មហាយក្សចិនបន្តក្រសោបអាហ្វ្រិក ខណៈដែលលោក ត្រាំ ដៀលប្រទេសអាហ្វ្រិក

អន្តរជាតិ

មហាយក្សចិនបន្តក្រសោបអាហ្វ្រិក ខណៈដែលលោក ត្រាំ ដៀលប្រទេសអាហ្វ្រិក

18, Jan 2018 , 9:59 pm

រូបភាព

ដោយ: សៅ ផលនិស្ស័យ (Sao Phal Niseiy)

រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងកំណត់តំបន់អាហ្វ្រិកជាគោលដៅសំខាន់នៃគោលនយោបាយការបរទេសខ្លួន។ មហាយក្សអាស៊ីនេះព្យាយាមឱបក្រសោបបណ្តារដ្ឋអាហ្វ្រិក និងព្យាយាមពង្រឹងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនបន្ថែមទៀតនៅអាហ្វ្រិក។ ផ្ទុយទៅវិញអាមេរិកដែលធ្លាប់តែមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយ អាហ្វ្រិកនោះ កាន់តែបាត់បង់ឥទ្ធិពល និងការជឿជាក់ពីសំណាក់រដ្ឋអាហ្វ្រិក ចាប់ពីពេលដែលលោក ដូណាល់ ត្រាំ ស្បថចូលកាន់តំណែងមកនោះ។ សម្តីប្រមាថមើលងាយរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកបច្ចុប្បន្នលើរដ្ឋអាហ្វ្រិកកន្លងមកនោះ ក៏រឹតតែជំរុញឲ្យប្រទេសអាហ្វ្រិកងាកចេញពីអាមេរិក និងទៅកាន់តែកៀកចិនថែមទៀត។

ទំនាក់ទំនងរវាងអាមេរិក និងអាហ្វ្រិកធ្លាប់ល្អប្រសើរក្រោមរដ្ឋការអាមេរិកមុនៗ ជាពិសេសជំនាន់លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ដែលមានឪពុកជាជនជាតិកេនយ៉ាស្រាប់នោះ។ លោក អូបាម៉ា យកចិត្តទុកដាក់ចំពោះតំបន់អាហ្វ្រិកដោយកំណត់យកការរីកចម្រើន និងស្ថិរភាពនៅអាហ្វ្រិកជាស្នូលនៃនយោបាយការបរទេសរបស់លោកផង។ ប៉ុន្តែទំនាក់ទំនងនេះកាន់តែធ្លាក់ចុះល្អក់កករខ្លាំងក្នុងអាណត្តិលោក ដូណាល់ ត្រាំ ដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកជាអ្នកនយោបាយរើសអើងពូជសាសន៍ និងសាសនា។

រដ្ឋបាលអាមេរិកបច្ចុប្បន្ននៅមិនទាន់មានគោលនយោបាយការបរទេសជាក់ច្បាស់សម្រាប់ទ្វីបអាហ្វ្រិកឡើយ។ គេលឺតែលោក ត្រាំ និយាយតែពីរឿងកាត់ផ្តាច់ជំនួយ ហើយអ្វីដែលរឹតតែធ្ងន់ធ្ងរជាងនោះលោក ត្រាំ ក៏បានប្រមាថមើលងាយបណ្តារដ្ឋអាហ្វ្រិកកន្លងទៅទៀតពេលនិយាយពីបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍នោះ។

សារព័ត៌មានអាមេរិកផ្សេងថា លោក ត្រាំ បានរិះគន់បណ្តាជនអន្តោប្រវេសន៍ពីរដ្ឋអាហ្វ្រិក និងអាមេរិកឡាទីន និងចាត់ទុកប្រទេសទាំងនោះថា ជាប្រទេស S**thole ដែលមានន័យថា ប្រទេសក្រីក្ររហេមរហាមចាំតែជញ្ជក់ឈាមគេ ឬប្រទេសសំរាម និងអសន្តិសុខនោះ។ ប៉ុន្តែ
លោក ត្រាំ បដិសេធ ហើយអះអាងលោកមិនបាននិយាយពាក្យបែបនេះឡើយ។

ទោះជាបែបនេះក្តី បណ្តារដ្ឋអាហ្វ្រិកមិនសប្បាយចិត្តទាល់តែសោះ ហើយក៏នាំគ្នាថ្កោលទោសលោក ត្រាំ ដែរ។ សហភាពអាហ្វ្រិកដែលមានសមាជិក ៥៥ ប្រទេសបានបង្ហាញការខឹងសម្បារ និងលើកឡើងថា រដ្ឋបាលអាមេរិកបច្ចុប្បន្នមិនយល់ច្បាស់ពីអាហ្វ្រិក និងប្រជាជនអាហ្វ្រិកឡើយ។

លើសពីនេះ ឥរិយាបថជាបងធំ គំរាមផ្តាច់ជំនួយប្រទេសដទៃ ក្រោយខ្លួនទទួលស្គាល់ក្រុងហ្ស៊េរុយសាឡិមជារដ្ឋធានីអ៊ីស្រាអែលកាលពីដើមខែធ្នូកន្លងទៅ ក៏ជាផ្នែមួយដែលធ្វើឲ្យ អាមេរិកបាត់បង់ កិត្តិនាមនិងកេរ្តិ៍ឈ្មោះដែរនៅអាហ្វ្រិក។

