ពីនេះ ពីនោះ
«ខ្លួនទាបកុំតោង ដៃខ្លីកុំឈោងស្រវាឱបភ្នំ»៖ជាសុភាសិតរើសអើងវណ្ណៈសង្គមឬយ៉ាងណា?
×![]()
ភ្នំពេញ៖ នៅសម័យបុរាណនៃវប្បធម៌ ប្រពៃណីខ្មែរ ដែលជាប់ជំពាក់ផ្នត់គំនិតប្រកាន់វណ្ណៈសង្គមនាំឲ្យមានសុភាសិតមួយលើកឡើងថា«ខ្លួនទាបកុំតោង ដៃខ្លីកុំឈោងស្រវាឱបភ្នំ»។ ជាអត្ថន័យ តើសុភាសិតនេះពិតជាចង់ផ្ដោតន័យសំខាន់ តែទៅលើការរើសវណ្ណៈសង្គម ឬយ៉ាងណា?
នៅក្នុងក្បួននៃការបកស្រាយ គេមិនចោលពីការនិយាយពីអត្ថន័យចំនៃសុភាសិតឡើយ។ ជាក់ស្ដែង សុភាសិតនេះ គឺចង់មានន័យថា ជាធម្មតាមនុស្សទាប កម្ពស់មិនសូវបាន នៅពេលចង់តោងចាប់របស់អ្វីមួយនៅទីខ្ពស់ គឺពិតជាលំបាក ហើយពេលខ្លះទោះខំយ៉ាងណាក៏មិនអាចទទួលបានលទ្ធផល អាចឈានបង្ករគ្រោះថ្នាក់ជាដើម។ ចំណែក មនុស្សដៃខ្លី តើអាចទៅឱបភ្នំម្ដេចនឹងបាន ដ្បិតអីដៃមនុស្សកុំថាឡើយទៅឱបដល់ទៅភ្នំ សូម្បីវត្ថុមួយចំនួនក៏មិនអាចឱបបានដែរ។
អត្ថន័យពិតនៃសុភាសិតមួយនេះ មិនមែនសំដៅការតោងចាប់ ឬស្រវ៉ាឱបអ្វីមួយឡើយ។ ប៉ុន្តែ គោលដៅធំឃ្លានេះ គឺចង់និយាយរិះគន់អ្នកដទៃក្នុងករណីទំនាក់ទំនងស្នេហា រវាងកូនអ្នកមាន និងកូនអ្នកក្រជាដើម។ ឃ្លាសុភាសិតមួយនេះ គឺប្រើប្រាស់ក្នុងចេតនា មើលងាយ មើលថោក អ្នកក្រជាដើម។ ជាពិសេស គឺជាឃ្លាដែលភាគច្រើនគឺជាភាសារបស់ឪពុកម្ដាយកូនស្រីទាំងឡាយក្នុងសម័យមុនៗ ប្រើតិះដៀលទៅបុរសទាំងឡាយ ដែលមានបំណងស្រឡាញ់ ឬចង់បានកូនស្រីខ្លួន ជាត្រកូលអ្នកមានមធ្យម ឬអ្នកមានមកធ្វើជាភរិយារបស់ខ្លួន ទាំងខ្លួនឯងមិនសូវមានទ្រព្យធន។
អត្ថន័យខាងលើ គឺជាអត្ថន័យមួយដែលមនុស្សគ្រប់គ្នាតែងតែបកស្រាយ ហើយយល់យ៉ាងច្បាស់ពីអត្ថន័យមួយនេះ។ ប៉ុន្តែក្នុងនាមជាអ្នកបកស្រាយ ការមើលឃើញពីតម្លៃនៃសុភាសិត គឺរឿងដែលចាំបាច់។ យ៉ាងណាមិញ ការមើលឃើញនោះអាចនាំទៅរកការបកស្រាយខុស ប៉ុន្តែប្រសិនការបកស្រាយនាំមករកប្រយោជន៍នៅក្នុងការប្រើប្រាស់វាគឺជាកិច្ចការដ៏ប្រសើរ។
ត្រឡប់មកសុភាសិតវិញ គេមើលឃើញមួយអត្ថន័យទៀត ដែលអាចមិនត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែគឺជាចេតនាដ៏មានតម្លៃរបស់សុភាសិត។ អត្ថន័យនោះគឺនៅត្រង់ថា«ខ្លួនទាបកុំតោង ដៃខ្លីកុំឈោងស្រវាឱបភ្នំ» គឺដូនតាលោកចង់អប់រំកូនចៅថា ប្រសិនបើខ្លួនមានសមត្ថភាពតិចតូច