ពីនេះ ពីនោះ
«សម្ដីសជាតិ មារយាទសពូជ»៖ ក្នុងអត្ថន័យឲ្យមនុស្សស្គាល់ពីតម្លៃនៃពាក្យសម្ដី និងមារយាទ
×![]()
ភ្នំពេញ៖ នៅក្នុងវិធីសាស្ត្រ មើលចរិតមនុស្ស និងវាយតម្លៃពីមនុស្សម្នាក់ គេតែងសង្កេតទៅលើកាយវិការ ពាក្យសម្ដី និងលក្ខណៈមារយាទដែលបានស្ដែងចេញមកក្រៅ បន្ទាប់មកធ្វើការវាយតម្លៃ ទៅលើតម្លៃរបស់បុគ្គលនោះ។ ករណីនេះដូនតាខ្មែរលោកបានលើកជាសុភាសិតមួយថា«សម្ដីសជាតិ មារយាទសពូជ»។ តើអ្វីចេតនានៃសុភាសិតមួយនេះ?
ដូនតាខ្មែរ លោក បានលើកឡើងជាសុភាសិតមួយថា«សម្ដីសជាតិ មារយាទសពូជ» មិនមែននឹកឃើញចេះតែថា ចេះតែនិយាយនោះទេ។ ចំពោះសុភាសិតមួយនេះត្រង់ឃ្លាថា«សម្ដីសជាតិ» គឺក្នុងន័យអប់រំ ឲ្យបុគ្គលគ្រប់រូបដឹងថា ជាតិមួយថ្លៃថ្នូរ សង្គមជាតិមួយមានសីលធម៌ មានវិន័យ គឺអាចបង្ហាញចេញតាមរយៈភាសានិយាយ របស់ពលរដ្ឋដែលជាធាតុរបស់សង្គមនោះ។ ផ្ទុយមកវិញ ប្រសិនបើពលរដ្ឋនៃសង្គមនោះមានពាក្យមិនសមរម្យ គ្មានសីលធម៌ គ្មានទំនួលខុសត្រូវ នោះក៏បញ្ជាក់ថាសង្គមនោះក៏ដូច្នេះដែរ។ ចំណែក «មារយាទសពូជ» នោះគឺមានន័យថា ប្រសិនបើសមាជិកនៃក្រុមគ្រួសារណាមួយបែបណានោះគឺមានន័យថា ចរិតមាយាទនៃពូជពង្សគ្រួសារនោះក៏បែបនោះដែរ។
ជារួមមក ក្នុងគោលគំនិតរបស់ដូនតាខ្មែរ លោកបានបង្កប់ការទូន្មានយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ទៅដល់បុគ្គលគ្រប់រូប ឲ្យស្គាល់ពីតម្លៃនៃការនិយាយស្ដី និងការរៀបចំចរិត មារយាទ របស់ខ្លួនឲ្យល្អប្រពៃ។ ដោយហេតុថា ពាក្យសម្ដី និងចរិតមារយាទរបស់បុគ្គលអាចនាំឲ្យមានការវាយតម្លៃរហូតដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះក្រុមគ្រួសារ ពូជពង្ស និង តម្លៃរបស់ជាតិទាំងមូល។
ការបកស្រាយខាងលើគឺជាអត្ថន័យនៃសុភាសិតរបស់ដូនតាខ្មែរ ដែលលោកបានលើកឡើង ដើម្បីអប់រំកូនខ្មែរ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងការពិចារណា រមែងតែងតែមើលឃើញពីចំណុចអវិជ្ជមាននៃសុភាសិត។ ភាពអវិជ្ជមាននោះ មិនមែនមានន័យថា សុភាសិតនោះមិនត្រឹមត្រូវទេ ប៉ុន្តែគឺការបារម្ភពីការយល់ឃើញតែមួយផ្លូវ នាំទៅរកការបកស្រាយ និងប្រើប្រាស់សុភាសិតមិនបានត្រឹមត្រូវតាមកាលៈទេសៈ។
ជាក់ស្ដែងចំពោះសុភាសិតថា«សម្ដីសជាតិ មារយាទសពូជ» នេះបានទុកចន្លោះប្រហោងដើម្បីធ្វើការពិចារណា។ ចំណុចទីមួយគឺ«សម្ដីសជាតិ» ពាក្យនេះមានលក្ខណៈសកលភាព។ នោះគឺមានន័យថា ប្រសិនបើការបកស្រាយមានលក្ខណៈជាអនុមានរួម នោះប្រាកដជាមិនត្រឹមត្រូវទាំងស្រុងទេ ព្រោះថា ពេលខ្លះគេមិនអាចលើកយកសម្ដីរបស់មនុស្សម្នាក់ ឬមនុស្សមួយក្រុម ដែលនិយាយល្អ ឬអាក្រក់ មកបង្ហាញថា ជាតិមួយនោះល្អឬអាក្រក់បានឡើយ។ សម្ដីរបស់បុគ្គលម្នាក់ ឬមួយក្រុម វាគ្រាន់តែបង្ហាញពីជំហររបស់ជននោះឬក្រុមនោះតែប៉ុណ្ណោះ តែវាមិនបានបង្ហាញពីជំហររបស់ជាតិមួយឡើយ។ នេះគឺជាចំណុចចន្លោះប្រហោងទីមួយ។ រីឯចំណុចទីពីរ. គឺ«មារយាទសពូជ» វាជាការពិតជាក់ស្ដែង មារយាទគឺវាបង្ហាញពីលក្ខណៈរបស់បុគ្គលហើយជះឥទ្ធិពលទៅដល់គ្រួសារ ឬពូជពង្ស។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់គឺនៅត្រង់ថា ជាទូទៅគេតែងចូលចិត្តធ្វើការវិនិច្ឆ័យអ្វីមួយ ក្នុងរបៀបជាអនុមានរួម ប៉ុន្តែមិនចូលចិត្តវិនិច្ឆយតាមបែបអនុមានញែក។ ចំពោះពាក្យនេះវានឹងមិនត្រឹមត្រូវនៅពេលណាការបកស្រាយ ដោយចាត់ទុកថាមារយាទរបស់បុគ្គលម្នាក់ អាចបញ្ជាក់អំពីមារយាទរបស់វង្សត្រកូលនៃគ្រួសារណាមួយ។ ដោយហេតុថា ចរិត មារយាទរបស់មនុស្សម្នាក់ វាគឺជាលក្ខណៈសម្បត្តិរបស់បុគ្គលដោយឡែក មិនមែនភាពរួមនោះទេ។ ក្នុងន័យនេះ គឺមានន័យថា សមាជិកគ្រួសារ៥នាក់ មានម្នាក់ចរិតមារយាទមិនល្អ នោះម្នាក់នោះមិនអាចមកកំណត់ថា ពូជពង្សនោះគឺ អាក្រក់ឡើយ។
សរុបមក សុភាសិតដែលដូនតាបានលើកឡើងថា «សម្ដីសជាតិ មារយាទសពូជ» នេះគឺទិសដៅសំខាន់អប់រំកូនចៅខ្មែរឲ្យមានការយល់ដឹងពីតម្លៃនៃការនិយាយស្ដី និងឲ្យស្គាល់ពីភាពថ្លៃថ្នូររបស់ខ្លួនតាមរយៈឫកពារមារយាទរបស់ខ្លួន។ ព្រោះថា ទាំងសម្ដី និងមារយាទ វាសុទ្ធតែនាំទៅរកការវាយតម្លៃក្នុងផ្លូវវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមានចំពោះបុគ្គល ឈានដល់គ្រួសារ និងសង្គមជាតិ។ តែទោះជាយ៉ាងណា សម្រាប់អ្នកគិតពិចារណា ក៏ត្រូវដឹងផងដែរថា សុភាសិតនេះមិនអាចយកទៅប្រតិបត្តិ ឬបកស្រាយក្នុងរូបភាពជារួមបានទេ តែត្រូវគិតជាលក្ខណៈបុគ្គល ព្រោះអាចនាំឲ្យមានកំហុសក្នុងការបកស្រាយ៕
ដូនតាខ្មែរ លោក បានលើកឡើងជាសុភាសិតមួយថា«សម្ដីសជាតិ មារយាទសពូជ» មិនមែននឹកឃើញចេះតែថា ចេះតែនិយាយនោះទេ។ ចំពោះសុភាសិតមួយនេះត្រង់ឃ្លាថា«សម្ដីសជាតិ» គឺក្នុងន័យអប់រំ ឲ្យបុគ្គលគ្រប់រូបដឹងថា ជាតិមួយថ្លៃថ្នូរ សង្គមជាតិមួយមានសីលធម៌ មានវិន័យ គឺអាចបង្ហាញចេញតាមរយៈភាសានិយាយ របស់ពលរដ្ឋដែលជាធាតុរបស់សង្គមនោះ។ ផ្ទុយមកវិញ ប្រសិនបើពលរដ្ឋនៃសង្គមនោះមានពាក្យមិនសមរម្យ គ្មានសីលធម៌ គ្មានទំនួលខុសត្រូវ នោះក៏បញ្ជាក់ថាសង្គមនោះក៏ដូច្នេះដែរ។ ចំណែក «មារយាទសពូជ» នោះគឺមានន័យថា ប្រសិនបើសមាជិកនៃក្រុមគ្រួសារណាមួយបែបណានោះគឺមានន័យថា ចរិតមាយាទនៃពូជពង្សគ្រួសារនោះក៏បែបនោះដែរ។
ជារួមមក ក្នុងគោលគំនិតរបស់ដូនតាខ្មែរ លោកបានបង្កប់ការទូន្មានយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ទៅដល់បុគ្គលគ្រប់រូប ឲ្យស្គាល់ពីតម្លៃនៃការនិយាយស្ដី និងការរៀបចំចរិត មារយាទ របស់ខ្លួនឲ្យល្អប្រពៃ។ ដោយហេតុថា ពាក្យសម្ដី និងចរិតមារយាទរបស់បុគ្គលអាចនាំឲ្យមានការវាយតម្លៃរហូតដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះក្រុមគ្រួសារ ពូជពង្ស និង តម្លៃរបស់ជាតិទាំងមូល។