គេអាចនិយាយបានថា ដែនដីនៃសេរីភាព និងប្រជាធិបតេយ្យ «អាមេរិក»ទំនងលែងជាគោលដៅសំខាន់ដែលប្រជាជនអាហ្វ្រិកជាពិសេសក្មេងៗប្រាថ្នាចង់ទៅរស់នៅ និងកសាងជីវិតនៅទីនោះហើយ ក្នុងកាលៈទេសៈដែលរដ្ឋបាលបច្ចុប្បន្ននៅរក្សាឥរិយាបថបែបនេះ។

យ៉ាងណាក៏ដោយ ស្របពេលដែលឥទ្ធិពលអាមេរិកបន្តធ្លាក់ចុះនៅទ្វីបអាហ្វ្រិក មហាយក្សចិនមានឱកាសកាន់តែច្រើនក្នុងការពង្រឹងឥទ្ធិពល និងតួនាទីរបស់ខ្លួននៅទ្វីបដែលសម្បូរដោយធនធាននេះ។ ការណ៍នេះមិនខុសពីជួយរុញច្រានរដ្ឋអាហ្វ្រិកឲ្យកៀកចជិតជាមួយចិនឡើយ។

-ទំនាក់ទំនងអាហ្វ្រិក-ចិនកាន់តែរឹងមាំ ពេលឥទ្ធិពលអាមេរិកចុះខ្សោយ

ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងចិន និងអាហ្វ្រិកកាន់តែរឹងមាំ ក្រោយទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានាធិបតីចិនលោក ស៊ី ជិនភីង កាលពីឆ្នាំ ២០១៥។ ទស្សនកិច្ចជាប្រវត្តិសាស្ត្រនោះបានបង្ហាញឲ្យឃើញថា អាហ្វ្រិកជាផ្នែកមួយសំខាន់ក្នុងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ក្រុងប៉េកាំងដែរ។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះដែរ ប្រមុខរដ្ឋចិន បានធានាជួយជំរុញការអភិវឌ្ឍ និងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មនៅតំបន់អាហ្វ្រិក។

ក្រោមគំនិតផ្តួចផ្តើម «ខ្សែក្រវាត់មួយវិថីមួយ»របស់ប្រធានាធិបតី ស៊ី ជិនភីង ចិនផ្តោតលើការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធធានាផ្សាភ្ជាប់ពីអាស៊ីដល់អឺរ៉ុប និងដល់អាហ្វ្រិក ដើម្បីបង្កើនទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរួមគ្នា។ សម្រាប់តំបន់អាហ្វ្រិក ចិនបានវិនិយោគលើការសាងសង់ផ្លូវ កំពង់ផែ ផ្លូវរថភ្លើ វារីអគ្គីសនី និងហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងទៀតជាច្រើននៅទ្វីបអាហ្វ្រិក។ គេឃើញផ្លូវរថភ្លើងក្រោមដីនៅអេត្យូពី និងផ្លូវតភ្លាប់ពីអេត្យូពីទៅកាន់កំពងផែសមុទ្រក្រហមនៅប្រទេសជីបូទី ខណៈដែលចិនក៏ដាក់ទុនវិនិយោគក្នុងទំហំ បួនពាន់លានដុល្លារលើផ្លូវរថភ្លើងនៅកេនយ៉ា និងនៅនីហ្សេរីយ៉ាផងដែរ។

យោងតាមរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវរបស់ស្ថាប័ន China-Africa Research Initiative ទំហំពាណិជ្ជកម្មសរុបរវាងចិន និងអាហ្វ្រិកកើនឡើងដល់ជាង ១០០ ពាន់លានដុល្លារឯណោះនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៦។ ចំណែកក្រុមហ៊ុនចិនបន្តកន្ទុយគ្នាចូលដាក់ទុនវិនិយោគជាពិសេសលើវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងថាមពលផងដែរ។

ក្រៅពីដៃគូពាណិជ្ជកម្ម និងជាអ្នកផ្តល់ជំនួយឲ្យបណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិក មហាយក្សចិនក៏ជួយបណ្តារដ្ឋអាហ្វ្រិកដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដូចជាបរិស្ថានរួមទាំងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងដោះស្រាយបញ្ហាសន្តិសុខ មានបទឧក្រិដ្ឋឆ្លងដែន និងភេរវកម្មជាដើមដែរ។ ដូចឃើញស្រាប់ ចិនចាប់ផ្តើមបញ្ជូនកងទ័ពខ្លួនទៅចូលរួមថែរក្សាសន្តិភាពនៅក្នុងជម្លោះអាហ្វ្រិក និងបានបើកមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករបស់ខ្លួនដំបូងគេនៅប្រទេសជីបូទី កាលពីឆ្នាំមុន ហើយរដ្ឋាភិបាលចិនបានអះអាងថា ការដំណើរការមូលដ្ឋានទ័ពនេះនឹងជួយចិន និងភាគីពាក់ព័ន្ធក្នុងការបង្ក្រាបបទឧក្រិដ្ឋឆ្លងដែន ជាពិសេសចោរសមុទ្រតែម្តង។

