អន្តរជាតិ
មហាអំណាចឥណ្ឌា និងចិនប្រជែងគ្នាពង្រឹងឥទ្ធិពលនៅទ្វីបអាហ្វ្រិក ខណៈឥទ្ធិពលអាមេរិកកាន់តែរួមតូច
រូបភាព Hindustan
×![]()
ស្របពេលដែលរដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ បន្តអនុវត្តគោលនយោបាយតម្កល់ប្រយោជន៍អាមេរិកជាធំ និងរសាយឥទ្ធិពលនៅអាហ្វ្រិក មេដឹកនាំឥណ្ឌា និងចិនកំពុងព្យាយាមបង្កើនឥទ្ធិពលរៀងខ្លួននៅអាហ្វ្រិកដែលសម្បូរធនធានមហាសាល។ មានមតិខ្លះថា អាហ្វ្រិកក្លាយជាសមរភូមិប្រជែងឥទ្ធិពលរវាងមហាអំណាចគីឡូធ្ងន់ឥណ្ឌា និងចិនផង។ ប៉ុន្តែទាំងរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌា និងចិនសុទ្ធតែបដិសេធ ហើយអះអាងថា ភាគីទាំងពីរជាមហាអំណាចប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវដែលចាប់ដៃគ្នាជួយអាហ្វ្រិកឲ្យលូតលាស់ទៅមុខប៉ុណ្ណោះ។
ចាប់ពីថ្ងៃសៅរ៍សប្តាហ៍មុន ប្រធានាធិបតីចិនលោក ស៊ី ជិនភីង បានចាប់ផ្តើម បំពេញទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសអាហ្វ្រិកបួនសេណេហ្គាល់, រវ៉ាន់ដា,អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និងប្រទេសកោះនៅមហាសមុទ្រឥណ្ឌា ម៉ូរីស។ ចំណែកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌាលោក នារិន្ទ្រា ម៉ូឌី ចេញដំណើរទៅទស្សនកិច្ចនៅរដ្ឋអាហ្វ្រិកចំនួនបីមានរវ៉ាន់ដា អ៊ូហ្កង់ដា និងអាហ្វ្រិកខាងត្បូងដែរចាប់ពីថ្ងៃចន្ទទី ២៣ ខែកក្កដាម្សិលមិញនេះ។
រដ្ឋអាហ្វ្រិកខាងកើតរវ៉ាន់ដា ក្លាយជាគោលដៅរួមនៃទស្សនកិច្ចបន្តកន្ទុយគ្នារបស់លោក ស៊ី និងលោក ម៉ូឌី ព្រោះរវ៉ាន់ដាជាច្រកទ្វារនៃអាហ្វ្រិកខាងកើត ហើយបច្ចុប្បន្នរដ្ឋមួយនេះកំពុងធ្វើជាអង្គុយលើកៅអីប្រធានសហភាពអាហ្វ្រិកផងដែរ។ អ្វីដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ រវ៉ាន់ដាទទួលលុយកម្ចីច្រើនសន្ធឹកពីទស្សនកិច្ចមេដឹកនាំអាស៊ីទាំងពីរនេះដែរ។
អាហ្វ្រិកខាងត្បូងជាគោលដៅចុងក្រោយនៃទស្សនកិច្ចមេដឹកនាំមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទាំងពីរ ព្រោះលោក ម៉ូឌី និងលោក ស៊ី ចូលរួមក្នុងវេទិកាកិច្ចប្រជុំលើកទីដប់នៃមេដឹកនាំមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចជាន់ថ្មី BRICS នៅទីក្រុង Johannesburg។ ខណៈដែលសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មបន្តឆេះសន្ធោសន្ធៅ មូលបទនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលឆ្នាំនេះគឺ «ក្រុម BRICS នៅអាហ្វ្រិក៖ ភាពជាដៃគូជាមួយប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍដើម្បីការលូតលាស់ប្រកបដោយបរិយាបន្ន និងការចែករម្លែកវិបុលភាពក្នុងបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មលើកទីបួន»។
ត្រឡប់មកវិញ ការចាប់ផ្តើមទស្សនកិច្ចនៅបណ្តារដ្ឋអាហ្វ្រិកព្រមៗគ្នារវាងមេដឹកនាំឥណ្ឌា និងចិន ទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ ហើយកាសែតពាសពេញពិភពលោកចាត់ទុកថា ឥណ្ឌា និងចិនដែលកំពុងរះត្រដែតឡើងរៀងៗខ្លួនជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចនោះកំពុងឱបក្រសោបអាហ្វ្រិកដែលមានធនធានមហាសាល។ វាមានន័យថា អាហ្វ្រិកពេលនេះកំពុងក្លាយជាសមរភូមិក្តៅនៃការប្រជែងឥទ្ធិពលរបស់មហាអំណាចអាស៊ីទាំងពីរ។
