អន្តរជាតិ
បញ្ហាសមុទ្រខាងត្បូងអាចធ្វើឲ្យឡាវដែលជាប្រធានអាស៊ាន ទើសទាល់ដូចកម្ពុជាដែរឬទេ?
×![]()
ក្នុងឆ្នាំ២០១៦នេះ ឡាវ ដែលជាប្រធាននៃអាស៊ាន ត្រូវបានគេមើលថាជាតួអង្គដ៏សំខាន់របស់អាស៊ាន។ ដូចដែលបានបញ្ញត្តិក្នុងមាត្រា៧ នៃធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ជាប្រធាននៃអាស៊ាន ឡាវ ត្រូវធ្វើអ្នកដឹកនាំ និងសម្របសម្រួលក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលរបស់អាស៊ានពីរលើកដែលក្នុងនោះរួមបញ្ជូលទាំងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-អាមេរិក និងអាស៊ាន-ចិនផងដែរ។ គេកំពុងរង់ចាំមើលថាតើឡាវដែលមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយចិន អាចរក្សាគោលជំហរអាព្យាក្រឹតប៉ុណ្ណាក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានលើបញ្ហាសមុទ្រចចិនខាងត្បូងដែលត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងជាប្រធានបទមួយដ៏ក្តៅ នឹងរសើបរវាងអាស៊ាន និងចិន?
សូមស្ដាប់ព័ត៌មានលម្អិត៖
ជារៀងរាល់ឆ្នាំ បញ្ហាជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង តែងតែត្រូវបានលើកឡើងជារបៀបវារៈដ៏សំខាន់ដើម្បីយកទៅជជែកក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយរួមគ្នា។ ទន្ទឹមនឹងការជជែករកដំណោះស្រាយនោះ ការប្រឈមមុខគ្នារវាងមេដឹកនាំអាស៊ានទាក់ទិននឹងគោលជំហរលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងក៏ត្រូវបានផ្ទុះឡើងស្ទើរតែរៀងរាល់ឆ្នាំផងដែរ។ ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺជាជម្លោះអធិបតេយ្យរវាងរដ្ឋអាស៊ានរួមមានព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាមជាមួយនឹងចិន។
នៅថ្ងៃទី២៥ ខែមករា កន្លងទៅ លោក ចន ឃេរី បានធ្វើទស្សនកិច្ចជាលើកដំបូងរបស់លោកទៅកាន់ ក្រុងវៀងចន្ទន៍ដើម្បីជួបពិភាក្សាជាមួយនឹងប្រមុខរដ្ឋាភិបាលឡាវ។ ជំនួបនោះ ផ្តោតសំខាន់លើតួនាទីរបស់ឡាវជាប្រធាននៃអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាមេរិកនិងមេដឹកនាំអាស៊ានដែលរៀបចំដោយ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកបារ៉ាក់ អូបាម៉ា នៅថ្ងៃទី១៥-១៦ ខែកុម្ភៈ ខាងមុខ។ ក្នុងជំនួបនោះ លោក ចន ឃេរី បានទទួចឲ្យអាស៊ានរួបរួមគ្នាដើម្បីប្រឈមជាមួយនឹងចិនដែលបានទាមទារនិងបំពានក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ក្នុងសន្នីសីទសារព័ត៌មាន លោក ឃេរី បានបញ្ជាក់ថា ឡាវ ចង់ឲ្យ មានការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពដែនសមុទ្រ និងមិនចង់ឃើញការប្រឈមមុខគ្នាផ្នែកយោធានៅក្នុងតំបន់ សមុទ្រចិនខាងត្បូងនោះទេ។
តែអ្វីដែលគួរព្រួយបារម្ភនោះគឺ ឡាវរដ្ឋអាស៊ានមួយដែលមានភាពស្និទ្ធស្នាលជាមួយនឹងចិនទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងរបបនយោបាយអាចរក្សាគោលជំហររបស់ខ្លួនបានដែរឬទេ។ នេះមានន័យថា គេខ្លាចក្រែងឡាវលំអៀងទៅរកចិនក្នុងគោលជំហរនៃជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ជាមួយគ្នានេះដែរ ក៏មានសំណួរមូយបានលើកឡើងក្នុងសន្នីសីទសារព័ត៌មានដែលបានសួរទៅកាន់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកកាលពីថ្ងៃទី២៤ខែមករាដែរ។ សំណួរនោះគឺ ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន តើឡាវអាចជួបបញ្ហដូចកម្ពុជាដែលបានបរាជ័យក្នុងការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានកាលពីឆ្នាំ២០១២?