គួរចាប់ផ្ដើមស្វែងរកការងារ ណាដែលសមស្របជាមួយសមត្ថភាពខ្លួន កុំទាន់ប្រាថ្នាតោងចាប់អ្វី ដែលខ្ពស់ហួសពីសមត្ថភាព។ ម្យ៉ាងវិញទៀត បុគ្គលគ្រប់រូបកុំទាន់ប្រាថ្នាអ្វីដែលលើសហួសពីព្រំដែន ដែលខ្លួនអាចទៅដល់ ប៉ុន្តែត្រូវបោះជំហានឲ្យបានសមរម្យ ប្រៀបដូចពាក្យថា«ដៃខ្លីកុំឈោង ស្រវាឱបភ្នំ»។
ជាក់ស្ដែងណាស់ បើនិយាយពីសង្គមមនុស្សបច្ចុប្បន្ននេះ ចំពោះអត្ថន័យនៃសុភាសិតនេះគឺពិតជាត្រឹមត្រូវ និងមានសារៈសំខាន់ក្នុងការអប់រំមនុស្ស។ ព្រោះបច្ចុប្បន្ននេះ មានមនុស្សច្រើនណាស់ អង្គុយប្រាថ្នាចង់ធ្វើធំ ចង់ក្លាយជាអ្នកមាន ចង់ក្លាយនេះចង់ក្លាយនោះ ប៉ុន្តែមិនព្រមខិតខំពង្រឹងពង្រីកសមត្ថភាពខ្លួនឯង។ ហេតុផលនេះហើយ ដែលសុភាសិតនេះ អាចចូលខ្លួនមកអប់រំថា «ខ្លួនទាបកុំតោង ដៃខ្លីកុំឈោងស្រវាឱបភ្នំ»ក្នុងអត្ថន័យទីពីរ។
ជារួមមក សុភាសិតមួយនេះ ប្រសិនបើបកស្រាយតែក្នុងអត្ថន័យទីមួយ ដែលមានចេតនាយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរើសអើងវណ្ណៈ នោះសុភាសិតនេះមិនចាំបាច់ត្រូវគាស់កកាយយកមកបកស្រាយនោះទេ។ ព្រោះសម័យកាលថ្មីគឺត្រូវការផ្នត់គំនិតថ្មី។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើអត្ថន័យទីពីរ សមហេតុផល សុភាសិតនេះគួរត្រូវបានលើកតម្កើង៕
នៅក្នុងក្បួននៃការបកស្រាយ គេមិនចោលពីការនិយាយពីអត្ថន័យចំនៃសុភាសិតឡើយ។ ជាក់ស្ដែង សុភាសិតនេះ គឺចង់មានន័យថា ជាធម្មតាមនុស្សទាប កម្ពស់មិនសូវបាន នៅពេលចង់តោងចាប់របស់អ្វីមួយនៅទីខ្ពស់ គឺពិតជាលំបាក ហើយពេលខ្លះទោះខំយ៉ាងណាក៏មិនអាចទទួលបានលទ្ធផល អាចឈានបង្ករគ្រោះថ្នាក់ជាដើម។ ចំណែក មនុស្សដៃខ្លី តើអាចទៅឱបភ្នំម្ដេចនឹងបាន ដ្បិតអីដៃមនុស្សកុំថាឡើយទៅឱបដល់ទៅភ្នំ សូម្បីវត្ថុមួយចំនួនក៏មិនអាចឱបបានដែរ។
អត្ថន័យពិតនៃសុភាសិតមួយនេះ មិនមែនសំដៅការតោងចាប់ ឬស្រវ៉ាឱបអ្វីមួយឡើយ។ ប៉ុន្តែ គោលដៅធំឃ្លានេះ គឺចង់និយាយរិះគន់អ្នកដទៃក្នុងករណីទំនាក់ទំនងស្នេហា រវាងកូនអ្នកមាន និងកូនអ្នកក្រជាដើម។ ឃ្លាសុភាសិតមួយនេះ គឺប្រើប្រាស់ក្នុងចេតនា មើលងាយ មើលថោក អ្នកក្រជាដើម។ ជាពិសេស គឺជាឃ្លាដែលភាគច្រើនគឺជាភាសារបស់ឪពុកម្ដាយកូនស្រីទាំងឡាយក្នុងសម័យមុនៗ ប្រើតិះដៀលទៅបុរសទាំងឡាយ ដែលមានបំណងស្រឡាញ់ ឬចង់បានកូនស្រីខ្លួន ជាត្រកូលអ្នកមានមធ្យម ឬអ្នកមានមកធ្វើជាភរិយារបស់ខ្លួន ទាំងខ្លួនឯងមិនសូវមានទ្រព្យធន។
