ជម្លោះអធិបតេយ្យជាមួយរដ្ឋជិតខាង បាននិងកំពុងក្លាយជាបញ្ហាចម្រូងចម្រាសមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងដែលកំពុងតែបង្កើតឲ្យមានភាពតានតឹងនៅក្នុងតំបន់។ រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង បានបង្ហាញពីគម្រោងក្នុងការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលដោះស្រាយដែនសមុទ្រ និងមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវលើតំបន់ជម្លោះដោយខ្លួនឯង។ សកម្មភាព បានក្លាយជាចំណោទបញ្ហាមួយថាតើ ចិន កំពុងតែបញ្ជ្រាប«អំណាចទន់»ដើម្បីផ្តល់ភាពស្របច្បាប់ ខណៈចិន បន្តវាតទីក្នុងតំបន់ជម្លោះមិនបដិសេដដោះស្រាយតាមរយៈមជ្ឈត្តការនោះ។
កាលពីខែមីនា កន្លងទៅ លោក Zhou Qiang ប្រធានតុលាការកំពូលប្រជាជនចិន បានប្រកាសក្នុងឱកាសនៃប្រជុំសភាប្រចាំឆ្នាំ ថាក្រុងប៉េកាំង នឹងបង្កើតមជ្ឈត្តមណ្ឌលយុត្តិធម៌សមុទ្រអន្តរជាតិមួយដែលមានមុខងារសំខាន់ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាដែនសមុទ្រដើម្បីការពារនូវផលប្រយោជន៍ចិន និងសិទ្ធិដែនសមុទ្រផងដែរនោះ។ នាឱកាសនោះ លោក បានសង្កត់ធ្ងន់ថា យើងត្រូវតែការពារសុវត្ថិភាពអធិបតេយ្យជាតិ សិទ្ធិដែនសមុទ្រ និងផលប្រយោជន៍ស្នូលជាដាច់ខាត ហើយ ចិន នឹងពង្រឹងលើវិស័យតុលាការដែនសមុទ្រ និង កសាងមជ្ឈមណ្ឌលយុត្តធម៌ដែនសមុទ្រអន្តរជាតិផងដែរ។
ក្រោយមកទៀត ក្នុងខែដដែលនោះ រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង ក៏បានបើកដំណើរការមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវរួមមួយលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងក្នុងគោលបំណងពង្រឹង និងផ្លាស់ប្តូរយោបល់រវាងអ្នកជ្រាវជ្រាវ និងជួយរក្សាស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់ផងដែរ។ លោក Wu Shicun នាយកវិទ្យាស្ថានចិន បានអះអាងថា «យើងនឹងផ្តោតសំខាន់លើការកសាងការទុក ចិននយោបាយរួមគ្នា និងសហប្រតិបត្តិការសមុទ្រក្នុងក្របខណ្ឌនៃ«សេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីភាគីសមុទ្រចិនខាងត្បូង»។
បើទោះជារដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង បានអះអាងថាគម្រោង និងមជ្ឈមណ្ឌលទាំងនោះ ធ្វើឡើងក្នុង គោលបំណងដើម្បីជំរុញការដោះស្រាយ និងការសិក្សាពីឬសគល់នៃបញ្ហាក៏ដោយ នោះ គឺជាគ្រាន់តែ លេសមួយតែប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងក្រសែអ្នកវិភាគ គំនិតផ្តួចផ្តើមដែលលេចឡើងខណៈវិវាទជម្លោះអធិបតេយ្យជាពិសេសនោះ គឹជាលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងតែម្តងកំពុងតែកើតឡើង គឺជាគ្រាន់តែជាការបញ្ជ្រាបឥទ្ធិពលថ្មីទៅកាន់ជម្លោះ ពោលគឺការបង្កើតភាពស្របច្បាប់ ដោយឯកតោភាគីរបស់ចិនតែប៉ុណ្ណោះ។
បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺជាជម្លោះអធិបតេយ្យដែលមានរដ្ឋពាក់ព័ន្ធរួមមានរដ្ឋអាស៊ាន ព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម និងចិន។ បញ្ហានេះ កំពុងតែឡើងកម្តៅម្តងបន្តិចៗ ដ្បិតខណៈកំពុង តែអវត្តមាននៃដំណោះស្រាយ ចិន បានបន្តគោលនយោបាយវាតដោយមានទាំងការសាងសង់កោះសិប្បនិម្មិត និងការបំពាក់សម្ភារយោធានៅក្នុងតំបន់វិវាទទៀត ហើយរដ្ឋពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតក៏កំពុងតែ បង្កើនយុទ្ធសាស្ត្រការពារជាតិទៀតផង។ បញ្ហាដែលជាឬសគល់ចម្បងនៃការរាំងស្ទះក្នុងការស្វែងរក ដំណោះស្រាយនោះគឺចិន បានទាមទារស្ទើរតែតំបន់ទាំងស្រុងនៃតំបន់ជម្លោះដោយផ្អែកតាមកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រ ខណៈរដ្ឋអាស៊ានទាំងបួន ទាមទារដោយផ្អែកតាមកត្តាច្បាប់ អនុសញ្ញាស្តីពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២។
ក្នុងនេះ មានន័យថា បើទោះជាចិន ព្យាយាមបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវយ៉ាងណាក៏ដោយ គោលជំហរអំណេះអំណាងប្រវត្តិសាស្ត្រគឺនៅតែដដែល ហើយមជ្ឈមណ្ឌលនោះ គឺគ្រាន់តែជួយផ្សព្វផ្សាយបន្ថែមពីគោលជំហររបស់ចិនតែប៉ុណ្ណោះ។
២. មជ្ឈមណ្ឌលអន្តរជាតិដែនសមុទ្រជាការចូលរួមចំណែកដោះស្រាយរឿងសមុទ្រ ឬស្តង់ដារពីរជាន់?
តាមពិតទៅ ដូចបានកំណត់នៅក្នុងអនុញ្ញាស្តីពីច្បាប់សមុទ្រអង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ១៩៨២ រដ្ឋពាក់ព័ន្ធដែលមានបញ្ហាឬជម្លោះលើដែនសមុទ្រ អាចដោះស្រាយតាមរយៈមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិដែលក្នុងនោះមជ្ឈត្តការ នៃតុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ នៃប្រទេសហូឡង់ គឺជាតុលាការមួយដែលមានសមត្ថកិច្ចដោះស្រាយករណីនេះ ដោយមានទាំងការទទួលស្គាល់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិផងដែរ។
កន្លងមក ហ្វីលីពីន បានប្តឹងទៅកាន់តុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេប្រទេសហូឡង់ប្រឆាំងចិនលើការ រំលោភតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ និងតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នានៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ហើយបច្ចុប្បន្ន សំណុំ រឿងនេះ កំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយដែលត្រៀមនឹងប្រកាសមជ្ឈត្តវិនិច្ឆ័យផងដែរ។ អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ ចិន បានបដិសេធមិនចូលរួមក្នុងការនីតិវិធីនៃជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងជាមួយនឹងហ្វីលីពីននោះទេ ដោយចិន អះអាងថាឆ្នាំ២០០៦ ចិន ប្រកាសលើកលែងចំពោះបទបញ្ញាត្តិ នៃការដោះស្រាយតាមមជ្ឈត្តការ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលដោះស្រាយសមុទ្រអន្តរជាតិ ខណៈពេលចិន មិនចូលរួម ដោះស្រាយតាមមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិំ នោះបានបង្ហាញឲ្យឃើញថា នេះជាសកម្មភាពការអនុវត្ត ស្តង់ដារពីរជាន់។ នេះ មានន័យថាគម្រោងរបស់ចិន គឺគ្រាន់តែបម្រើផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួន ដែលមិនស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិនោះទេ៕