អន្តរជាតិ
តួកគីចិត្តសឿងដល់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយអាមេរិក បើគ្មានបត្យាប័នលោក Gulen?
×![]()
ប្រធានាធិបតីតួកគីហាក់បីដូចជាកំពុងដាក់ឱសានវាទឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះការសម្រេចបញ្ជូនបុព្វជិត Fethullah Gulen ដែលត្រូវតួកគីចោទប្រកាន់ថានៅពីក្រោយរដ្ឋប្រហារបរាជ័យនោះ។ រឿងធ្វើបត្យាប័នអ្នកទោសនយោបាយជារឿងស្មុគស្មាញសម្រាប់អាមេរិក។ លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា បានសង្កត់ធ្ងន់ថា សំណើរសុំធ្វើបត្យាប័នអាចធ្វើទៅបានដរាបណាតែតួកគីមានភស្តុតាងនិងសម្អាងផ្លូវច្បាប់គ្រប់គ្រាន់ស្របតាមសន្ធិសញ្ញាឬច្បាប់នានា។ គេមិនដឹងថា តួកគីចិត្តសឿងកម្រិតណាឡើយ បើសិនជាអាមេរិកមិនព្រមប្រគល់បុព្វជិតខាងលើតាមការស្នើសុំ។ ប៉ុន្តែតែការឈានទៅផ្តាច់ចំណងការទូតឬកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនោះមិនអាចកើតឡើងឡើយ។
សូមស្តាប់ការបកស្រាយរបស់លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖
នៅសប្តាហ៍នេះសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិក តួកគី បានដាក់ឱសានវាទឬ ដាក់កំហិតចុងក្រោយឲ្យរដ្ឋបាលលោកបារ៉ាក់ អូបាម៉ា ឲ្យបញ្ជូនខ្លួន បុព្វជិតផ្សព្វផ្សាយសាសនាឥស្លាម Fethullah Gulen មកកាន់តួកគីវិញតាមការធ្វើបត្យាប័ននោះ។ យោងតាមសារព័ត៌មាន CNN ប្រធានាធិបតីតួកគីលោក Recep Tayyip Erdogan បានអះអាងថា ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ត្រូវសម្រេចចិត្តថាតើត្រូវជ្រើសរើសយកមួយណារវាងទំនាក់ទំនងជាមួយតួកគីនិងមេដឹកនាំចលនា Gulen បុព្វជិតសាសនាឥស្លាម Fethullah Gulenនោះ។
សូមបើកវង់ក្រចកបន្តិចចុះ លោក Fethullah Gullen ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលក្រុង អង់ការ៉ាចោទប្រកាន់ថាជាអ្នកដែលនៅពីក្រោយចលនារដ្ឋប្រហារបរាជ័យថ្ងៃ ១៥កក្កដាកន្លងទៅ។ ហើយលោកជាអតីតសម្ព័ន្ធមិត្តនយោបាយរបស់ប្រធានាធិបតី Erdogan ដែរ ប៉ុន្តែក្រោយមានជម្លោះលោកក៏ត្រូវនិរទេសខ្លួនទៅរស់នៅរដ្ឋ Pennsylvania ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៩ ។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះការបន្តទាមទាររបស់រដ្ឋាភិបាលតួកគីនេះក្លាយជាបញ្ហាប្រឈមមួយនិងធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនឈឺក្បាលខ្លាំងដែរ។ រដ្ឋបាលលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា កំពុងថ្លឹងថ្លែងមើលពីព្យសនកម្មដែលបណា្តលមកពីការមិនគោរពឱសានវាទរបស់ក្រុងអង់ការ៉ា ហើយគេព្យាយាមវាយតម្លៃថា អនាគតនៃទំនាក់ទំនងការទូតរវាងតួកគីនិងអាមេរិកនឹងប្រែប្រួលបែបម៉េចខ្លះ។ គេជឿថាតួកគីមិនហ៊ានបោះបង់អាមេរិកឡើយ ទោះជាក្នុងកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ។ តែអ្វីដែលអាមេរិកមិនអាចព្រងើយកន្តើយបាននិងកំពុងតាមដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់នោះគឺ ការត្រឡប់ទៅរកភាពស្អិតល្មួតនៃទំនាក់ទំនងរុស្ស៊ីនិងតួកគីតែម្តង។ បើថ្លឹងថ្លែងខុស សម្ព័ន្ធភាពពិសេសរវាតួកគីនិងអាមេរិកដែលមានរាប់ឆ្នាំ អាចប្រេះឆាផងក៏មិនដឹង។
១. លោក អូបាម៉ា ថា បត្យាប័នធ្វើទៅបានបើសិនជាមានសម្អាងផ្លូវច្បាប់ត្រឹមត្រូវ
ពាក់ព័ន្ធការធ្វើបត្យាប័នបុព្វជិតសាសនាខាងលើនេះ គេឃើញមានការជជែកដេញដោលគ្នាច្រើនដែរក្នុងចំណោមអ្នកជំនាញច្បាប់អាមេរិក។ តួកគីបានស្នើឲ្យមានការធ្វើបត្យាប័នបុព្វជិតខាងលើ ដោយមានបញ្ជូនរបាយការណ៍ច្រើនសន្ធឹកមកឲ្យមន្ត្រីអាមេរិក ដើម្បីគាំទ្រសំណើររបស់ខ្លួនផង។ ឯកសារ ៨៥ ប្រអប់ត្រូវបាន ក្រុងអង់ការ៉ាបញ្ជូនទៅអាមេរិក ហើយតួកគីអះអាងថា របាយការណ៍ច្រើនសន្ធឹកនេះអាចផ្តល់អំណះអំណាងផ្លូវច្បាប់សម្រាប់ការរៀបចំបត្យាប័នលោក Fethullah Gulen បានហើយ។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា លោក Fethullah Gullen អាចត្រូវធ្វើបត្យាប័នបញ្ជូនទៅតួកគីដើម្បីកាត់ទោសបានដរាបណាមានដំណើរការផ្លូវច្បាប់ ហើយបើសិនសំណើរសុំធ្វើបត្យាប័នត្រូវបានគេរកឃើញថាមានទម្ងន់គតិយុត្តិត្រឹមត្រូវស្របតាមច្បាប់និងសន្ធិសញ្ញាដែលមាននោះ។ ជាធម្មតា ផ្អែកតាមច្បាប់ ការធ្វើបត្យាប័ននេះអាចធ្វើទៅបានដរាបណាមានសន្ធិសញ្ញារវាងភាគីទាំងពីរ។ នេះបញ្ជាក់ច្បាស់ថា វាមិនមែនជារឿងងាយស្រួលឡើយ ទម្រាំមានការធ្វើបត្យាប័នឬមិនអាចមានបើសិនជាអាមេរិកយល់ថា វាមិនមែនជាបទល្មើសដែលស្ថិតក្នុងប្រភេទឧក្រិដ្ឋកម្មដែលអាចធ្វើបត្យប័នបាន។ បើសិនជនដែលត្រូវធ្វើបត្យាប័ន មានពាក់ព័ន្ធបញ្ហានយោបាយនោះ វារឹតតែលំបាកទៀត។
មកទល់ពេលនេះលោក Gulen បន្តបដិសេធការចោទប្រកាន់ថាលោក មានជាប់ពាក់ព័ន្ធរដ្ឋប្រហារបរាជ័យកាលពីខែកក្កដានោះ ហើយលោកទាត់ចោលដីការចាប់ខ្លួនរបស់អាជ្ញាធរតួកគីថែមទៀតផង។
២. ទំនាក់ទំនងស្អិតល្មួតជាមួយរុស្ស៊ី ធ្វើឲ្យតួកគីកាន់តែចិត្តសឿង?
