អាមេរិកល្វីងមុខដោយសាររដ្ឋអាស៊ានដែលជាមិត្តជិតស្និទ្ធផ្តើមរិះគន់ខ្លួនវិញ

អន្តរជាតិ

អាមេរិកល្វីងមុខដោយសាររដ្ឋអាស៊ានដែលជាមិត្តជិតស្និទ្ធផ្តើមរិះគន់ខ្លួនវិញ

22, May 2016 , 11:40 am

រូបភាព

ដោយ: តន ចាន់រិទ្ធារ៉ា

បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅតែជារឿងរសើបក្នុងកិច្ចការការទូតរបស់មហាអំណាចអាមេរិក ជាមួយនឹងប្រទេសដទៃ។ ដោយសារបញ្ហានេះ អាមេរិកនិងរដ្ឋសមាជិកអាស៊ានចំនួនពីរ គឺថៃនិងមីយ៉ាន់ម៉ាហាក់ដូចជាមើលមុខគ្នាមិនសូវចំនោះទេ។ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំក្រុងបាងកកនិងក្រុងណៃពិដោ សុទ្ធតែត្រូវបានរងប្រតិកម្មខ្លាំងៗ ពីថ្នាក់ដឹកនាំថៃនិងមីយ៉ាន់ម៉ា។

ការរឹតត្បឹតសេរីភាពបញ្ចេញមតិនៅប្រទេសថៃ និងការប្រើប្រាស់ពាក្យ «រ៉ូហ៊ីងយ៉ា» នៅមីយ៉ាន់ម៉ា ជាបញ្ហាខ្វែងគំនិតរវាងអាមេរិកនិងមិត្តរបស់ខ្លួន។ បញ្ហានេះធ្វើឲ្យអាមេរិកវិលមុខខ្លាំង ព្រោះមេដឹកនាំថៃមិនទទួលយកដំបូន្មានរបស់ខ្លួនលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ខណៈដែលទូតអាមេរិកប្រចាំក្រុងណៃពិដោ ចចេសប្រើពាក្យដែលមេដឹកនាំមីយ៉ាន់ម៉ាមិនឲ្យប្រើ។

បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារយោធាថ្ងៃទី២២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤ ទំនាក់ទំនងថៃ និងអាមេរិក បានចាប់ផ្តើមប្រេះឆា ដ្បិតរដ្ឋាភិបាលយោធា មិនគោរពតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ចុងក្រោយនេះនៅថ្ងៃទី១២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦ លោក Glyn T Davies ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំក្រុងបាងកកក៏បានរិះគន់ខ្លាំងៗពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សក្រោមការដឹកនាំដោយរបបសឹក។

លោក Glyn T Davies បានថ្លែងថា ការគំរាមកំហែងទៅលើសកម្មជននយោបាយរបស់របបសឹក បានបង្កើនក្តីបារម្ភកាន់តែខ្លាំងអំពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ថៃទាក់ទងនឹងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ។

យ៉ាងណាមិញ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ប្រាយុទ្ធ ច័ន្ទអូចា បានប្រតិកម្មខ្លាំងៗលើការលើកឡើងនេះវិញផងដែរ។ បើតាមសារព័ត៌មានបាងកកប៉ុស្ត៍ នៅថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា លោក ប្រាយុទ្ធ ឆ្លើយតបថា៖ «តើថៃ កំពុងស្ថិតក្រោមអាណានិគមរបស់អាមេរិក? លោកឧត្តមសេនីយ៍បន្ថែមដែរថា ការលើកឡើងរបស់អគ្គរដ្ឋទូត បានបង្ហាញពីកង្វះនៃការយល់ដឹងអំពីអ្វីដែលកំពុងកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសថៃ។

ការឆ្លើយឆ្លងសំដីរវាងនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃនិងទូតអាមេរិកប្រចាំក្រុងបាងកក ជាសញ្ញាបង្ហាញពីគម្លាតកាន់តែធំក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងសម្ព័ន្ធមិត្តទាំងពីរ។ បច្ចុប្បន្ននេះទៀតសោត ថៃហាក់ដូចជាងាកទៅចងសម្ព័ន្ធមិត្តជិតស្និទ្ធជាមួយចិន ដែលជាគូប្រជែងរបស់អាមេរិក ហើយថែមទាំងទិញអាវុធមានតម្លៃជាច្រើនលានដុល្លារពីចិនទៀតផង។

ក្រៅពីទូតប្រចាំក្រុងបាងកក ឯកអគ្គរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំក្រុងណៃពិដោក៏ទាស់សំដីជាមួយលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី លើបញ្ហាប្រើពាក្យ «រ៉ូហ៊ីងយ៉ា»ដែរ។ ការប្រើប្រាស់ពាក្យ «រ៉ូហ៊ីងយ៉ា» ទៅកាន់ក្រុមជនជាតិភាគតិចឥស្លាម បានក្លាយជាចម្រូងចម្រាសមួយដ៏ធំសម្រាប់មីយ៉ាន់ម៉ា។ លោកស្រី ស៊ូជី ដែលធ្លាប់តែទទួលការកោតសរសើរពីអាមេរិកលើការប្រឆាំងរបបផ្ដាច់ការ បានណែនាំអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកលោក Scot Marciel មិនត្រូវប្រើប្រាស់ពាក្យ «រ៉ូហ៊ីងយ៉ា» នោះទេ។

តាមរយៈអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសមីយ៉ាន់ម៉ា លោក Kyaw Zay Ya បានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលមីយ៉ាន់ម៉ា មិនប្រើប្រាស់ ពាក្យរ៉ូហ៊ីងយ៉ានោះទេ ពីព្រោះ រ៉ូហ៊ីងយ៉ា មិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ក្នុងចំណោមជនជាតិភាគតិចទាំង១៣៥ជាផ្លូវការនោះទេ។ ហើយការប្រើប្រាស់ពាក្យនេះ មានន័យថា មិនគាំទ្រនូវដំណើរការនៃការផ្សះផ្សារជាតិ និងដោះស្រាយបញ្ហានោះទេ។

ជុំវិញបញ្ហានេះ បើទោះបីជាមានការណែនាំចំពោះការប្រើពាក្យ «រ៉ូហ៊ីងយ៉ា» ពីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសមីយ៉ាន់ម៉ាក៏ដោយ អគ្គរដ្ឋទូតថ្មីអាមេរិកប្រចាំមីយ៉ាន់ម៉ា នៅថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា បានអះអាងថាលោកនឹងនៅតែបន្តប្រើប្រាស់ពាក្យនោះសម្រាប់ក្រុមជនជាតិភាគតិចដែលរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដដែល។ លោក Marciel សង្កត់ធ្ងន់ថា ការហៅឈ្មោះនេះ គឺជាគោលនយោបាយរបស់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនពីមុន ហើយ រដ្ឋបាលក្រុងវ៉ាស៊ិនតោន ក៏មានចេតនាក្នុងការបន្តហៅឈ្មោះនេះផងដែរ៕