អន្តរជាតិ
ត្រាំទៅកាន់វៀតណាមលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង៖ សូមប្រាប់ខ្ញុំ បើមានអ្វីដែលខ្ញុំអាចជួយបាន!
លោក ដូណាល់ ត្រាំ នាអំឡុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅវៀតណាម កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា។ រូបថត AFP
×![]()
ក្នុងវត្តមានលើកដំបូងទៅកាន់វៀតណាមដើម្បចូលរួមកិច្ចប្រជុំ APEC ក៏ដូចជាបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋនៅនោះផង ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ មិនទុកឲ្យវៀតណាមឯកាក្នុងការរកវិធីដើម្បីតទល់ជាមួយនឹងចិនលើជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងឡើយ ។ លោកប្រធានាធិបតី បានបញ្ជាក់បន្ថែមលើការអះអាងលើជំហរចាស់ និងថែមទាំងប្រាប់ពីការត្រៀមខ្លួនជួយវៀតណាមដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាផងដែរ ។
«បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង , យើង កំពុងតែតាមដានវាទាំងអស់គ្នា ។ ប្រសិនបើខ្ញុំអាចជួយធ្វើសន្ធានកម្ម ឬមជ្ឈត្តកម្មបាន សូមប្រាប់ខ្ញុំផង។ ខ្ញុំ ដឹង យើង បានមានវិវាទជាមួយនឹងចិន យូរហើយដែរ ។ ... ខ្ញុំ គឺជាអ្នកសម្របសម្រួល និងជាមជ្ឈត្តករពូកែមួយរូប ។... ដូច្នេះប្រសិនបើ ខ្ញុំ អាចជួយអ្វីបាននោះ ប្រាប់មកខ្ញុំមក ។» នេះគឺជាការថ្លែងចំណាប់អារម្មណ៍របស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក នៅថ្ងៃ១២ មុនពេលលោកចូលជួបពិភាក្សាទ្វេភាគីជាមួយនឹងប្រធានាធិបតីវៀតណាម ។
សូមជម្រាបផងដែរថា បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺជាជម្លោះអធិបតេយ្យមួយ ដែលបានអូសបន្លាយដោយគ្មានដំណោះស្រាយរួមច្រើនឆ្នាំមកហើយ ។ ជម្លោះនេះ មានរដ្ឋពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ដូចជា ព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន វៀតណាម និងចិន ។
បើទោះបីជាអាមេរិក មិនស្ថិតនៅក្នុងភាគីពាក់ព័ន្ធក៏ដោយ អាមេរិក បានចូលរួមយ៉ាងសកម្មភាពក្នុងជម្លោះនេះ ជាពិសេសនៅពេលដែល លោកអតីតប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា កាន់អំណាច ។ ក្នុងរដ្ឋបាលចាស់នោះ អាមេរិក បានមានកិច្ចសហប្រតិការជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងរដ្ឋអាស៊ានដើម្បីតទល់ជាមួយនឹងចិន ។ អាមេរិក ថែមទាំងបានបញ្ជូនទាំងនាវាល្បាត និងយន្តហោះចម្បាំងមកក្បែរតំបន់ មានវិវាទទៀតផង ។
គួរកត់សម្គាល់នោះ បន្ថែមពីការលើកឡើងរបស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ត្រាំខាងលើ អាមេរិក និងវៀតណាម ក៏បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយ ក្រោយកិច្ចប្រជុំទ្វេភាគីរវាងប្រមុខរដ្ឋទាំងពីរផងដែរ ។ បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ក៏ស្ថិតនៅក្នុងចំណោមបញ្ហា ដែលបានបញ្ញាត្តិនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមផងដែរ ។
យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដែលសារព័ត៌មានថ្មីៗទទួលបានពីការិយាល័យព័ត៌មានរបស់សេតវិមាននោះ មេដឹកនាំទាំងពីរ បានឲ្យតម្លៃលើសារៈសំខាន់ជាយុទ្ធសាស្ត្រពាក់ព័ន្ធការធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់សមុទ្រចិនខាងត្បូងដោយសេរី ការគោរពសេរីភាពនៃការហោះហើរ និងធ្វើនាវាចរណ៍ និងការប្រើប្រាស់សមុទ្រចិនខាងត្បូងដោយច្បាប់ផ្សេងៗ ។