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ឱសានវាទ នេះគ្រាន់តែជាគំនៀបបង្ខំលោកខាងលិចប៉ុណ្ណោះ។ តួកគីមើលឃើញពីសារសំខាន់នៃទំនាក់ទំនងជាមួយលោកខាងលិចជាពិសេសសហរដ្ឋអាមេរិកនោះ។ ចង់មិនចង់ តួកគីមិនចិត្តសឿងដល់ថ្នាក់ផ្តាច់ចំណងទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡើយ តែទំនាក់ទំនងដែលមានវាប្រាកដណាស់ថានឹងកាន់តែល្អក់ករកបើសិនជាអាមេរិកនៅរឹងរូសមិនព្រមបញ្ជូនលោក Fethullah Gulen ទៅតួកគី។ កាលពីថ្ងៃពុធទី ១០ សីហា ទីប្រឹក្សាប្រធានាធិបតីតួកគី Ilnur Cevik បានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងអង់ការ៉ា មិនមានជំហរណាមួយក្នុងការលះបង់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយអាមេរិកឡើយ ហើយក៏រឹតតែគ្មានចេតនាបិទមូលដ្ឋានទ័ពអាមេរិកនៅ Incirlik ដែលអាមេរិកកំពុងប្រើប្រាស់ដើម្បីវាយប្រហារក្រុមដែស្ហដែរ។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ វានៅតែពិបាកស្មាន ព្រោះ រដ្ឋាភិបាលតួកគីកាន់តែកៀកជិតជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្រុងម៉ូស្គូខ្លាំងផង។ ទំនាក់ទំនងការទូតរុស្ស៊ីនិងតួកគី ត្រូវបានចាប់ផ្តើមឡើងវិញ ហើយភាគីសន្យាថា នឹងបន្តពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនងឲ្យកាន់តែប្រសើរឡើងទ្វេដង។ រុស្ស៊ីសម្រេចដកទណ្ឌកម្មប្រឆាំងតួកគីចេញ និងចាប់ផ្តើមគម្រោងនានាពាក់ព័ន្ធវិស័យថាមពលឡើងវិញ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះក្រុងម៉ូស្គូនឹងជំរុញឲ្យអ្នកទេសចរទៅលេងនៅតួកគីឡើងវិញផង។ លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន និងលោក Erdogan ក៏បង្ហាញជំហរស្រដៀងគ្នាក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាស៊ីរីទៀត។ រឿងមួយទៀត ក្រុងអង់ការ៉ាធ្លាប់ព្រលយពាក្យថា ខ្លួនអស់ចិត្តក្នុងការក្លាយជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបទៀត៕
សូមស្តាប់ការបកស្រាយរបស់លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖
នៅសប្តាហ៍នេះសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិក តួកគី បានដាក់ឱសានវាទឬ ដាក់កំហិតចុងក្រោយឲ្យរដ្ឋបាលលោកបារ៉ាក់ អូបាម៉ា ឲ្យបញ្ជូនខ្លួន បុព្វជិតផ្សព្វផ្សាយសាសនាឥស្លាម Fethullah Gulen មកកាន់តួកគីវិញតាមការធ្វើបត្យាប័ននោះ។ យោងតាមសារព័ត៌មាន CNN ប្រធានាធិបតីតួកគីលោក Recep Tayyip Erdogan បានអះអាងថា ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ត្រូវសម្រេចចិត្តថាតើត្រូវជ្រើសរើសយកមួយណារវាងទំនាក់ទំនងជាមួយតួកគីនិងមេដឹកនាំចលនា Gulen បុព្វជិតសាសនាឥស្លាម Fethullah Gulenនោះ។