ការលូតលាស់រហ័សនៃទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជរវាងចិន និងអាហ្វ្រិកក្លាយជាប្រធានបទពិភាក្សាដ៏ពេញនិយមនិងចម្រូងចម្រាស់ ហើយមានខ្លះចោទថា ចិនកំពុងដាក់អាណានិគមបែបថ្មីលើអាហ្វ្រិកទៀត។ ប៉ុន្តែ ចិនតែងចេញមុខទាត់ចោលការចោទប្រកាន់ និងអះអាងថា ខ្លួនត្រឹមសហការជាមួយអាហ្វ្រិកដើម្បីរកស៊ីនិងបានទទួលប្រយោជន៍រួមគ្នាក្នុងនាមជាដៃគូស្មើមុខស្មើមាត់គ្នាប៉ុណ្ណោះ។
បើតាមទូរទស្សន៍កាតា Al Jazeera ចិនបច្ចុប្បន្នក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់អាហ្វ្រិកវ៉ាដាច់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយក្រុមហ៊ុនចិនច្រើនរាប់រយបណ្តាក់ទុនរកស៊ីនៅទីនោះផង។ ទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរវាងចិន និងអាហ្វ្រិកកើនដល់ ២២០ ពាន់លានដុល្លារត្រឹមឆ្នាំ ២០១៤ ។
ក្រៅពីពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី គេដឹងច្បាស់ថា អាហ្វ្រិកមានតួនាទីស្នូលក្នុងគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់មួយវិថីមួយ (OBOR or BRI)របស់ប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជិនភីង ដែលជាគម្រោងប្រកបដោយមហិច្ឆតាជំរុញការផ្សាភ្ជាប់សេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្មតាមរយៈហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធភ្ជាប់ពីអាស៊ីដល់អាហ្វ្រិក និងដល់អឺរ៉ុបទៀត។ ចិនសំឡឹងឃើញធនធានមានតម្លៃមហាសាលរបស់អាហ្វ្រិក ដែលវាអាចជួយដល់ការលូតលាស់របស់ចិនទៅមុខទៀតនោះ។
ក្រោមគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដ៏ធំសម្បើមនេះ ចិនបានជួយផ្គត់ផ្គង់ហិរញ្ញវត្ថុរាប់ពាន់លានដុល្លារលើគម្រោងសាងសង់កំពង់ផែ ថ្នល់ ផ្លូវរថភ្លើង និងបំពង់ឧស្ម័ននៅទូទាំងតំបន់អាហ្វ្រិករួចហើយព្រោះវាប្រយោជន៍យុទ្ធសាស្ត្ររយៈពេលវែងមានទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងសន្តិសុខ។ បើតាមសម្តីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនលោក វ៉ាង យី កាលពីឆ្នាំមុន ចិនបានវិនិយោគហិរញ្ញវត្ថុគាំទ្រការសាងសង់ផ្លូវរថភ្លើងមានចម្ងាយយ៉ាងតិច ៦២០០ គីឡូម៉ែត្រ និងផ្លូវថ្នល់ច្រើនជាង ៥០០០គីឡូម៉ែត្រក្នុងនោះមានផ្លូវភ្ជាប់ពីទីក្រុង Addis Ababa នៃប្រទេសអេត្យូពីទៅកាន់ប្រទេសជីប៊ូទីដែលស្ថិតនៅជាប់សមុទ្រក្រហម។ វាជាផ្លូវយុទ្ធសាស្ត្រដោយសារចិនមានមូលដ្ឋានទ័ពទីជាមួយរបស់ខ្លួននៅជីប៊ូទីនេះដែរ។
ក្រុងប៉េកាំងស្វែងរកឱកាសពង្រឹងសន្តិសុខជាមួយបណ្តារដ្ឋអាហ្វ្រិក ហើយមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ខ្លួននៅជីប៊ូទីក៏មានតួនាទីជួយរក្សាសន្តិសុខ និងការពារប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិននៅអាហ្វ្រិកដូចគ្នា។ ក្រៅពីមានមូលដ្ឋានទ័ព និងមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខរឹងមាំជាមួយរដ្ឋអាហ្វ្រិក ចិនក៏បានបញ្ជូនកងទ័ពខ្លួនយ៉ាងតិច ២០០០នាក់ក្រោមឆ័ត្រអង្គការសហប្រជាជាតិទៅរក្សាសន្តិភាក្សានៅអាហ្វ្រិករួចហើយដែរ។
