ភ្នំពេញ៖ បាក់ទឹកចិត្តអស់រយៈពេល១០ឆ្នាំ ព្រោះតែការលួចចម្លងស្នាដៃ និងការមិនឱ្យតម្លៃពីបណ្ណាគារ លើស្នាដៃប្រលោមលោករបស់ខ្លួន អ្នកនិពន្ធ ម៉ៅ សំណាង មិនដែលគិតថានឹងបោះបង់ចោលការនិពន្ធប្រលោមលោកឡើយ។ ការសរសេរប្រៀបបានជាមិត្តយល់ចិត្តបំផុត ដែលវាបានកំដរអ្នកនិពន្ធរូបនេះស្ទើរពេញមួយជីវិតទៅហើយ។ ក្រោយពីអាក់ខានចេញសៀវភៅប្រលោមលោកប្រមាណមួយទសវត្សរ៍មកនេះ អ្នកនិពន្ធដែលមានរហស្សនាម ទន្សាយ នឹងចំណាយពេលកាន់តែច្រើនលើប្រលោមលោក ដែលអ្នកស្រីថា វាបានប្រលោមមនុស្ស តាមវិធីត្រជាក់ឱ្យទទួលយកគំនិតល្អរបស់អ្នកនិពន្ធ។
សូមស្ដាប់ជីវព័ត៌មានដែលរៀបចំដោយកញ្ញា ប៉ូ សាគុន ដូចតទៅ៖
ផ្ដើមចេញពីការសរសេរប្រលោមលោក ដើម្បីចិញ្ចឹមប្អូន៥នាក់ អ្នកស្រី ម៉ៅ សំណាង បានក្លាយជាអ្នកនិពន្ធតាំងពីអាយុ២២ឆ្នាំ។ ក្នុងមួយខែត្រូវតែសរសេរឱ្យបាន៤រឿង អ្នកនិពន្ធរូបនេះបានដាក់កំហិតខ្លួនឯង ក៏ដើម្បីអាចមានប្រាក់ទិញអង្ករដាំបាយបានគ្រប់មួយខែដែរ។ អ្នកស្រី ម៉ៅ សំណាង បញ្ជាក់៖«ជំនាន់នោះតម្លៃប្រលោមគេគិតឱ្យជាមាស ដោយមួយរឿងបាន៣ហ៊ុនមាស អ្នកគ្រូអាចទិញអង្ករបាន១អាទិត្យ ចឹងអ្នកគ្រូត្រូវល័យយ៉ាងណាមួយខែត្រូវតែសរសេរឱ្យបានបួនរឿង»។
ទើបតែសម្ពោធសៀវភៅថ្មី “ប្រលោមចិត្ត” ក្រោយពីអវត្តមាន១០ឆ្នាំ អ្នកស្រីម៉ៅសំណាង មានឱកាសបង្ហាញពីអារម្មណ៍របស់ខ្លួន ដែលលាក់ទុកអស់មួយទសវត្សន៍មកហើយដែរ។ មិនមែនមានតែបញ្ហាសុខភាពនោះទេ ដែលធ្វើឱ្យស្ត្រីវ័យ៦១ឆ្នាំរូបនេះ សម្រាកសរសេរប្រលោមលោករហូតដល់១០ឆ្នាំ តែអ្វីដែលសំខាន់ជាងនេះទៅទៀតនោះ គឺការលួចចម្លងស្នាដៃ និងការមិនឱ្យតម្លៃពីបណ្ណាគារដែលទទួលស្នាដៃរបស់អ្នកស្រីទៅបោះពុម្ភ។ «អ្នកគ្រូបាក់ទឹកចិត្តហ្នឹង អ្នកគ្រូគិតដែរ គិតច្បាប់ទម្លាប់យើងមិនសូវមានអ្នកគោរព។ ហើយបើគ្រាន់តែរឿងលួចចម្លងស្នាដៃហ្នឹងក៏អ្នកគ្រូមិនសម្រាកដែរ តែមកពីរឿងបណ្ណាគារដែរ ដែលគេគិតតម្លៃឱ្យយើង សឹងតែមិនបានសោះ។ អ្នកគ្រូមិនមែនថាបាក់ទឹកចិត្តរហូតទេ ដល់ពេលមួយដែលយើងអាចមានលទ្ធភាពបោះពុម្ភដោយខ្លួនឯង យើងក៏បន្តវិញដែរ»។ នេះជាការបញ្ជាក់បន្ថែមរបស់អ្នកនិពន្ធ ទន្សាយ។
