សៀមរាប៖ អង្គការជឿជាក់លើសិស្សជនបទកម្ពុជា បានបង្កើតគម្រោងមួយឈ្មោះ Project R ដែលចុះអប់រំដល់សិស្សានុសិស្សនៅតាមសាលារៀនក្នុងខេត្តសៀមរាបពីបញ្ហាប្លាស្ទិក។
គោលការណ៍សំខាន់ក្នុងគម្រោងនេះ គឺបដិសេធរាល់ការប្រើប្រាស់សម្ភារធ្វើពីប្លាស្ទិក កាត់បន្ថយ និងការកែច្នៃឡើងវិញជាដើម។ នៅចុងខែ កុម្ភៈកន្លងទៅ គម្រោងនេះបានចុះអប់រំដល់សិស្សនៃអនុវិទ្យាល័យចុងឃ្នៀស ដែលមានភូមិសាស្ដ្រជាប់បឹងទន្លេសាប។ គម្រោងនេះ រួមចំណែកឱ្យសហគមន៍នៅទីនោះយល់ពីបញ្ហាប្លាស្ទិក និងឈប់ចោលសំរាមក្នុងបឹងទន្លេសាប ដែលនឹងផ្តល់មហន្តរាយធ្ងន់ធ្ងរដល់ប្រព័ន្ធជីវៈចម្រុះនៅទីនោះ។
ព័ត៌មានលម្អិត សូមស្ដាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបរៀងដោយអ្នកនាង អ៊ីសា រ៉ហានី ពីខេត្តសៀមរាបដូចតទៅ៖
គម្រោង Project R មកពីពាក្យពេញថា Refuse, Reduce, Reuse, Recycle ដែលមានន័យថា បដិសេធ កាត់បន្ថយ ប្រើប្រាស់ឡើងវិញ និងការច្នៃឡើងវិញ។ សារទាំង៤នេះ ជាស្នួលសំខាន់នៃការអនុវត្តគម្រោង អ ដែលបង្កើតឡើងដោយអង្គការជឿជាក់លើសិស្សជនបទ។
នៅថ្ងៃទី២៩ កុម្ភៈ អង្គការជឿជាក់លើសិស្សជនបទកម្ពុជាបានសម្ពោធជាផ្លូវការនូវគម្រោង អ ដែលស្ថិតនៅតំបន់ភូមិចុងឃ្នៀស សង្កាត់ចុងឃ្នៀស ក្រុង-ខេត្តសៀមរាប។ ពិធីនេះមានការចូលរួមពីមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា រួមនិងអង្គការ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមួយចំនួន។ មុនចាប់ផ្តើមពិធីជាផ្លូវការ គណៈប្រតិភូបានចូលរួមមើលសកម្មភាពបង្រៀនតាមថ្នាក់រៀន ដើម្បីដឹងពីដំណើរការនៃកម្មវិធីបង្រៀន ដែលបង្រៀនដោយយុវជនស្ម័គ្រចិត្តរបស់អង្គការ។
យុវសិស្ស លីហ៊ត រៀនថ្នាក់ទី៩ នៃអនុវិទ្យាល័យចុងឃ្នៀស បានចូលរួមវគ្គសិក្សាអប់រំពីបរិស្ថាននេះមួយរយៈហើយ និងបានយល់ដឹងពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថានបានច្រើន។ លីហ៊ត អាយុ១៤ឆ្នាំបានសម្ដែងអារម្មណ៍ហួសចិត្តជាខ្លាំងពេលឃើញទង្វើរបស់អ្នកភូមិដែលតែងចោលសំរាមផ្ដេសផ្ដាស និងប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកនូវបរិមាណច្រើនមិនខ្វល់ពីផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន ក៏ដូចជាប្រព័ន្ធជីវៈចម្រុះក្នុងទឹក។