ឯរឿងពង្រឹងអំណាចទន់ឯណោះវិញ មជ្ឈមណ្ឌលភាសាម៌ខុងជឺច្រើនជាង ៨០ កន្លែងត្រូវបានសាងសង់ពាសពេញទ្វីបអាហ្វ្រិកទាំងមូល ដែលវាជាយន្តការជួយជំរុញឲ្យមានការសិក្សាភាសាចិនកាន់តែច្រើនផង។ ក្រៅពីនេះដើម្បីពង្រឹងអំណាចទន់របស់ខ្លួន ចិនក៏ព្យាយាមធ្វើខ្លួនជាម្ចាស់ជំនួយដែលមានសណ្តានចិត្តជួយស្រោចស្រង់រដ្ឋអាហ្វ្រិកដូចគ្នា ក្រោមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្បូង-ត្បូង។ ចិនកន្លងមកបានសម្រេចលុបបំណុលខ្លះដែលមិនចាំបាច់ ផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ និងបច្ចេកទេសរួមទាំងសុខាភិបាលទៅប្រទេសខ្វះខាត និងឧបត្ថម្ភលុយជួយសាងសង់អាគារសាធារណៈផង។ សូមរម្លឹកបន្តិចថា អាគារសហភាពអាហ្វ្រិកស្ថិតនៅអេត្យូពីជាអំណោយរបស់រដ្ឋាភិបាលចិនដែរ។
ត្រឡប់មកមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីខាងត្បូងឥណ្ឌាវិញ ទោះផ្តើមទំនាក់ទំនងជាមួយអាហ្វ្រិកមុនចិនក៏ដោយ វានៅតែចាញ់ឥទ្ធិពលចិនឆ្ងាយបន្តិច។ ឥណ្ឌាភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយអាហ្វ្រិកតាមរយៈកិច្ចប្រជុំកំពូលអាហ្វ្រិក-ឥណ្ឌា និងគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែឥណ្ឌាមិនមានលុយក្រាស់សម្រាប់វិនិយោគ ឬគម្រោងហិរញ្ញវត្ថុធំសម្បើមសម្រាប់គាំទ្រអាហ្វ្រិកដូចចិននោះឡើយ។
យ៉ាងណាមិញ គោលនយោបាយការបរទេសអព្យាក្រឹត្យ និងសក្តានុពលធំធេងរបស់ឥណ្ឌាជាពិសេសបច្ចេកវិទ្យាធ្វើឲ្យមហាអំណាចមួយក្លាយជាដៃគូមិនអាចខ្វះបានរបស់អាហ្វ្រិក។ ទំនាក់ទំនងរវាង អាហ្វ្រិក និងឥណ្ឌាផ្អែកលើវិស័យសំខាន់ៗ មួយចំនួនមានសេដ្ឋកិច្ច វិនិយោគ ថាមពល សុខាភិបាល កសិកម្ម និងនគរូបនីយកម្មនិងទីក្រុងឆ្លាត។ ឥណ្ឌាសំឡឹងឃើញឱកាសនេះ ព្រោះថារដ្ឋអាហ្វ្រិកសុទ្ធតែត្រូវការពឹងផ្អែកលើឥណ្ឌាដើម្បីអភិវឌ្ឍវិស័យទាំងនេះឲ្យបានរហ័ស។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌាទទួលបន្ទុកកិច្ចការសេដ្ឋកិច្ចលោក TS Tirumurti បានអះអាងថា ចិន និងឥណ្ឌាមិនដែលប្រជែងគ្នានៅអាហ្វ្រិកទេព្រោះមិត្តភាពរវាងឥណ្ឌានិងអាហ្វ្រិកនោះមានយូរយារណាស់មកហើយ។ ពោលគឺរាប់តាំងពីជំនាន់លោក មហាត្មះ គន្ធី មកម្ល៉េះ។ ដូច្នេះគ្មានហេតុផលអ្វីដែលឥណ្ឌាចាំបាច់ត្រូវប្រជែងអ្នកណាមួយឡើយ។
កាសែតចិន៖ «ចិន និងឥណ្ឌាមិនយកអាហ្វ្រិកជាទីលានប្រជែងអំណាចដូចគេចោទទេ»
ខណៈដែលមានការវាយតម្លៃថា ចិន និងឥណ្ឌាកំពុងប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នានៅអាហ្វ្រិក កាសែតបក្សកុម្មុយនីស្តចិន Global Times ចេញផ្សាយបទវិចារណកថាមួយដោយទាត់ចោលការអះអាងនេះ។ បទវិចារណកថនោះចាត់ទុកថា មតិដែលថា ការពង្រឹងចំណងមិត្តភាពជាមួយរដ្ឋអាហ្វ្រិករបស់មហាអំណាចទាំងពីរនេះជាការប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នានោះសុទ្ធតែជាផ្នត់គំនិតចក្រពត្តិនិយមប៉ុណ្ណោះ។ កាសែតនេះហៅការពង្រឹងទំនាក់ទំនងរៀងៗខ្លួនរវាងឥណ្ឌា និងចិនជាមួយអាហ្វ្រិកថា ការបំពេញកាតព្វកិច្ចប្រកបដោយភាពទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមជាមហាអំណាចប៉ុណ្ណោះ។