អត្ថន័យខាងលើ គឺជាអត្ថន័យមួយដែលមនុស្សគ្រប់គ្នាតែងតែបកស្រាយ ហើយយល់យ៉ាងច្បាស់ពីអត្ថន័យមួយនេះ។ ប៉ុន្តែក្នុងនាមជាអ្នកបកស្រាយ ការមើលឃើញពីតម្លៃនៃសុភាសិត គឺរឿងដែលចាំបាច់។ យ៉ាងណាមិញ ការមើលឃើញនោះអាចនាំទៅរកការបកស្រាយខុស ប៉ុន្តែប្រសិនការបកស្រាយនាំមករកប្រយោជន៍នៅក្នុងការប្រើប្រាស់វាគឺជាកិច្ចការដ៏ប្រសើរ។
ត្រឡប់មកសុភាសិតវិញ គេមើលឃើញមួយអត្ថន័យទៀត ដែលអាចមិនត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែគឺជាចេតនាដ៏មានតម្លៃរបស់សុភាសិត។ អត្ថន័យនោះគឺនៅត្រង់ថា«ខ្លួនទាបកុំតោង ដៃខ្លីកុំឈោងស្រវាឱបភ្នំ» គឺដូនតាលោកចង់អប់រំកូនចៅថា ប្រសិនបើខ្លួនមានសមត្ថភាពតិចតូច គួរចាប់ផ្ដើមស្វែងរកការងារ ណាដែលសមស្របជាមួយសមត្ថភាពខ្លួន កុំទាន់ប្រាថ្នាតោងចាប់អ្វី ដែលខ្ពស់ហួសពីសមត្ថភាព។ ម្យ៉ាងវិញទៀត បុគ្គលគ្រប់រូបកុំទាន់ប្រាថ្នាអ្វីដែលលើសហួសពីព្រំដែន ដែលខ្លួនអាចទៅដល់ ប៉ុន្តែត្រូវបោះជំហានឲ្យបានសមរម្យ ប្រៀបដូចពាក្យថា«ដៃខ្លីកុំឈោង ស្រវាឱបភ្នំ»។
ជាក់ស្ដែងណាស់ បើនិយាយពីសង្គមមនុស្សបច្ចុប្បន្ននេះ ចំពោះអត្ថន័យនៃសុភាសិតនេះគឺពិតជាត្រឹមត្រូវ និងមានសារៈសំខាន់ក្នុងការអប់រំមនុស្ស។ ព្រោះបច្ចុប្បន្ននេះ មានមនុស្សច្រើនណាស់ អង្គុយប្រាថ្នាចង់ធ្វើធំ ចង់ក្លាយជាអ្នកមាន ចង់ក្លាយនេះចង់ក្លាយនោះ ប៉ុន្តែមិនព្រមខិតខំពង្រឹងពង្រីកសមត្ថភាពខ្លួនឯង។ ហេតុផលនេះហើយ ដែលសុភាសិតនេះ អាចចូលខ្លួនមកអប់រំថា «ខ្លួនទាបកុំតោង ដៃខ្លីកុំឈោងស្រវាឱបភ្នំ»ក្នុងអត្ថន័យទីពីរ។
ជារួមមក សុភាសិតមួយនេះ ប្រសិនបើបកស្រាយតែក្នុងអត្ថន័យទីមួយ ដែលមានចេតនាយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរើសអើងវណ្ណៈ នោះសុភាសិតនេះមិនចាំបាច់ត្រូវគាស់កកាយយកមកបកស្រាយនោះទេ។ ព្រោះសម័យកាលថ្មីគឺត្រូវការផ្នត់គំនិតថ្មី។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើអត្ថន័យទីពីរ សមហេតុផល សុភាសិតនេះគួរត្រូវបានលើកតម្កើង៕
Tag:
សុភាសិតខ្មែរ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