ឆ្លើយតបបញ្ហានេះមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក សម្តែងគំនិតសុទិដ្ឋិនិយមចំពោះភាពដឹក នាំរបស់ឡាវ។ លោក បានទទួលស្គាល់ ថាបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងពិតជាចំណុចរសើបរវាងបណ្តាសមាជិកអាស៊ានមែន។ ក៏ប៉ុន្តែលោកថា លទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ក្នុងរាជធានីគួឡាឡាំពួរ ឆ្នាំ២០១៥ ដែលបានបញ្ចប់ដោយសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដែលជាដំណោះស្រាយសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងសេចក្តីថ្លែងការណ៍គាំទ្រឡាវជាប្រធាន បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីសាមគ្គីភាពរបស់រដ្ឋអាស៊ាន។ លោក បានសង្កត់ធ្ងន់ថារដ្ឋខាងក្រៅដែលចង់សំដៅទៅចិន នឹងពិបាកក្នុងការប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនទៅរដ្ឋអាស៊ានក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ។
សូមរម្លឹកផងដែរថា កាលពីឆ្នាំ២០១២ កម្ពុជាបានធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន។ តែក្រោយបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន មិនមានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយត្រូវបានធ្វើឡើងនោះទេ ដ្បិតមាន បញ្ហាចម្រូងចម្រាសគ្នាលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលមានការទាមទារខ្លាំងពីវៀតណាម និងហ្វីលី ពីន។ ការបរាជ័យនេះត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិ ចាត់ទុកថាជាស្រមោលមួយដ៏អាក្រក់ និងចោទ កម្ពុជា បានលម្អៀងទៅរកចិន ពោលគឺបើចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលជាដំណោះស្រាយសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ចិន។
តែបើតាមការអះអាងរបស់លោកឧបរដ្ឋនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា ដែល បានថ្លែងបញ្ជាក់ជាថ្មីទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មាននៅថ្ងៃទី២៦ខែមករា អវត្តមាននៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៅ ឆ្នាំ២០១២ គឺជាគោលជំហររបស់កម្ពុជា។ លោក បានសង្កត់ធ្ងន់ថាការបរាជ័យកន្លងមកនេះមិនមែនភាពលម្អៀងឬរងសម្ពាធពីចិនឡើយ តែកម្ពុជាមិនមែនជាតុលាការ មិនអាចកាត់សេចក្តីបាន ហើយជំហរកម្ពុជាមានភាពឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹតក្នុងនាមជារដ្ឋអធិបតេយ្យមួយប៉ុណ្ណោះ។ បន្ថែមពីនេះ លោក បានលើកឡើងពីសមិទ្ធផលកម្ពុជាសម្រេចបានក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានឆ្នាំ ២០០២ គឺសេចក្តីប្រកាសក្រមប្រតិបតិ្តភាគីសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC) ហើយកម្ពុជាបន្តជំរុញឲ្យភាគីជម្លោះសម្រេចបានក្រមប្រតិបត្តិ(COC) ថ្មីមួយឲ្យបានឆាប់ផងដែរ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ រឿងដែលមិនអាចប្រកែកបាននោះគឺ ឡាវនឹងរងសម្ពាធខ្លាំងដោយសារតែបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ នោះក៏ព្រោះតែចុងក្រោយនេះ ជម្លោះអធិបតេយ្យនេះ បានវិវត្តដល់ស្ថានភាព មួយគួរព្រួយបារម្ភ រវាងរដ្ឋពាក់ព័ន្ធនៃជម្លោះដែលរួមមានហ្វីលីពីន វៀតណាម ជាមួយចិន និងរួមជាមួយនឹងរដ្ឋខាងក្រៅអាមេរិកងផងដែរ៕
សូមស្ដាប់ព័ត៌មានលម្អិត៖
ជារៀងរាល់ឆ្នាំ បញ្ហាជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង តែងតែត្រូវបានលើកឡើងជារបៀបវារៈដ៏សំខាន់ដើម្បីយកទៅជជែកក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយរួមគ្នា។ ទន្ទឹមនឹងការជជែករកដំណោះស្រាយនោះ ការប្រឈមមុខគ្នារវាងមេដឹកនាំអាស៊ានទាក់ទិននឹងគោលជំហរលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងក៏ត្រូវបានផ្ទុះឡើងស្ទើរតែរៀងរាល់ឆ្នាំផងដែរ។ ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺជាជម្លោះអធិបតេយ្យរវាងរដ្ឋអាស៊ានរួមមានព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាមជាមួយនឹងចិន។
នៅថ្ងៃទី២៥ ខែមករា កន្លងទៅ លោក ចន ឃេរី បានធ្វើទស្សនកិច្ចជាលើកដំបូងរបស់លោកទៅកាន់ ក្រុងវៀងចន្ទន៍ដើម្បីជួបពិភាក្សាជាមួយនឹងប្រមុខរដ្ឋាភិបាលឡាវ។ ជំនួបនោះ ផ្តោតសំខាន់លើតួនាទីរបស់ឡាវជាប្រធាននៃអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាមេរិកនិងមេដឹកនាំអាស៊ានដែលរៀបចំដោយ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកបារ៉ាក់ អូបាម៉ា នៅថ្ងៃទី១៥-១៦ ខែកុម្ភៈ ខាងមុខ។ ក្នុងជំនួបនោះ លោក ចន ឃេរី បានទទួចឲ្យអាស៊ានរួបរួមគ្នាដើម្បីប្រឈមជាមួយនឹងចិនដែលបានទាមទារនិងបំពានក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ក្នុងសន្នីសីទសារព័ត៌មាន លោក ឃេរី បានបញ្ជាក់ថា ឡាវ ចង់ឲ្យ មានការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពដែនសមុទ្រ និងមិនចង់ឃើញការប្រឈមមុខគ្នាផ្នែកយោធានៅក្នុងតំបន់ សមុទ្រចិនខាងត្បូងនោះទេ។
តែអ្វីដែលគួរព្រួយបារម្ភនោះគឺ ឡាវរដ្ឋអាស៊ានមួយដែលមានភាពស្និទ្ធស្នាលជាមួយនឹងចិនទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងរបបនយោបាយអាចរក្សាគោលជំហររបស់ខ្លួនបានដែរឬទេ។ នេះមានន័យថា គេខ្លាចក្រែងឡាវលំអៀងទៅរកចិនក្នុងគោលជំហរនៃជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ជាមួយគ្នានេះដែរ ក៏មានសំណួរមូយបានលើកឡើងក្នុងសន្នីសីទសារព័ត៌មានដែលបានសួរទៅកាន់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកកាលពីថ្ងៃទី២៤ខែមករាដែរ។ សំណួរនោះគឺ ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន តើឡាវអាចជួបបញ្ហដូចកម្ពុជាដែលបានបរាជ័យក្នុងការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានកាលពីឆ្នាំ២០១២?