បន្ថែមពីនេះ ភាគីទាំងពីរ ក៏បានអះអាងជាថ្មីពីគាំទ្រលើគោលជំហរពីមុន ដែលធ្វើឡើងរវាងអតីតរដ្ឋបាលអាមេរិក និងវៀតណាមផង ដែលក្នុងនោះរាប់បញ្ចូលទាំង ការទទូចឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធដោះស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធី , អនុវត្តសេចក្តីថ្លែងការណ៍ក្រមប្រតិបត្តិឲ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន(DOC), ធ្វើក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូងឲ្យបានលឿន ហើយភាគីពាក់ព័ន្ធជម្លោះ គួរទាមទារដែនអធិបតេយ្យដោយយោងតាម UNCLOS ផងដែរ ៕
«បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង , យើង កំពុងតែតាមដានវាទាំងអស់គ្នា ។ ប្រសិនបើខ្ញុំអាចជួយធ្វើសន្ធានកម្ម ឬមជ្ឈត្តកម្មបាន សូមប្រាប់ខ្ញុំផង។ ខ្ញុំ ដឹង យើង បានមានវិវាទជាមួយនឹងចិន យូរហើយដែរ ។ ... ខ្ញុំ គឺជាអ្នកសម្របសម្រួល និងជាមជ្ឈត្តករពូកែមួយរូប ។... ដូច្នេះប្រសិនបើ ខ្ញុំ អាចជួយអ្វីបាននោះ ប្រាប់មកខ្ញុំមក ។» នេះគឺជាការថ្លែងចំណាប់អារម្មណ៍របស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក នៅថ្ងៃ១២ មុនពេលលោកចូលជួបពិភាក្សាទ្វេភាគីជាមួយនឹងប្រធានាធិបតីវៀតណាម ។
សូមជម្រាបផងដែរថា បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺជាជម្លោះអធិបតេយ្យមួយ ដែលបានអូសបន្លាយដោយគ្មានដំណោះស្រាយរួមច្រើនឆ្នាំមកហើយ ។ ជម្លោះនេះ មានរដ្ឋពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ដូចជា ព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន វៀតណាម និងចិន ។
បើទោះបីជាអាមេរិក មិនស្ថិតនៅក្នុងភាគីពាក់ព័ន្ធក៏ដោយ អាមេរិក បានចូលរួមយ៉ាងសកម្មភាពក្នុងជម្លោះនេះ ជាពិសេសនៅពេលដែល លោកអតីតប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា កាន់អំណាច ។ ក្នុងរដ្ឋបាលចាស់នោះ អាមេរិក បានមានកិច្ចសហប្រតិការជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងរដ្ឋអាស៊ានដើម្បីតទល់ជាមួយនឹងចិន ។ អាមេរិក ថែមទាំងបានបញ្ជូនទាំងនាវាល្បាត និងយន្តហោះចម្បាំងមកក្បែរតំបន់ មានវិវាទទៀតផង ។
គួរកត់សម្គាល់នោះ បន្ថែមពីការលើកឡើងរបស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ត្រាំខាងលើ អាមេរិក និងវៀតណាម ក៏បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយ ក្រោយកិច្ចប្រជុំទ្វេភាគីរវាងប្រមុខរដ្ឋទាំងពីរផងដែរ ។ បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ក៏ស្ថិតនៅក្នុងចំណោមបញ្ហា ដែលបានបញ្ញាត្តិនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមផងដែរ ។
យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដែលសារព័ត៌មានថ្មីៗទទួលបានពីការិយាល័យព័ត៌មានរបស់សេតវិមាននោះ មេដឹកនាំទាំងពីរ បានឲ្យតម្លៃលើសារៈសំខាន់ជាយុទ្ធសាស្ត្រពាក់ព័ន្ធការធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់សមុទ្រចិនខាងត្បូងដោយសេរី ការគោរពសេរីភាពនៃការហោះហើរ និងធ្វើនាវាចរណ៍ និងការប្រើប្រាស់សមុទ្រចិនខាងត្បូងដោយច្បាប់ផ្សេងៗ ។
បន្ថែមពីនេះ ភាគីទាំងពីរ ក៏បានអះអាងជាថ្មីពីគាំទ្រលើគោលជំហរពីមុន ដែលធ្វើឡើងរវាងអតីតរដ្ឋបាលអាមេរិក និងវៀតណាមផង ដែលក្នុងនោះរាប់បញ្ចូលទាំង ការទទូចឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធដោះស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធី , អនុវត្តសេចក្តីថ្លែងការណ៍ក្រមប្រតិបត្តិឲ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន(DOC), ធ្វើក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូងឲ្យបានលឿន ហើយភាគីពាក់ព័ន្ធជម្លោះ គួរទាមទារដែនអធិបតេយ្យដោយយោងតាម UNCLOS ផងដែរ ៕
Tag:
សមុទ្រចិនខាងត្បូង
អាមេរិក
វៀតណាម
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
