ជាមួយនឹងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់រយៈពេល៥ឆ្នាំជាប់ៗគ្នាមកនេះ ប្រទេសកម្ពុជាដែលធ្លាប់រងគ្រោះដោយសង្គ្រាមស៊ីវិលជាច្រើនឆ្នាំនោះ នឹងក្លាយជាខ្លាសេដ្ឋកិច្ចថ្មីរបស់អាស៊ី។ នេះបើយោងតាមការទស្សន៍ទាយរបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្រុងម៉ានីល ប្រទេសហ្វីលីពីន។
ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) បានបញ្ចេញការណ៍ព្យាករណ៍ការអភិវឌ្ឍរបស់អាស៊ីប្រចាំឆ្នាំ២០១៦ ដោយទស្សទាយថា កម្ពុជាដែលញាំញីដោយសង្គ្រាមស៊ីវិលនិងភាពក្រីក្រ ក្លាយជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចលឿនជាងគេនៅអាស៊ី។ នេះក៏ដោយសារប្រទេសនេះមានកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) ក្នុងកម្រិត៧ភាគរយឬច្រើនជាងនេះ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៣មក ហើយរំពឹងថា កំណើននឹងបន្តក្នុងកម្រិតនេះដល់ឆ្នាំ២០១៧ ។
ប្រទេសអាស៊ានមួយនេះបានអនុវត្តនយោបាយ «រោងចក្រអាស៊ី» ជាគំរូនៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ដោយមានតម្លៃកម្លាំងពលកម្មទាបនៅក្នុងផលិតកម្មសម្រាប់នាំចេញ។ ខណៈដែលតម្លៃពលកម្មនៃប្រទេសមួយចំនូនមានតម្លៃថ្លៃ កម្ពុជាអាចទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគយ៉ាងច្រើន ដោយសារកម្លាំងពលកម្មថោកបែបនេះ។ ក្នុងការព្យាករណ៍ ការអភិវឌ្ឍរបស់អាស៊ីប្រចាំ២០១៦ (ADB) បញ្ជាក់ថា ចំនួនច្រើននៃការផ្គត់ផ្គង់ពលកម្មដែលមានតម្លៃថោករបស់កម្ពុជា ពិតជាចំណុចទាក់ទាញការវិនិយោគដោយផ្ទាល់ពីបរទេស លើវិស័យវាយនភណ្ឌ សម្រាប់នាំចេញ។
ជាការពិត ប្រជាជនរាប់លាននាក់នៅទូទាំងទ្វីបអាស៊ី រួចផុតពីភាពក្រីក្រដោយសារវិស័យកាត់ដេរ ព្រោះការងារធ្វើឲ្យពួកគេមានលទ្ធភាពអប់រំកូនចៅបានត្រឹមត្រូវ។ ហើយបើទោះជាមានបញ្ហាប្រឈមក៏ដោយ កម្ពុជាស្ថិតនៅលើផ្លូវត្រូវ ក្នុងការអនុវត្តតាមនយោបាយបែបនេះ។ វិស័យឧស្សាហកម្មមានកំណើន១១.៧ភាគរយកាលពីឆ្នាំ២០១៥ ដែលរួមចំណែកធំជាងគេក្នុងកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប(GDP) ។ កំណើនបានមកពីការកើនឡើងការនាំចេញទំនិញ ក្នុងកម្រិតប្រហែល១៤.១២ភាគរយ ដែលស្មើនឹង៨.៥ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ២០១៥ ព្រមទាំងការកើនឡើងចំនួន១០.២ភាគរយនៃការដឹកជញ្ជូនផលិតផលវាយនភណ្ឌនិងស្បែកជើង ដែលរួមចំណែកដល់ទៅ៧០ភាគរយនៃការនាំចេញទាំងអស់។
លើសពីនេះ កំណើនដ៏ខ្លាំងនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា មិនមែនដោយសារតែឧស្សាហកម្មតែមួយនោះទេ។ វិស័យសេវាកម្មស្ថិតនៅលំដាប់ទីពីរក្នុងការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនេះ ដោយវាមានកំណើនប្រមាណ៧.១ភាគរយ។ វិស័យផ្សេងទៀតដូចជា ធនាគារ ហិរញ្ញវត្ថុ ការដឹកជញ្ជូននិងទូរគមនាគមន៍ មានកំណើនប្រហែល៨ភាគរយ ខណៈដែលការមកដល់នៃទេសចរកើន ៦.១ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០១៥។ ស្របពេលជាមួយគ្នានោះ វិស័យកសិកម្មក៏មានកំណើនបន្តិចផងដែរ ដ្បិតបាតុភូត El Nino នៅបន្តជះឥទ្ធិពលនៅឡើយ។ តែរំពឹងថា វានឹងមានកំណើនកម្រិត១.៦ភាគរយ នៅឆ្នាំក្រោយ។
យ៉ាងណាមិញ ការប្រកួតប្រជែងរបស់កម្ពុជា ក្នុងនាមជាមជ្ឈមណ្ឌលផលិត កំពុងតែជួបការប្រជែងពីប្រទេសដទៃក្នុងតំបន់ ជាពិសេស ប្រទេសដែលមានតម្លៃពលកម្មទាបដូចជា មីយ៉ាន់ម៉ា ជាដើមនោះ។ ជាការឆ្លើយតប កម្ពុជាត្រូវធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ប្រសិនបើចង់បន្តកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ដូចដែលប្រទេសនេះកំពុងតែមាននោះ។ ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ ADB បញ្ជាក់ថា ស្របពេលសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា បង្ហាញសញ្ញារីកលូតលាស់ក្នុងវិស័យច្រើនរួមទាំងវិស័យកាត់ដេរ និងផលិតកម្មធុនស្រាល និងនៅក្នុងទិសដៅនាំចេញដែរនោះ មូលដ្ឋាននៃកំណើននៅតែតូចនៅឡើយ។
ដើម្បីគាំទ្រការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច កម្ពុជាក៏ដាក់អនុវត្តគោលនយោបាយឧស្សាហកម្ម ដែលសំដៅធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវវិស័យឧស្សាហកម្ម ដោយផ្លាស់ប្តូរឧស្សាហកម្មដែលប្រើពលកម្មច្រើននិងមានតម្លៃថោក ទៅជាផលិតកម្មដែលមានតម្លៃបន្ថែមខ្ពស់។ គោលនយោបាយនេះក៏លើកទឹកចិត្តឲ្យមានការពង្រីក និងធ្វើទំនើបកម្មសហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យម ការត្រួតពិនិត្យនិងការអនុវត្តច្បាប់តឹងរ៉ឹង និងបរិស្ថានល្អប្រសើរសម្រាប់ធ្វើពាណិជ្ជកម្ម។
នៅចុងក្រោយនោះ គេក៏សង្កេតឃើញមានការរីកចម្រើនខ្លះហើយដែរ ដោយវិស័យឧស្សាហកម្មត្រូវបានគេវាយតម្លៃ ថា នឹងមានកំណើន៩.៥ភាគរយ ព្រោះតែការធ្វើពិពិធកម្មក្នុងវិស័យកាត់ដេរនិងស្បែកជើង ឲ្យទៅជាផលិតផលដែលមានតម្លៃបន្ថែមខ្ពស់៕