Global Times សង្កត់ធ្ងន់ថា ក្នុងនាមជាប្រទេសមហាអំណាចមួយ ចិនស្វាគមន៍ការកសាងទំនាក់ទំនងល្អរវាងឥណ្ឌានិង អាហ្វ្រិក ហើយរួមចំណែកគ្នាជាមួយចិនដើម្បីអភិវឌ្ឍទ្វីបអាហ្វ្រិកដ៏ធំធេងនេះដែរ។វត្តមានចិន និងឥណ្ឌានៅអាហ្វ្រិកបំពេញឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងការចូលរួមចំណែក កសាងនិងអភិវឌ្ឍអាហ្វ្រិកទៅវិញទេ។ ដូចឃើញស្រាប់ ចិនបានរួមចំណែកក្នុងការលើកស្ទួយការកសាងហេដ្ឋរចនា សម្ព័ន្ធ ផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា ជំរុញវិនិយោគដែលជាម៉ាស៊ីននៃការលូតលាស់សេដ្ឋកិច្ច ខណៈដែលឥណ្ឌាឯណោះវិញជួយផ្តល់ជំនួយគាំទ្រការបង្កើតធនធានមនុស្សតាមរយៈការគាំទ្រការអប់រំ បំពាក់បំប៉នវិជ្ជាជីវៈ និងអភិវឌ្ឍចំណេះជាដើមដែលជាវាជួយឲ្យមានដល់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាព។
-ឥទ្ធិពលអាមេរិកកាន់តែរសាយនៅអាហ្វ្រិក
ស្របពេលដែលឥទ្ធិពលចិន និងឥណ្ឌារីកសាយភាយនៅទ្វីបអាហ្វ្រិក សហរដ្ឋអាមេរិកឯណោះវិញបន្តបាត់បង់ឥទ្ធិពលជាបន្តបន្ទាប់ និងហាក់ដូចជាមានឆន្ទៈបោះបង់ទ្វីបធំបំផុតទីពីរលើលោកនេះទៀត។
សូមរម្លឹកថា ឥទ្ធិពលរបស់អាមេរិករីកធំធេងណាស់ក្នុងអណត្តិលោក ចច ដាប៊ិលយូប៊ូស ដោយសារតែគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់លោកក្នុងការជួយប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍។ លោក ប៊ូស និងសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវពលរដ្ឋអាហ្វ្រិកចាត់ទុកជាវីរបុរសរបស់អាហ្វ្រិកថែមទៀត។ ចំណងមិត្តភាពពិសេសនេះបន្សល់ទុករហូតដល់ជំនាន់លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ដែលជាប្រធានាធិបតីអាមេរិកទីមួយដែលមានដើមកំណើតអាហ្វ្រិកនោះ។
គេដឹងច្បាស់ថា ឥទ្ធិពលអាមេរិកកាន់តែរសាយបន្តិចម្តងៗពីអាហ្វ្រិក ដោយសារគោលនយោបាយតម្កល់ប្រយោជន៍អាមេរិកជាធំ ស្ថិតក្រោមរដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ។ សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរបស់លោក ត្រាំ កាន់តែធ្វើឲ្យអាមេរិកមានរូបភាពកាន់តែអវិជ្ជមានថែមទៀតលើឆាកអន្តរជាតិជាពិសេសអាហ្វ្រិក។
ក្រោយឡើងកាន់តំណែងដើមឆ្នាំ ២០១៧ លោក ត្រាំ បញ្ជាឲ្យគេកាត់បន្ថយហិរញ្ញវត្ថុគាំទ្រដល់បេសកកម្មថែរក្សាសន្តិភាពពិភពលោកជាពិសេសនៅអាហ្វ្រិកដែលកំពុងប្រឈមជម្លោះប្រដាប់អាវុធ និងសង្គ្រាមស៊ីវិល។ បើតាមសារព័ត៌មាន Financial Times ក្រៅពីកាត់លុយបេសកម្មរក្សាសន្តិភាព រដ្ឋបាលអាមេរិកក៏កាត់ថវិកាសម្រាប់ជួយដល់បណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិកលើវិស័យសុខាភិបាល និងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅអាហ្វ្រិកដែលអាមេរិកតែគាំទ្ររាប់សតវត្សរ៍មកនោះឡើយ។