ការបកស្រាយខាងលើគឺជាអត្ថន័យនៃសុភាសិតរបស់ដូនតាខ្មែរ ដែលលោកបានលើកឡើង ដើម្បីអប់រំកូនខ្មែរ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងការពិចារណា រមែងតែងតែមើលឃើញពីចំណុចអវិជ្ជមាននៃសុភាសិត។ ភាពអវិជ្ជមាននោះ មិនមែនមានន័យថា សុភាសិតនោះមិនត្រឹមត្រូវទេ ប៉ុន្តែគឺការបារម្ភពីការយល់ឃើញតែមួយផ្លូវ នាំទៅរកការបកស្រាយ និងប្រើប្រាស់សុភាសិតមិនបានត្រឹមត្រូវតាមកាលៈទេសៈ។
ជាក់ស្ដែងចំពោះសុភាសិតថា«សម្ដីសជាតិ មារយាទសពូជ» នេះបានទុកចន្លោះប្រហោងដើម្បីធ្វើការពិចារណា។ ចំណុចទីមួយគឺ«សម្ដីសជាតិ» ពាក្យនេះមានលក្ខណៈសកលភាព។ នោះគឺមានន័យថា ប្រសិនបើការបកស្រាយមានលក្ខណៈជាអនុមានរួម នោះប្រាកដជាមិនត្រឹមត្រូវទាំងស្រុងទេ ព្រោះថា ពេលខ្លះគេមិនអាចលើកយកសម្ដីរបស់មនុស្សម្នាក់ ឬមនុស្សមួយក្រុម ដែលនិយាយល្អ ឬអាក្រក់ មកបង្ហាញថា ជាតិមួយនោះល្អឬអាក្រក់បានឡើយ។ សម្ដីរបស់បុគ្គលម្នាក់ ឬមួយក្រុម វាគ្រាន់តែបង្ហាញពីជំហររបស់ជននោះឬក្រុមនោះតែប៉ុណ្ណោះ តែវាមិនបានបង្ហាញពីជំហររបស់ជាតិមួយឡើយ។ នេះគឺជាចំណុចចន្លោះប្រហោងទីមួយ។ រីឯចំណុចទីពីរ. គឺ«មារយាទសពូជ» វាជាការពិតជាក់ស្ដែង មារយាទគឺវាបង្ហាញពីលក្ខណៈរបស់បុគ្គលហើយជះឥទ្ធិពលទៅដល់គ្រួសារ ឬពូជពង្ស។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់គឺនៅត្រង់ថា ជាទូទៅគេតែងចូលចិត្តធ្វើការវិនិច្ឆ័យអ្វីមួយ ក្នុងរបៀបជាអនុមានរួម ប៉ុន្តែមិនចូលចិត្តវិនិច្ឆយតាមបែបអនុមានញែក។ ចំពោះពាក្យនេះវានឹងមិនត្រឹមត្រូវនៅពេលណាការបកស្រាយ ដោយចាត់ទុកថាមារយាទរបស់បុគ្គលម្នាក់ អាចបញ្ជាក់អំពីមារយាទរបស់វង្សត្រកូលនៃគ្រួសារណាមួយ។ ដោយហេតុថា ចរិត មារយាទរបស់មនុស្សម្នាក់ វាគឺជាលក្ខណៈសម្បត្តិរបស់បុគ្គលដោយឡែក មិនមែនភាពរួមនោះទេ។ ក្នុងន័យនេះ គឺមានន័យថា សមាជិកគ្រួសារ៥នាក់ មានម្នាក់ចរិតមារយាទមិនល្អ នោះម្នាក់នោះមិនអាចមកកំណត់ថា ពូជពង្សនោះគឺ អាក្រក់ឡើយ។
សរុបមក សុភាសិតដែលដូនតាបានលើកឡើងថា «សម្ដីសជាតិ មារយាទសពូជ» នេះគឺទិសដៅសំខាន់អប់រំកូនចៅខ្មែរឲ្យមានការយល់ដឹងពីតម្លៃនៃការនិយាយស្ដី និងឲ្យស្គាល់ពីភាពថ្លៃថ្នូររបស់ខ្លួនតាមរយៈឫកពារមារយាទរបស់ខ្លួន។ ព្រោះថា ទាំងសម្ដី និងមារយាទ វាសុទ្ធតែនាំទៅរកការវាយតម្លៃក្នុងផ្លូវវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមានចំពោះបុគ្គល ឈានដល់គ្រួសារ និងសង្គមជាតិ។ តែទោះជាយ៉ាងណា សម្រាប់អ្នកគិតពិចារណា ក៏ត្រូវដឹងផងដែរថា សុភាសិតនេះមិនអាចយកទៅប្រតិបត្តិ ឬបកស្រាយក្នុងរូបភាពជារួមបានទេ តែត្រូវគិតជាលក្ខណៈបុគ្គល ព្រោះអាចនាំឲ្យមានកំហុសក្នុងការបកស្រាយ៕
Tag:
សុភាសិតខ្មែរ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