ចំណែកយុវសិស្ស រដ្ឋា វិញក៏យល់ដឹងពីបញ្ហាផលប៉ះពាល់នៃសំរាមប្លាស្ទិកច្រើនដែរ។ យុវតីរៀនថ្នាក់ទី៩រូបនេះ សង្កេតឃើញថា ការរស់នៅក្នុងសង្គមសព្វថ្ងៃមានការប្រើប្រាស់សម្ភារផលិតពីប្លាស្ទិកច្រើនមានទាំងដបទឹក ប្រអប់ដាក់បាយជាដើម ដែលធ្វើឱ្យកំណើនប្លាស្ទិកកាន់តែច្រើនឡើង។ រដ្ឋា បន្ថែមថា ការវេចខ្ចប់អាហារដោយសម្ភារធ្វើពីបា្លស្ទិក ផ្តល់នូវផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពជាខ្លាំង ដូចជាបង្កជាជំងឺមហារីកជាដើម។
ក្រោយពីទទួលការអប់រំផ្នែកបរិស្ថានាពីគម្រោង អ បានមួយរយៈមក សិស្សានុសិស្សនៅអនុវិទ្យាល័យចុងឃ្នៀសបានផ្តាល់ប្ដូរឥរិយាបថ និងយល់កាន់តែច្បាស់ពីផលប៉ះពាល់នៃសំរាមប្លាស្ទិក។ យុវសិស្ស លីហ៊ត៖« ខ្ញុំប្រាប់គ្រួសារខ្ញុំពីផលប៉ះពាល់ទាំងនេះ បើបោះសំរាមចូលទឹក ត្រីស្មានសំរាមជាអាហារក៏ស៊ីសំរាមចូលក្នុងពោះ ពេលសំរាមចូលក្នុងពោះត្រីវានឹងបំបែកជាតូចៗធ្វើឱ្យត្រីឈឺ ហើយបន្ទាប់មកមនុស្សហូបត្រីនោះវិញ...គ្រួសារខ្ញុំគាត់ឈប់ប្រើប្លាស្ទិកហើយ គឺគាត់វេចខ្ចប់អាហារដោយប្រើស្លឹកឈូក...»។
ចំណែកយុវសិស្ស រដ្ឋា វិញ ក៏កាត់បន្ថយ ឬលែងប្រើប្លាស្ទិកដែរ។ រដ្ឋាព្យាយាមកាត់បន្ថយប្លាស្ទិកតាមរយៈការប្រើស្រាក់ដាក់បាយ និងវេចខ្ចប់ដោយស្លឹកឈូកជាដើមពេលមកសាលារៀន។ ក្នុងនោះ រដ្ឋា យល់យ៉ាងច្បាស់ពីសំបកដបទឹកប្លាស្ទិក ក្រៅពីអស់លុយច្រើនក្នុងនោះសំបកដបទាំងនោះ ក៏ជាមហន្តរាយធំផងដែរក្នុងការបំពុលបរិស្ថាន។ រដ្ឋា មានដបទឹកអាលុយមីញ៉ូមដែលអាចដាក់ទឹកច្រើនដង និងទុកទឹកក្ដៅត្រជាក់បានយូរសម្រាប់ដាក់ទឹកមកសាលារៀន។ រដ្ឋាប្រាប់ថា នាងចង់បានសុខភាពខ្លួនឯងនិងគ្រួសារបានល្អ មិនចង់ឱ្យមានជំងឺដែលបង្កឡើងដោយសារធាតុគីមីក្នុងថង់ប្លាស្ទិកនោះទេ។
កញ្ញា ស៊ីនិត យុវជនស្ម័គ្រចិត្តរបស់អង្គការជឿជាក់លើសិស្សជនបទកម្ពុជា លើកឡើងថាគម្រោង អ គឺផ្តោតលើចំណុចសំខាន់ៗ៤ រួមមានបដិសេធ កាត់បន្ថយ ការប្រើប្រាស់ឡើងវិញ និងការការកែច្នៃឡើងវិញ។ ស៊ីនិត ប្រាប់ថា មានមេរៀនចំនួន៨ ក្នុងការចុះបង្រៀនតាមសាលាគោលដៅក្នុងខេត្តសៀមរាប រួមមានអនុវិទ្យាល័យចុងឃ្នៀសជាដើម ក្នុងបំណងឱ្យសាលាទាំងនោះជាសាលាដែលមិនប្រើប្លាស្ទិក។