សូមបើកវង់ក្រចកបន្តិចចុះ លោក Fethullah Gullen ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលក្រុង អង់ការ៉ាចោទប្រកាន់ថាជាអ្នកដែលនៅពីក្រោយចលនារដ្ឋប្រហារបរាជ័យថ្ងៃ ១៥កក្កដាកន្លងទៅ។ ហើយលោកជាអតីតសម្ព័ន្ធមិត្តនយោបាយរបស់ប្រធានាធិបតី Erdogan ដែរ ប៉ុន្តែក្រោយមានជម្លោះលោកក៏ត្រូវនិរទេសខ្លួនទៅរស់នៅរដ្ឋ Pennsylvania ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៩ ។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះការបន្តទាមទាររបស់រដ្ឋាភិបាលតួកគីនេះក្លាយជាបញ្ហាប្រឈមមួយនិងធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនឈឺក្បាលខ្លាំងដែរ។ រដ្ឋបាលលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា កំពុងថ្លឹងថ្លែងមើលពីព្យសនកម្មដែលបណា្តលមកពីការមិនគោរពឱសានវាទរបស់ក្រុងអង់ការ៉ា ហើយគេព្យាយាមវាយតម្លៃថា អនាគតនៃទំនាក់ទំនងការទូតរវាងតួកគីនិងអាមេរិកនឹងប្រែប្រួលបែបម៉េចខ្លះ។ គេជឿថាតួកគីមិនហ៊ានបោះបង់អាមេរិកឡើយ ទោះជាក្នុងកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ។ តែអ្វីដែលអាមេរិកមិនអាចព្រងើយកន្តើយបាននិងកំពុងតាមដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់នោះគឺ ការត្រឡប់ទៅរកភាពស្អិតល្មួតនៃទំនាក់ទំនងរុស្ស៊ីនិងតួកគីតែម្តង។ បើថ្លឹងថ្លែងខុស សម្ព័ន្ធភាពពិសេសរវាតួកគីនិងអាមេរិកដែលមានរាប់ឆ្នាំ អាចប្រេះឆាផងក៏មិនដឹង។
១. លោក អូបាម៉ា ថា បត្យាប័នធ្វើទៅបានបើសិនជាមានសម្អាងផ្លូវច្បាប់ត្រឹមត្រូវ
ពាក់ព័ន្ធការធ្វើបត្យាប័នបុព្វជិតសាសនាខាងលើនេះ គេឃើញមានការជជែកដេញដោលគ្នាច្រើនដែរក្នុងចំណោមអ្នកជំនាញច្បាប់អាមេរិក។ តួកគីបានស្នើឲ្យមានការធ្វើបត្យាប័នបុព្វជិតខាងលើ ដោយមានបញ្ជូនរបាយការណ៍ច្រើនសន្ធឹកមកឲ្យមន្ត្រីអាមេរិក ដើម្បីគាំទ្រសំណើររបស់ខ្លួនផង។ ឯកសារ ៨៥ ប្រអប់ត្រូវបាន ក្រុងអង់ការ៉ាបញ្ជូនទៅអាមេរិក ហើយតួកគីអះអាងថា របាយការណ៍ច្រើនសន្ធឹកនេះអាចផ្តល់អំណះអំណាងផ្លូវច្បាប់សម្រាប់ការរៀបចំបត្យាប័នលោក Fethullah Gulen បានហើយ។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា លោក Fethullah Gullen អាចត្រូវធ្វើបត្យាប័នបញ្ជូនទៅតួកគីដើម្បីកាត់ទោសបានដរាបណាមានដំណើរការផ្លូវច្បាប់ ហើយបើសិនសំណើរសុំធ្វើបត្យាប័នត្រូវបានគេរកឃើញថាមានទម្ងន់គតិយុត្តិត្រឹមត្រូវស្របតាមច្បាប់និងសន្ធិសញ្ញាដែលមាននោះ។ ជាធម្មតា ផ្អែកតាមច្បាប់ ការធ្វើបត្យាប័ននេះអាចធ្វើទៅបានដរាបណាមានសន្ធិសញ្ញារវាងភាគីទាំងពីរ។ នេះបញ្ជាក់ច្បាស់ថា វាមិនមែនជារឿងងាយស្រួលឡើយ ទម្រាំមានការធ្វើបត្យាប័នឬមិនអាចមានបើសិនជាអាមេរិកយល់ថា វាមិនមែនជាបទល្មើសដែលស្ថិតក្នុងប្រភេទឧក្រិដ្ឋកម្មដែលអាចធ្វើបត្យប័នបាន។ បើសិនជនដែលត្រូវធ្វើបត្យាប័ន មានពាក់ព័ន្ធបញ្ហានយោបាយនោះ វារឹតតែលំបាកទៀត។