យ៉ាងណាមិញ មេដឹកនាំអាហ្វ្រិកមិនសូវចាប់អារម្មណ៍នឹងការដកខ្លួនចេញពីអាហ្វ្រិករបស់អាមេរិកសោះ។ ខណៈប្រជាធិបតេយ្យទូទាំងពិភពលោកដើរថយក្រោយ មេដឹកនាំអាហ្វ្រិកភាគច្រើនជាជនផ្តាច់ការនោះសប្បាយចិត្តព្រោះគ្មានអ្នកណែនាំ ឬបង្រៀនខ្លួនរឿងសិទ្ធិមនុស្សទៀតទេ។ ពួកគេត្រេកអរព្រោះឃើញឥណ្ឌាដែលជាប្រទេសរក្សាជំហរអព្យាក្រឹត្យមិនលូកលាន់កិច្ចការផ្ទៃក្នុងប្រទេសដទៃ និងចិនដែលគិតតែរឿងរកស៊ីរកផលចំណេញនោះមានវត្តមានកាន់តែរឹងមាំនៅអាហ្វ្រិកជំនួសអាមេរិកផង៕
ចាប់ពីថ្ងៃសៅរ៍សប្តាហ៍មុន ប្រធានាធិបតីចិនលោក ស៊ី ជិនភីង បានចាប់ផ្តើម បំពេញទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសអាហ្វ្រិកបួនសេណេហ្គាល់, រវ៉ាន់ដា,អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និងប្រទេសកោះនៅមហាសមុទ្រឥណ្ឌា ម៉ូរីស។ ចំណែកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌាលោក នារិន្ទ្រា ម៉ូឌី ចេញដំណើរទៅទស្សនកិច្ចនៅរដ្ឋអាហ្វ្រិកចំនួនបីមានរវ៉ាន់ដា អ៊ូហ្កង់ដា និងអាហ្វ្រិកខាងត្បូងដែរចាប់ពីថ្ងៃចន្ទទី ២៣ ខែកក្កដាម្សិលមិញនេះ។
រដ្ឋអាហ្វ្រិកខាងកើតរវ៉ាន់ដា ក្លាយជាគោលដៅរួមនៃទស្សនកិច្ចបន្តកន្ទុយគ្នារបស់លោក ស៊ី និងលោក ម៉ូឌី ព្រោះរវ៉ាន់ដាជាច្រកទ្វារនៃអាហ្វ្រិកខាងកើត ហើយបច្ចុប្បន្នរដ្ឋមួយនេះកំពុងធ្វើជាអង្គុយលើកៅអីប្រធានសហភាពអាហ្វ្រិកផងដែរ។ អ្វីដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ រវ៉ាន់ដាទទួលលុយកម្ចីច្រើនសន្ធឹកពីទស្សនកិច្ចមេដឹកនាំអាស៊ីទាំងពីរនេះដែរ។
អាហ្វ្រិកខាងត្បូងជាគោលដៅចុងក្រោយនៃទស្សនកិច្ចមេដឹកនាំមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទាំងពីរ ព្រោះលោក ម៉ូឌី និងលោក ស៊ី ចូលរួមក្នុងវេទិកាកិច្ចប្រជុំលើកទីដប់នៃមេដឹកនាំមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចជាន់ថ្មី BRICS នៅទីក្រុង Johannesburg។ ខណៈដែលសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មបន្តឆេះសន្ធោសន្ធៅ មូលបទនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលឆ្នាំនេះគឺ «ក្រុម BRICS នៅអាហ្វ្រិក៖ ភាពជាដៃគូជាមួយប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍដើម្បីការលូតលាស់ប្រកបដោយបរិយាបន្ន និងការចែករម្លែកវិបុលភាពក្នុងបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មលើកទីបួន»។
ត្រឡប់មកវិញ ការចាប់ផ្តើមទស្សនកិច្ចនៅបណ្តារដ្ឋអាហ្វ្រិកព្រមៗគ្នារវាងមេដឹកនាំឥណ្ឌា និងចិន ទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ ហើយកាសែតពាសពេញពិភពលោកចាត់ទុកថា ឥណ្ឌា និងចិនដែលកំពុងរះត្រដែតឡើងរៀងៗខ្លួនជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចនោះកំពុងឱបក្រសោបអាហ្វ្រិកដែលមានធនធានមហាសាល។ វាមានន័យថា អាហ្វ្រិកពេលនេះកំពុងក្លាយជាសមរភូមិក្តៅនៃការប្រជែងឥទ្ធិពលរបស់មហាអំណាចអាស៊ីទាំងពីរ។
ការលូតលាស់រហ័សនៃទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជរវាងចិន និងអាហ្វ្រិកក្លាយជាប្រធានបទពិភាក្សាដ៏ពេញនិយមនិងចម្រូងចម្រាស់ ហើយមានខ្លះចោទថា ចិនកំពុងដាក់អាណានិគមបែបថ្មីលើអាហ្វ្រិកទៀត។ ប៉ុន្តែ ចិនតែងចេញមុខទាត់ចោលការចោទប្រកាន់ និងអះអាងថា ខ្លួនត្រឹមសហការជាមួយអាហ្វ្រិកដើម្បីរកស៊ីនិងបានទទួលប្រយោជន៍រួមគ្នាក្នុងនាមជាដៃគូស្មើមុខស្មើមាត់គ្នាប៉ុណ្ណោះ។
