ភ្នំពេញ៖ ប្រមាណ១០ឆ្នាំមុន ល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរដូចជា ល្បែងចោលឈូង លាក់កន្សែង បោះអង្គញ់ ដណ្ដើមស្លឹកឈើ ស្តេចចង់ ទាញព្រ័ត្រ ជាដើមនោះ ពិតជាពេញនិយមណាស់សម្រាប់កម្មកររោងចក្រ។ កាលណោះរោងចក្រមួយចំនួននៅទីក្រុងភ្នំពេញ បានបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលដល់កម្មករ ដោយផ្ដល់ពេលសមរម្យណាមួយឱ្យពួកគេបានលេងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះកម្មករខ្លួនឯង តែងប្រមូលគ្នាលេងល្បែងប្រជាប្រិយនៅថ្ងៃឈប់សម្រាក ឬនៅពេលល្ងាចក្រោយចេញពីធ្វើការយ៉ាងអ៊ូអរ។ ១០ឆ្នាំក្រោយ កម្មកររោងចក្រមួយចំនួនបែរជាមិនស្គាល់ថាអ្វីទៅ ជាល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរទៅវិញ។
ខ្ញុំបានធ្វើដំណើរទៅសួរកម្មករដែលធ្វើការនៅរោងចក្រ៣កន្លែងផ្សេងគ្នា ពីការលេងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរក្នុងឱកាសមុនចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិ។ ពួកគេទាំងនោះខ្លះស្គាល់ ហើយខ្លះទៀតបែរជាច្រឡំថាការរាំលេងកម្សាន្ត ល្បែងជះទឹក ល្បែងប៉ាតម្សៅ ជាល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរទៅវិញ។
ដើរចេញពីរបងរោងចក្រប្រញាប់ប្រញាល់តម្រង់ទៅផ្ទះជួលកញ្ញា ផាត ស៊ីណា ថាក្នុងរោងចក្ររបស់នាងមានលេងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរដែរ។ ពេលសួរថាតើមានលេងល្បែងអ្វីខ្លះ នាងបែរជាឆ្លើយថា មានដាក់បាស់(ឧបករណ៍បំពងសំឡេង) រាំលេងទៅវិញ។ «មានលេងល្បែងប្រជាប្រិយតើបង។ គេដាក់បាស់រាំ ហើយនឹងចាប់រង្វាន់»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់នារីរូបស្រស់ ស៊ីណា។
មិនខុសពីនារីខាងលើឡើយ អ្នកនាង ហ៊ុត ស៊ីណា ជាអ្នកខេត្តរតនគិរី ដែលបានមកធ្វើការក្នុងរោងចក្រមួយនៅខណ្ឌទួលគោក អះអាងថានៅម្ដុំផ្ទះជួលរបស់នាងមានលេងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរដែរ។ តែរឿងគួរឱ្យខកចិត្តនោះ ល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរដែលនារីរោងចក្ររូបនេះយល់ឃើញគឺ ការរាំលេងកម្សាន្ត ច្រៀង ការទទួលទានស្រា ល្បែងប៉ាតម្សៅ និងល្បែងជះទឹកទៅវិញ។
ស៊ីណា បញ្ជាក់ដូច្នេះ ៖«មានលេងតើបង។ មិនមែនជិតចូលឆ្នាំនេះទេ តែគេលេងយូរថ្ងៃហើយ។ គេរាំ ច្រៀង ញ៉ាំស្រាតិចតួច លេងប៉ាតម្សៅ និងជះទឹក»។
ខុសពីនារីខាងលើទាំងពីរ ស្រីមុំ មកពីខេត្តកំពង់ចាម ដែលទើបដើរចេញពីរោងចក្រនាម៉ោងជាង៤ល្ងាច ថាម្ចាស់ផ្ទះជួលរបស់ខ្លួនបានទិញក្អមឱ្យអ្នកជួលផ្ទះលេងមុនចូលឆ្នាំតាំងពីមួយខែមុនចូលឆ្នាំម្ល៉េះ។ នារីវ័យ២១ឆ្នាំរូបនេះមិនបានចូលទៅលេងល្បែងវាយក្អមនឹងគេឡើយ ដោយគ្រាន់តែនៅឈរមើលតែប៉ុណ្ណោះ។ កញ្ញាបញ្ជាក់ទាំងអៀនប្រៀនផង ៖«ម្ចាស់ផ្ទះជួលរបស់ខ្ញុំបានទិញក្អមឱ្យអ្នកជួលផ្ទះលេង តាំងពីជិតមួយខែមុនចូលឆ្នាំឯណោះ។ ក្រៅពីវាយក្អម មានតែរាំ»។
ចំណែកអ្នកនាង សុភណ្ឌ គឺជាអតីតកម្មការិនីរោងចក្រមួយនៅម្ដុំទួលសង្កែ បានរម្លឹកគ្រាដែលខ្លួននៅធ្វើការថា ពេលជិតចូលឆ្នាំម្ដងៗ អ្នកធ្វើការនៅក្នុងរោងចក្ររបស់អ្នកនាងពិតជាត្រេកត្រអាលនឹងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរណាស់។ កាលពីប្រមាណ១០ឆ្នាំមុន កម្មកររោងចក្រតែងនិយាយគ្នាពីរឿងល្បែងផ្សេងៗដែលពួកគេបានលេងកាលពីម្សិល។
«ព្រឹកឡើងពេលចូលធ្វើការវិញ អ្នកខ្លះមិនសុខចិត្តព្រោះកាលលេងអង្គញ់ គេជួសឈឺៗពេក។ ហើយលេងលាក់កន្សែង គេវាយគ្នាមួយទំហឹង អ្នកខ្លះចង់ស្រក់ទឹកភ្នែក។ អ្នកខ្លះគេថាលេងលើកក្រោយគេនឹងសងវិញ។ កាលណោះសប្បាយណាស់ ចេញពីធ្វើការគ្មានគិតហត់ទេ ដឹងតែប្រមូលគ្នាលេង»។ នេះជាការរំឭករបស់អ្នកនាង សុភណ្ឌ ទាំងទឹកមុខស្រស់ញញឹមផង។
លោក សំ សំអាង ទីប្រឹក្សាអមក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បានមានប្រសាសន៍ថា បើយុវជនមិនស្គាល់ល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរថាមានអ្វីខ្លះ គឺជារឿងគួរឱ្យបារម្ភ។ លោកបន្តថា យុវជនខ្លះលេងល្បែងតាមគ្នា ដោយមិនមានយល់ដឹង ហើយការប៉ាតម្សៅអាចជាឱកាសដល់បុរសមានគំនិតអាក្រក់មួយចំនួនបានប៉ះសាច់នារី។ ទោះជាយ៉ាងណាទីប្រឹក្សាអមក្រសួងរូបនេះ ថាការអប់រំរបស់មនុស្សចាស់ និងការចូលរួមស្វែងយល់និងកំណត់គោលដៅស្នេហាសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិរបស់យុវជនជំនាន់ក្រោយ ជារឿងដ៏សំខាន់។
កន្លងមកក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ឱ្យចូលរួមលើកស្ទួយសិល្បៈវប្បធម៌ ប្រពៃណីជាតិ និងជាពិសេសនាំគ្នាលេងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរឱ្យបានច្រើន។ ក្រសួងក៏បានស្នើមិនឱ្យពលរដ្ឋលេងល្បែងណាដែលអាចមានគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកដទៃនៅថ្ងៃចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិដែរ៕