មកទល់ពេលនេះលោក Gulen បន្តបដិសេធការចោទប្រកាន់ថាលោក មានជាប់ពាក់ព័ន្ធរដ្ឋប្រហារបរាជ័យកាលពីខែកក្កដានោះ ហើយលោកទាត់ចោលដីការចាប់ខ្លួនរបស់អាជ្ញាធរតួកគីថែមទៀតផង។
២. ទំនាក់ទំនងស្អិតល្មួតជាមួយរុស្ស៊ី ធ្វើឲ្យតួកគីកាន់តែចិត្តសឿង?
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ឱសានវាទ នេះគ្រាន់តែជាគំនៀបបង្ខំលោកខាងលិចប៉ុណ្ណោះ។ តួកគីមើលឃើញពីសារសំខាន់នៃទំនាក់ទំនងជាមួយលោកខាងលិចជាពិសេសសហរដ្ឋអាមេរិកនោះ។ ចង់មិនចង់ តួកគីមិនចិត្តសឿងដល់ថ្នាក់ផ្តាច់ចំណងទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡើយ តែទំនាក់ទំនងដែលមានវាប្រាកដណាស់ថានឹងកាន់តែល្អក់ករកបើសិនជាអាមេរិកនៅរឹងរូសមិនព្រមបញ្ជូនលោក Fethullah Gulen ទៅតួកគី។ កាលពីថ្ងៃពុធទី ១០ សីហា ទីប្រឹក្សាប្រធានាធិបតីតួកគី Ilnur Cevik បានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងអង់ការ៉ា មិនមានជំហរណាមួយក្នុងការលះបង់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយអាមេរិកឡើយ ហើយក៏រឹតតែគ្មានចេតនាបិទមូលដ្ឋានទ័ពអាមេរិកនៅ Incirlik ដែលអាមេរិកកំពុងប្រើប្រាស់ដើម្បីវាយប្រហារក្រុមដែស្ហដែរ។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ វានៅតែពិបាកស្មាន ព្រោះ រដ្ឋាភិបាលតួកគីកាន់តែកៀកជិតជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្រុងម៉ូស្គូខ្លាំងផង។ ទំនាក់ទំនងការទូតរុស្ស៊ីនិងតួកគី ត្រូវបានចាប់ផ្តើមឡើងវិញ ហើយភាគីសន្យាថា នឹងបន្តពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនងឲ្យកាន់តែប្រសើរឡើងទ្វេដង។ រុស្ស៊ីសម្រេចដកទណ្ឌកម្មប្រឆាំងតួកគីចេញ និងចាប់ផ្តើមគម្រោងនានាពាក់ព័ន្ធវិស័យថាមពលឡើងវិញ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះក្រុងម៉ូស្គូនឹងជំរុញឲ្យអ្នកទេសចរទៅលេងនៅតួកគីឡើងវិញផង។ លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន និងលោក Erdogan ក៏បង្ហាញជំហរស្រដៀងគ្នាក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាស៊ីរីទៀត។ រឿងមួយទៀត ក្រុងអង់ការ៉ាធ្លាប់ព្រលយពាក្យថា ខ្លួនអស់ចិត្តក្នុងការក្លាយជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបទៀត៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