បើតាមទូរទស្សន៍កាតា Al Jazeera ចិនបច្ចុប្បន្នក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់អាហ្វ្រិកវ៉ាដាច់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយក្រុមហ៊ុនចិនច្រើនរាប់រយបណ្តាក់ទុនរកស៊ីនៅទីនោះផង។ ទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរវាងចិន និងអាហ្វ្រិកកើនដល់ ២២០ ពាន់លានដុល្លារត្រឹមឆ្នាំ ២០១៤ ។
ក្រៅពីពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី គេដឹងច្បាស់ថា អាហ្វ្រិកមានតួនាទីស្នូលក្នុងគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់មួយវិថីមួយ (OBOR or BRI)របស់ប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជិនភីង ដែលជាគម្រោងប្រកបដោយមហិច្ឆតាជំរុញការផ្សាភ្ជាប់សេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្មតាមរយៈហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធភ្ជាប់ពីអាស៊ីដល់អាហ្វ្រិក និងដល់អឺរ៉ុបទៀត។ ចិនសំឡឹងឃើញធនធានមានតម្លៃមហាសាលរបស់អាហ្វ្រិក ដែលវាអាចជួយដល់ការលូតលាស់របស់ចិនទៅមុខទៀតនោះ។
ក្រោមគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដ៏ធំសម្បើមនេះ ចិនបានជួយផ្គត់ផ្គង់ហិរញ្ញវត្ថុរាប់ពាន់លានដុល្លារលើគម្រោងសាងសង់កំពង់ផែ ថ្នល់ ផ្លូវរថភ្លើង និងបំពង់ឧស្ម័ននៅទូទាំងតំបន់អាហ្វ្រិករួចហើយព្រោះវាប្រយោជន៍យុទ្ធសាស្ត្ររយៈពេលវែងមានទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងសន្តិសុខ។ បើតាមសម្តីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនលោក វ៉ាង យី កាលពីឆ្នាំមុន ចិនបានវិនិយោគហិរញ្ញវត្ថុគាំទ្រការសាងសង់ផ្លូវរថភ្លើងមានចម្ងាយយ៉ាងតិច ៦២០០ គីឡូម៉ែត្រ និងផ្លូវថ្នល់ច្រើនជាង ៥០០០គីឡូម៉ែត្រក្នុងនោះមានផ្លូវភ្ជាប់ពីទីក្រុង Addis Ababa នៃប្រទេសអេត្យូពីទៅកាន់ប្រទេសជីប៊ូទីដែលស្ថិតនៅជាប់សមុទ្រក្រហម។ វាជាផ្លូវយុទ្ធសាស្ត្រដោយសារចិនមានមូលដ្ឋានទ័ពទីជាមួយរបស់ខ្លួននៅជីប៊ូទីនេះដែរ។
ក្រុងប៉េកាំងស្វែងរកឱកាសពង្រឹងសន្តិសុខជាមួយបណ្តារដ្ឋអាហ្វ្រិក ហើយមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ខ្លួននៅជីប៊ូទីក៏មានតួនាទីជួយរក្សាសន្តិសុខ និងការពារប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិននៅអាហ្វ្រិកដូចគ្នា។ ក្រៅពីមានមូលដ្ឋានទ័ព និងមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខរឹងមាំជាមួយរដ្ឋអាហ្វ្រិក ចិនក៏បានបញ្ជូនកងទ័ពខ្លួនយ៉ាងតិច ២០០០នាក់ក្រោមឆ័ត្រអង្គការសហប្រជាជាតិទៅរក្សាសន្តិភាក្សានៅអាហ្វ្រិករួចហើយដែរ។