ទោះបីទឹកខ្មៅមិនបានស្រស់លើផ្ទៃក្រដាសសក្នុងវិថីប្រលោមលោកក៏ពិតមែន តែប៉ាការបស់អ្នកនិពន្ធទន្សាយ នៅតែបន្តក្នុងបន្ទាត់ភាពយន្ត។ ជារឿងគួរឱ្យសោកស្ដាយសម្រាប់អ្នកនិពន្ធ ដែលជោគជ័យលើស្នាដៃប្រលោមលោកគ្រប់ចំណងជើង តែរឿងភាពយន្តដែលអ្នកស្រីបានតាក់តែង បែរជានៅមានចំណុចខ្វះចន្លោះលើបច្ចេកទេស ដែលអ្នកស្រីថា នៅមិនទាន់ពេញចិត្តនៅឡើយ។ អ្នកស្រី ម៉ៅ សំណាង បានបញ្ជាក់យ៉ាង ដូច្នេះ៖«ភាពយន្ត ខ្ញុំមិនបានទទួលជោគជ័យសោះ ព្រោះពេលខ្លះមកពីបច្ចេកទេស ឬមកពីអ្នកសម្ដែង គេមិនអាចសម្ដែងដូចទៅនឹងអ្វីដែលយើងសរសេរទាំងស្រុងទេ។ បើប្រលោមលោកជោគជ័យ ព្រោះយើងជាអ្នកសរសេរតែម្នាក់ឯង ដូច្នេះយើងចង់ឱ្យតួល្អមិនល្អ ឬបត់បែនយ៉ាងណាគឺនៅលើយើង»។
ឆ្លៀតក្នុងឱកាសសម្ពោធសៀវភៅ “ប្រលោមចិត្ត” អ្នកនិពន្ធរូបនេះ បានបញ្ជាក់ថា នឹងបន្តអាជីពជាអ្នកនិពន្ធទាំងផ្នែកអត្ថបទភាពយន្ត និងប្រលោមលោក។ មានជំនឿថា ស្នាដៃប្រលោមលោករបស់ខ្លួន អាចមានវត្តមានក្នុងដៃអ្នកអានច្រើន អ្នកនិពន្ធដែលកើតចេញពីគ្រួសារគ្រូបង្រៀនរូបនេះ នឹងចំណាយពេលកាន់តែច្រើន លើការសរសេរប្រលោមលោក នៅថ្ងៃខាងមុខ។ អ្នកស្រី បន្ថែម៖ «ខ្ញុំជ្រើសរើសដើរទាំងពីរ។ តែខ្ញុំដកឃ្លាពីភាពយន្តខ្លះហើយ បើខ្ញុំគិតថានឹងជ្រើសរើសសរសេរប្រលោមលោក១០ឆ្នាំទៅមុខទៀត ខ្ញុំនឹងសម្រួចវា»។
ស្នាដៃប្រលោមលោកប្រមាណ១០០រឿង សុទ្ធសឹងតែទទួលបានការគាំទ្រច្រើនតាំងពីមួយទសវត្សរ៍មុន អាចនឹងយកមកបោះពុម្ភជាលើកទីពីរដោយអ្នកស្រី ម៉ៅ សំណាង ម្ចាស់ស្នាដៃផ្ទាល់។ ហើយស្នាដៃថ្មីដែលនឹងត្រូវបោះពុម្ភបន្ទាប់ពីរឿង ”ប្រលោមចិត្ត” គឺរឿង “សែងសុរិយា” ដែលជាប្រភេទប្រលោមលោកជួយផ្ដល់កម្លាំងចិត្ត។ និងរឿង “ទន្សាយជានរណា” និយាយពីប្រវត្តិពិតរបស់អ្នកនិពន្ធផ្ទាល់ ការជួបឧបសគ្គ បទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួន និងបង្ហាញពីវិធីតែងនិពន្ធផងដែរ។
