១១ ដើម្បីបានបន្តការសិក្សានៅភ្នំពេញ។ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់បរិញ្ញាបត្រ មិត្តរួមថ្នាក់ដទៃទៀត ខ្លះធ្វើជាគ្រូបង្រៀន ខ្លះធ្វើជាអ្នកសារព័ត៌មាន ឯខ្លះទៀត ធ្វើជាមន្ត្រីតាមក្រសួងនានា។ ដោយឡែក លោក វ៉ាន់ ចាន់ឆ័យ្យ៉ា ចង់ធ្វើជាទាហានជើងគោក ដែលជាការងារដ៏គ្រោះថ្នាក់ទៅវិញ។ និយាយរដឺនតិចតួចដែរនោះ លោកបានប្រាប់ពីមូលហេតុដែលលោកសម្រេចចិត្តចូលធ្វើជាទាហានយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ដោយសារការជំរុញពីម្តាយរបស់ខ្ញុំណាមួយ គ្រួសាររបស់ខ្ញុំសុទ្ធសឹងអ្នកបម្រើការងារនៅក្នុងវិស័យការពារជាតិ ដូចជា ឪពុកខ្ញុំ ជាអតីតទាហានសម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ឯបងស្រីទី៤ ជានគរបាលប្រចាំខេត្តស្ទឹងត្រែង និងបងប្រុសទី១ គឺជាទាហានខាងវិស្វកម្មនៅខេត្តស្ទឹងត្រែង»។
សក់រួញអង្គាដី យុវជនភូមិភាគឦសានរូបនេះ បានពន្យល់បញ្ជាក់ថា៖ «ធ្វើជាទាហាន មិនមែនជាជម្រើសចុងក្រោយរបស់ខ្ញុំនោះទេ ប៉ុន្តែ ពេលខ្ញុំរៀនចប់មហាវិទ្យាល័យ ទើបខ្ញុំយល់ច្បាស់ថា ការគ្រប់គ្រងប្រទេសមួយដែលល្អ គឺត្រូវការយោធារ៉ឹងមាំ ព្រោះពេលប្រទេសយើងខ្សោយ ធ្វើឲ្យប្រទេសដទៃឈ្លានពាន និងមើលងាយយើង»។
ជាមន្ត្រីអង្គការម្លប់បៃតងនៅខេត្តកំណើតរបស់ខ្លួន ដែលមានប្រាក់បៀវត្សជាង៣០០ដុល្លាអាមេរិច។ ឆ័យ្យ៉ា បានបោះបង់ការងារនោះចោល ដើម្បីចូលបម្រើការងារទាហាន បើទោះបីលោក ដឹងថា ទាហាន មានប្រាក់ខែតិចតួចក៏ដោយ។ ពាក់ស្បែកប៊ូ ពាក់អាវសឆ្នូត ស្លៀកខោខ្មៅ ទាហានទើបប្រឡងជាប់រូបនេះ បានបរិយាថា៖ «ខ្ញុំបោះបង់ចោលការងារនេះ ព្រោះខ្ញុំគិតថា ខ្ញុំអាចមានឱកាសបញ្ចេញសមត្ថភាពរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំចង់ធ្វើជាអ្នករៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រ និងពង្រឹងចិត្តសាស្ត្រទាហាន ទោះបីដំបូងខ្ញុំមិនទាន់បានទៅដល់តំណែងនោះក៏ដោយ តែខ្ញុំត្រូវរៀបចំខ្លួនជាដំណាក់ៗ ដើម្បីសម្រេចគោលដៅរបស់ខ្ញុំ»។
នៅស្ទាក់ស្ទើរទំនងជាមិនចង់បង្ហាញពីគោលដៅពិតប្រាកដសម្រាប់ជីវិតរបស់ខ្លួន តែនៅពេលសួរម្តងជាពីរដង ឆ័យ្យ៉ា ក៏បាននិយាយថា គោលបំណងពិតរបស់លោក គឺលោកចង់ក្លាយជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិរបស់កម្ពុជា។ ជាកូនទី៥ ក្នុងចំណោមបងប្អូន៧នាក់ ឆ័យ្យ៉ាបញ្ជាក់បន្តថា៖ «ខ្ញុំចង់ធ្វើជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ ដូច្នេះ ខ្ញុំធ្វើកិច្ចការបី គឺពង្រឹងខ្លួនជាមនុស្សស្អាតស្អំយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការហ្វឹកហាត់ និងចាប់ឱកាសដើម្បីបញ្ចេញសមត្ថភាព»។
អង្គុយក្រោមបណ្ណាល័យនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ និស្សិតមកពីតំបន់ជនបទដាច់ស្រយាលរូបនេះ បានសំណូមពរដល់យុវជនខ្មែរទាំងអស់ កុំឲ្យមើលរំលងការងារទាហាន។ លោកពន្យល់ថា៖«ប្រទេសមួយត្រូវការកងទ័ពខ្លាំង ដូច្នេះ យុវជនខ្មែរ មិនគួរមើលរំលងការងារនេះឡើយ ពីព្រោះបើទាំងអស់គ្នា មិនធ្វើជាទាហានគ្រប់ៗគ្នា ពេលនោះ កងទ័ពយើងនឹងមានចំនួនតិច ហើយកម្លាំងការពារជាតិនឹងចុះខ្សោយ ដែលធ្វើឲ្យប្រទេសគេមើលងាយឈ្លានពានយើង»៕