ឯរឿងពង្រឹងអំណាចទន់ឯណោះវិញ មជ្ឈមណ្ឌលភាសាម៌ខុងជឺច្រើនជាង ៨០ កន្លែងត្រូវបានសាងសង់ពាសពេញទ្វីបអាហ្វ្រិកទាំងមូល ដែលវាជាយន្តការជួយជំរុញឲ្យមានការសិក្សាភាសាចិនកាន់តែច្រើនផង។ ក្រៅពីនេះដើម្បីពង្រឹងអំណាចទន់របស់ខ្លួន ចិនក៏ព្យាយាមធ្វើខ្លួនជាម្ចាស់ជំនួយដែលមានសណ្តានចិត្តជួយស្រោចស្រង់រដ្ឋអាហ្វ្រិកដូចគ្នា ក្រោមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្បូង-ត្បូង។ ចិនកន្លងមកបានសម្រេចលុបបំណុលខ្លះដែលមិនចាំបាច់ ផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ និងបច្ចេកទេសរួមទាំងសុខាភិបាលទៅប្រទេសខ្វះខាត និងឧបត្ថម្ភលុយជួយសាងសង់អាគារសាធារណៈផង។ សូមរម្លឹកបន្តិចថា អាគារសហភាពអាហ្វ្រិកស្ថិតនៅអេត្យូពីជាអំណោយរបស់រដ្ឋាភិបាលចិនដែរ។
ត្រឡប់មកមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីខាងត្បូងឥណ្ឌាវិញ ទោះផ្តើមទំនាក់ទំនងជាមួយអាហ្វ្រិកមុនចិនក៏ដោយ វានៅតែចាញ់ឥទ្ធិពលចិនឆ្ងាយបន្តិច។ ឥណ្ឌាភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយអាហ្វ្រិកតាមរយៈកិច្ចប្រជុំកំពូលអាហ្វ្រិក-ឥណ្ឌា និងគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែឥណ្ឌាមិនមានលុយក្រាស់សម្រាប់វិនិយោគ ឬគម្រោងហិរញ្ញវត្ថុធំសម្បើមសម្រាប់គាំទ្រអាហ្វ្រិកដូចចិននោះឡើយ។
យ៉ាងណាមិញ គោលនយោបាយការបរទេសអព្យាក្រឹត្យ និងសក្តានុពលធំធេងរបស់ឥណ្ឌាជាពិសេសបច្ចេកវិទ្យាធ្វើឲ្យមហាអំណាចមួយក្លាយជាដៃគូមិនអាចខ្វះបានរបស់អាហ្វ្រិក។ ទំនាក់ទំនងរវាង អាហ្វ្រិក និងឥណ្ឌាផ្អែកលើវិស័យសំខាន់ៗ មួយចំនួនមានសេដ្ឋកិច្ច វិនិយោគ ថាមពល សុខាភិបាល កសិកម្ម និងនគរូបនីយកម្មនិងទីក្រុងឆ្លាត។ ឥណ្ឌាសំឡឹងឃើញឱកាសនេះ ព្រោះថារដ្ឋអាហ្វ្រិកសុទ្ធតែត្រូវការពឹងផ្អែកលើឥណ្ឌាដើម្បីអភិវឌ្ឍវិស័យទាំងនេះឲ្យបានរហ័ស។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌាទទួលបន្ទុកកិច្ចការសេដ្ឋកិច្ចលោក TS Tirumurti បានអះអាងថា ចិន និងឥណ្ឌាមិនដែលប្រជែងគ្នានៅអាហ្វ្រិកទេព្រោះមិត្តភាពរវាងឥណ្ឌានិងអាហ្វ្រិកនោះមានយូរយារណាស់មកហើយ។ ពោលគឺរាប់តាំងពីជំនាន់លោក មហាត្មះ គន្ធី មកម្ល៉េះ។ ដូច្នេះគ្មានហេតុផលអ្វីដែលឥណ្ឌាចាំបាច់ត្រូវប្រជែងអ្នកណាមួយឡើយ។
កាសែតចិន៖ «ចិន និងឥណ្ឌាមិនយកអាហ្វ្រិកជាទីលានប្រជែងអំណាចដូចគេចោទទេ»
ខណៈដែលមានការវាយតម្លៃថា ចិន និងឥណ្ឌាកំពុងប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នានៅអាហ្វ្រិក កាសែតបក្សកុម្មុយនីស្តចិន Global Times ចេញផ្សាយបទវិចារណកថាមួយដោយទាត់ចោលការអះអាងនេះ។ បទវិចារណកថនោះចាត់ទុកថា មតិដែលថា ការពង្រឹងចំណងមិត្តភាពជាមួយរដ្ឋអាហ្វ្រិករបស់មហាអំណាចទាំងពីរនេះជាការប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នានោះសុទ្ធតែជាផ្នត់គំនិតចក្រពត្តិនិយមប៉ុណ្ណោះ។ កាសែតនេះហៅការពង្រឹងទំនាក់ទំនងរៀងៗខ្លួនរវាងឥណ្ឌា និងចិនជាមួយអាហ្វ្រិកថា ការបំពេញកាតព្វកិច្ចប្រកបដោយភាពទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមជាមហាអំណាចប៉ុណ្ណោះ។