អ្នកនិពន្ធដែលមានស្រុកកំណើតនៅខេត្តកំពង់សោមរូបនេះ បានរម្លឹកពីគ្រាមុនក្លាយជាអ្នកនិពន្ធយ៉ាងដូច្នេះថា៖« បើនិយាយពីការអានរបស់ខ្ញុំ គឺអានមែនទែនហើយតាំងពីអាយុ៩ឆ្នាំ។ មកពីសាលាវិញ គឺចូលក្នុងបន្ទប់របស់ប៉ាហើយ។ ប៉ាគឺជាគ្រូបង្រៀន គាត់មានសៀវភៅច្រើនណាស់មិនមែនតែប្រលោមលោកទេ។ ដល់អាយុ១៥ឆ្នាំចង់ក្លាយជាអ្នកនិពន្ធសរសេរសៀវភៅឱ្យគេមើលវិញ ដូច្នេះពេលនោះចាប់ផ្ដើមស្រាវជ្រាវ ឱ្យតែសៀវភៅណានិយាយពីការតែងនិពន្ធ ខ្ញុំទិញយកមកមើលទាំងអស់»។
ប្រឹងប្រែងផ្ដល់ចំណីអារម្មណ៍តាមរយៈប្រលោមលោក តាំងពីក្លាយជាអ្នកនិពន្ធដំបូង ស្ត្រីដែលមានរាងស្គម សម្បុរស សម្ដីស្រាលស្រទន់រូបនេះ ថាខ្លួនមិនមានសូម្បីតែពេលឈឺ ព្រោះត្រូវខំសរសេររឿងឱ្យទាន់តម្រូវការអ្នកមើល។ «ឈឺហ្នឹងដោយសារតែខ្ញុំសរសេរពេញម៉ោងទាំងអស់។ ពេលខ្លះភ្លេចបាយភ្លេចទឹក ដល់ឥឡូវឈឺគឺខ្លាំងតែម្ដង បើដល់ពេលញ៉ាំបាយ ហើយមិនញ៉ាំវានឹងធ្វើទុក។ ពេលនឹកឃើញពាក្យអ្វីមួយក្រោកមកកត់ បានជាមិនបានដេកមិនបានពួន»។ នេះជាការបញ្ជាក់បន្ថែមរបស់អ្នកស្រី សំណាង។
ទោះបីជាធ្លាប់ទទួលរងគ្រោះព្រោះការលួចចម្លងស្នាដៃកន្លងមកក្ដី តែអ្នកនិពន្ធ ម៉ៅ សំណាង មិនបានខឹងសម្បានិងអំពើនេះឡើង អ្នកស្រីគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា មនុស្សគួរតែចេះខ្មាស់ខ្លួនឯងខ្លះ និងគួរតែមានឧត្ដមគតិផ្ទាល់ខ្លួនមុនធ្វើអ្វីមួយ បើទោះបីមនុស្សសុទ្ធតែចង់បានប្រាក់ក្ដី។
ទាក់ទងនឹងការនិពន្ធ ស្ត្រីកូនមួយរូបនេះ បានផ្ដល់ជាគំនិតដល់អ្នកនិពន្ធវ័យក្មេងថា៖«ស្នាដៃរបស់យើងបើចង់ឱ្យគេគាំទ្រ សំខាន់បំផុតគឺសិល្ប៍វិធីក្នុងការតែងនិពន្ធ។ សូម្បីតែពាក្យពេចន៍ ត្រូវតែរកពាក្យណាដែលមានប្រយោជន៍។ អ្នកគ្រូចូលចិត្តយកពាក្យចាស់បុរាណមកសរសេរ ដាក់បញ្ចូលពាក្យអប់រំទៅក្នុងនោះ ដូចជាពាក្យ អូសទូកកុំឱ្យល្អាន ចាប់ត្រីបានកុំឱ្យល្អក់ទឹក។ ខ្ញុំចូលចិត្តដាស់តឿន រំលឹកពីអ្វីដែលជារបស់ខ្មែរ។ អ្នកអានតែងតែចង់ឱ្យខ្ញុំសរសេរពីពាក្យចាស់បុរាណ។ យុវវ័យអ្វីដែលគួរធ្វើដំបូងគឺការរៀនសូត្រ យ៉ាងហោចណាស់ឱ្យបានត្រឹមថ្នាក់ទី១២ក៏បាន បើគាត់មិនមានលទ្ធភាពរៀនបន្ត។ រៀនប៉ុណ្ណេះក៏គាត់អាចរកការងារបានធ្វើសមរម្យដែរ ដែលគាត់អាចទីពឹងខ្លួនឯងបាន»។
អ្នកស្រី ម៉ៅ សំណាង បានក្លាយជាអ្នកនិពន្ធប្រលោមលោកឆ្នាំ ១៩៨១ និពន្ធបាន១០០រឿង។ ក្លាយជាអ្នកនិពន្ធអត្ថបទភាពយន្ត ឆ្នាំ ១៩៨៧ និពន្ធបានជាង១០០ រឿង។ អ្នកស្រីធ្លាប់ប្រលងជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១ ពានរង្វាន់ ព្រះសីហនុរាជ ឆ្នាំ ១៩៩៥ រឿង «រលកបោកខ្សាច់»។ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ៥ ពានរង្វាន់ព្រះសីហនុរាជទីពីរឆ្នាំ ១៩៩៨ រឿង «ពន្លឺចន្ទ្រ» ។ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ២ នៅអង្គការន័រវេស្សសង្គ្រោះកុមារ ឆ្នាំ ២០០០ រឿង «កម្រងផ្កាម្លិះ»។ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ៥ ពានរង្វាន់មហោស្រពអង្គរ ឆ្នាំ២០០០ រឿង «ឋានសួគ៌សាងបាប»។ ជាប់អត្ថបទជ្រើសរើសបកប្រែជាភាសាជប៉ុន ឆ្នាំ ២០០១ រឿង «កម្រងផ្កាម្លិះ» និង «សមុទ្រខ្មៅ»។ ជាប់ជ័យលាភីលេខ១ ពានរង្វាន់ទន្លេមេគង្គ ខ្មែរ វៀតណាម ឡាវ ឆ្នាំ២០១០ រឿង «ចិត្តមួយថ្លើមមួយ»។ បានទទួលគ្រឿងឥស្សរិយយស មុនីសារាភ័ណ្ឌ ថ្នាក់សេនាពីសម្ដេច ហ៊ុន សែន ក្នុងនាមជាអ្នកនិពន្ធដែលមានស្នាដៃល្អក្នុងការចូលរួមចំណែក លើកស្ទួយអក្សរសិល្ប៍ អក្សរសាស្ត្រនិងវប្បធម៌ជាតិខ្មែរឆ្នាំ ២០០៨ និងបានទទួលព្រះរាជប្រទានពីព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេច ព្រះបរមនាថនរោត្តមសីហមុនី នូវគ្រឿងឥស្សរិយយសមុនីសារាភ័ណ្ឌថ្នាក់មហាសេនាឆ្នាំ២០១៤៕