ឆ្លើយតបបញ្ហានេះមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក សម្តែងគំនិតសុទិដ្ឋិនិយមចំពោះភាពដឹក នាំរបស់ឡាវ។ លោក បានទទួលស្គាល់ ថាបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងពិតជាចំណុចរសើបរវាងបណ្តាសមាជិកអាស៊ានមែន។ ក៏ប៉ុន្តែលោកថា លទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ក្នុងរាជធានីគួឡាឡាំពួរ ឆ្នាំ២០១៥ ដែលបានបញ្ចប់ដោយសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដែលជាដំណោះស្រាយសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងសេចក្តីថ្លែងការណ៍គាំទ្រឡាវជាប្រធាន បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីសាមគ្គីភាពរបស់រដ្ឋអាស៊ាន។ លោក បានសង្កត់ធ្ងន់ថារដ្ឋខាងក្រៅដែលចង់សំដៅទៅចិន នឹងពិបាកក្នុងការប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនទៅរដ្ឋអាស៊ានក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ។
សូមរម្លឹកផងដែរថា កាលពីឆ្នាំ២០១២ កម្ពុជាបានធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន។ តែក្រោយបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន មិនមានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយត្រូវបានធ្វើឡើងនោះទេ ដ្បិតមាន បញ្ហាចម្រូងចម្រាសគ្នាលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលមានការទាមទារខ្លាំងពីវៀតណាម និងហ្វីលី ពីន។ ការបរាជ័យនេះត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិ ចាត់ទុកថាជាស្រមោលមួយដ៏អាក្រក់ និងចោទ កម្ពុជា បានលម្អៀងទៅរកចិន ពោលគឺបើចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលជាដំណោះស្រាយសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ចិន។
តែបើតាមការអះអាងរបស់លោកឧបរដ្ឋនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា ដែល បានថ្លែងបញ្ជាក់ជាថ្មីទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មាននៅថ្ងៃទី២៦ខែមករា អវត្តមាននៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៅ ឆ្នាំ២០១២ គឺជាគោលជំហររបស់កម្ពុជា។ លោក បានសង្កត់ធ្ងន់ថាការបរាជ័យកន្លងមកនេះមិនមែនភាពលម្អៀងឬរងសម្ពាធពីចិនឡើយ តែកម្ពុជាមិនមែនជាតុលាការ មិនអាចកាត់សេចក្តីបាន ហើយជំហរកម្ពុជាមានភាពឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹតក្នុងនាមជារដ្ឋអធិបតេយ្យមួយប៉ុណ្ណោះ។ បន្ថែមពីនេះ លោក បានលើកឡើងពីសមិទ្ធផលកម្ពុជាសម្រេចបានក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានឆ្នាំ ២០០២ គឺសេចក្តីប្រកាសក្រមប្រតិបតិ្តភាគីសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC) ហើយកម្ពុជាបន្តជំរុញឲ្យភាគីជម្លោះសម្រេចបានក្រមប្រតិបត្តិ(COC) ថ្មីមួយឲ្យបានឆាប់ផងដែរ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ រឿងដែលមិនអាចប្រកែកបាននោះគឺ ឡាវនឹងរងសម្ពាធខ្លាំងដោយសារតែបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ នោះក៏ព្រោះតែចុងក្រោយនេះ ជម្លោះអធិបតេយ្យនេះ បានវិវត្តដល់ស្ថានភាព មួយគួរព្រួយបារម្ភ រវាងរដ្ឋពាក់ព័ន្ធនៃជម្លោះដែលរួមមានហ្វីលីពីន វៀតណាម ជាមួយចិន និងរួមជាមួយនឹងរដ្ឋខាងក្រៅអាមេរិកងផងដែរ៕
Tag:
អាស៊ាន
សមុទ្រចិនខាងត្បូង
ឡាវ
កម្ពុជា
ចន ឃេរី
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