Global Times សង្កត់ធ្ងន់ថា ក្នុងនាមជាប្រទេសមហាអំណាចមួយ ចិនស្វាគមន៍ការកសាងទំនាក់ទំនងល្អរវាងឥណ្ឌានិង អាហ្វ្រិក ហើយរួមចំណែកគ្នាជាមួយចិនដើម្បីអភិវឌ្ឍទ្វីបអាហ្វ្រិកដ៏ធំធេងនេះដែរ។វត្តមានចិន និងឥណ្ឌានៅអាហ្វ្រិកបំពេញឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងការចូលរួមចំណែក កសាងនិងអភិវឌ្ឍអាហ្វ្រិកទៅវិញទេ។ ដូចឃើញស្រាប់ ចិនបានរួមចំណែកក្នុងការលើកស្ទួយការកសាងហេដ្ឋរចនា សម្ព័ន្ធ ផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា ជំរុញវិនិយោគដែលជាម៉ាស៊ីននៃការលូតលាស់សេដ្ឋកិច្ច ខណៈដែលឥណ្ឌាឯណោះវិញជួយផ្តល់ជំនួយគាំទ្រការបង្កើតធនធានមនុស្សតាមរយៈការគាំទ្រការអប់រំ បំពាក់បំប៉នវិជ្ជាជីវៈ និងអភិវឌ្ឍចំណេះជាដើមដែលជាវាជួយឲ្យមានដល់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាព។
-ឥទ្ធិពលអាមេរិកកាន់តែរសាយនៅអាហ្វ្រិក
ស្របពេលដែលឥទ្ធិពលចិន និងឥណ្ឌារីកសាយភាយនៅទ្វីបអាហ្វ្រិក សហរដ្ឋអាមេរិកឯណោះវិញបន្តបាត់បង់ឥទ្ធិពលជាបន្តបន្ទាប់ និងហាក់ដូចជាមានឆន្ទៈបោះបង់ទ្វីបធំបំផុតទីពីរលើលោកនេះទៀត។
សូមរម្លឹកថា ឥទ្ធិពលរបស់អាមេរិករីកធំធេងណាស់ក្នុងអណត្តិលោក ចច ដាប៊ិលយូប៊ូស ដោយសារតែគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់លោកក្នុងការជួយប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍។ លោក ប៊ូស និងសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវពលរដ្ឋអាហ្វ្រិកចាត់ទុកជាវីរបុរសរបស់អាហ្វ្រិកថែមទៀត។ ចំណងមិត្តភាពពិសេសនេះបន្សល់ទុករហូតដល់ជំនាន់លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ដែលជាប្រធានាធិបតីអាមេរិកទីមួយដែលមានដើមកំណើតអាហ្វ្រិកនោះ។
គេដឹងច្បាស់ថា ឥទ្ធិពលអាមេរិកកាន់តែរសាយបន្តិចម្តងៗពីអាហ្វ្រិក ដោយសារគោលនយោបាយតម្កល់ប្រយោជន៍អាមេរិកជាធំ ស្ថិតក្រោមរដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ។ សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរបស់លោក ត្រាំ កាន់តែធ្វើឲ្យអាមេរិកមានរូបភាពកាន់តែអវិជ្ជមានថែមទៀតលើឆាកអន្តរជាតិជាពិសេសអាហ្វ្រិក។
ក្រោយឡើងកាន់តំណែងដើមឆ្នាំ ២០១៧ លោក ត្រាំ បញ្ជាឲ្យគេកាត់បន្ថយហិរញ្ញវត្ថុគាំទ្រដល់បេសកកម្មថែរក្សាសន្តិភាពពិភពលោកជាពិសេសនៅអាហ្វ្រិកដែលកំពុងប្រឈមជម្លោះប្រដាប់អាវុធ និងសង្គ្រាមស៊ីវិល។ បើតាមសារព័ត៌មាន Financial Times ក្រៅពីកាត់លុយបេសកម្មរក្សាសន្តិភាព រដ្ឋបាលអាមេរិកក៏កាត់ថវិកាសម្រាប់ជួយដល់បណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិកលើវិស័យសុខាភិបាល និងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅអាហ្វ្រិកដែលអាមេរិកតែគាំទ្ររាប់សតវត្សរ៍មកនោះឡើយ។
យ៉ាងណាមិញ មេដឹកនាំអាហ្វ្រិកមិនសូវចាប់អារម្មណ៍នឹងការដកខ្លួនចេញពីអាហ្វ្រិករបស់អាមេរិកសោះ។ ខណៈប្រជាធិបតេយ្យទូទាំងពិភពលោកដើរថយក្រោយ មេដឹកនាំអាហ្វ្រិកភាគច្រើនជាជនផ្តាច់ការនោះសប្បាយចិត្តព្រោះគ្មានអ្នកណែនាំ ឬបង្រៀនខ្លួនរឿងសិទ្ធិមនុស្សទៀតទេ។ ពួកគេត្រេកអរព្រោះឃើញឥណ្ឌាដែលជាប្រទេសរក្សាជំហរអព្យាក្រឹត្យមិនលូកលាន់កិច្ចការផ្ទៃក្នុងប្រទេសដទៃ និងចិនដែលគិតតែរឿងរកស៊ីរកផលចំណេញនោះមានវត្តមានកាន់តែរឹងមាំនៅអាហ្វ្រិកជំនួសអាមេរិកផង៕
Tag:
ឥណ្ឌា
អាហ្វ្រិក
អាមេរិក
ចិន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«មជ្ឈការ»មានន័យខុសពី«វិមជ្ឈការ»ដូចម្តេច?
1 សប្តាហ៍