និយាយទៅ ឥទ្ធិពលរបស់ចិនមិនត្រឹមតែកើនឡើងក្នុងបរិបទនយោបាយអាហ្វ្រិកប៉ុណ្ណោះទេ។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ ក្រុងប៉េកាំងក៏ផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើការផ្សាភ្ជាប់រវាងប្រជាជន និងផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌របស់ខ្លួនផង។ វិទ្យាស្ថានខុងជឺ ដែលផ្សព្វផ្សាយ និងលើកកម្ពស់ភាសាចិនជាច្រើនកន្លែងត្រូវបានបង្កើនឡើងនៅទូទាំងទ្វីបអាហ្វ្រិក។ ប្រជាជនអាហ្វ្រិកជាពិសេសក្មេងនាំគ្នារៀនភាសាចិនដើម្បីអាចមានលទ្ធភាពធ្វើការងារជាមួយក្រុមហ៊ុនចិន ហើយប្រជាជនទាំងនោះក៏ស្វាគមន៍គម្រោងវិនិយោគចិនដែរ។

-ចិនរម្លឹកអាហ្វ្រិកទៀតថា ខ្លួនជាមិត្តល្អមិនដូចមហាអំណាចដទៃទៀត

ដោយឡែក កាលពីសប្តាហ៍ប្រមុខការទូតចិនលោក វ៉ាង យី បំពេញទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសតំបន់បួននៅតំបន់អាហ្វ្រិកមានដូចជា រវ៉ាន់ដា អង់ហ្គោឡា កាបុង និង សៅតូម៉េ និងប្រាំងស៊ីប ដើម្បីពង្រឹងចំណងមិត្តភាពទ្វេភាគី។ មានវត្តមាននៅអាហ្វ្រិក ប្រមុខការទូតរូបនេះបានព្យាយាមពន្យល់ពី ចេតនាពិតប្រាកដរបស់ចិនក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនង ផ្តល់ជំនួយ និងកម្ចី រួមទាំងបន្តដាក់ទុនវិនិយោគនៅអាហ្វ្រិកនេះ ស្របពេលដែលមានមតិរិះគន់ថា ចិនកំពុងដាក់អាណានិគមថ្មីលើរដ្ឋអាហ្វ្រិក។

អត្ថបទទាក់ទង

ចិនជាមិត្តគួរឲ្យទុកចិត្តរបស់អាហ្វ្រិក ឬជាអ្នកកេងប្រវ័ញ្ច?

លោក វ៉ាង យី បានពន្យល់ថា ទោះបីជាចិនរីកម្រើនលូតលាស់ទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយខ្លាំងប៉ុណ្ណាក្តី ចិននៅបន្តពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយអាហ្វ្រិក និងគាំទ្រប្រទេសអាហ្វ្រិកដោយឈរលើគោលការណ៍គោរពគ្នាទៅវិញទៅមក និងកសាងទំនុកចិត្តរួមគ្នាផង។

ពាក់ព័ន្ធការចោទប្រកាន់ថា ចិនដាក់អាណានិគមថ្មី និងធ្វើឲ្យអាហ្វ្រិកវ័ណ្ឌកនឹងបំណុលរបស់ចិននោះ លោក វ៉ាង យី បានព្យាយាមបកស្រាយថា វាគ្រាន់តែជាការចោទប្រកាន់មិនត្រឹមត្រូវប៉ុណ្ណោះ។ ប្រមុខការទូតរូបនេះបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ទំនាក់ទំនងរវាងចិន និងអាហ្វ្រិក រីកចម្រើនខ្លាំង ហើយវាជារឿងចាំបាច់ ដែលចិនត្រូវបង្កើនការផ្តល់ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុដល់ប្រទេសអាហ្វ្រិកដោយបន្តគោរពគោលការណ៍ជាមូលដ្ឋាន មិនជ្រៀតជ្រែក និងគោរពគ្នាទៅវិញទៅមកដដែល។

បើតាមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នេះ ហេតុផល៣យ៉ាង ដែលបញ្ជាក់ថា ចិនជាមិត្តល្អ មានបំណងល្អ និងចង់ជួយឲ្យមិត្តអាហ្វ្រិករីកចម្រើនទាំងអស់គ្នានោះមានដូចជា ចិនផ្តល់ជំនួយដើម្បីឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការហិរញ្ញវត្ថុរបស់អាហ្វ្រិក , ចិនមិនដែលដាក់លក្ខខណ្ឌនយោបាយណាមួយ លើប្រទេសជាមិត្តដែលទទួលជំនួយពីចិនឡើយ និងចិនធានាឈរលើគោលការណ៍គោរពប្រយោជន៍គ្នាទៅវិញទៅមក និងឈ្នះ-ឈ្នះទាំងអស់គ្នា៕