អន្តរជាតិ
អុីរ៉ង់ ប្រកាសឈប់អនុវត្តលក្ខខណ្ឌខ្លះនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរឆ្នាំ២០១៥ រ៉េអាក់ទ័រមួយនៅរោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរ Bushehr របស់អ៊ីរ៉ង់។ រូបភាព AFP
× មួយឆ្នាំក្រោយការចាកចេញរបស់អាមេរិកពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរឆ្នាំ២០១៥ អ៊ីរ៉ង់នៅថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា បានប្រកាសថា ខ្លួននឹងលែងអនុវត្តលក្ខខណ្ឌខ្លះនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ដើម្បីឲ្យស្មើភាពជាមួយអាមេរិកដែលដាក់ទណ្ឌកម្មលើខ្លួន។ អ៊ីរ៉ង់ ក៏បានប្រាប់ឲ្យប្រទេសសមាជិកនៃកិច្ចព្រមព្រៀងចំនួនប្រាំទៀត ឲ្យចាត់វិធានការតបនឹងសកម្មភាពឯកតោភាគីរបស់អាមេរិក បើមិនចង់ឲ្យអ៊ីរ៉ង់ធ្វើសកម្មភាពកាន់តែខ្លាំងជាងនេះទៀតនោះ។
ស្របពេលការប្រឈមមុខជាមួយអាមេរិកកាន់តែតានតឹងខ្លាំង អ៊ីរ៉ង់ បានប្រកាសកញ្ចប់វិធានការដើម្បីឆ្លើយតបនឹងទណ្ឌកម្មឯកតោភាគីដែលដាក់ចេញដោយរដ្ឋបាលប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ។ ការចេញវវិធានការរបស់អ៊ីរ៉ង់ ធ្វើឡើងចំពេលខួបមួយឆ្នាំនៃការដើរចេញរបស់អាមេរិកពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរឆ្នាំ២០១៥ កាលពីឆ្នាំ២០១៨ កន្លងទៅ ហើយស្របគ្នានឹងកាលៈទេសៈដែលអាមេរិកដាក់សម្ពាធកាន់តែខ្លាំងអ៊ីរ៉ង់។
ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិអ៊ីរ៉ង់ ប្រកាសនៅថ្ងៃទី៨ ខែឧសភាថា អ៊ីរ៉ង់ មិនគោរពតាមការរឹតត្បិតការស្តុកទុកសារធាតុអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូមដែលចម្រាញ់រួច និងការស្តុកទឹកដែលមានសារធាតុអ៊ីដ្រូសែន (Heavy Water) ទៀតឡើយ។ ការរឹតត្បិតនេះ ជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចព្រមឆ្នាំ២០១៥ ដែលអ៊ីរ៉ង់បានព្រមព្រៀងជាមួយមហាអំណាច៥ មានចិន រុស្ស៊ី បារាំង អង់គ្លេស អាល្លឺម៉ង់ និងអាមេរិក។ ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ជាថ្នូរនឹងការដកទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិ អ៊ីរ៉ង់សុខចិត្តផ្អាករាល់សកម្មភាពទាក់ទងនុយក្លេអ៊ែរ។
បើតាមការប្រកាសរបស់ក្រុមប្រឹក្សាដដែលនេះ ចំណាត់ការខាងលើ ជារឿងចាំបាច់ដើម្បីការពារសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួន និងដើម្បីរក្សាតុល្យភាពឡើងវិញក្រោយការដាក់ទណ្ឌកម្មឯកតោភាគីរបស់អាមេរិក។ ដោយមិនរាប់អាមេរិក អ៊ីរ៉ង់ទុកពេលឲ្យមហាអំណាចទាំង៥ ទៀត រកផ្លូវដោះស្រាយទណ្ឌកម្មរបស់អាមេរិក ដូចដែលខ្លួនបានសន្យាកន្លងមក។ ប្រទេសទាំងនោះ បានប្ដេជ្ញាចិត្តជួយការពារវិស័យប្រេង និងធនាគាររបស់អ៊ីរ៉ង់ពីឥទ្ធិពលរបស់ទណ្ឌកម្មអាមេរិក ប៉ុន្តែហាក់គ្មានបានផលឡើយនាពេលកន្លងទៅ។
ក្រុមប្រឹក្សាដដែល ទុកពេលឲ្យអង់គ្លេស បារាំង ចិន រុស្ស៊ី និងអាល្លឺម៉ង់រយៈពេល៦០ថ្ងៃដើម្បីធ្វើតាមពាក្យសន្យារបស់ខ្លួន។ បើមិនអាចទេនោះ អ៊ីរ៉ង់គំរាមថា នឹងធ្វើសកម្មភាពដែលរងការរឹតត្បិតក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងឆ្នាំ២០១៥ ។ ពោល គឺអ៊ីរ៉ង់អាចងាកបង្កើនបរិមាណអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូម និងធ្វើទំនើបកម្មរោងចក្រផលទឹកសម្បូរសាធារអ៊ីដ្រូសែន Arak ជាថ្មីមិនខាន។
ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលសម្រេចបានក្នុងអាណត្តិប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា អ៊ីរ៉ង់មិនអាចចម្រាញ់សារធាតុអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូមឲ្យលើស៣,៦៧ភាគរយ។ បរិមាណត្រឹម៣,៦៧នេះ គឺគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការប្រើប្រាស់ក្នុងគោលដៅស៊ីវិលដូចជាការផលិតថាមពលជាដើម។ កិច្ចព្រមព្រៀងដដែល ក៏ហាមប្រាមអ៊ីរ៉ង់ពីការសាងសង់រ៉េអាក់ទ័រផលិតទឹកសម្បូរអ៊ីដ្រូសែន ឬក៏បង្កើនបរិមាណប្រភេទនេះច្រើនជាង១៣០តោន។
បើអាចចម្រាញ់សារធាតុអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូមច្រើនជាងបរិមាណមានសព្វថ្ងៃ អ៊ីរ៉ង់អាចប្រើប្រាស់សារធាតុនេះដើម្បីផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរបានដោយងាយ ខណៈរ៉េអាក់ទ័រនៅ Arak អាចបង្កើនបរិមាណទឹកសម្បូរអ៊ីដ្រូសែន (Heavy Water) ដែលអាចចម្រាញ់បានជាសារធាតុភ្លុយតូនីញ៉ូម ដែលជាសារធាតុមួយទៀតអាចផលិតជានុយក្លេអ៊ែរបានដែរ៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com