សម្រាប់ការចុះអប់រំដល់សាលារៀននៅជាប់បឹងទន្លេសាប គឺកាន់តែមានសារសំខាន់ ដ្បិតថាសហគមន៍នៅទីនេះទាមទារឱ្យមានការយល់ដឹងកាន់តែច្រើនពីបញ្ហាប្លាស្ទិក ព្រោះជាតំបន់ទេសចរណ៍ ហើយការប្រើប្រាស់និងបោះសំរាមក្នុងបឹងទន្លេសាប គឺធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅលើទឹក ក៏ដូចជាបំផ្លាញប្រព័ន្ធជីវៈចម្រុះក្នុងទឹកផងដែរ។
មួយរយៈបន្ទាប់ពីចុះបង្រៀនបញ្ហាបរិស្ថានដល់សិស្សនៅតំបន់ចុងឃ្នៀស ស៊ីនិត កត់សម្កាល់ឃើញថាសិស្សនៅទីនេះមានការតាំងចិត្តខ្ពស់ និងមានស្មារតីចង់កាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក។«ថ្ងៃដំបូងគាត់កាន់ប្លាស្ទិកស្ទើរគ្រប់ដៃ ទាំងដបទឹក ថង់ទឹកអំពៅ...សម្រាប់ការមកបង្រៀនថ្ងៃទី២ ឃើញថាកាត់បន្ថយបានច្រើនមែនទែន មានការតាំងចិត្តខ្លាំងមែនទែនក្នុងការកាត់បន្ថយប្លាស្ទិកនេះ»។ ស៊ីនិត បន្ថែម។
ខ្ញុំនាមជាគ្រូបង្រៀនផ្នែកបរិស្ថានមួយរូប ស៊ីនិត សប្បាយចិត្តជាខ្លាំងដែលរួមចំណែកអប់រំកុមារឱ្យយល់ដឹងពីគ្រោះថ្នាក់នៃប្លាស្ទិក។ ស៊ីនិតចង់ឃើញសាលារៀនទាំងអស់ ក៏ដូចជាសិស្សរៀនកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក ដឹងពីផលប៉ះពាល់ និងចែករំលែកចំណេះដឹងទាំងនោះទៅកាន់គ្រួសារពួកគេ ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យសហគមន៍ពួកគេគ្មានប្លាស្ទិក និងអាចទាក់ទាញទេសចរឱ្យកាន់តែច្រើន។
លោក នេត្រ ភក្ដ្រា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន ដែលបានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីនៅពេលនោះដែរ បានឱ្យដឹងថា បឹងទន្លេសាបជាបឹងដ៏ធំ និងជាប្រភពផ្គត់ផ្គង់ត្រីសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា។ លោក ភក្ដ្រា បានចោទជាសំណួរទៅកាន់កូនសិស្សនៅអនុវិទ្យាល័យចុងឃ្នៀស ថាតើពេលត្រីស៊ីប្លាស្ទិក ហើយមនុស្សហូបត្រីទាំងនោះ នឹងទៅជាយ៉ាងណា។ លោក ភក្ដ្រា ឆ្លើយខ្លួនឯងថា ច្បាស់ណាស់មនុស្សពិតជាហូបភាគល្អិតនៃប្លាស្ទិកចូលក្នុងខ្លួនជាក់ជាមិនខាន។ ដូច្នេះដើម្បីកាត់បន្ថយបញ្ហានេះ គឺមិនត្រូវបោះចោលសំរាមចូលទន្លេសាបទេ៕